ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ
ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ
2
3
ЖЕЛТОҚСАН
2010
ЖЕЛТОҚСАН
2010
Ұлттық уни вер си те тімізге
Тү рік Рес пуб ли ка сы Пре
зи ден ті нің ке ңес ші сі, бел гі
лі түр ко лог ға лым Мұс та фа
Есен, Түр ки я ның Қа зақс тан
да ғы тө тен ше жә не өкі лет ті
елші сі Ла ле Улкер ха ным, сон
дайақ, Қа зақс тан да ғы ТIKA
өкі лі, бағ дар ла ма үйлес ті ру
ші сі Омер Код жа ман кел ді.
Соң ғы жыл да ры елі міз де түр
ко ло гия мә се ле сі жиі кө те рі ліп
жүр ген ді гін ескер сек, екі елдің
бек жақ сы ла ры кез дес кен бас
қо су да да мә се ле нің не гіз гі өзе гі
–осы бол ды. Со ның ішін де, бі
лім са ла сы. ЕҰУда ең алғаш рет
Ата тү рік, Қаш қа ри ау ди то ри я
сы ашыл ды. Ке йін оны Әзір бай
жан елі кө ріп, қы зы ғу шы лық
та ны тып ЕҰУда Гей дар Али ев
ка би не тін аштыр ған бо ла тын.
Ал бү гін де ка би нет ашу ға Баш
құрт аға йын да ры мыз ұсы ныс
жа сап отыр. Түр кі тек тес елдер
дің мұн дай ни ет те рі Лев Гу ми
лев атын да ғы Еу ра зия ұлттық
уни вер си те ті нің на ғыз Еу ра зи
я лық де ген атқа ла йық бо лу ын
қа ла са ке рек. Кез де су де уни вер
си тет рек то ры Б.Әбді ра йым екі
ел ара сын да ғы бі лім са ла сы ның
қа рыш ты қа да мы на бас тай тын
бір не ше мә се ле ні атап өтті.
Соң ғы жыл да ры Түр кия
елін де бі лім алып, сол жақ тың
мә де ни е тін зерт теп, ті лін мең
ге ріп жүр ген қа зақ жас та ры
же тер лік. Олар бү гін де уни
вер си тет қа быр ға сын да өнім ді
еңбек етіп ел игі лі гі не қыз мет
жа са у да. Де сек те, Түр кия елі
та ра пы нан біз дің уни вер си те
ті міз ге ке ліп жат қан сту дент тер
жоқ тың қа сы. Мен осы мә се ле ні
кө тер ге ні ме көп бол ды. де ген
рек тор сө зі не ға лым Мұс та
фа Есен: Жа һан да ну дә уі рін де
бар лық елдер дің кө ңіл бө ліп
отыр ған бі рін ші мә се ле сі бі лім
са ла сы бо лып отыр. Мен ұзақ
жыл дар бо йы ғы лым са ла сын
да жү ріп, кө кей ге түй ге нім де
осы бі лім жо лы, оның бо ла
ша ғы бо ла тын. Кез кел ген оқу
орны өзі нің бі лі мі мен ғылыми
жетімтіктерін көр се ту үшін,
өзге елдің сту дент те рін өзі не
тар ту бағытында ха лы қа ра лық
бай ла ныс ты ны ғай тып, осы
са ла да түр лі ке лі сімшарт тар
жа са уы қа жет деп есеп тей мін.
Түр кия Ба лон про це сі не қо сы
лып, ше тел дік сту дент тер ді қа
был дау ту ра лы ше шім қа был да
ды. Осы та рап тан кел ген де мен
Еу ра зия ұлттық уни вер си те тін
тек оң қы ры нан кө ріп, естіп, ха
лы қа ра лық дә ре же де гі бе де лі не
сүй сі ніп оты ра мын. Тү рік елі
қа зақ жас та рын өзде рі не қа был
да у ға да йын»,де ді.
Би ыл Еу ра зия ұлттық уни вер
си те ті бі лім жа ғы нан ха лы қа ра
лық ең үздік 500 уни вер си тет тің
қа та ры на енді. «Ирас мус Мун
дус» бағ дар ла ма сы бо йын ша ең
көп орын ды ЕҰУ сту дент те рі ие
лен ді. «Тем пус» бағ дар ла ма сы
бо йын ша І орын да ке ле ді. Сон
дайақ, 100ден астам ше тел дік
ма ман дар ЕҰУда дә ріс бе ріп,
қыз мет етіп жүр ге нін ескер сек
оның ба сым бө лі гі Аме ри ка,
Еу ро па, Азия елде рі нің ға лым
да ры. Олар екі ба ғыт бо йын ша
жұ мыс жа сай ды. Бі рін ші сі, 1 ай
бо йы сту дент тер алдын да дә ріс
оқи ды, ал екін ші ба ғыт бо йын
ша ұзақ мер зім ге ке лі сімшарт
қа оты рып, қыз мет ке қа ла ды.
Бү гін де ЕҰУ Иор да ния, Гер ма
ния елде рін де аккре ди та ци я дан
өткен. Яғни осы елдер ара сын
да оқы ту шы, сту дент алма су
жа ғы еш қи ын дық ту дыр май ды.
Ал осы күн ге де йін Түр кия елі
нің Қа зақс тан ға оқу ға сту дент
жі бер мей ке лу мә се ле сі де осы
аккре ди та ци я ның бол ма уы нан
екен. Бұл жө нін де, ға лым Мұс
та фа Есен бы лай де ді: «Бү гін де
Түр ки я да бі лім бе ру дің екі ба
ғы ты қа лып тас қан. Оның бі рі
мем ле кет тік оқу орын да ры бол
са, екін ші сі –же ке мен шік жо ға
ры оқу орын да ры. Сәй ке сін ше,
қа зір біз дің елде же ке мен шік
ЖООда сту дент тер көп оқи
ды, се бе бі онда бі лім са па сы жо
ға ры. Алай да, соң ғы жыл да ры
Түр кия уни вер си те тін де бі лім
алып жүр ген отан дық сту дент
тер са ны аза йып ба ра жа тыр.
Орнын тол ты ру мақ са тын да
сырт тан сту дент тер ді көп теп
алып жа тыр мыз. Зерт теу жүр
гіз сек, жас тар дың 100 мың ға
жу ы ғы ше тел де бі лім алып жүр
екен. Қа зір бі лім алу –ту ризм
са ла сы на айна лып ба ра ды. Ал,
Қа зақс танТүр кия елде рі ара сын да ғы ғы лы ми
қа рымқа ты нас жақ са ра түс пек
«Бай са ловс кие чте ния2010»
На юри ди чес ком фа
куль те те ЕНУ име ни Л.Н.
Гу ми ле ва
сос то я лась
меж ду на род ная
прак
ти чес кая кон фе рен ция
«Гар мо ни за ция и уни
фи ка ция аграр но го, зе
мель но го и эко ло ги чес
ко го
за ко но да тельст ва
странучаст ниц
ЕврА
зЭС и СНГ в све те сов ре
мен ных интег ра ци он ных
про цес сов»
Дан ная
кон фе рен ция
бы ла пос вя ще на па мя ти
вид но го уче но го, юрис та
осно во по лож ни ка зе мель
но го, аграр но го и эко ло
ги чес ко го пра ва в Рес
пуб ли ке Ка захс тан д.ю.н.,
про фес со ру С. Бай са ло ву.
Боль шое мес то в тру дах С.
Бай са ло ва за ни ма ет проб
ле ма пра во во го ре гу ли ро
ва ния вод ных отно ше ний.
Сре ди уче ни ков С. Бай са
ло ва очень мно го вид ных
уче ных, де я те лей на у ки РК,
в том чис ле и рек тор ЕНУ
име ни Л.Н. Гу ми ле ва д.ю.н.,
про фес сор,
по чет ный
ака
де
мик НАН РК Б.Ж.
Абдра им. В откры тии кон
фе рен ции при ня ли учас тие
гос ти из Каз НУ име ни аль
Фа ра би: вид ные уче ные,
юрис ты, ко то рые ра бо та
ют в сфе ре аграр но го, эко
ло ги чес ко го, зе мель но го и
вод но го пра ва не толь ко в
РК, но и в РФ. Сре ди по чет
ных гос тей – за ру беж ные
уче ные, де я те ли в сис те ме
выс ше го обра зо ва ния, Бо
го лю бов С.А. (Инсти тут
за ко но да тельст ва и срав ни
тель но го пра во ве де ния при
Пра ви тельст ве РФ) и Понь
ка В.Ф. (РУДН, РФ).
С при ветст вен ным сло
вом пе ред сту ден та ми, ма
гист ран та ми, док то ран та
ми и ППС ЕНУ выс ту пи ла
де кан юри ди чес ко го фа
куль те та, д.ю.н., про фес сор
Ш.В. Тле пи на «У нас се год
ня в гос тях че ло век, ко то
рый сог ла сил ся участ во вать
в ра бо те не толь ко дис сер
та ци он но го со ве та, но и
быть с на ми здесь, выс ту
пить пе ред сту ден та ми и
пре по да ва те ля ми уни вер
си те та – это вы да ю щий ся
уче ный, юрист на шей стра
ны, один из осно ва те лей
на у ки эко ло ги чес ко го пра
ва, че ло век, ко то рый сто
ял у исто ков за рож де ния
юри ди чес кой на у ки в Рес
пуб ли ке Ка захс тан К.А.
Шай бе ков». К. Шай бе ков
по де лил ся со сту ден та ми
сво и ми на и луч ши ми вос по
ми на ни я ми о С. Бай са ло ве,
вос по ми на ния бы ли тро га
тель ны ми, по то му что их
свя зы ва ла не толь ко ра бо
та и на уч ная де я тель ность,
но и креп кая дружба. По
окон ча нии
меж ду на род
ной на уч нопрак ти чес кой
кон фе рен ции был разра бо
тан про ект текс та ре зо лю
ции, ко то рую еди ног лас но
при ня ли.
Ислам
кон фе рен ци я сы
ұйы мы бас хат шы сы ның
орын ба са ры Абдул Мо из
Бу ха ри уни вер си те ті міз де
бо лып, оқы ту шыпро фес
сор лар мен сту дентжас
тар ға ұйым ның та ри хы мен
атқа ра тын қыз ме ті жай лы
та ныс тыр ды. Оның айту ын
ша, Ислам кон фе рен ци я сы
ұйы мы БҰҰнан ке йін гі ма
ңы зы зор ұйым. Се бе бі, онда
қа ра ла тын не гіз гі мә се ле тек
Ислам проб ле ма ла ры ға на
емес, бі лім бе ру, әле у мет тік,
эко но ми ка лық, са я си мә се
ле лер.
Абдул Мо из Бу ха ри мыр за
алда ғы уа қыт та осы ұйым ның
бас ты мақ са ты ре тін де мұ сыл
ман елде рін де гі ең озық 20
уни вер си тет құ ру жо ба сын,
40қа жу ық түр лі бі лім шә кір
та қы ла ры бар екен ді гін атап
өтті.
Ислам
кон фе рен ци я сы
ұйы мы (ИКҰ) 1969 жы лы 25
қыр кү йек те мұ сыл ман мем
ле кет те рі нің
бас та ма сы мен
құ рыл ған. ИКҰның пай да бо
лу ы ның не гі зін де ді ни оқи ға
жа тыр. Изра иль дің си о нис тік
топ та ры Ислам әле мін де гі ең
қа си ет ті са на ла тын ӘлАкса
ме ші тін өртеп жі бер ген нен
ке йін, осын дай шек тен шық
қан оқи ға лар дың алдын алу
үшін Ислам кон фе рен ци я сы
ұйы мы құ рыл ға ны бел гі лі. Бү
гін гі таң да ұйым ға 57 ел мү ше,
жал пы ха лық са ны 1,5 мил ли
ард қа же тіп отыр. Ұйым ға Ре
сей, Бос ния жә не Гер це го ви на,
Тай ланд ба қы ла у шы ре тін де
қа ты са ды. Ұйым ның штаб
пә те рі Са уд Ара би я сы ның
Джид да қа ла сын да орна лас
қан. ИҚҰның бас шы сы – Бас
хат шы, ал атқа ру шы орга ны –
Бас хат шы лық деп ата ла ды. Бас
хат шы ны мү ше елдер Сырт қы
ми нистр лер кон фе рен ци я сын
да бір мәр те 4 жыл ға сай лай ды.
Ұйым жа ны нан ашы лып, дер
бес жұ мыс істей тін тө мен де гі
дей бөлімдер мен құ ры лым дар
бар. Олар Ислам да му бан кі,
Ислам кон фе рен ци я сы ұйы мы
мұ сыл ман елде рі нің бір лес ті гі
Жу ыр да уни вер си те ті
міз де «Отан дас тар ды та
ри хи ата ме ке ні не қай та
қо ныс тан ды ру: тә жі ри бе
сі, мә се ле ле рі, ше шу жол
да ры (Қа зақс тан, Ре сей,
Укра и на, Гер ма ния, Гре
ция, Изра иль, Поль ша мы
са лын да)» атты ха лы қа ра
лық ғы лы ми кон фе рен ция
өтті.
Жи ын ға қо ғам дық жә не
мем ле кет тік
ұйым дар дың
өкіл де рі, ұлттық мә де ни
орта лық тар, ғы лы мизерт теу
жә не бі лім бе ру орта лық та
ры ның ма ман да ры қа тыс ты.
Бү гін де елі міз үшін өзек
ті лі гін жой май ке ле жат қан
күр де лі мә се ле лер дің бі рі
қан дас та ры мыз дың та ри
хи ота ны на қо ныс та ну да ғы
проб ле ма ла ры. Жи ын мо де
ра то ры, әле у мет тік ғы лым
дар фа куль те ті нің де ка ны
Зи я бек Қа был ди нов жи ын
мақ са тын дөп ба сып айтты.
Яғни, ол Қа зақс тан тә уел сіз
дік алға лы бе рі кө шіқон ға
бай ла ныс ты елі міз де жө ні
тү зу құ жат тың қа был дан ба
ған ды ғын алға тарт ты. Бас
қо су да елі міз үшін ма ңыз ды
ақпар бер ген мәр те бе лі қо
нақ, Изра иль дің Қа зақс тан
да ғы тө тен ше жә не өкі лет ті
елші сі – Исрайль Мей Ами
бол ды. Оның айту ын ша,
Изра иль дің тә жі ри бе сін де
та ри хи ота ны на кө шіп ба ру
ды қа лай тын аза мат тар өті ні
ш те рін алдынала елші лік ке
бе ріп, жауабын кү те тін кө
рі не ді. Ал сол уа қыт та Изра
иль үкі ме ті қан дас тарының
төлқұ жа тын, үйін, кө лі гін,
жұ мы сын әзір леп қо я ды да,
бар лық құ жат да йын бол ған
да елге ша қы ра ды. Есе сі не,
Изра иль ше ка ра сын атта ған
кез де ол то лық жұ мы сын
алаң сыз бас тап ке те тін сол
елдің қан дас ба уы ры бо лып
ке те ді екен. Ал біз де гі та ри
хи ота ны на кел ген қан дас
тың жағ да йын көз алды мыз
ға бір сәт елес тет ер болсақ,
«Қа ра көз ден мөл ді реп жас
ке ле ді нің» ке рі бо лады.
« Ц Е С С И К А З А Х С
ТАН» са лыс тыр ма лы әле у
мет тік зерт те у лер инсти ту
ты ның ди рек то ры Бо та гөз
Ра ки ше ва өз ба ян да ма сын да
Қы тай да ғы қа зақ тар дың мә
де ни е ті, тұр мыстір ші лі гін
кө зі мен кө ріп, зерт теу жа
са ға нын көп ші лік ке айтып,
қы зық ты көрсетілімін (пре
зен та ция) жа са ды.
Кө шіқон мә се ле сі тек
біз дің елдің бас ты мә се ле сі
емес, ол бар лық мем ле кет
тің бір кез де рі бас та ры нан
өткіз ген та ри хи та у қы ме
ті. Бі рақ та рих со лай бол ды
екен деп қол қу сы рып отыр
ған мем ле кет ті көр мей сіз.
Де мек, мә се ле қа лып тас қан
жайт тан қай елдің қа лай ша
шы ға алу ын да бол са ке рек.
Бас қо су ға кел ген, жыл дар
бо йы кө шіқон мә се ле сі мен
айна лы сып жүр ген Гер ма ни