ҔЮеЮҕ әвгЯжгпіліҗ пЮржты Н. Келімбесов едгйбі вәрір әвгЯжгпі Смйыҕпырыйын, гиілші ргп яюоыйры алмасы “ана сілі> 1991п
жүктеу/скачать 1,11 Mb. Pdf көрінісі
|
Ezhelgi dauir adebieti Kelimbetov (1)
| АФМЕД ИҮГІНЕКИ
“ФжЯЮпрй-тЮҕЮзыҕ” (“Ақиқат сыйы”) Афмед Иүгінеки (Афмед МафмҰдҰлъ Жүйнеки) — XII ғаръЯдъң оЯса кезі ФП ғаръЯдъң бар кезінде ҲміЯ рүЯген ара кҲЯнексі аҕън, ерімі кезінде бүкіл Ұлан-ғайъЯ ҔаЯафан мемлекесі сүЯкілеЯіне мәчһтЯ ғҰлама-ғалъм болған. Ол стЯалъ: АҕъндаЯдъң аҕънъ, даналаЯдъң кҲч баръ, ГатһаЯдан рҲз сеЯесін, одан ечкім озбадъ — деген Ҳлең жолдаЯъ раҕсалған. Ол Ҳз чъғаЯмалаЯън рол кезде кең саЯаған сүЯкі сілінде жазған. Болачаҕ аҕън РъЯ бойъндағъ белгілі ҕалалаЯдъң біЯі Жүйнексе (ҕазіЯгі Цъмкенс облъръ, СүЯкірсан атданъ) стъп Ҳркені мәлім 1 . Афмед Иүгінекидің біздің заманъмъзға дейін раҕсалъп, жескен жалғъз чъғаЯмаръ баЯ. Ол—“Аҕиҕас ръйъ” немере “Цъндъҕ ръйъ” деп асаласън дарсан. БҰл дарсан оЯса ғаръЯдағъ сүЯкі сексер сайпалаЯдъң кҲбіне сүрініксі болған ҔаЯафанид сүЯкілеЯінің сілінде жазълған. Сек чъғаЯманъң асъ ғана “Фибастл-фаҕайъҕ” деп аЯабча ҕойълған. Афмед Иүгінекидің Ҳ м і Я і мен а ҕ ъ н д ъ ҕ ҕ ъ з м е с і жайънда мәлімес жоҕҕа сән. Әйсре де аҕън дарсанда Ҳзі стЯалъ кейбіЯ деЯексеЯ беЯген. Рондай-аҕ дарсандъ еЯсеЯексе кҲчіЯген фтрнифасчълаЯ да (калли-гЯау) чъғаЯманъң авсоЯъна ҕасърсъ мәлімессеЯді Ҳз саЯапсаЯънан ҕоръп жазған. Мәрелен, “Фибастл-фа-ҕайъҕсъң” ФҮ-ғаръЯда кечіЯілген алғачҕъ ҕолжазба нҰрҕалаЯънъң біЯінде Афмед Иүгінеки стЯалъ мънадай Ҳлең жолдаЯъ баЯ: Асәрі асъ Мәһмеди Иүгінекий, Әдіб Әфмес оғлъ, йоҕ һец чәки. 1 СүЯкірсан ҕаларънъң маҕъндағъ оръ ежелгі елді мекен ка-зіЯ де Жүйнек (Югнак) деп асаладъ.— Н. К. 177 МазмҰнъ: Әкерінің асъ — Мафмтд Иүгінеки, Әдіб (ҕаламгеЯ) Афмед онъң Ұлъ екеніне чүбә жоҕ. Аҕъннъң стъп, Ҳркен жеЯі стЯалъ: Әдібнинг йеЯі асъ Иүгінек аЯтЯ, Рәуалиҕ әжәб йеЯ, кҲнгтлләЯ йаЯтЯ — дейді. МазмҰнъ: Әдіпсің (стълған) жеЯі — Жүйнек деп асаладъ, Атаръ рондан ғажайъп, саза, кҲңілді реЯгісіп жібеЯеді. БҰл бәйіссеЯден біз аҕъннъң чън асъ Әдіб Афмед екенін (Афмед Иүгінеки — лаҕап асъ), әкерінің ерімі МафмҰд болғанън, ал стған жеЯі Югнак (ҕазіЯгі Жүйнек) екенін аңғаЯамъз. Болачаҕ аҕън анарънан кҲзі роҕъЯ болъп стълған. Аҕън стълған Иүгінек ҕаларъ-нъң геогЯауиьлъҕ оЯнъ барҕа жеЯде болған деген пікіЯлеЯ де баЯ. Дарсаннъң Ҳзі кҲне сүЯкі сілінде жазълра да аҕън чъғаЯмаръ-нъң асън “Фибастл- фаҕайъҕ” деп әдейі аЯабча ҕойған риьҕсъ. БіЯҕасаЯ ҕолжазбалаЯ бҰл чъғаЯманъң асъ “Айбастл-фаҕайъҕ”, ал кейбіЯетлеЯінде “Асебастл-фаҕайъҕ” (“Цъндъҕ ҕаҕпаръ”) деп жазълған. жүктеу/скачать 1,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|