Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| F.MycipenoB,
Э.Эбш ев, С.Омаров. Э.Кайыргелдин жолдастарды редколлегия мушелшне бе- кшп, жумысты жаксартуды мшдеттед!. Осы жылдыц желтоксан айында Казакстан совет жазушылар одагыныц 4-пленумы болып erri. Онда «Казак совет эдебиетшдеп сынныц жайы жэне мш деттерт туралы одактыц бас шысы С.Муканов баяндама жасады. Баяндамада, Казакстан К(б)П Орталык Комитетшщ хатшысы Шмаровтыц жэне баска да шыгып сейлеушшердщ сейлеген сездершде сол кезде- ri казак эдебиетшщ жай-куш кецшен эцпмеленд!. Непзшен Ka3ipri эдебиеттщ мэселелер! сез болганымен, эдебиеттщ тарихы, идеялык кемш ш ктер хакында да ejisy ip эцпм е коз- галды. Пленум казак калам герл ерш «адам баласын шын бакытка жетюзетш коммунизм идеологиясынан» ауыткымауга, ескш п л д к тщ , шыгыстыц шырмауына Tycin калмауга, орыс эдебиетшен уйренуге шакырды. Баяндамашылар мен шыгып сейлеушшер эдебиеттщ партиялыгы принцип! тургысынан Ke6iHe эдебиеттеп кемшшктер жайлы айтыцкыраганымен де мерз1мд1 баспасез беттершде кетерше бастаган урда-жык сындарга бара койган жок. Timi сол кезде солакай сынныц найзасына ш н ш , е с к ш к п дэрштейтш зиянды шыгарма атала бастаган М.Эуезовтщ «Абай» романы жайлы баяндамашы С.Муканов «Акындар агасы» ту ралы жалпы айтарымыз, идеялык жэне керкемдк жагынан бул роман да казак совет эдебие тшщ зор табысы» («Эдебиет жэне искусство», 1950, №15, 66-бет) - деп багалауыныц e3i айтарлыктай болды. Tim i Казакстан Компартиясы Орталык Комитетшщ хатшысы Ш маров тыц сейлеген узак сезшде де казак акын-жазушыларын, галымдарын ултшылдыкпен, ес- кш ш дкпен айыптаудыц кездеспейтшдкш айта кеткен де жен. Осы кездеп эдеби сында, эаресе драмалык шыгармалардыц идеялык-керкемдк сапасын котерген б!рсыпыра материаддар жарык кердь Сын саласында белсендшк таныта бастаган С.Телешевтщ «Драматургиялык шыгармалар жогары идеялы, эр! керкем болсын» («Социа листк Казакстан», 21.06.1949), К-Жармагамбетовтщ «Драматургиядагы ерескел кателер батыл жойылсын» («Социалиспк Казакстан», 28.IX.1950), «Драматургиямыздагы кейб!р ерескел кател!ктср туралы» («Эдебиет жэне искусство», 1950, №10), т.б.макалалары партияньщ театр репертуарлары жайлы арнайы каулысын орындау максатымен жазылгандыгы KepiHin тур. К-Жармагамбетов Н.Баймухамедовт!ц «Ецбек Epi», «Балбулак» «Махаббат куцл», «Асыл тастар». К • Мухаметхановтын «М айданнан хат», Матахов пен Субханбердинн!ц «Мен- совет д эр к е р Ь , К-Жасаковтыц «Курбылар», «Мумюн окига», Т.Сагынбаевтыц «Т!лек», Ш.Байжановтыц «Жолдастар» т.б пьесаларын катац сынга алады. «Fылымдагы космополитизм мен буржуазияшыл-ултшылдык бурмалаушылыктарды курту жолында» (За искоренение космополитизма и буржуазно-националистических из вращений в науке. «Вестник АН КазССР». 1949, №3) атты редакциялык макалада Ш.Уэ- лиханов, А.Кунанбаев туралы зерттеулерде маркстк-лениндк дуниетаным тургысынан бага берудщ жетюпей жаткандыгы ескертиад. 9cipece Кенесары Касымов бастаган козгалыстыц реакцияшыл, кер!тартпа болганын дэлелдеуге б1ршама тырысып бакты. К-Шэршов «Вопросы истории» журнальшда (1949, №4) «Социалистк Кдзакстан» (9.07.1949) газетшде Е.Бекмахановтыц К1табы туралы жариялаган макалаларында ецбектщ б!рсыпыра кемшшктерш керсеткен болганымен Кенесары Касымулы бастаган козгалыстыц улт-азаттык болгандыгы жайлы автордыц H eri3ri niKipiH колдады. Е.Бекмаханов К-Шэршов айткан ескертпелермен келюетшдтн 6ijiflipin, арнайы жауап-макала жазды (Эдш сын. «Социалистк 224 Дандай ЫСКАКУЛЫ Казакстан», 2.Х.1949). Осылайша Е.Бекмахановтьщ «XIX гасырдыц 20-40 жылдарындагы Казакстан» атты ютабыныц шыгуымен байланысты туындаган гылыми пшрталастар терт жыл бойы б1рде бэсешп, б1рде кушейщ де соцына карай Кенесары козгалысыныц сипа- тына арналган дауга айналды. Кыркыншы жылдардыц соцы, елуйпш жылдардыц басына карай Сталиннщ жеке басына табынушылыкка байланысты кушейе тускен идеологиялык курес жагдайында Кенесары туралы айтыстыц аягы саяси сгаат ала бастады. Мэскеуце, Алматыда еткен гылыми niirip алысуларда ез максатгарына жете алмаган кейб1р тарихшы галымдар кальштасьш келе жаткан саяси ахуал- ды ез ниеттерш жузеге асыру yniiH пайдаланып калу уакыты келгендкш сезшш, icKe KipicTi. «Казакстан тарихыныц мэселелер! маркстк-лениндк тургыдан баяндалсын» атты аты- шулы макаланыц «Правда» газепнде (26.XII.1950) шыгуы осы Tepic пигылды ойды жузеге асыргандай да болды. ВК(б)П Орталык Комтетшщ органы «Правда» газетше олай ед1, былай ед1 деп ешкандай туспиктеме беруге, жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|