ecin , озык идеал ушш
шыгарма жазып машыкганган каламгерлердщ капешмде мынау
eMip туралы толгануы, эрине,
киын. Жэне елщнщ тэуелы здк алганда, элпндей куйге
Tycyi rim i де кинайды. Жанынды
жаншьшайды. Сондыктан да салмакты жазушьшар уакыттыц
ani де оза тускенш, жаксьшык
пен жамандьщтыц екшеле тускенш кутедЬ) («Казак эдебиеп», 11.11.1997).
3. С 03 0НЕР1НЩ ЭД1СНАМАЛЫК ПРОБЛЕМАЛАРЫ Кецестк кезендеп эдебиеттщ Heri3ri шыгармашьшык эд1с! соцаилистк реализм эдйпнщ
жаца жагдайдагы теориялык мэселелер! казак эдебиетшде токсаныншы жылдардыц басында-
ак талкьшана бастаган-тугын. «Казак эдебиеп» газеп (25.01.1991) осы такырып бойынша
«децгелек стол» уйымдастырды да (ол женшде алдыцгы тарауда толыгырак айтылды). Енцц осы
мэселеге Мэди Кайыцбаев «Социалистк реализм: агыспен юмдер ьщты?» («Казак эдебиетЬ),
10.01.1992) макала жазып, казак эдебиетшдеп социалиспк реализм эдебиетшщ калыптасу,
даму жолдары жайлы ез ойларын ортага салыпты. Автор социалистк реализмнщ н еп зп ка-
телктерш айта отырып, эдебиепм1здеп орнын жокка шыгармайды: «Иэ, бэр! болды...
6ipaK нагыз эдебиет
Kemi токтаган жок...
0Mip шындыгын ж етизу ушш жанталасу, соцреализмнщ
касац аясынан шапшып сыртка умтылу - не
6ip тосын эдеби эдштерд1 тугызды... Олар
соцреализмнщ маскасын кие отырып,
eMipfli шынайы суреттей бшдЬ Сондыктан да
6i3 соцреализм деп аталатын эдеби эдклт жокка шыгарганмен совет эдебиеп кезещндеп эдебиет-
Ti жокка шыгара алмаймыз. Соцреализмнщ касац аясы, ел! мен п рш щ арасындагы елара цен
зура шынайы эдебиет ушш шырылдаган нагыз курескер таланттарды тугызды».
М.Кайыцбаев «Bip поэманыц ею тагдыры немесе социалистк реализм кштипандары»
(«Жулдыз», 1992, №2) атты макаласында да осы эдастщ казак эдебиетше типзген терец эсерш
К-Бекхожиннщ «Мариям Жагоркызы» поэмасы мысалында нактылы эцпмелейдь Поэманыц
1950-жылгы 6ipiHini нускасы мен 1955-жьшы шыккан екшпп нускасын салыстыра отырып,
екеушщ арасындагы жер мен кектей айырмашылыктарды керсетедЬ Шьшайылыгы басым ал
гашкы нускасы шыкканда, поэма социалиспк реализм эд ш тургысынан кеп сынга ушырайды.
Керкемдш емес, саяси жагынан катты сыналган дастанын кайта жазып, кептеген езгертулер,
rim i жацадан тараулар косады. Нэтижесшде поэма керкемдк жагынан да, идеялык тургыдан
да кеп темендеп кеткен. Сондыктан да М.Кайыцбаев «Мэриям Жагоркызы» поэмасыныц 1950
жьшы шыккан алгашкы нускасын кайта шыгарып, окырман кауымга таныстыруцы усынады.
Мэдениеттанушы Э.Наурызбаева «Б1здщ бугшп кезец эл-эз1р шынайы, салмакты зердеден
еткен жок, тек мерекелк эйфория мен шектен шыккан пессимизм шекарасындагы сез1мдер
тещрепнде баяндалып, сез болуда. Bi3 еткеш мгщ , тарихымызды бугшпм1здщ терещне суц-
ги алатындай
