Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| 6ip-6ipiH e
ете жакын угымдар. Б1ршипден, эдебиет, непзшен, улттык керкем ойдыц жемю! болса, екшпн жагынан, улттыц ез1 белгш 6ip дэрежеде эдебиет бере тш тэрбиенщ жем1а. вйткеш, урпак тэрбиеш эдебиет пен енерден алады... Эдебиет езшщ кунын жогалтса, улттьщ сипат та б1рте-б1рте ез ерекшелкшен айрыла бастайды. Ал улттыц куруы - адамдардыц кырылып калуы емес, эрине, улттыц жойылуы - оныц е зш д к ерекшелшнен - тш н ен , достуршен айрылып, сипатсыз тобырга айналуы» (Т.Эбдокулы). «Bi s калайьщ, немесе, каламайьщ, эдебиет, жалпы енер идеологиялык болган, солай бо лып кала бередг Сез1мге, санага эсер ететшнщ 6opi - идеологиялык куатка ие. Эдебиет - сонысымен мэцгш к. Оныц адамгершшк, имандыльщ, таза эстетикалык жэне саяси астар- лары бар... Ал улттьщ идея - идеология атаулыныц шыцы» (А.Смайыл). «Эдебиетгщ бедел1 - елдщ беделг Кудайга шуюр, б1зде улкен, беделд1 эдебиет бар. Жиырмасыншы гасырдыц соцгы ширеп децгеш б и к , улкен э д е б и е т жаратканын казак халкы мактан тутуы керек. Алган б и к п темендетш алмауымыз, бар нэрсеш жогалтып ал- мауымыз - парыз» (Н.Оразалин). «Рухани токыраудан эдебиет кана алып шыгады» (А.Кецшшкулы). Эдеби сын тарихы 471 К-Мэд1байдьщ сыншы Элия Бепежановамен сухбаты (0н ер - жеке тэж!рибе. «Алтын Орда», 17-23.01. 2003) n im m i жагынан да, кетерген м эселеа жагынан да назар аударарлык. Автор алдымен, Элиянын шыгармашылык болмысымен окырмандарын таныстырып алып барып, эцпмелесуге Kipicefli. Сухбатта Ka3ipri заман эдебиетшщ езш д к даму ерекшелктерЬ постмодеризм, эдкнамасы сиякты аса мацызды мэселелер! батыл кетершген. Сондай-ак казактьщ 6 ip ry ap дарындарыныц 6ipi Аскар Сулейменовтщ шыгармашьшыгы хакында да кунды пшрлер бар. Сухбаттьщ сонында бершген С.Нарымбетовтщ, А.1с1макованьщ, Э Д о - дардьщ, Б.Атабаевтьщ, Д.Амантайдьщ Э.Бепежанова жайлы леб1здер1 де орайлы шыккан. Сонда «0нер-ж еке тэж^рибе» такырыбымен берьтген сухбат автордьщ K ipicne ретш де бершген шагын аныктамасымен, кинорежиссер, филолог, философ, театр режиссер^ жазушы шюрлер1мен косылып, Э. Бепежанованьщ шыгармашьшыгы жайлы триптих п о р т р е т ку- рагандай эсер етедг «Казак эдебиеп» (24.03.2006) газетшде Казакстан Республикасынын Президент! Н.На- зарбаевтыц осы басылымныц бас редакторы ¥.Есдэупетке берген сухбаты жарияланды. Сух- батгы окып отырганда, елбасымыздьщ казак эдебиетш, оньщ бугшп жай-куйш, проблемала- рьш жаксы бшетшдпт ацгарылады. «Жаксы шыгарма - жан сернтц. Сэтп сомдалган кешпкер1мен коса куантады, ойландырады, мунайтады. Жаца шыгармаларды окуга эркез уакыт табамын... Абай елендерш кайта айналып окыган сайын жаца кырынан тани тусемш. Асыл ой, тоз- бас тужырым алдымнан шыгады да турады. Абайдыц кос томдыгын кайта-кайта окудамын. «Мыцмен жалгыз алыстым, кшэ койма» деген дауысы алыстан талып естшедг.. ¥лылыктыц eni6ip meicrepi мен елшемге кенбес кударет! осындай-ак болар! Су шайкалмас жоргадай казактыц эсем де кербез т ш н сагынганда Мухавды, Мухтар Эуезовгп колга аламын» - дейд! ол. Елбасы казак, одан калды элем дк эдебиеттен де жаксы хабардар. Казак эдебиетшщ асыл казынасынан окымаганы кемде-кем. Ж.Молдагалиевтщ «Мен - казакпын», ТЕсенберлиннщ «Kahap», Э.Нурпешсовтщ «Кан мен тер», Э.Этмжановтыц «Кегщщр таулар», «¥стаздыц оралуы», О.Сулейменовтщ «Аз и Я» - сиякты туындыларды жогары багалайды. Ойын ары карай «...улт санасын серпшткен, тарихымызды тугендеген, еткен шактагы багымыз бен сорымызды безбендеген 06ini Кекшбаевтыц «Ypicepi», «Елец-алацы», «Мухтар Магауиннщ «Аласапыраны», Кабдеш Жумэдшовтщ «Дарабозы», Софы Сматаевтыц «Ел1м-айы» сиякты керкемдктщ кертнен шыккан шыгармалар шогыры eMipre кедщ» - деп, бул шыгармалардыц казак халкыныц улттык сана-сез1мшщ оянуында айтарлыктай орны бар екенш атап айтады. Президент «Эдебиет1м1зге еткен гасырдыц алпысыншы, жетшсшпп жылдарында аса куат- ты толкын келдЬ> - деп, осы топтын дарынды екшдер! катарында Ш.Муртазаныц, Т.Мол дагалиевтщ, Ф.Оцгарсынованыц, С.Жушсовтщ, К-Ыекаковтыц, С.Муратбековтщ, Э.Тарази- дыц, М.Шахановтыц, Д.Досжановтьщ, Д.Исабековтщ, Т.Эбдковтщ, А.Сейшмбектщ, К-Сал- гаринн1ц, т.б. еамдерш атайды. «Кызыл т ш кемешн куйд^рген шешен Эб 1 ш Кекшбаевтыц 6ip e3i неге турады?» - деп, жазушыныц шыгармашылыгын жогары багалаган. «Жазам деген жазушыга бугш п куншц шындыгы да шыгармашылыкка e3i суранып тур ган такырып емес пе?» - деп, каламгерлерд1 бугш п жаца заманды, егемещп ел1мгздщ тэуел- аздш нщ баянды болуы жолыцда аткарылып жаткан улы ктерд1 керкем бейнелеуге шакырды. Эдеби ем1рщ жандандьфу, сьшшьш ойларга epic беру максатында эдеби басылым беттершде белгш каламгерлермен болган сухбаттармен 6ipre турлы такырыптагы децгелек столдар, сауалнамалар да жш уйымдастьфыльш турды. Буларда непзшен эдебиет жайлы жалпы сезден repi эдеби etnipji толгандьфьш отьфган нактылы проблемалар хакьшда нактылы пшрлер айту максут тутылды. Мысалы, «Казак эдебиетп» газеп «К-Э»-нщ тете сауалы» айдарымен усынган 12 суракка 9 каламгер жауап 6epimi. Койылган сурактар мен оган бершген жауаптардан осы кездеп казак эдебиетшщ, оныц сыныныц жай-куш, когамды, эдеби журтшылыкты аландатып отырган келел1 мэселелер анык байкалады. П ш р алысуга темендепдей сурактар суынылган: «1. Ka3ip жазушьшардьщ бедел1 де, ыкпалы да ете темендеп кетп... Жазушыньщ бедел1 мен ьткпалыныц курт темендеп кетуш Ci3 калай туснадрер едодз? Заманнан ба, когамнан ба, жок элде жазушылардыц ездершен бе? 2. Бупндер1 «жещлген мэдениет» деген сез жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|