Зат есім (Қазақ грамматикасы бойынша) Айналамызды қоршаған дүниедегі зат пен жан-жануар атаулыға, барша құбылыс пен оқиға-болмыс атаулыға есім, атауыш болып келетін сөздердің бәрі- зат есімдер


Зат есімнің жасалу тәсілдері (А.Ысқақов)



бет11/13
Дата06.01.2022
өлшемі78 Kb.
#14382
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Байланысты:
zat esim

Зат есімнің жасалу тәсілдері (А.Ысқақов)

1) Лексикалық тәсіл арқылы жасалған зат есімдерге байырғы зат есімдер, сондай-ақ, басқа тілдерден енген зат есімдер, бастапқы семантикалық мағынасы не кеңею, не тарылу, не ауысу арқылы туған зат есімдер мен өзге сөз таптарынан субстантивтену арқылы пайда болған зат есімдер жатады.

2) Синтаксистік тәсіл арқылы жасалған зат есімдерге кемі 2 я онан астам түбірлердің бірігуі, қосарлануы, тіркесіп құралуы, қысқарып құралуы арқылы және лексикалану негізінде пайда болған зат есімдер жатады.

3) Морфологиялық тәсіл арқылы жасалған зат есімдерге зат есімнің өзінен, өзге сөз таптарынан тиісті жұрнақтар арқылы туған туынды зат есімдер жатады. Мысалы: атшы, басшы, атшылық, басшылық, т.б.
Есімдерден зат есім тудыратын өнімді жұрнақтар

1. –шы, -ші: тілші, өтірікші

2. –шылық, -шілік

3. –лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік

4. –ыл, -іл, -л (омоним жұрнақ) шикіл, қатал – сын есімге тән форма. Тарыл, тіріл – туынды етістік. Бұл жұрнақ еліктеуіш сөз бен бейнелеуіш сөздерге қосылып, туынды зат есім жасайды. Мысалы: қаңқыл, дүріл, қалшыл.

5. –кер, -гер: айлакер, қызметкер, сайыскер.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет