2 тест тапсырмасы 1- мәтін Ғани әкесімен бірге үлкен тау жартастарының арасымен серуендеп келе жатқан еді. Кенет Ғани сүрініп кетіп: «А-а-а-а!»
жүктеу/скачать 22,37 Kb.
|
2 тест тапсырмасы
|
№2 тест тапсырмасы 1- мәтін Ғани әкесімен бірге үлкен тау жартастарының арасымен серуендеп келе жатқан еді. Кенет Ғани сүрініп кетіп: «А-а-а-а!» деп айқайлап жіберді. Сол кезде жоғарыдан «А-а-а-а! » деген дауыс естілді. Ғани өзінің даусының қайталанғанына таңырқап: «Сен кімсің?» деп дауыстағанда, Ғаниға:»Сен кімсің?» деген жауап келді. Ғани түкке түсінбей жынданып: «Сен қорқақсың!» – деп айқайлады. Таудан шыққан дауыс та: «Сен қорқақсың!» деп жауап берді. Қатты ашуланған Ғани әкесіне қарап: «Әке, бұл кім өзі?» деп сұрады. Әкесі: » Ұлым, менің сөзіме құлақ сал», – деді де тауға қарап тұрып: «Мен сені жақсы көремін!» деп айқайлады. Таудан: «Мен сені жақсы көремін!» деген жауап келді. Әкесі тағы да айқайлап: «Сен әдемісің!» деді. Жауап: «Сен әдемісің!» деді. Ғани не болғанын білмей, таңданып тұрып қалды. Әкесі жаңғырықтың сырын былай деп түсіндіріп берді: «Бұл жаңғырық. Жаңғырық адам баласына көп нәрсе үйретеді. Сен өміріңде не істесең, оның сыбағасын аласың. Өмір айна сияқты. Сен қандай болсаң, солай көрсетеді. Егер мейірімділікті қаласаң, мейірімді болуға тиіссің. Адамдардың сабырлы болуын қаласаң, сен де сабырлы бол. Адамдардың қайырымды болуын қаласаң, сен де қайырымды бол!» 1.Мәтін мазмұнына лайықты тақырып A) Жаңғырық сыры B) Ғанидың жаңғырығы C) Тау жаңғырығы D) Әке жауабы E) Таудан шыққан дауыс 2.Мәтін мазмұнына лайықты ой A) Көңіл жақсы болғаны – өмір жақсы болғаны. B) Өзен ағысын бөгеуге болады, өмір ағысын бөгеуге болмайды. C) Әркім өз ойының айнасы. D) Бір беткей адам — бірлікті бұзар, Теріс мінез адам — тірлікті бұзар E) Өзіңді өз бойыңнан биікпін деп ойламау да – биіктік. 2-мәтін Баянауылдың ең биік шыңы – Ақбетке байланысты әдемі аңыз бар. Ертеде осы өлкеде Бүркітбайдың қызы Ақбет тұрыпты. Үй іші жұтаң күй кешкен, сондықтан әкесі қызын ұзатып, шаруасын түзеп алмақ болады. Қыздың кедей қойшыны ұнатқанын, әрине, жақтырмайды. Әкесі көп ойланбай-ақ қалың малын төлеген қаусаған шалға қызын ұзатуға келіседі. Жас ғашықтар мұны біліп қашуға ниеттенеді. Алайда сырлары ашылып, жігіт өлтіріледі де, қыз үйге қамалады. Қыз көз жасын төгіп, мәңгілік қоштасуға сүйіктісінің зиратына баруға сұранады. Жеңгелері аяп босатады. Ол жігітінің басында жүрегін тек оған арнағанына, басқа ешкімге жар болмайтынына ант береді. Осы сөздерімен ғашығымен бірге таңды қарсы алатын шыңға шығып, төңірегіне соңғы рет көз салады да құздан құлайды. Ақбеттің есімімен аталатын тау – сол заманның үнсіз куәгері адал мен сезім беріктігінің символы ретінде бұрынғысынша таңды бірінші қарсы алады. 1.Бүркітбайдың қызын қаусаған шалға берген әрекетін қандай күйі суреттей алады? A) Бетсіздік B) Көргенсіздік C) Шарасыздық D) Турашылдық E) Бірбеткейлік 2.Мәтін мазмұнына лайықты тақырып A) Баянауыл шыңы B) Ақбет шыңы C)Қос ғашық D) Ақбет қыз E) Қатал әке 3-мәтін
Әлемде жалғыз-ақ вексиллология (вексиллюм –ту деген латын сөзінен шыққан, вексиллология –ту туралы ғылым) институты бар. 1973 жылы Лондонда вексиллологтердің бесінші конгресі өткізіліп, оған 14 елден 57 делегат қатысты. Конгрестің төрағасы болып вексиллология институтының директоры американдық Уитни Смит сайланды. Смит конгресте өзі басқарған институттың нәтижелі жұмыс істеп жатқанын зор интузиазммен хабарлап, оған мысал ретінде Оңтүстік Американың Гайана мемлекеті институт жасаған ту суретінің жобасын қабылдағанын айтты. Мемлекеттік тулар мәселесіндегі қиындықтарды шешу үшін вексиллологтер тәуелсіздік алған жаңа мемлекеттердің туларын жасау бір жерден басқарылғанын дұрыс деп есептейді. Мысалы, Индонезияның туы Монаконың және Польшаның туларына ұқсас болып кеткен. Конгреске қатысушылар «Барлық мемлекеттердің туларынан жаугершілік рухты білдіретін рәміздер алынып, бейбіт еңбек рәміздері бейнеленсін» деген үндеу жарияланады. «Алтын бесік» журналы 1. Мәтінде айтылған негізгі ойды анықта А. Вексиллология ғылымы туралы В. Рәміздердің тарихы туралы С. Мемлекеттік тулар туралы D. Вексиллологтер конгресі туралы E. Үндеу айтушылар туралы 2. Мәтіннің жазылу стилін анықта А. Ғылыми стиль В. Ресми іс қағаздар стилі С. Публицистикалық стиль D. Көркем әдебиет стилі E. Ауызекі сөйлеу стилі 4-мәтін Бірінші, Бақытқа: сен, тұрақсыз опасызсың, орныңды таңдамай қонасың, қонғаныңды тасытасың, ақырында бір күні лақтырып тастап кетесің. Ақылмен тізе қос, сонда көп жасайсың, — депті. Екінші, Ғылымға: дүниеде сенен күшті нәрсе жоқ, қара тасты қайнатасың, дүние жүзін жайнатасың, сақауды сайратасың, жоқты бар етіп, бардан жоқ жасайсың, бар ғаламды өзіңе бағындырғың келеді, бағынбағанды демде әлек қыласың. Түзеу де, бұзу да сенен шығады. Ақылмен бірік, сонда абыроймен ұзақ жасайсың, – депті. Үшінші, Ақылға: дүниеде адамзатқа сенен артық дос жоқ, бірақ Ашу үстіңе кіріп келгенде, орныңды беріп шығасың да кетесің. Ашу бүлдіріп-бүлдіріп кеткен соң, кіресің де ашудың бүлдіргенін оңдайсың. Әуелден орныңнан тұрмай отырсаң, Ашу сенің үстіңе кірмеген болар еді. — Барыңдар, Ақыл, сен адам бол, Ғылым, сен ат бол, Бақыт, сен қамшы бол. Үшеуің біріксең ешбір мұң-мұқтаждарың болмайды, — депті. 1. Мәтін мазмұнын қорытындылайтын даналық ой A) Ежелгі дұшпан ел болмас. B) Ақылсыз адам айуан. C) Жаман дос жолда қалдырар. D) Төртеу түгел болса, төбедегі келеді. E) Егескеннің жауы көп. 2. Екінші абзацтағы негізгі ой A) Болмасаң да, ұқсап бақ. B) Ақыл – ойдың жемісі. C) Ғылым – жанып тұрған шырақ. D) Бақыт – арттағы із. E) Ғылымсыз адам – айуан. 5-мәтін Аты жаһанға мәшһүр данышпандардың бірі достарымен қала қыдырып жүріп, пойызына кешігіп қалады. Әрең дегенде қуып жетіп, енді міне бергенінде, аяғындағы аяқ киімінің бір сыңары шешіліп, түсіп қалады. Бұл кезде жерге қайта түсіп алу мүмкін емес еді. Себебі, жүйткіген темір тұлпардың жылдамдығы сәт сайын күшейіп келеді. Жанындағы жолдастары «енді қайтер екен?» деп тұрғанда, данышпан аяқ киімінің екінші жұбын шешіп алып, анау алғашқысы түсіп қалған жаққа қарай лақтырып жібереді. Данышпанның мына қылығына түсінбеген біреуі шыдай алмай: «Неге бұлай жасадыңыз?» деп таңғала сұрайды. Оған күле қарап оқымысты былай деп жауап береді: «Теміржолды паналаған бір пақыр аяқ киімнің бір жұбын тауып алса, екіншісін де тауып кисін», — дейді. Дара сыңарының өзіне керегі болмайтынын ұғынып, өзінен гөрі бір жарлыға көмек болатынын түйсінген данышпанның даналығы өзгелерге үлгі болды. 1. Мәтін мазмұнына лайықты тақырып A)Үлгілі іс. B) Сыңар аяқ киім. C) Кешіккен данышпан. D) Таңқаларлық оқиға. E) Темір тұлпар. 2.Данышпанның әрекетіне лайықтысы A) Шарасыз әрекет B) Жанашырлық әрекет C) Сауапты әрекет D) Аяушылық әрекет E) Келеңсіз әрекет 6-мәтін Мысырдағы пирамидалар барлық замандарда да адамдардың қызығушылығын тудырғаны мәлім. Ал бұл қызықты сәулеттің тарихы болса өте көне дәуірлерге созылуда. Шумерлердің зиккураттары Мысыр пирамидаларының алғаш үлгілері ме еді? Мысыр ескіден, тарихтан бұрынғы замандарда Месопотамиядан әсерленгендігі мәлім, осы тұрғыдан да мұндай сәулет байланыстарының болуы әбден мүмкін. Мексика жерлерінің оңтүстігіндегі Мая мәдениетінде де осы пирамидаларға ұқсас сәулетті ғимараттар, яғни Мая ғибадатханалары бар. Бұлардың да Мысыр пирамидаларына, бәлкім көбірек Шумерлердкіне ұқсас жақтары бар. Мәшһүр археолог Тор Хидерхал бірнеше жыл бұрын Ра атты кеме жасатып, Александриядан Мексикаға қарай сапарға шығады. Мақсаты Мысырлықтардың Америкаға дейін бара алғандығын дәлелдеу еді. Бір жағынан Шумерлердің де, Мысыр мәдениетінің алғаш құрылымында дінбасылардың әрі Америкадағы Маялардың аталарымызбен, яғни прото түрктермен байланысы болғандығы тақырыптары бар… 1. Мысыр пирамидаларының адамдардың қызығушылығын тудыруының себебі A) Әдемі салынғандықтан B) Тылсым құпияға толы болғандықтан C) Өте биік болғандықтан D) Көне болғандықтан E) Мысырда ғана болғандықтан 2. Мәтінді жеткізудегі тәсіл түрі A) Ақпарат B) Пайымдау C) Суреттеу D) Сипаттау E) Баяндау 7 -мәтін «Американы алғаш ашқан Колумб» деп жазылып келсе, таяуда осы қателік түзетілді. Ғалымдардың зерттеуінше, Американы алғаш ашқандар арабтар екен. Атап айтқанда, Абдул-Рахим және Абдулла ибн Малик бастаған теңізшілер екен. Араб теңізшілерінің біразы сол күйі Америкада қалып қойған. Америкада қазір өмір сүріп жатқан үндіс-алгонкиндер — осы араб теңізшілерінің жергілікті үндістермен араласып-құраласуының нәтижесінде өмірге келген тікелей ұрпақтары. Ғалымдар қазір оқулықтан Колумбты алып тастап, оның орнына Абдул-Рахим мен Абдулла ибн Маликтің атын жазды. Яғни, тарихи әділеттілік қалпына келді. Бірақ… Саясаттың жүрмейтін, араласпайтын жері жоқ қой, кейбір АҚШ саясатшылары «Араб терроршыларымен күресіп жатқан кезеңде Американы арабтарға ашқызып койғанымыз қалай болар екен?» деп қарсылық білдіріпті… 1. Мәтіннің екінші бөліміндегі айтылған ой A) Саясат қателігінің салдары B) Терроршылар әрекетінің көрінісі C) Арабтар күресінің нәтижесі D) АҚШ саясатшыларының қаупі E) Тарихи әділеттік туралы 2. Мәтін мазмұнына лайықты тақырып A) Американың ашылуы B) Араб теңізшілері C) Тарихи әділеттілік D) АҚШ саясатшылары E) Араб терроршылары 8-мәтін Бұны әңгіме дейсіз бе, әлде шағын естелік дейсіз бе оны өзіңіз біліңіз. Анық білетінім, қолыма қалам алғызып отырған сағыныш. Балалық шаққа деген, қазіргі уақытта Балқаш қаласында ұстаздық қызмет атқаратын әпкеме деген сағыныш. Біздің Қарағанды төңірегнінде өзінен үлкен қыз баланы апа деп те айта береді. Жалпыға түсінікті болу үшін жазып жатқаным ғой. Әпкем екеуміздің қызығымыз көп. Алғаш әріп үйретіп, есеп амалдарын шығару жолдарын үйреткенінде мен 5 жастамын. Газеттерді судыратып оқитын дәрежеге жеткізді. Үйге келген қонақтарға көлдей «Лениншіл жасты» оқып берем. Не жазылғанын түсініп жатқан мен жоқ, мақтауға марқайып жүре беремін. Әріп үйренгенім өзіме сор болды. Әпкем енді «Жарты сағатта қыс туралы өлең шығар,жаз туралы өлең шығар»деп қинайтын болды. Аңда-санда қалам алып, қағазға өлең жолдарын түсіріп жататынымыз да сол әпкеміздің арқасы. Әпкем бала кезінен ұйымдастырушылық қырынан таныла білді. Біздің шағын Талдыбұлақ ауылының шеткері үш үйінің балаларын жиып, мереке сайын концерттік бағдарлама дайындайтын. Үй арасындағы бағаналарға жарнама ілгенді мен сол кезде әпкемнен көргем. 1. Автордың қолына қалам алып естелік жазуының себебі A) Әпкесіне деген сағыныш B) Балалықты аңсау C) Есейгенді мойындау D) Өзгелерге үлгі болу үшін E) Әңгімеге арқау болу үшін 2. Мәтіннің екінші бөліміне сай даналық ой A) Әпкенің үйі -кең жайлау. B) Туыс туыс болса туыс, Туыс болмаса панасыз қуыс. C) Ағайын барыңда аузыңды жалайды, Жоғыңда желкеңнен қарайды. D) Бауыр шырын, бас тәтті, Ағайынмен ішкен ас тәтті. E) Туа жаман жоқ, Жүре жаман бар. 9-мәтін Абылай хан жоңғарларға қарсы бір жорықта алдын барлау үшін, мың адамды екіге бөліп, бір тобын Қарабұжыр Қанжығалы Жанатайға, екіншісін сол рудан шыққан ақсақал Бөгенбайға бастатып, ілгері жіберіпті. Екеуі де ханның ержүрек, сенімді батырлары екен. Батырлар ұзақ уақыт бойы орала қоймаған соң, Абылай уайымдап, өзінің көріпкел жырауы Бұқардан: «Менің жігіттеріме не болды екен, оралмауына не себеп?» — деп сұрапты. Сонда Бұқар айтыпты: «Жанатай Талқы арқылы барады, ал Бөгенбай Құлжан батыр секілді қиыннан жол тауып өтеді. Ал енді Хан-Баба болса, көп ұзамай қайтып келер. Талқының асуы қысыңқы әрі қауіпті» — депті. Абылай ішінен Жанатайдың зор қауіпке душар болғанын сезді. Жырау сөзін жалғастырып: «Жанатай бұзып-жарып өтіп, ұлысын олжалайды. Жанатай әкелген аққұба қызды Абылай сұлтан алады» — дейді. Абылайдың айтуынша, сол жолғы болжалдың орындалуынан соң, төбесі көкке жеткендей зор қуанышқа бөленсе керек…… 1. Абылайдың мың адамды екіге бөлуінің себебі A) Екі жақтан шығу үшін B) Әр руды жеке жіберу үшін C) Осы тактиканы дұрыс деп тапқаны үшін D)Жорықтың алдын барлау үшін E) Жасағының күшін бақылау үшін 2. Мәтін мазмұнына лайықты тақырып A) Абылайдың қуанышы B) Бұқардың болжамы C) Екіге бөлінген жасақ D) Олжалы батырлар E) Батырлар жеңісі 10-мәтін Терезеден тауға қарап Бекнұр ұзақ отырды. Мазасы жоқ. Ойы шашыраңқы. Көз алдына ұстазы Меруерттің бейнесі келе берді. Ғажап адам. Ұстаз болсаң — осындай бол! Не деп еді? – Сендер елдің болашағысыңдар! «Мен жастарға сенемін!» деп айтқан Мағжан аталарыңдай мен де сендерге сенемін,- деп нық айтты емес пе? Меруерт апай солай айтқанда, Бекнұрдың сол жақ кеудесі шымыр етіп, бойын бір ыстық леп шарпып өткен. Сенімін ақтауы керек, қалайда. «Сеніңіз!» деп саңқ етті Бекнұр. Айтты да, өз дауысынан өзі селк етті. Дәл қазір қасында ешкім жоқ болса да, ол өзінен-өзі ұялып қалды. Тағы да қағазға үңілді. Ұстазы бүгінгі сабақта оқушыларға еркін тақырыпта көлемді шығарма жазып келуді тапсырған. Осы көркем шығарма арқылы оқушыларының көркем әдебиетке бейімділігін, дүниетанымын, қабілет, парасатын анықтап алатындығын да айтқан. Бекнұрдың ғана емес, бүкіл оқушылардың бәрі Меруерт апайдың көзіне түскісі келетіні анық. Ендеше, іздену керек осал шығарма жазуға болмайды, оқығанда жұрт елең етіп, ұстазы арқасынан қағып, басынан сипауы керек. Қолына қаламын ұстаған Бекнұр бөлмені кезіп, терезеден тауға қарай берді… 1.Бекнұрдың терезеге қарап ұзақ отыруының себебі A) Шығарма жазу алдындағы толғаныстан B) Меруерт апайдың сөзі есінен кетпегендіктен C) Даладағы табиғатқа күйінгендіктен D) Шашыраған ойын жинайын деген оймен E) Шығарма жазу қиынға түскендіктен 2. Бекнұрдың толғанысына қарап, Меруерт ұстаздың қандай ерекшелігін байқаймыз? A) Бірбеткейлігін B) Білімділігін C) Ұлтжандылығын D) Біліктілігін E) Ұстамдылығын жүктеу/скачать 22,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|