3 (25) • 2012 1 Караганды 2012

3 (25) • 2012
311
народных стандартах прав человека" [1, с.10].
Статья 1  Конституции Республики  Казахстан
гласит: "Республика Казахстан утверждает себя де-
мократическим, светским, правовым и социальным
государством, высшими ценностями которого явля-
ются человек, его жизнь, права и свободы" [2]. В рас-
сматриваемой статье утверждаются принципы орга-
низации Республики Казахстан, и дается его каче-
ственная  характеристика.  Республика  Казахстан
признает себя правовым государством, статья 1 Кон-
ституции Республики Казахстан прямо указывает на
существование правового государства, полагается,
что это цель, "идеал", к которому необходимо стре-
миться.
Тема правового государства достаточно слож-
на и многообразна, так как она вбирает в себя мно-
жество актуальных вопросов касающихся выявления
содержания таких основополагающих институтов
как государство, право, общество, а также изучения
соотношения права и государства, личности и пра-
ва. Доктор права Мадридского университета Д. Ва-
ладес предлагает следующее определение: "Право-
вое государство основано на подчинении  деятель-
ности государства конституции и нормам, которые
приняты в соответствии с порядком, установленным
конституцией. Нормы гарантируют ответственное и
контролируемое функционирование органов влас-
ти; осуществление полномочий в соответствии с из-
вестными положениями, не имеющими обратной
силы в случае ухудшения положения, а также со-
блюдение личных, социальных, культурных и поли-
тических прав" [3, с. 21].
Правовое государство в глубоком его смысле это
наиболее высшая ступень организации и функцио-
нирования государственной власти, в котором при-
оритет отдается высшей ценности государства - Че-
ловеку, который согласно Конституции Республики
Казахстан, является главной ценностью и предме-
том государственной заботы и поддержки.
В этой связи мы можем говорить о том, что появ-
ление в правовой системе Казахстана нового инсти-
тута - медиации, является одним из инструментов
направленных  на  повышение    уважения  к правам
и свободам  человека, на укрепление  общественного
согласия и мира,   на  разрешение   различного рода
конфликтов  и споров  путем нахождения конструк-
тивного решения.
О необходимости введения медиации было ука-
зано в программном документе Концепции право-
вой политики РК на период с 2010 до  2020 года. В
разделе 2.7 которого, отмечено о необходимости зак-
репления разнообразных  путей и способов дости-
жения компромисса между сторонами частно-пра-
вовых   конфликтов  (медиация,  посредничество и
другие) как в судебном, так и во внесудебном поряд-
ке, в том числе обязательности обсуждения возмож-
ности использования мер примирительных проце-
дур при подготовке дела к судебному разбиратель-
ству, а также развитие внесудебных форм защиты
гражданских прав [4].
В заключительном разделе Концепции право-
вой политики РК на 2010-2020 годы закреплен важ-
ный вывод - реализация положений Концепции по-
зволит воплотить в жизнь основные идеи и принци-
пы Конституции республики в контексте нового эта-
па строительства  в Казахстане правового государ-
ства.
Знаковым событием в правовой жизни нашей
страны явилось принятие Закона РК  от 28 января
2011 года № 401- IV "О медиации". Одновременно  с
этим законом  приняты  и вступили  в  действие из-
менения  и  дополнения  в  Гражданский,  Уголов-
ный, Административный, а  также  в  Уголовно-про-
цессуальный  и Гражданский процессуальный  ко-
дексы Республики Казахстан, в  закон "О местном
государственном управлении  и самоуправлении  в
Республике Казахстан".  3 июля 2011 года  Постанов-
лением  Правительства Республики Казахстан утвер-
ждены   Правила  прохождения обучения по про-
грамме подготовки  медиаторов.  Таким   образом,
была сформирована  нормативно-правовая  основа
для   внедрения  и развития  института медиации  в
нашей  стране.
Согласно пп. 5 ст. 2 Закона  РК от 28 января 2011
года № 401- IV "О медиации", медиация - процеду-
ра урегулирования спора (конфликта) между сто-
ронами при содействии медиатора (медиаторов) в
целях достижения ими взаимоприемлемого реше-
ния, реализуемая по добровольному согласию [5].
Медиация это одна из технологий альтернатив-
ного  урегулирования  споров  (англ.  alternative
dispute resolution (ADR)) с  участием третьей нейт-
ральной, беспристрастной, не заинтересованной в
данном конфликте стороны - медиатора, который
помогает сторонам выработать определенное согла-
шение по спору, при этом стороны полностью конт-
ролируют процесс принятия решения по урегули-
рованию спора и условия его разрешения.
Необходимо отметить, что в современном обще-
стве медиация зачастую в большей степени, чем су-
дебное разбирательство и иные юрисдикционные
способы разрешения споров, отвечает интересам и
потребностям субъектов спорного правоотношения,
так как позволяет разрешать возникшие разногла-
сия на взаимовыгодной основе без лишних денеж-
ных, временных и эмоциональных затрат. Как отме-
чает профессиональный медиатор, к.ю.н. С.Б. Идри-
сова: "Процесс интеграции медиации в правовую си-
стему Казахстана приобретет широкий размах тог-
да, когда бизнес поймет, что медиация - это един-
ственный способ, позволяющий максимально сни-
зить как финансовые, так и репутационные риски"
[6, с. 46].
Довольно широким представляется спектр об-
ластей применения медиации. Сферой применения
медиации в Республике Казахстан являются споры
(конфликты), возникающие из гражданских, трудо-
вых, семейных и иных правоотношений с участием
физических и (или) юридических лиц, а также рас-
сматриваемые в ходе уголовного судопроизводства
по делам о преступлениях небольшой и средней тя-
жести, если иное не установлено законами Респуб-
лики Казахстан.
10 июля 2012 года в программной статье Лиде-
ра Нации Н.А. Назарбаева "Социальная модерни-
зация Казахстана: Двадцать шагов к Обществу Все-
общего труда", Главой государства дано поручение
Правительству Республики Казахстан, обеспечить

ВЕСТНИК КЭУ: ЭКОНОМИКА, ФИЛОСОФИЯ, ПЕДАГОГИКА, ЮРИСПРУДЕНЦИЯ
312
принятие подзаконной правовой базы, нацеленной
на  развитие института медиации; инициировать
проведение Национальной конференции медиато-
ров в целях развития данного механизма внесудеб-
ного урегулирования споров и конфликтов.
Для придания импульса развитию и совершен-
ствованию такого прогрессивного института как ме-
диация по нашему мнению необходимо внести сле-
дующие изменения и дополнения в действующее
законодательство о медиации:
- в п. 4. ст. 9 Закона РК "О медиации" необходи-
мо внести изменения, касающиеся увеличения воз-
растного порога для медиатора, осуществляющего
деятельность на профессиональной основе;
- необходимо конкретизировать положения п.3
ст.9 Закона РК "О медиации", касающиеся деятель-
ности непрофессиональных медиаторов. По наше-
му мнению, недостаточно только лишь достижения
40 летнего возраста и соответствия требованиям п.2
ст.16 названного закона, чтобы осуществлять деятель-
ность медиатора на непрофессиональной основе;
- считаем необходимым внести изменения в п.
9, 10, 11 Постановления Правительства Республики
Казахстан от 3 июля 2011 года № 770 "Об утвержде-
нии Правил прохождения обучения по программе
подготовки медиаторов" в сторону увеличения ко-
личества часов, отводимых для прохождения учеб-
ных программ "Общий курс медиации", "Специа-
лизированный курс медиации" и "Курс подготовки
тренеров медиаторов".
По нашему мнению развитие в Республике Ка-
захстан института  медиации,  является  серьезным
шагом на пути к формированию и развитию новой
государственно-правовой системы Казахстана - пра-
вового государства.
Список использованной литературы:
1. Рогов И. Независимость, основанная на пра-
вовой концепции. //Казахстанская правда от 26 но-
ября 2011г.
2. Конституция Республики Казахстан приня-
та на республиканском референдуме 30 августа 1995
года (с изменениями и дополнениями, внесенными
Законами  Республики  Казахстан  №  284-I  от
07.10.1998г., № 254-III от  21.05.2007г., № 403-IV от
02.02.2011г.). //http://www.minjust.kz.
3. Диего Валадес. Конституционные пробле-
мы правового государства. Перевод с испанского И.Н.
Шумского - М.: Идея-Пресс, 2009.
4. Концепция правовой политики РК на пери-
од с 2010 до 2020 года, утвержденная Указом Прези-
дента  РК  от  24  августа  2009  года  №  858.  //http://
www.minjust.kz.
5. Закон  РК от 28 января 2011 года № 401- IV
"О  медиации". //http://www.minjust.kz.
6. Научно-практический комментарий к  За-
кону  Республики  Казахстан  "О  медиации"/к.ю.н.
Идрисова С.Б., к.ю.н. Конусова В.Т., Котовщикова О.Д.
- Караганда: ТОО "АРКО", 2012.
А.К.Дюсембекова
А.Байтұрсынов атындағы
Қостанай мемлекеттік университетінің
магистранты
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕ ДАМУЫНДАҒЫ ОРНЫҚСЫЗДЫҚ ПЕН
БАСҚАРУДЫ МОДЕЛЬДЕУДІҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ
АЛГОРИТМІ
Ұлттық экономиканың белсенділік дәрежесі
әрқашан  өзгеріп  отырады.  Негізінен  тауар  мен
қызмет  көрсетулерді  өндіру  көлемі  еңбек
өнімділігінің  өсуінің,  негізгі  капиталдың
өсуінің,  сонымен  қатар  жаңа  технологиялық
жетістіктер  салдарынан  ұлғаяды.
Бірақ  периодты  түрде  әр  түрлі  жағдайлар
туындайды,  тауар  мен  қызмет  көрсетулерді
өндіру  көлемі  қысқарады,  мемлекеттің  нақты
ЖІӨ-і  және  басқа  да  көрсеткіштер  төмендейді.
Нақты ЖІӨ төмендей бастаған кезде бизнес
түрлі келеңсіз жағадайларға тап болады, көпте-
ген  фирмалар  сату  және  пайда  көлемінің
құлдырауын  басынан  өткереді,  жұмыс  орында-
ры  мен  өндірісті  қысқартады.
Экономикалық  белсенділіктің  өзгеруін
көбіне  экономикалық немесе  іскерлік циклі де-
лінеді.  Экономикалық  флуктуация  немесе
ауытқу  шаруашылық  іс-әрекет  жағдайының
өзгеруіне  сәйкес  келеді.  Экономикалық
(іскерлік) цикл ұғымы кері ой тудыруы мүмкін,
себебі  "цикл" термині қысқа мерзімдік тербелі-
стердің  белгілі бір  тәртіппен әрқашан  қайтала-
натынын  көрсетеді.  Іс  жүзінде  экономикалық
ауытқуда белгілі бір жүйе тауып алып, сол арқ-
ылы нақты бір дәлдікпен болжау жасау мүмкін
емес.  Экономикалық  жүйе  дамуының  әр  түрлі
периодтарын  талдау  көрсеткендей  экономика-
лық  құлдырау  мен  өрлеуден  басқа  экономика-
лықдаму  кезінде  қайталану  бола  қоймайды,
дегенмен кейде  кездесіп қалады. Кейде ауытқу-
лар  экономиканың  бірнеше  жылдық  ілгерле-
мелі  дамуына  қарамастан  бірінен  кейін  бірі
келуі  мүмкін  [1].
Қысқа мерзімдік тербелістерді және ауытқ-
уларды  бақылау  кезінде  экономикалық  іс-әре-
кеттің  қай  көрсеткішін  қарастырсаң  да  болады.
Өндірістің  әр  түрлі  кіріс-шығыстарын  көрсе-
тетін  көптеген  макроэкономикалық  айнымалы-
лар  көбіне  бірге  өзгереді.  Ең  қиын  тапсырма
болып  осы  экономикалық  тербелістерді  туды-
ратын себептерді түсіндіру табылады және эко-
номикалық ауытқулар теориясы басты тақырып
болып  қалады,  сонымен  қатар  оған  динамика-
лық  жүйелер  теориясы  шегінде  жүйелік  зерт-
теу  жүргізу  керек.  Мұны  талдау  өте  күрделі,

3 (25) • 2012
313
бірақ  көптеген  мәселелердің  түйінін  шешуде
ауадай  қажет.
Қазіргі  таңда  экономикалық  іс-әрекеттің
қысқа мерзімдік тербелістерінің пайда болу  се-
бептері  анық  емес.  Сонымен  бірге  нақты  ЖІӨ-
нің  төмендеу  периодтарының,  жұмыссыздық-
тың  өсуі  және  оның  созылуының  алдын  алуда
мемлекеттің мүмкіндігі  бар ма,  жоқ  па белгісіз
болып отыр.
Нарықтық  үрдістердің  макроэкономика-
лық  тепе-теңдігі  келесі  дифференциалдық  тең-
деулер  жүйесімен  сипатталатын  болсын:
 
 


 
v
v
N
v
N
v
N
T
dt
dv
S
S
D


1
1
(1)
 
 


 
r
Y
S
Y
S
r
I
T
dt
dr


2
1
(2)
 


p
M
M
r
M
Y
T
dt
dp
D
0
0
2
1




(3) 
мұнда Y
-жалпы ішкі өнім (ЖІӨ); S-
жинақ; I-инвестициялар;N
D
  және 
 - сәйкесі-
нше  жұмыс  күшіне  сұраныс  пен  ұсыныс;  v-на-
қты жалақы; r-банк пайызының нормасы;p-баға
деңгейінің  көрсеткіші;   
-бір  жыл  ішіндегі
ақша бірлігінің айналым мөлшеріне кері шама;
-өтімділікке  арналған  ақшаның  сауда-
герлік  сұранысы;  
-нарықтағы  ақша
ұсынысы;  ,   
1
T
, 
2
T
 
және  -сәйкесінше еңбек, ақша
және  тауар  нарығындағы  уақыт  тұрақтылары.
(1)  теңдеуі  нақты  жалақының  еңбек  нары-
ғындағы  жұмыс  күшіне  сұраныс  пен  ұсынысқа
тәуелділігін  көрсетеді;
(2)  теңдеуі  халық  -  тұрғындар,  мемлекет
және  шетел  инвесторлары  тарапынан  капитал
ұсынысы  және  инвестицияға  сұраныс  қатына-
сымен  анықталатын  пайыз  нормасының  тер-
белісін  көрсетеді;
(3)  теңдеуінде  баға  деңгейінің  өзгеру  заң-
дылығы көрсетілген. Егер ақша мөлшері қалып-
ты айналымға қажет мөлшерден жоғары болса,
онда  тауар  бағасы  көтеріледі,  себебі  ақша
құнсызданады.
(1)-(3) теңдеулері бір-бірімен өте тығыз бай-
ланыстағы  үш  нарықтың:  экономикалық
жүйенің еңбек, ақша және тауар нарықтарының
моделі  болып  табылады.  (1)-(3)  үш  тығыз  бай-
ланыстағы нарықтың тепе-теңдік  нүктесі болып
табылады  [2].
Осыған  сәйкес  экономикалық  тепе-теңдікті
эволюциялық  даму  үстіндегі  экономиканың
шекті күйі ретінде зерттеп-білу тапсырмасы ту-
ындайды.  Бұл  идеяның  авторы  артық  сұраныс
функциясының  локальді  қасиетіне  сүйене  оты-
рып  тепе-теңдік  күйінің  орнықтылығы  туралы
есепті  қарастырған  ғалым  Л.Вальрас  еді.
Дегенмен  А.Маршаллдың  уақытты  ажыра-
ту  гипотезасына  сәйкес  сұраныс  пен  ұсыныс
функциясын  берілген  десек,  онда  тепе-теңдік
күйі не орнықты, не орнықсыз болады. Сондық-
тан орнықтылық шекарасын бақылап, орнықты-
лық қорын  бағалау керек,  яғни нарықтың  тепе-
теңдік  күйі нүктелерінің қасиеттерін макроэко-
номикалық  құрылымдарды  сипаттайтын  на-
рықтық  механизмдердің параметрлерімен  бай-
ланыстыру  қажет  және  осы  параметрлерді
өзгерте отырып жалпы экономика эволюциясын
бағалау  керек.  Осылайша  экономикалық
жүйенің  динамикалық  тепе-теңдік  күйін  зерт-
теу  есебі  туындайды.  Бұл  есепті  шешуде  алға
қадам  жасау  үшін  жаңа  заманғы  сапалы  дина-
микалық  жүйе  теориясының  нәтижелерін  қол-
дану  керек.
Экономикалық  белсенділіктің  қысқа
мерзімдік ауытқуы барлық мемлекеттер эконо-
микасында  кездеседі.  Жылда  қайталанып  оты-
ратын  ауытқуларды  талдаудың  бастапқы
нүктесі  ретінде  тауар  нарығындағы  баға  дең-
гейі  алынды.  ЖІӨ-нің  нақты  көлемі  -  экономи-
калық  іс-әрекеттің  жалпылауыш  көрсеткіші,
қысқа  экономикалық  флуктуацияларды  қада-
ғалау  үшін  қолданылатын  айнымалы.  Бірақ
қысқа  мерзімдік  тербелістерді  бақылау  кезінде
қандай  экономикалық  іс-әрекеттің  көрсеткіші
алынғанына  мән  бермейді.  Көптеген  макроэко-
номикалық  айнымалылар  көбіне  бірге,  қатар
өзгеріп  отырады  [3].
Бірақ  көптеген  макроэкономикалық
көрсеткіштер қатар өзгеріп  отырса да, олардың
амплитулары  мен  тербелістері  алуан  түрлі.
Көбіне  экономикалық  цикл  кезінде  инвестици-
ялық  шығындар  өзгереді.  Рецессия  кезінде  ин-
вестициялық  шығындардың  төмендеуі  ЖІӨ-нің
төмендеуі60%-ға  жуық.  Тауар  және  қызмет
көрсетулерді  өндіру  көлемінің  өзгеруі  эконо-
микадағы  жұмысбастылық  деңгейі  және  тауар
нарығындағы  баға  деңгейімен  қатаң  өзара  бай-
ланыстырылады.
Осы  тербелістерді  тудыратын  себептерді
түсіндіру  үшін  мемлекет  экономикасын  тепе-
теңдік  күйінде  емес,  ашық  динамикалық  жүйе
ретінде қарастырылады.  Экономикалық ауытқу
тауар  нарығының  құрастырылған,  қарапайым,
сызықты  емес  динамикалық  модель  негізінде
түсіндіріледі.  Бұл  динамикалық  модель  қара-
пайым  болса  да,  өзінің  қарапайым  тепе-теңдік
нүктесінен  тауар  нарығындағы  баға  деңгейінің
өсу  жылдамдығын  сипаттайтын      параметріне
және  тауар  нарығының  динамикалық  қасиетін
сипаттайтын  T  уақыт  тұрақтысына  байланысты
көптеген  периодтық  немесе  хаостық  жағадайға
дейін  өзгеретін  сан  алуан  қылықтарын  көрсе-
теді.
Жоғарыдағы  тауар  нарығын  талдаулардан
тауар  нарығы  мен  экономикалық  жүйе 
 
T
2


шарты  орындалып  тұрған  кезде  ғана  еш  тер-
беліссіз  дамитын  көреміз.  Баға  өсу  жылдам-

ВЕСТНИК КЭУ: ЭКОНОМИКА, ФИЛОСОФИЯ, ПЕДАГОГИКА, ЮРИСПРУДЕНЦИЯ
314
дығы мәндері  :  

: 
...
...
2
1




n



 мен T
уақыт  тұрақтысы  арасындағы  белгілі  қатынас-
тар  кезінде  ( 
 





T
2
=T*2,5699…)  аралығы
әрқайсысы әр  тізбектелген бифуркация  кезінде
екі еселенетін  периоды  бар  жоғары ретті цикл-
дерге  әкелетін  шексіз  бифуркация  тізбегіне
сәйкес  келеді.
 
n

  мәні  


  ерекше мәнінің маңында жина-
лады,  осыдан  соң  "шексіз  период"  бар  орбита
пайда  болады,  яғни  хаостық  құбылыс  айқын
көрінеді.  Соңында  динамикалық  жүйенің  ені
 



T
T
4

және  ұзындығы 
 


    болатын  төртбұрыш
ауданымен  анықталатын  барлық  күй  кеңістігі
бастапқы  шартқа  сезімталдықпен  және  орнық-
сыздықпен  сипатталатын  бір  хаостық  аттракто-
рға тәуелді болып шығады. Осының барлығы ең
аяғында  экономикалық  жүйенің  тауар  нары-
ғындағы  болып  жатқан  қысқа  мерзімдік  тербе-
лістер  мен  ауытқуларды  түсіндіреді.
Қазіргі  таңда  ақпаратты  игерудің,  оны
өңдеу  мен сақтаудың  маңызы  зор. Себебі  ақпа-
рат басқару үшін қолданылады.  Бірақ оның  өзі
басқарушы  әсерлерге  тәуелді.  Көптеген  облыс-
тарда  және  жүйелік  талдауда  "ақпараттық
жүйе"  деген  ұғым  маңызды  орын  алады.
Мұндай  жүйе  көбіне,  жеке  алғанда,  ақпартты
іздеу, әкімшілендіру, экспертиза, шешім қабыл-
дау,  басқару,  білімді  толықтыру,  оқыту  секілді
ителлектуалды  жұмыстарды  автоматтандыру
немесе  қолдау  жүйесіне  теңдестіріледі.
Ақпараттық  жүйе-  элементтері,  мақсаты,
ресурстары,  құрылымы  ақпараттық  деңгейде
қарастырылатын  жүйе.  Ақпараттық  жүйе  не-
гізінен ақпаратты жинауға,  сақтауға және өңде-
уге  бағытталған  үстеме  не  бағдарлама  түрінде
болады.  Ақпараттық  жүйелердің  көбісі  қолда-
нушымен  диалогтық  режимде  жұмыс  істейді.
Жалпы  жағдайда  бағдарламалық  компонент-
тер  құрамына:  диалогтық  енгізу  және  шығару,
деректерді  өңдеудің  қолданбалы  логикасы,  де-
ректерді  басқару  логикасы,  коммуникациялық
сервис,  деректер  қорын  басқару  операциялары
кіреді  [4].
Кез  келген  мемлекет  жоғарғы  экономика-
лық  нәтижелерге  жету  үшін  үлкен  көлемде
ақпараттық  технологиялар  мен  ақпараттық
жүйелерді  қолдануы  керек.  Демек  экономика-
лық жүйе дамуында ақпараттық жүйелерді қол-
дану жақсы нәтижелерге жеткізері  сөзсіз.
Бұл  жүйе  негізінен  жоғарыда  қарастырыл-
ған  талдаулар  мен  зерттеулер  негізінде  эконо-
микалық жүйе дамуын тауар нарығы мысалын-
да  қарастырады  және  тауар  нарығында  туын-
дайтын  хаостық  құбылысты  және  оны  басқару-
дың  іске  асырылуын  көрсетеді.
Негізінен  бұл  ақпараттық  жүйе  енгізілген
кіріс параметрлер негізінде тауар нарығындағы
баға  деңгейінің  өзгерісін  графикалық  түрде
бейнелеу керек және  үрдіс барасында анықтал-
ған Ляпунов көрсеткіші негізінде хаостық құбы-
лыстың  бар-жоғын  хабарлау  керек.  Сонымен
қатар  бұл  жүйе  кез  келген  параметрлер  не-
гізінде  басқарылатын  тауар  нарығындағы  баға
деңгейінің  өзгерісін  графикалық  түрде  бейне-
леу  керек.
Бірақ  бұл  ақпараттық  жүйемен  жұмыс
істейтін  қолданушы  алдағы  уақытта  қарасты-
рылатын  бағдарламалық  орталар  туралы  ха-
бардар  болу  тиіс.
Экономикалық  сұрақтарды  толық  түсіну
үшін  математика  ғылымының  алатын  орны
ерекше.  Математикалық  модельдеудің  құрал-
дарын  қолданбай  экономикалық  тепе-теңдік
пен  тепе-теңсіздікті,  орнықтылық  пен  орнық-
сыздықты, 
экономикалық 
орнықтылық
күйлерін  және  экономикалық  хаосты  түсіндіру
қиынға  түседі.
Ақпараттық  жүйені  құру  барысында  сан-
дық әдістер қолданылады. Шешім табудың сан-
дық  әдісі  ретінде  дифференциялдық  теңдеу-
лерді  интегралдаудың  көп  қолданылатын  әдісі
болып  табылатын  4-ретті  Рунге-Кутта  әдісін
таңдауға  болады.  Себебі  оның  қателігі  аз  және
әр  қадамда  функция  мәнін  есептейтін  бірсаты-
лы  және  бір  қадамды  болып  табылады  [5].Тау-
ар  нарығыныңматематикалық  моделі  үшін  4-
ретті  Рунге-Кутта  әдісінің  формуласы  келесі
түрде  болады:
6
/
)
2
2
(
)
(
)
(
4
3
2
1
k
k
k
k
t
p
dt
t
p






 
 
мұнда:  














)
(
1
)
(
*
1
t
p
t
p
T
h
k



,
















)
2
)
(
(
1
)
2
)
(
(
*
1
1
2
k
t
p
k
t
p
T
h
k



,
















)
2
)
(
(
1
)
2
)
(
(
*
2
2
3
k
t
p
k
t
p
T
h
k



,
















)
)
(
(
1
)
)
(
(
*
3
3
4
k
t
p
k
t
p
T
h
k



-ке тең. 
4-ретті  Рунге-Кутта  әдісінің  алгоритмінің
құрылымдық  сызбасы  1-суретте  көрсетілген.
Негізінен  тауар  нарығындағы  баға  деңгейі
көрсеткішінің өзгерісін зерттеу барысында кіріс
параметрлер  болып: 
 


  тауар  нарығындағы
баға  өсуінің  жылдамдығын  сипаттаушы
көрсеткіш;    тауар  нарығындағы  асимптотика-
лық тепе-тең бағаны сипаттаушы көрсеткіш; 
 



T-уақыт тұрақтысы; бастапқы және соңғы нүкте;
бастапқы  шарт;  N-қадам  саны  табылады.  Ал
анықталатын  һ-  дифференциялдық  теңдеудің
интегралдау  қадамы.

жүктеу/скачать 5,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: