Антикалық философия



бет1/4
Дата06.01.2022
өлшемі21,4 Kb.
#15587
  1   2   3   4

 СӨЖ тақырыбы: Фалес, Евдокс, Пифагор, Платон, Демократ, Аристокль оқымыстылар туралы

Антикалық философия (лат. antiquitas "ежелгі") - бзд. VIғ-да Сократқа дейінгі философиядан басталып, 529 жылы Афинада соңғы философиялық мектепті Император Юстиниан І жарлығымен жабылғанға дейін жалғасқан Ежелгі Грек және Ежелгі Рим философиясы (бзд. VІғ - VIғ). Дәстүр бойынша Фалес алғашқы антикалық философ, ал Боэций соңғы антиккалық философ саналады.

Ертедегі Грекияның алғашқы философтары стихиялы реализмдік бағытты ұстануымен ерекшеленеді. Олар бүкіл дүниені тұтастай алып қарап, әлемнің, дүниенің түп негізін, алғашқы бастамасын, түпнұсқа элементін табуға тырысты. Олар "дүние қалай пайда болды", "неден жаралды", "ең бірінші не пайда болды", "бәрінің негізі не" деген секілді сұрақтар қойды. Антикалық философтарды "натурфилософтар" деп те аталады, олар философиялық ойларын табиғат құбылыстарымен байланыстыра тұжырымдауға тырысты.

Ертегірек (антикалық) философиясы өзінің даму тарихында үш кезеңнен өтті:


  1. Сократқа дейінгі кезеңдік философия (б.д.д. 7-6 ғ.ғ.). Бұл кезеңде натурфилософиялық көзқарас басым болды. Милет, Элей, Пифагоршылдар, Софистер мектебінің қалыптасуымен қатар атомдық көзқарастың негізі қаланады.

  2. Классикалық кезең (б.д.д. 4ғ.). Платон мен Аристотель философиялық еңбектерімен ерекшеленеді.

  3. Римдік-эллиндік кезең (б.д.д 3ғ. соңы мен б.д. 3ғ. басы). Стоиктер, скептиктер және эпикуршілдік мектептер басымдылық танытқан кезең.

Фалес (б.д.д. 624-547ж.ж.) – Милет қаласынан шыққан грек философы және саяси қайраткері. Аңыз бойынша ерте грек жеріндегі жеті данышпанның бірі. Мысыр және Вавилонда математика және астрономия ғылымдарымен танысады. Б.д.д. 585-584 ж.ж. күннің тұтылуын алдын - ала дәл болжаған деген мәлімет бар. Сондай-ақ пирамиданың көлеңкесінің ұзындығы бойынша пирамиданың биіктігін анықтайды.

Фалес бір жылды 365 күнге, 365 күнді 12 айға бөліп, күнтізбенің (календарь) жасаудың алғашқы бастамасын көрсетуші ретінде және стихиялы-материалистік Милет мектебінің негізін қалаушы ретінде танымал.

Ол заттардың алуандылығынан бірегей бастапқы негіз іздеп, оны материалды, нақты зат деп есептеді. Дүниенің, барлық нәрсенің түп негізі, алғашқы бастамысы – су деген пікірді ұстанады. Өйткені бәрі судан пайда болады, бәрі қайтадан суға айналады дейді.

Книдский Евдокс Евдокстың өмірі туралы аз мәлімет бар. Кіші Азияның оңтүстік-батысында, Книдуста дүниеге келген. Ол медицинаны Сицилияда Филистионнан, содан кейін математикадан оқыды (Италияда Пифагорлық Арчитада), содан кейін Афиныдағы Платон мектебіне қосылды [2]. Ол Египетте бір жылдай болды, Гелиополисте астрономия оқыды. Кейінірек Евдокс Мармара теңізіндегі Цизик қаласына қоныс аударып, сол жерде өзінің математикалық және астрономиялық мектебін құрды, философия, астрономия және метеорология бойынша дәрістер оқыды [3].
Біздің эрамызға дейінгі 368 ж e. Евдокс кейбір оқушыларымен бірге Афинаға оралды. Ол өзінің туған жері Книдуста даңқ пен абыроймен қайтыс болды. Диоген Лаэртий кейбір мәліметтерді келтіреді: Евдокс өмірінің 53-ші жылында қайтыс болды, оның үш қызы және Аристагор есімді ұлы болды



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет