Ат әбзелдері мен қару-жарақтары



бет1/3
Дата19.04.2023
өлшемі0,74 Mb.
#84449
  1   2   3

Ат әбзелдері мен қару-жарақтары


Орындаған:
Мәмбетәлі Иманғали
Миятхан Әлішер
Иманғалиев Аслан
Тексерген: Бекенова.Б.Н

Үзеңгі атқа мінуге, сол сияқты ердің үстінде екі аяқты тіреп, нық отыруға, тебінуге мүмкіндік беретін құрал. Ол, негізінен темірден жасалады, әрі оның түрі көп. Қыздар мен әйелдердің үзеңгісі жеңіл әрі оюлы әшекейімен көз тартса, ер адамдар үзеңгісі берік қалың темірден жасалатын болған.

  • Үзеңгі – атқа мінуге, сол сияқты ердің үстінде екі аяқты тіреп, нық отыруға, тебінуге мүмкіндік беретін құрал. Ол, негізінен темірден жасалады, әрі оның түрі көп. Қыздар мен әйелдердің үзеңгісі жеңіл әрі оюлы әшекейімен көз тартса, ер адамдар үзеңгісі берік қалың темірден жасалатын болған.
  • Жүген - қайыс пен былғарыдан жасалып, жылқының басына кигізілетін айыл-тұрман түрі. Жүген негізінен үш түрлі әдіспен жасалады: түйме жүген , өрме жүген, қайыс пен былғарыны қабаттап ызып тігілген түрі. Түйме жүгенді иленген қайыстан түйіп жасайды. Күнделікті жұмысқа, шаруаға арналғандықтан, оны көп әшекейлемеген. Өрме жүген түйме жүгенге қарағанда әдемірек әрі мықты болады. Әдетте өрме жүгенді сегіз, он екі таспа өріммен өреді. Бұл өрім түрін халық шеберлері ноқыра деп атайды.

Құйысқан – аттың үстіндегі ертоқымы қия жерде мойнына қарай сырғып кетпес үшін, аттың түп құйрығынан өткізіп, ердің артқы қанжығалығына бекітетін қайыстан жасалатын құрал. Құйысқанның екі жақтауы және жаңбырлық-салпыншақ атты жылқының сауырын жапқан үзбелері болады. 

  • Құйысқан – аттың үстіндегі ертоқымы қия жерде мойнына қарай сырғып кетпес үшін, аттың түп құйрығынан өткізіп, ердің артқы қанжығалығына бекітетін қайыстан жасалатын құрал. Құйысқанның екі жақтауы және жаңбырлық-салпыншақ атты жылқының сауырын жапқан үзбелері болады. 
  • Өмілдірік – жұмсақ қайыстан сәндеп жасалатын, ер артқа қарай сырғып кетпеу үшін, аттың омырауын орай тағылған құрал. Өмілдірік төсбау және айылбас салпыншақтардан тұрады. Төсбаудың міндеті – омыраудағы өмілдірік аттың бауыздауына қарай сырғып кетпеу үшін, бір ұшы төс айылға байланып тұрады.
  • Айыл – аттың үстіндегі ер-тұрманды нық ұстап тұратын, жалпақтығы екі елі қайыс құрал. Айыл ердің қамшылар жағына бекітіліп, аттың бауырынан өткізіліп, жырымға қосылады. Айылдың міндетіне қарай төс айыл және шап айыл деп бөледі.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет