Атты студенттердің ІІІ ғылыми-практикалық конференциясының м а т е р и а л д а р ж и н а ғ Ы

1 
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ 
ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ 
ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІНІҢ СТУДЕНТТІК ҒЫЛЫМИ ҚОҒАМЫ 
 
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ ШАКАРИМА ГОРОД СЕМЕЙ 
ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ФАКУЛЬТЕТ 
СТУДЕНЧЕСКОЕ НАУЧНОЕ ОБЩЕСТВО ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ФАКУЛЬТЕТА 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
«БОЛАШАҚ ҰСТАЗДАРДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ  
МӘДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ» 
атты студенттердің ІІІ ғылыми-практикалық конференциясының 
М А Т Е Р И А Л Д А Р  Ж И Н А Ғ Ы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
С Б О Р Н И К   М А Т Е Р И А Л О В 
ІІІ студенческой научно-практической конференции  
«ФОРМИРОВАНИЕ ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ  
БУДУЩИХ ПЕДАГОГОВ» 
 
 
 
 
СЕМЕЙ – 
2015
 

2 
 
 
 
УДК  378.147 
ББК  74.58 
 
 
«Болашақ  ұстаздардың  педагогикалық  мәдениетін  қалыптастыру»  атты 
студенттердің  ІІІ  ғылыми-практикалық  конференциясының  материалдары.  –  Семей: 
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті, 2015. - 246 б. 
 
 
Бас редактор: 
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің ғылым, инновация 
және стратегиялық даму жөніндегі проректоры, техника ғылымдарының докторы, 
профессор Қ.Ж. Әмірханов 
 
 
Редакция алқасы: 
Р.Ж. Аубакирова – педагогика факультетінің деканы, п.ғ.к., доцент 
М.Л.  Ақпаров  –  педагогика  факультетінің  студенттік  ғылыми  қоғамының 
координаторы, магистр 
И.А. Оралканова – педагогикалық психология кафедрасының оқытушысы, PhD. 
Қ.М.  Тайболатов  –  педагогика  факультетінің  студенттік  ғылыми  қоғамының 
төрағасы, П – 227 тобының студенті 
Ғ.У. Оразбай – П – 305 тобының студенті 
Б.Е. Амангельдинова – П – 307 тобының студенті 
 
 
ISBN 978-601-7346-96-6 
 
 
Жинаққа  педагогика,  психология,  музыкалық  білім  беру  салалары  бойынша, 
«Жалпы  педагогика  және  этнопедагогика»,  «Қазіргі  психология  ғылымының  өзекті 
мәселелері»,  «Музыкалық  білім  берудің  тарихы  мен  қазіргі  даму  жағдайы»  атты 
секциялары бойынша студенттердің мақалалары еңгізілген. 
 
 
 
 
Мақала мазмұнына мақала авторы жауапты. 
 
 
УДК  378.147 
ББК  74.58  
 
 
 
 
ISBN 978-601-7346-96-6 
 
 
 
© Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті, 2015. 
 

3 
 
 
 
ПРЕДИСЛОВИЕ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
  Современный  этап  профессиональной    подготовки  требует  поиска 
новых  образовательных  технологий,  обеспечивающих  дифференциацию, 
гибкость  и  вариативность  содержания  образования.  Необходимость  их 
использования  в  условиях  реформирования  системы  образования 
объясняется 
тем, 
что 
технологии 
могут 
способствовать 
совершенствованию  учебного  процесса  и  достижению  результатов  в 
кратчайшие  сроки.  В  то  же  время  одной  из  главных  задач    является 
вооружение  педагогов  глубокими  основами  наук,  навыков  применения 
современных  образовательных  технологий  в  условиях  школы,  что  будет 
способствовать  более  планомерному  и  безболезненному  процессу 
подготовки детей к школьной жизнедеятельности. 
 
Технологизацию  педагогического  процесса  невозможно  осуществить  
без  сформированности  педагогической  культуры  и  профессионально 
значимых  качеств  педагога,  влияющих  на    эффективность  результатов 
педагогической  деятельности.  Педагогу  необходимо  уметь  определять 
перспективы  и  приоритеты  той  или  иной  технологии,  прогнозировать 
желаемые  результаты;  уметь  моделировать  стратегию  и  тактику 
достижения  прогнозируемых  результатов;  обладать    педагогическим 
мастерством, креативностью. 
 
Материалы 
студенческой 
конференции 
представляют 
собой 
результаты 
научно-исследовательской 
деятельности 
студентов 
педагогических  специальностей,  рекомендуются    для  будущих  педагогов, 
воспитателей детских садов.   
 
 
 
 
 
Аубакирова Рахиля Жуматаевна - 
декан педагогического факультета, 
кандидат педагогических наук, доцент 

4 
 
ПЛЕНАРЛЫҚ ОТЫРЫС 
ПЛЕНАРНОЕ ЗАСЕДАНИЕ 
 
 
 
ӘОЖ 136.84.25 
СТУДЕНТТЕРДІҢ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ 
ЖАҒДАЙЫ 
 
Тайболатов Қуандық Момынғазыұлы 
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті, П-227 тобының 
студенті 
Ғылыми жетекші: Г.К. Джумажанова, Семей қаласының Шәкәрім атындағы 
мемлекеттік университеті, педагогикалық психология кафедрасының меңгерушісі, 
психол.ғ.к., доцент.  
 
Қазіргі  жаһандану  заманында  білім  мен  ғылымға  аса  назар  аударылуда.  Ұлы 
Әуезовтың:  «Ел  мен  елді,  халық  пен  халықты  теңестіретін  –  білім»  деген  сөзі  бар, 
демек,  білім  алу  арқылы  барлық  елдермен,  халықтармен  теңесетініміз  сөзсіз  деуге 
болады.  Білім  –  ғылымының  нәтижесі,  ендеше  сол  ғылыммен  айналысуды  студенттік 
кездің үлесі зор. Осы жас ұрпақтың білімді, білікті тұлға болып қалыптасып, өз елінің 
білімі  мен  ғылымы  дамуына  үлес  қосуы  үшін  студенттік  кездегі  ғылыми  зерттеу 
жұмыстарымен айналысуы өте өзекті мәселе болып табылады. Студенттердің ғылыми-
зерттеу  жұмыстары  жоғары  білім  берудің  негізгі  бөлігі  және  маман  даярлау  сапасын 
арттырудың тиімді тәсілі болып саналады. Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстары 
студентті  ғылыми-зерттеу  еңбегінің  дағдыларын  қалыптастырып,  қазіргі  заманғы 
мааман  дайындау  талабына  сай  зерттеуші  (ғалым),  басқарушы  (менеджер),  практик 
деңгейінде  шығармашылық  бастамаларын  дамытып,  ғылыми-техникалық  үдеріс 
жетістіктерін тәжірибеде қолдануға бағытталуы қажет. Ғылыми-зерттеу жұмыстарына 
қатысу  студентті  кәсіби  пәнді  терең  меңгеруге,  олардың  ғылыми,  техникалық  және 
әлеуметтік  дүниетанымын  кеңейтуге,  жаңа  идеяларды  өз  бетінше  игеруге,  ғылыми 
ақпараттар тасқынында жедел әрі тиімді бағыт ұстануға бейімдейді. 
Ғылыми-зерттеу жұмысы – бар білімді кеңейту және жаңа білімді алу, ғылыми 
гипотезаларды  тексеру,  табиғат  пен  қоғам  дамуының  заңдылықтарын  анықтау, 
жобаларды  ғылыми  жинақтау,  ғылыми  негіздеу  мақсатында  ғылыми  ізденіс  пен 
зерттеулер, эксперименттер жүргізумен байланысты жұмыс[1].  
А.М. Салқынбаеваның «Студенттердің ғылыми – зерттеу жұмыстары  - болашақ 
маманды  кәсіби  даярлаудың  ажырамас  бөлігі  ретінде»  деген  мақаласында, 
студенттердің  ғылыми-зерттеу  жұмыстары  ЖОО  әлемдік  стандарттар  талаптарына 
жауап  бере  алатын,  ғылым  мен  білімді  интеграциялауда  көп  жылдық  отандық  және 
шетелдік  тәжірибелерге    арқа  сүйейтін  жаңа шарттарға  сәйкес  жүзеге  асырылуы  тиіс. 
Студенттердің  ғылыми-зерттеу  жұмыстары  теориялық  және  тәжірибелік  мәселелерді 
шешу  мүмкіндіктерін қалыптастыруға  қызмет  етеді.  Сонымен  қатар,  ЖОО  даярланып 
шыққан маман еңбек нарығында бәсекеге қабілетті болуы оның оқу үрдісі мен ғылыми 
–  зерттеушілік  қызметінің  бірлігінде  қалыптасқан    сапасына  байланысты  болады. 
Cтуденттердің  ғылыми-зерттеушілік  қызметі  дегеніміз  құбылыстарды,    үдерістерді 
түсіндіруге, олардың байланыстары мен қатынастарын орнатуға, фактілерді теориялық 
және  эксперименттік  тұрғыдан  негіздеуге,  танымның  ғылыми  әдістері  арқылы 
заңдылықтарды анықтауға бағытталған ғылыми сипаттағы іздену қызметі.   Бұл жерде 
маңызды  рөлді  профессорлық    –оқытушылық  құрам  мен    ғылыми  қызметкерлер 

5 
 
атқарады. 
 
Себебі, 
студенттердің 
ғылыми-зерттеу 
жұмыстары 
жүйесін 
ұйымдастырудың  негізгі  міндеттері  болып  студенттердің  сабақтары  мен  ғылыми-
зерттеу жұмыстарының интеграциясын қамтамасыз ету,  шығармашылық, ғылыми және 
педагогикалық  еңбекке  баулу,  студент  жастардың  жеке  шығармашылық  қабілеттерін 
ашу  және  оны  жүзеге  асыру  үшін  жағдайлар  жасау,    ғылыми  жұмысқа  көптеп  тарту 
және  нәтижелілігін  арттыру,    педагогикалық  ғылыми  жұмыстарға  деген  қабілеті  бар 
талантты жастарды іріктеу болып табылады, делінген[2].   
Педагогикалық-психологиялық 
тұрғыдан 
алсақ, 
ғылыми–зерттеу 
жұмыстарының қай түрі болса да, оның студенттердің оқу әрекетіне жататыны белгілі. 
Ал 
оқу 
әрекетін 
ұйымдастыру 
оқытушының 
шеберлігін, 
студенттердің 
қызығушылығын  тудыруын,  олардың  алдына  мақсат  қоя  білуін,  мақсатты  шешуге 
жағдай  жасауын,  оны  кәсіби  тұрғыда  шешетіндей  міндет  жүктеуін  қажет  етеді.  Бұл 
ғылыми-зерттеу жұмыстарына байланысты оқытушыға жүктелінетін мәселе болса, енді 
тікелей  студенттің  әрекетіне  байланысты  мәселе  –  мақсатты  әрекет  ету,  ойлану,  ой 
қорыту,  дұрыс  шешім  қабылдау,  нақты  нәтижеге  қол  жеткізу.  Осындай  құрылымнан 
тұратын  ғылыми  –  зерттеу  жұмыс  нәтижесінде  студент  өздігінен  білім  алудың  көзін 
ашады, кәсіби бағыттылығы, қызығушылығы қалыптасады. 
Жоғарыда  атап  өткендей,  еліміздің  білім  беру  жүйесінде  орын  алып  жатқан 
өзгерістерге  байланысты,  ғылыми-зерттеу  жұмыстарына  жастарды  тарту  мәсілесінің 
өзектілігіне 
байланысты, 
қазіргі 
таңда 
студенттердің 
ғылымға 
деген 
қызығушылықтарын  арттыру  мақсатында  еліміздің  әр  университеттерінде  студенттік 
ғылыми қоғамдар жұмыс жасайды.  
Педагогикалық  әдебиеттерде,  студенттердің  ғылыми-зерттеу  жұмыстарының 
негізгі бағыттарын былай бөліп көрсеткен:  
-  Оқытушы  мен  студент  бірігіп  ғылыми-зерттеу  жұмыстарын  орындап  оқу  
үрдісінің сапасын жоғарлату;  
-  Ғылыми, қолданбалы, әдістемелі зерттеулерге студенттерді қатыстыру;  
-  Студенттердің  өз  бетінше  дәледі  пікір  және  қортынды  жасау  қабілеттерін 
дамыту;  
-  Оқу  үрдісінде  студенттердің  қазіргі  ғылымның  түрлі  бағыттарына  күштерін 
сынауға мүмкіндік туғызу;  
-  Студенттерді өнер табыстылық пен шығармашылық жұмыстарға тарту;  
-  Оқу  жоспарына  қосымша  студенттерді  ғылыми-зерттеу  жұмыстарына 
қатыстыруды кеңейту;  
-  Студенттердің  ғылыми–зерттеу  жұмыстарының  ғылыми–техникалық  іс–
шараларының нәтижесін арттыру;  
-  Студенттердің    ғылыми-зерттеушілік  жұмыстарына    жетекшілік    ету    мен 
ұйымдастыруға  ЖОО  оқытушыларымен  ғылыми  қызметкерлерін  қатысуын 
белсендіру[3].  
Жоғарыда  атап  өткендей,  еліміздің  білім  беру  жүйесінде  орын  алып  жатқан 
өзгерістерге  байланысты,  ғылыми-зерттеу  жұмыстарына  жастарды  тарту  мәсілесінің 
өзектілігіне 
байланысты, 
қазіргі 
таңда 
студенттердің 
ғылымға 
деген 
қызығушылықтарын  арттыру  мақсатында  еліміздің  әр  университеттерінде  студенттік 
ғылыми  қоғамдар  жұмыс  жасайды.  Студенттік  ғылыми  қоғам  –  үнемі  ғылыми-
зерттеу  жұмыстарымен  айналысатын,  университет  студенттерінің  өз  еріктерімен 
ұйымдасқан  қоғамдық  ұйым  болып  табылады,  мақсаты  –  студенттерге  таным  мен 
зерттеудің ғылыми тәсілдерін қалыптасыра отырып, ғылыми сауаттылығын арттырып, 
шығармашылық-кәсіби  ойлау  дағдысын  қалыптастырып,  еркін  сөйлеу  мәдениетін 
дамыту. Сонымен қатар, 68 үйірме жұмыс жасайды. Біздің  университетімізде күндізгі 
бөлімде барлығы 4145 студент болса, оның 1159 (28 %) студенті ғылыми үйірмелерде 

6 
 
  28 % 
72 % 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
Ғылыммен айналысатын 
студенттер 
Ғылымға 
қызығушылығы жоқ 
студенттер 
жұмыс  жасайды.  2014-2015  оқу  жылы  бойынша,  университет  бойынша  ғылыммен 
айналысатын студенттер үлесі 28% құраса, ал ғылымға қызығушылығы жоқ студенттер 
үлесі 72% тең (сурет 1). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cурет 1. 2014-2015 оқу жылы бойынша студенттердің ғылыммен айнасу 
деңгейі 
 
Аталған негізгі бағыттарды ескере отырып және атқарылып жатқан жұмыстарды 
назарға  алып,  біз  қазіргі  кезде  студенттердің  ғылыми-зерттеу  жұмыстарына  деген 
қызығушылығын  анықтау  мақсатында  сауалнама  құрастырып,  оны  факультет 
студенттерінің  арасында  жүргізіп  көрдік.  «Ғылыми-зерттеу  жұмысы  дегенді  қалай 
түсінесіз?»;  «Ғылыми жұмыспен жиі айналысасыз ба, жылына қанша рет?»;  «Ғылыми 
мақала жазғанда сізге не қиындық туғызады?»; «Университетте, факультеттеңізде сізге 
ғылыми жұмыспен шұғылдануға қолайлы ма?»;  «Сізге ғылыми жұмыспен айналысуға 
қандай көмек болғанын қалайсыз?» – деген тәрізді сауалнама сұрақтары жүргізілді. 
Осы  сауалнамаларға  студенттердің  берген  жауаптарын  талдап  көрейік: 
«Ғылыми-зерттеу жұмысы дегенді қалай түсінесіз?» – деген сауалға студенттердің  49 
%  ғылыми  мақалалар,  ғылыми  жобалар  жазу,  37  %  студенттердің  ізденісі,  қосымша 
білімін дамыту, ал қалған 14 % әдебиеттермен жұмыс жасау десе;  ғылыми жұмыспен 
жиі айналысасыз ба, жылына қанша рет? – деген сауалға студенттердің 76 % «жоқ», ал 
қалған  24  %  «иә»  деп  жауап  берген.  «Ғылыми  мақала  жазғанда  сізге  не  қиындық 
туғызады?» - деген сауалға қазақ тобының студенттерінің басым бөлігі қазақ тіліндегі 
мәліметтер санының аздығын айтса, қалған бөлігі тақырып таңдау кезінде қиындықтар 
тудырады  және  ғылыми  жетекші  жұмысының  жеткіліксіздігін  айтып  өтті. 
«Университетте, факультетіңізде сізге ғылыми жұмыспен шұғылдануға қолайлы ма?» - 
деген  сауалға  студенттердің  басым  бөлігі  қолайлы,  себебі  педагогтар  көмектесіп,  өз 
ойларымен  еркін  бөлісе  біледі.  «Сізге  ғылыми  жұмыспен  айналысуға  қандай  көмек 
болғанын  қалайсыз?»  -  деген  сауалға  жиі  конференциялар,  қызықты  іс-шаралар, 
ақпараттандыру  бұрыштары,  1-курс  студенттері  үшін  ғылыми  жұмысты  жазу 
тәртібімен  тәжірибесі  мол  оқытушылардан  кеңес  болса  және  ғылыми  жетекші  бізбен 
жұмыс  жасауға  көбірек  уақыт  бөліп,  әдебиеттермен  жұмыс  жасауды  үйретсе,  -  деп 
жауап  берді.  Студенттердің  берген  жауаптарынан  көріп  отырғанымыздай, 
студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарының қазіргі жағдайын көре аламыз. 
Біздің университетте ғылым және біліммен айналысудың мынадай артықшылықтары 
бар: 

7 
 
1.
 
Әртүрлі  шәкіртақылар  ие  болу  мүмкіндігі:  президент  шәкіртақысы, 
Ы.Алтынсарин  шәкіртақысы,  Абай  шәкіртақысы,  ғылыми  кеңес  шәкіртақысы, 
қамқорлық кеңес шәкіртақысы және т.б.; 
2.
 
Ғылыми-зерттеу  орталықтарында  өзінің  ғылыми  жұмысының  тәжірибелік 
бөлімін зерттеуге мүмкіндік алу; 
3.
 
Дипломдық,  курстық,  болашақта  диссертациялық  жұмыстарды  жазуға  және 
зерттеу мәдениетін қалыптастырады. 
Ойымызды  түйіндейтін  болсақ,  студенттердің  ғылыми-зерттеу  жұмыстарының 
қазіргі жағдайын жоғарыда көрсетіп кеттік,  ғылым мен айналысып, білімді  де білікті 
маман  болып  қалыптасу  осы  студент  кезеңнен  басталады.  Университетіміщде  бұл 
салада  аз  шаралар  атқарылып  жатқан  жоқ,  жылсайын  ғылыми-практикалық 
конференциялар,  инновациялық  жобалар,  онлайн-лекциялар,  дөңгелек  үстелдер  және 
т.б. іс-шаралар өткізілуде.  
 
Әдебиет 
1.
 
Қазақстан  Республикасының  Ғылым  туралы  Заңы.  18  ақпан  2011  ж.  (adilet.zan.kz 
сайтынан) 
2.
 
А.М.  Салқынбаева.  Студенттердің  ғылыми  –  зерттеу  жұмыстары    -  болашақ 
маманды  кәсіби  даярлаудың  ажырамас  бөлігі  ретінде  //  «Ғылым  және  білім    –  
2014»    атты  студенттер  мен  жас  ғалымдардың  ІХ  Халықаралық  ғылыми 
конференциясының  материалдары  –    Астана:    http://www.enu.kz/ru/nauka/nauka-i-
obrazovanie/, 2014.  –  400-402 бб.  
3.
 
Тұрғынбаева Б., Сүлейменова Қ. Студенттердің ғылыми зерттеу жұмыстары білім 
сапасын арттырудағы мүмкіндіктері // Ұлт тағылымы, 2011. №2. 24-28 б. 
 
 
УДК 378.148.21 
РОЛЬ ПРЕПОДАВАТЕЛЯ В РАЗВИТИИ ТВОРЧЕСКИХ СПОСОБНОСТЕЙ 
СТУДЕНТОВ 
 
Голованева Оксана Васильевна 
Магистрант 2 курса специальности « Педагогика и психология», Казахстанский 
инновационный университет 
Научный руководитель: О.С. Абильмажинова, старший преподаватель, Казахстанский 
инновационный университет 
 
 
В  последние  десятилетия  отмечается  значительный  рост  требований 
современного  работодателя  к  профессиональной  подготовке  выпускников  высших 
учебных  заведений.  Молодой  специалист  должен  быть  грамотным,  компетентным,  и 
иметь  возможность    совершенствоваться  в  профессиональной  деятельности,  быть 
готовым  к  разного  рода  переменам  в  нашем  стремительно  развивающимся  мире,  т.е. 
быть  социально  и  профессионально  мобильным.  Основными  требованиями  в 
подготовке  квалифицированных  специалистов  являются  не  только  получение  знаний, 
умений  и  навыков,  но  и  готовность  к  непрерывному  самообразованию,  реализации 
творческих замыслов, а также углубленной научно-исследовательской работе. Поэтому 
одной  из  тенденций  повышения  качества  высшего  образования  сегодня  становится 
ориентация  на  развитие  творческого  потенциала  студента  на  всех  этапах  обучения  в 
вузе,  на  развитие  его  творческого  мышления,  направленного  на  решение 
нестандартных  творческих  задач.  Творческая  самореализация  студентов  не  только 
возможна  в  процессе  обучения,  но  и  наиболее  актуальна  в  процессе  выполнения 

8 
 
самостоятельной  и  научно-исследовательской  работы.  Самостоятельная  работа 
студента  -  это  планируемая  учебная  и  научная  работа,  выполняемая  по  заданию 
преподавателя 
под 
его 
методическим 
и 
научным 
руководством.  
Самостоятельная  работа  студентов  -  это  активные  формы  и  методы  обучения,  это 
единство 
учебно-воспитательной 
и 
научнопроизводственной 
работы, 
это 
сотрудничество  студента  с  преподавателем.  Самостоятельная  работа  студентов  может 
быть как аудиторной, т.е. выполняемой в ходе аудиторных занятий по расписанию, так 
и внеаудиторной и включает в себя: 

 
подготовку 
к 
аудиторным 
занятиям 
и 
выполнение  
соответствующих заданий;
 

 
выполнение  самостоятельных  заданий  в  лабораторных  и  практических 
практикумах, на семинарах и практических занятиях; 
 

 
работу над отдельными темами учебных дисциплин; 
 

 
выполнение контрольных и курсовых работ;
 

 
прохождение практик и выполнение предусмотренных ими заданий; 
 

 
подготовку ко всем видам контрольных испытаний;
 

 
подготовку 
к 
итоговой 
аттестации 
и 
выполнение 
выпускной  
квалификационной работы.
 
В  исследованиях  ученых  под  научно-исследовательской  работой  понимают  такую 
работу  студента,  которая  обнаруживает  самостоятельное  творческое  исследование 
темы.  Под  учебно-исследовательской  работой  понимают  овладение  технологией 
творчества, знакомство с техникой эксперимента, с научной литературой.  Как видно, 
учебно-исследовательская  работа  и  научно  исследовательская  работа  студентов 
взаимно  дополняют  друг  друга.  Если  учебно-исследовательская  работа  дает 
возможность  студентам  приобщиться  к  научным  исследованиям,  то  научно-
исследовательская  работа,  опирающаяся  на  реальные  факты  педагогической 
деятельности,  позволяет  сформировать  все  необходимые  качества  современного 
педагога-исследователя.  Во многих исследованиях принадлежность исследовательской 
работы студентов к учебной или научной определяется по формам участия студентов в 
учебном  процессе  или  в  не  учебной  деятельности.Учебно-  исследовательская  работа 
студентов  определяется  как  комплексная  система  интенсификации  учебного  процесса 
посредством  внедрения  во  все  виды  учебной  работы  студентов  на  протяжении  всего 
периода  их  обучения  элементам  научной  работы,  направленным  на  повышение 
качества  подготовки  выпускаемых  специалистов.  Научно-исследовательская  работа  -
это комплексная система участия студентов во в не учебных формах научной работы, 
основанная  на  принципах  самостоятельности,  добровольности,  заинтересованности, 
направленная  на  углубление  творческих,  профессиональных  качеств  студентов, 
воспитывающая  резерв  ученых-исследователей.  Существуют  и  другие  толкования 
терминов «учебно исследовательская» и «научно исследовательская» работа студентов 
вне  зависимости  от  ее  «включенности»  или  «не  включенности»  в  учебный  план. 
Научно-исследовательская  работа  студентов  -  «процесс  решения  студентами  целого 
ряда научно-исследовательских задач стереотипного и нестереотипного характера как в 
учебное,  так  и  во  в  не  учебное  время,    результатом  которого  является  тот  или  иной 
уровень  сформированности  у  них  исследовательских  умений  и  навыков  по 
специальности».    Из  приведенных  определений  видно,  что  существенным  различием 
между  учебно-исследовательской  работой  студентов  и  научно-    исследовательской 
работой 
студентов 
является 
степень 
самостоятельности 
выполнения 
исследовательского задания студентом и новизна результата. Занятия самостоятельной 
и научно-исследовательской работой позволяют: 

 
развить склонность к научно-исследовательской деятельности; 
 

9 
 

 
создать предпосылки к самореализации творческих способностей; 
 

 
расширить научно-теоретический кругозор и эрудицию;
 

 
решать нестандартные технические и изобретательские задачи; 
 

 
участвовать в научно-методической и научной работе, в научных и научно-
практических конференциях и семинарах.
 
Цель  самостоятельной  и  научно-исследовательской  работы  -научить  студентов 
учиться  и  тем  самым  содействовать  повышению  качества  образования,  развитию 
творческих  способностей  студентов.  Для  успешного  выполнения  таких  задач 
необходимы  планирование  и  контроль  всех  видов  учебной  и  в  не  учебной  работы  со 
стороны 
учебно 
методических, 
научно-исследовательских 
структур 
вуза, 
преподавателей  и  сотрудников.  Самостоятельная  и  научно-исследовательская  работа 
студентов  может  быть  как  индивидуальной,  так  и  групповой  и  обязательно  должна 
иметь  систематический,  непрерывный  и  усложняющийся  характер,  позволяющий 
максимально  развить  и  реализовать  творческие    способности.  Основным 
координатором  самостоятельной  и  научно  исследовательской  работы  студентов 
является преподаватель.  Преподаватель выступает здесь не как носитель «правильного 
знания», а как гарант помощи в отыскании средств и методов саморазвития учащихся. 
Результаты  деятельности  преподавателя,  его  авторитет,  положение  и  престиж  зависят 
от  качества  его  работы,  профессионализма  и  творческого,  индивидуально-
дифференцированного  подхода  к  каждому  студенту.  Исходя  из  этого,  перед 
преподавателем  возникает  целый  ряд  проблем,  т.к.  педагогическая  теория  содержит 
обобщенные положения и методические идеи, как необходимо осуществлять обучение, 
а  практика  зачастую  ставит  такие  задачи,  решение  которых  требует  большой 
практической  подготовки,  педагогической  гибкости,  опыта  и  умения  творчески 
подходить  к  их  решению.  Многие  педагогические  авторитеты  подчеркивали 
определенную  роль  личности  преподавателя  в  обучении.  В  статье  «Три  школы    К.Д. 
Ушинский 
писал: 
Никакие 
уставы 
и 
программы, 
никакой  
искусственный  организм  заведения,  как  бы  хитро  он  ни  был  придуман,  не  может 
заменить  личности  в  деле  обучения  и  воспитания...  Без  личного  непосредственного 
влияния воспитателя на воспитанника истинное воспитание, проникающее в характер, 
невозможно. Только личность может действовать на развитие и определение личности, 
только характером можно образовать характер». Таким образом, только педагогическое 
творчество  преподавателя,  его  стремление  к  научной  самореализации,  постановка  им 
нестандартных  творческих  задач  способно  вдохновить  и  заинтересовать  студента.  
Педагогическое  творчество  также  заключает  в  себе  определенные  элементы  новизны, 
но чаще всего эта новизна связана не столько с выдвижением новых идей и принципов 
обучения  и  воспитания,  сколько  с  видоизменением  приемов  учебно-воспитательной 
работы,  их  определенной  модернизацией.  В  этой  связи  оно  имеет  сходство  с 
рационализаторством, 
которое 
широко 
распространено 
на 
производстве. 
Рационализатор  не  создает  чего-то  принципиально  нового,  а  вносит  лишь 
определенные  усовершенствования  в  имеющуюся  технологию  и  таким  образом 
проявляет  своеобразное  творчество.  Наиболее  ярко  педагогическое  творчество 
проявляется в процессе общения студентов и преподавателя. То есть центральное место 
в  учебно-воспитательном  процессе  вуза  должен  занимать  эвристический  диалог  как 
наиболее  выразительная  форма  образования.  Он  может  протекать  в  ходе  семинаров, 
лекций,  практических  и  лабораторных  занятий,  а  также  в  ходе  кружковой  работы.  
Ориентируя  студентов  на  общение,  преподаватель  пытается  выстроить  пространство 
для взаимопонимания и ликвидировать барьеры в процессе получения знаний, умений 
и  навыков.  В  ходе  диалога  на  занятиях  активизируются  самоконтроль,  самооценка, 
развивается  рефлексивность  студентов.  Для  преподавателя  такая  работа  позволяет 

10 
 
обнаружить  пробелы  в  преподнесении  материала,  выявить  и  разъяснить  наиболее 
сложные  вопросы.  Таким  образом,  преподаватель  помогает  студентам  выбрать 
направление  научного  исследования,  сформулировать  проблему,  цели  и  задачи 
исследования.  
Исходя  из  вышесказанного,  обучение  в  вузе  должно  строиться  на  толерантном 
отношении студентов и преподавателей. Творческий подход преподавателя в процессе 
взаимодействия  со  студентами  направлен  на  то,  чтобы  научить  их  самостоятельно 
«добывать» знания, на основе которых рождаются новые интересные идеи, воплощение 
в  жизнь  которых  возможно  только  через  заинтересованность  и  системность 
выполнения  самостоятельной  и  научно-исследовательской  работы.  Приобретенные  в 
вузе  знания,  умения  и  навыки  будущий  специалист  обязательно  сможет  творчески 
применить в своей профессиональной деятельности.