Қазақстан республикасының білім және ғылым министірлігі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ 

МИНИСТІРЛІГІ

 

 

Коммерциялы емес акционерлакционерлік қоғам 

«Алматы энергетика және байланыс университеті»

 

 

Аэроғарыш және ақпараттық технологиялар факультеті 

«Компьютерлік технологиялар» кафедрасы

 

 

 

 

 

Бекітемін

 

 

ААТФ_______ Табултаев С.С.

 

 

«_____»_____________2015 ж.

 

 

 

 

 

5В070400 – Есептеу техникасы мен программалық қамтамасыз 

ету мамандығына арналған

 

 

DZhBKKT 5305 –

 

Деректер және білім қорын қорғау 

технологиялары 

 

пәнінің

 

 

КУРС БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS)

 

 

 

 

 

 

Курс

 

3

 

Семестр

 

6

 

Кредит саны

 

3

 

ECTS бойынша кредит саны

 

5

 

Жалпы сағат саны

 

135

 

Соның ішінде:

 

 

Дәрістер

 

2

 

Зертханалық жұмыстар

 

1

 

СӨЖ

 

75

 

Соның ішінде СОӨЖ

 

30

 

ЕГЖ

 

3

 

Емтихан

 

 

 

 

 

 

Алматы 2015

 

 

 

Силлабусты дайындаған: кафедраның педагогика ғылымының 

кандидаты, доцент Қожамбердиева Мергүл Иманбекқызы. «5В070400 – 

Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» 

мамандығының оқу–жұмыс жоспарының негізінде жасалынды.

 

 

 

 

 

 

Syllabus «Компьютерлік технологиялар» кафедрасының отырысында 

қарастырылған және келісілген (№11 протокол, 10.06.2015).

 

 

 

 

Кафедра меңгерушісі ___________________Куралбаев З.К.

 

 

 

 

Syllabus Аэроғарыштық және ақпараттық технологиялар факультетінің 

оқу-әдістемелік комиссия отырысында қарастырылған және келісілген (№9

 

 

протокол, 25.06.2015.)

 

 

 

 

 

 

Мұғалім туралы мәлімет:

 

 

Қожамбердиева  Мергүл  Иманбекқызы,  компьютерлік  технологиялар 

кафедрасының  аға  оқытушысы.  Жұмыс  орыны:  ул.А.  Байтурсынова,  126,  С 

307 бөлме

 

 

 

Кафедрада  болатын  уақыт  (С307  ауд.)  –  график  бойынша  (кафедраның 

ақпараттық стендінде)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 

1 ПӘННІҢ МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ 

 

«

Ақпараттық жүйелерді қазіргі МҚБЖ қолданумен проектілеу

» 

пәнінің мақсаты болып 

ақпараттық  жүйелердегі  ақпаратты  қорғау  жүйелерін  қолданудың  теориялық  негіздерін 

құру мен практикалық дағдыларын игеру, студенттерге деректерді қорғауды жүзеге асыру 

үрдістерін,  әдістерін  және  құралдарын  жүйелі  көрсетілуін  оқыту,  ақпараттық  жүйелерді 

жобалау мен эксплуатациялау үшін ақпаратты қорғау бойынша практикалық дағдыларды 

игеру болып табылады. 

 

Пәнді оқу нәтижесіндегі студенттердің міндеттері: 

 

1.

 

Ақпаратты  қорғау  объектілерінің  ерекшеліктерін,  олардың  жіктелуін  білу, 

ақпараттық  үрдістерді  енгізу,  шығару,  тасымалдау,  өңдеу  және  сақтауды 

іске  асыруда  ақпаратты  қорғау  әдістері  мен  құралдары  туралы  түсінігі 

болуы керек;  

 

2.

 

Ақпараттық  жүйелерді  функционалды  оптимизациялау  үшін  ақпаратты 

қорғау құралдарын қолдану бойынша нақты есептерді  қоя және шеше білу 

қажет;  

 

3.

 

ДЭЕМ  қорғау  объектісі  ретінде  білу,  қорғау  жүйелерін  ДЭЕМ-ді 

бекітілмеген  қатынастан  және  вирустардан  қорғау  жүйелерін  қолдана  білу 

керек.  

 

 

1.1.

 

 Мамандық пәндерінің қатарында берілген пәннің алар орны 

 

2.1

 

Пререквизиттер:  Информатика,Бағдарламалау  технологиялары,Программа 

қамтамасын  құрастыру  технологиясы,  Объектіге  бағдарланған  программалау.  С++, 

Объектіге  бағдарланған  программалау.  С#,  Алгоритмдеу  және  программалау  негіздері, 

Деректер қорларын жобалау, Серверлік деректер қорлары.  

 

1.1.1

 

Постреквизиттер: 

«Компьютерлік 

желілер 

мен 

жүйелер», 

«Ақпараттардықорғаудың  теориялық  негіздері»,  «Ақпараттарды  қорғау  жүйелерін 

жобалау»,  «Ақпараттардың  қауіпсіздігі  және  оларды  қорғауды  программалық  және 

аппараттық  қамтамасыздандыру»  пәндеріне  негіз  болады.  Көрсетіліп  отырған  барлық 

пәндер қолдану метедологиясы және обьектілері арасында тығыз байланысқан.  

 

2 СТУДЕНТ БІЛІМІН ҚОРЫТЫНДЫЛАП БАҒАЛАУ 

 

Студенттердің  пән  бойынша  қорытынды  бағасы  өзіндік  жұмысты  орындау  және 

құрамдастырылған  сынақ  нәтижелерінен  алынады.  Құрама  сынақты  өткізу  АЭЖБУ 

емтихандарды өткізу Ережесіне сәйкесті жүргізіледі. 

2.2

 

Рейтингтік баллдарды бақылау түрі бойынша бөлу  

 

«Ақпараттық  жүйелерді  қазіргі  МҚБЖ  қолданумен  проектілеу»  пәні  бойынша 

бақылаудың  келесі  түрлері  бекітілген:  ағымдық  бақылау,  рубеждік  бақылау,  қорытынды 

бақылау. 

 

Ағымдағы  бақылау  түрлеріне  зертханалық  жұмыстарды  орындау,  өзіндік 

жұмыстарды  орындау  жатады.  Рубеждік  бақылау  ЕГЖ–нан  тұрады.  Қорытынды 

бақылауға емтихан жатады. 

 

Емтиханға жіберу рейтингі. Бақылау түрі бойынша баллдарды бөлу 

1-кесте 

Параметрі 

%-тік үлесі 

 

Баллдар 

Зертханалық практикумды орындау 

25 

 

25 

Есептеу – графикалық жұмыстар 

45 

 

45 

Қорытынды  рубеждік   аттестация 

15 

 

15 

(тестілеу) 

 

 

 

Дәрістік сабақтарға қатысу 

15 

 

15 

 

3 

 

 

Қорытынды: 

100 

100 

 

2.2

 

Студенттер білімін бағалау  

 

Студенттердің  білім  деңгейі  АЭЖБУ-де  қабылданған  жалпы  ереже  бойынша 

бағаланады. «Ақпараттық жүйелерді қазіргі МҚБЖ қолданумен проектілеу» пәнін кредит 

технологиясы  бойынша  оқытқанда  студенттердің  білім  игеру  сапасын  тексеру  келесі 

түрде орындалады: 

 

1)

 

ағымдағы  бақылауға  дәрістерлерге  қатысу,  лабораториялық  жұмыстар  мен 

өзіндік орындау жұмыстардың, курстық жұмыстың уақытында орындап, қорғау жатады;  

 

2)

 

пән бойынша қорытынды тексеру (емтихан) бағалары қойылады.  

 

Студенттердің  білу  дәрежесіне  қарай  9  және  4  балл  цифрлы  бағалар  қойылып  және 

олардың жұмыстарын проценттік жүйеде бағалаулар орындалады. 

 

Қорытынды бағалардың жалпы жүйесі 

 

2 -кесте 

Дәстүрлі бағалау жүйесі 

Әріптік 

%-тік үлесі 

Балл 

 

GPI 

 

эквивалент   

 

 

 

Өте жақсы 

А 

95-100 

9 

 

4,0 

 

А- 

90-94 

8 

 

3,67 

Жақсы 

В+ 

85-89 

7 

 

3,33 

 

В 

80-84 

6 

 

3,0 

 

В- 

75-79 

5 

 

2,67 

Қанағаттанарлық 

С+ 

70-74 

4 

 

2,33 

 

С 

65-69 

3 

 

2,0 

 

С- 

60-64 

2 

 

1,67 

 

D+ 

55-59 

1 

 

1,33 

Қанағаттанарлық емес 

D 

50-54 

0 

 

1,0 

 

F 

0-49 

0 

 

0 

 

2.3 Курстың саясаты мен процедурасы 

Студенттер  сабаққа  міндетті  түрде  қатысуы  қажет.  Егер  студент  сабаққа  келмесе, 

онда  ол  жіберген  сабағын  оқудан  тыс  тапсырады.  Алдыңғы  зертханалық  жұмысты 

тапсырғаннан  кейін  ғана  студент  келесі  зертханалық  жұмысты  орындауға  жіберіледі. 

Қорытынды бақылауды тапсыру үшін студент барлық бақылау түрлерін тапсыруы қажет. 

 

Келесі шарт орындалғанда ғана емтиханға жіберу рейтингі есептеледі: 

-

 

пәннің бағдарламасы толығымен орындалғанда;  

-

 

жұмыстардың барлық түрлері бойынша толық есептемелер берілгенде;  

-

 

емтиханға өту үшін тест сұрақтарына ең кемі 60% дұрыс жауап бергенде.  

 

Егер осы шарттардың біреуі орындалмаған болса студентке «қанағаттанарлық емес» деген 

баға қойылады. Емтиханға екінші рет өту рұқсаты пән келесі академиялық кезеңде төлем 

негізінде қайта оқылғаннан кейін және шарттардың бәрі орындалғаннан кейін беріледі. 

 

Рұқсаттың рейтингі. Әр жұмыс түрінің маңыздылығы    3 -кесте 

Параметр 

 

%-тік үлесі 

Зертханалық жұмысты орындау 

 

48 

Курстық  жұмыс 

 

35 

Студенттердің өзіндік жұмысы 

 

7 

Дәрістік сабақтарға қатысу 

 

10 

Қорытынды:    ∑ рұқсат 

 

100 

 

4 

 

2.4 Оқытушының талаптары 

 

Студенттер  дәрістік  сабақтарға  (4  -  кесте  )  келулері,  зертханалық,  өзіндік,  курстық 

жұмыстарды орындаулары тиіс. 

 

Зертханалық  жұмыстар  оқытушының  қатысуымен  орындалуы  тиіс  және  студенттер 

жұмыстарын  уақытында  қорғауы  міндетті  (6  -  кесте).  Орындалған  жұмыс  қорғалуға 

тәуелді  бағаланады.  Студент  зертханалық  жұмыстың  мағыналы  қойылымын  түсінгенін, 

қолданылған құрал-саймандармен жұмыс істей алатындығын көрсетіп беруі керек. 

 

Курстық  жұмыс график бойынша орындалады (5 - кесте). 

 

«Ақпараттық  жүйелерді  қазіргі  МҚБЖ  қолданумен  проектілеу»  пәні  бойынша 

студенттер  өзіндік  жұмыстарын  орындайды.  Бұл  жұмыстарға  студентердің  өздері  игеріп 

алуы тиісті теориялық материалдар кіреді. Студенттердің өзіндік жұмыстарының бағалары 

негізгі бағаны шығарғанда ескеріледі. 

 

Барлық  тапсырмалардың  электрондық  нұсқалары  кесте  бойынша  зертханалық 

жұмыстар өткізетін компьютерлік кластарда орналастырылады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

3.ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ 

«Ақпараттық жүйелерді қазіргі МҚБЖ қолданумен проектілеу» пәні бойынша 

міндетті түрде дәрістер оқылады (2 кредит), зертханалық, курстық жұмыстар және 

студенттің жеке жұмысы (СӨЖ ж/е СӨЖМ) (1 кредит) орындалады. 

 

Дәрістердің мазмұны мен тақырыптары және академиялық сағаттар саны 3.1-кестеде 

келтірілген 

 

  

Дәрістік сабақтар және олардың мазмұны 

 

3.1 – кесте 

Негізгі бөлім 

Академиялық 

 

сағаттың саны 

 

Лекция 

1 

2 

1

*

. Корпоративтік ақпараттық жүйелерді эволюциясы. Стандартты 

серверлік тұғырнамаларды салыстырмалы зерттеулер. 

Үлестірілген ақпараттық жүйелердің құрылымын негізгі ұғымдар, 

түсініктер мен модельдері. 

 

2 

 

 

2

*

.  Ақпараттық жүйеніңнегіздеріне кіріспе. Ақпараттық жүйенің 

негізгі түсініктері мен анықтамалары. Ақпараттық жүйенің 

деректер моделі мен түсінік. Жүйенің классификациясы. Деректер 

жүйелерінің  тұжырымдамасы. 

 

4 

 

3

*

.  Ақпараттық жүйенің архитектурасы. Шешім қабылдау 

жүйесінің ұғымы мен архитектурасы.Деректер қорын сақтау 

түсінігі. Физикалық және виртуалды деректер қорлары. 

 

4 

 

4

*

. Деректер жүйесінің концепциясы. 

 

4 

 

5

*

. МҚБЖ – ның ішкі тілі. Басқару операторы. Орнатылған 

функциялар. 

4 

 

6.Дерекқор мен МҚБЖ – ның қолжетімділігін қамтамасыз ететін 

тетіктер мен әдістер. 

4 

 

 

7. Дерекқордың верификациясы мен МҚБЖ – да аудит жүргізу. 

 

 

4 

8. Деректер верификациясының құралдары мен әдістері. 

4 

Барлығы 

30 

  

 

 

6 

Ескерту: 

1.

 

Жұлдысшамен белгіленген (*) дәрістер, сыртай бөлімінде оқитын студентерге оқылады.  

 

2.

 

Жұлдысшамен белгіленбеген (*) дәрістер сыртай бөлімінде оқитын студентерге өзіндік 

оқуларына ұсынылады.  

 

«Ақпараттық  жүйелерді  қазіргі  МҚБЖ  қолданумен  проектілеу»  пәні  бойынша 

оқылатын дәрістердің күнтізбелік жоспары 3.2 – кестеде келтірілген  

 

Күнтізбелік жоспар 

 

 

 

 

 

3.2 – кесте 

 

 

 

 

 

 

Академия 

 

Пайдаланылатын 

№ 

Тақырып атауы   

 

 

лық 

Апта 

әдебиет 

 

 

 

 

 

 

сағаттар   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 

 

 

2 

 

 

3 

4 

5 

1 

Дәріс   1

*

.  

«АқпараттықжүйелердіқазіргіМҚБЖқолданумен

проектілеу»   пәнінің   мақсаты   мен міндеттері 

және оның оқу процесіндегі 

алатынорыны.Ақпараттық 

жүйелердегіақпарат қорғау мәселелерін  

негіздеу.  Ақпаратты  қорғауқұрал – 

жабдықтарының жіктелуі және 

олардыңтиімділігінбағалаудыңпринциптері   

мен 

әдістері. 

2 

 

Әдебиет: 

1, 2, 3, 6 

1 

2 

Дәріс  2. Қазіргі заманғы реляциялық МҚБЖ – 

ның клиент – сервирлік архитектурасы. 

4

 

2

 

Әдебиет: 

1, 2, 3, 6 

3 

Дәріс 3*.МҚБЖ – ның қауіпсіздігінің теориялық 

негізі. 

4 

3 

Әдебиет: 

1, 2, 3, 6, 14 

4 

Дәріс 4*. МҚБЖ – ның қауіпсіздік түсінігі және 

қауіпсіздікке қатер төнуі. 

4 

4 

Әдебиет: 

1, 2, 3, 11, 23, 

24, 25 

5  Дәріс 5*. МҚБЖ – ны қорғау шаралары. 

4 

5 

Әдебиет: 

1, 23, 24, 25 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7 

 

6 

Дәріс 6. Реляциялық деректер қорында ақпараттың тұтастығын 

қамтамасыз ететін тетіктер мен әдістер. Транзакция жұмысының 

параллельді басқармасы. Деректер қорында іске асырудың шектеулері. 

4  6 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 6, 

14, 15 

7  Дәріс 7. Деректер қорында ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету 

жүйелерінің тетіктері мен әдістері. Деректер қорының жүйесінде 

ақпаратты қорғауда пайдаланатын криптографиялық әдістер. 

4  7 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 6, 

14, 15 

8  Дәріс 8. Деректер қорын басқару жүйесі мен қол жетімділікті қамтамасыз 

ету тетіктері мен әдістері. 

4  8 

Әдеб

иет: 

12, 

13, 

15, 28 

9  Дәріс 9.Пайдаланушының  

идентификациясыменаутентификациясы.ДЭЕМидентификациясы.Орында

лыпотырғанмодульдің идентификациясы. 

2  9 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 6, 

14 

1

0 

Дәріс 

10.Рұқсатетілмегенкөшіруденқорғанғандапрограмманыңжасырынбөліктері

нжәнефизикалықақпараттасушылардың ерекшеліктерін пайдалану. 

2 

1

0 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 11, 

23, 

24, 25 

1

1 

Дәріс 

11.Программажөндегіштержұмысыныңайрықшаерекшеліктерінпайдалану. 

Шеберлі программалау.Қорғалғанпрограммалардың программалау тілі. 

2 

1

1 

Әдеб

иет: 

1, 23, 

24, 25 

1

2 

Дәріс 12.Internetжеліге қосылғанда ақпарат 

қауіпсіздігін   қамтамысыз   ету:   құру   және 

басқару    кезеңдері.    Клиент – сервер 

архитектурасын   қорғау.   Деректер   қорын 

басқару жүйелерін қорғау. 

2 

1

2 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 6, 

14, 15 

1

3 

Дәріс 13.Симметриялы криптожүйелердішолу. Орын ауыстыру.  Орнына 

қоюжүйелері.Гаммирлеу. 

2 

1

3 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 6 

1

4 

Дәріс 14.Кездейсоқ   сандардың   

датчигі.Блоктапшифрлаудыңстандарттарымен 

танысу. 

2 

1

4 

Әдеб

иет: 

1, 2, 

3, 6 

 

Ескерту:сабақтар_кестесі_жыл_сайын_дәлденіліді'>Ескерту:сабақтар кестесі жыл сайын дәлденіліді 

 

 

   

 

Зертханалық жұмыстарды және курстық жұмыстарды орындау   

3.3 – кесте 

 

   

 

 

   

 

№ 

 

Зертханалық жұмыстардың тақырыптары (16 сағат) 

 

Апта 

 

Курстық 

 

 

   

 

 

 

  жұмыс 

 

1 

 

Зертханалық   жұмыс   №1.   Сақтанылатын   және 

1, 2 

   

 

 

  сақтанылмайтын парольмен қорғану. ( 1 сағат). 

 

 

   

 

2 

 

Зертханалық  жұмыс  №2*.  Қорғалған  программаға  3 

 

   

 

 

  кіру нүктесін жасыру. (1 сағат) 

 

 

 

Тапсырма   

3 

 

Зертханалық   жұмыс   №3*.   Ұзындығы   еркінше 

4 

 

 

беру 

 

 

  алынатын кілт битінің араластырылуы. (1 сағат) 

 

 

 

2 - апта 

 

Ескерту:сабақтар кестесі жыл сайын дәлденіліді 

 

 

   

 

Зертханалық жұмыстарды және курстық жұмыстарды орындау   

3.3 – кесте 

 

 

 

 

 

 

8 

 

№ 

 

Зертханалық жұмыстардың тақырыптары (16 сағат) 

 

Апта 

 

Курстық 

 

 

   

 

 

 

  жұмыс 

 

1 

 

Зертханалық   жұмыс   №1.   Сақтанылатын   және 

1, 2 

   

 

 

  сақтанылмайтын парольмен қорғану. ( 1 сағат). 

 

 

   

 

2 

 

Зертханалық  жұмыс  №2*.  Қорғалған  программаға  3 

 

   

 

 

  кіру нүктесін жасыру. (1 сағат) 

 

 

 

Тапсырма   

3 

 

Зертханалық   жұмыс   №3*.   Ұзындығы   еркінше 

4 

 

 

беру 

 

 

  алынатын кілт битінің араластырылуы. (1 сағат) 

 

 

 

2 - апта 

 

4 

 

Зертханалық   жұмыс   №4*.Үзулер   өңдегіштерін 

5, 6 

   

 

 

  зерттеу.  Резиденттермен  үзулерді  ұстап  қалу.(1 

 

 

   

 

 

  сағат) 

 

 

   

 

5 

 

Зертханалық  жұмыс  №  5*.  PGP  программалық 

6, 7 

   

 

 

  жүйенің көмегімен шифрлау. (2 сағат) 

 

 

   

 

6 

 

Зертханалық  жұмыс  №6.  Орын  алмастырулардың 

7 

 

   

 

 

  криптогафиялық  алгоритмдерінің  қолданылуымен   

 

   

 

 

  информацияны шифрлау және дешифрлау. (2 сағат)   

 

   

 

7 

 

Зертханалық    жұмыс    №7.    "Троянский    конь" 

8 

 

 

Қабылдау 

 

 

  шабуылын  іске  асыру.  Клавиатурлық  шпиондар 

 

 

 

7 - апта 

 

 

  (Пернетақталық тыңшылар). (1 сағат) 

 

 

   

 

8 

 

Зертханалық  жұмыс  №  8*.  Бірбағытты  MD5  хэш-  8, 9 

   

 

 

 

функциясы.  RTKF  (Registry  Trash  Keys  Finder) 

 

 

   

 

 

  программада реестр параметрлерін өзгерту. (2 сағат)   

 

   

 

9 

 

Зертханалық жұмыс № 9* Шифрлау алгоритмдерін 

9 

 

   

 

 

  зерттеу.   Ағымдық   шифратордың   программасын 

 

 

   

 

 

  құру. (2 сағат) 

 

 

   

 

10 

 

Зертханалық жұмыс № 10 RSA әдісімен шифрлау (2  10 

 

   

 

 

  сағат)