Балалар психиатриясының негіздері



бет1/23
Дата15.05.2023
өлшемі93,16 Kb.
#93220
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23

Балалар психиатриясының негіздері


1. Түйсік


Түйсік – танымдық әрекеттің бірінші кезеңі. Сезім заттың немесе құбылыстың сезім мүшелеріне (анализаторларға) тікелей әсер етуімен олардың тек бір қасиеті (сапасы) туралы ақпарат береді. Мысалы, түйсік бізді қоршаған заттар мен құбылыстардың ыстық немесе суық, ауыр немесе жеңіл, ашық немесе қараңғы, қатты немесе тыныш, т.б. қасиеттері туралы осындай ақпаратты бере алады.


Түйсікті шартты түрде бөлуге болады:
•экстероцептивтік (сыртқы дүниеден келетін сигналдар; анализаторларға сәйкес: көру, есту, тактильді, иіс сезу, дәм сезу
• проприоцептивті (дененің кеңістіктегі орны туралы сигналдар)
• интероцептивтік (ішкі органдардан келетін сигналдар)


Сезімдердің қасиеттері (олар беретін ақпарат):

модальділік - сапа; осы сезім арқылы көрсетілетін негізгі ақпарат; мысалы, дәм сезулері заттың кейбір химиялық сипаттамалары туралы ақпарат береді: тәтті немесе қышқыл, ащы немесе тұзды; температураға сезімталдық - температура туралы және т.б.


қарқындылық - әрекет етуші тітіркендіргіштің күшіне және рецептордың өз функцияларын орындауға дайындығының дәрежесін анықтайтын функционалдық жағдайына байланысты; мысалы, суықтағанда(насморк) рецепторлардың жұмысының қиындауына байланысты қабылданатын иістердің қарқындылығы бұрмалануы мүмкін


ұзақтығы


кеңістіктік локализация




Синестезия («біріккен сезім») — белгілі бір тітіркендіргішке тән түйсік модальділігімен қатар басқа да модальді сезімдер пайда болатын сенсорлық танымның ерекшелігі. Ең танымал мысал - түсті есту, яғни дыбыстармен бірге белгілі бір түстерді қабылдау қабілеті. Синестезия құбылысының өзі патология болып табылмайды, ол ұсақ сараланған қабылдау процестерінің дамуы үшін маңызды деп есептелінеді, әсіресе музыканттарда, суретшілерде, дәмін татушыларда және т.б.


Түйсіктің патологиясы:

СИМПТОМДАРЫ:




1. Сандық бұзылыстар: сезімталдықтың өзгеруі (гиперестезия, гипестезия, анестезия)
2. Сапалық бұзылыстар: сенестопатиялар, синестезия, аллодиния, парестезия




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет