Эем-нің негізгі функционалдық элементтері, I бөлім


Сурет 1.44 кірісті шифратордың шартты графикаық белгіленуі 7 Сурет1.2



Pdf көрінісі
бет2/12
Дата15.03.2017
өлшемі1,95 Mb.
#9711
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

Сурет 1.44 кірісті шифратордың шартты графикаық белгіленуі
7
Сурет1.2 Үш кірісті  дешифратордың  5-ші  шығысында  сигналдың пайда  болуының
құрылымдық схемасы
Келтірілген нобайдан түрлендіру логикасын тек 2 элемент қана орындайтыны көрініп
тұр,  бұл  кезде  1-ші  элемент x
1
сигналының инверсиясын  алу үшін қызмет  етеді,  ал  3-ші
элемент  2-ші  элементтен  алынған  функцияның инверсиялық мәнін  тураға  түрлендіреді.
Көптеген  сақтау  элементтері,  мысалы,  триггелік  схемалар,  сигналды  парафазалық код
түрінде  алуға  мүмкіндік  береді,  яғни  екі  шығысты  болады,  біреуінде  сигнал  тура,  ал
екіншісінде  инверсиялық мән.  Бұл – схемадағы  1-ші  элементті  алып  тастауға  мүмкіндік
береді.  Егер  шығыс  сигналдарының мәндері  1.1  кестесінде  келтірілгенге қатысты
инверсиялық түрде  болады  деп  болжасақ, онда  3-ші  элементтің  қажетті  болмайды.
Шынайы  интегралды  микросхемалардың көбінде  инверсиялық шығысты  дешифраторлар
жүзеге асырылған. Мұндай дешифратордың белгіленуі 1.3 суретте көрсетілген.
Сурет1.3Инверсиялық шығысты дешифратордың шартты графикалық белгіленуі
Мұндай дешифратордың шығыстарында құрамында бір нөл және тек бір ғана нөл бар
унитарлы код пайда болады. Мысалы, егер кіріс сигналы 110
2
=6
10
болса, онда 1.3 суретте
келтірілген дешифратордың шығыстары  10111111 қалпында  болады,  яғни  6  шығысы
басқа шығыстардан өзгеше мәнге ие болады.
Дешифраторлар әртүрлі компьютерлердің құрылымдарында кеңінен қолданылады. Ең
алдымен,  олар  есте  сақтау құрылғысының ақпаратты  жазу  немесе  оқу  кезінде
пайдаланылатын ұяшығын таңдау үшін қолданылады. Адрестік кодтар разрядтарының бір
бөлігі 
бөлек 
интегралдық
схема 
жүзінде 
орындалған 
дешифраторлармен
дешифраторлануы  мүмкін,  ал  разрядтардың басқа  бөлігі  (әдетте  кіші  бөлігі)  есте  сақтау
құрылғысының  үлкен  интегралдық схемасына
тікелей қосылған  дешифраторлардың
көмегімен  дешифраторланады.  Сондай-ақ дешифраторлар  басқару құрылғыларында
операцияның орындалуын  анықтау үшін,  импульстерді  тарату құрылғыларын  жасауда
және де басқа блоктарда қолданыс табуда.
Шифраторлар
Шифратор – 2
n
кірісі  бар  және n шығысы  бар,  функциялары  көбіне  дешифратор
функцияларына қарсы  келетін  схема  (1.4  сурет).  Бұл  комбинациялық схема өзінің
кірісіндегі унитарлық кодқа сәйкес шығысында позициялық код құрастырады (1.2 кесте).
Сурет 1.44 кірісті шифратордың шартты графикаық белгіленуі

8
1.2 кесте
Кірістері
Шығыстары
3
2
1
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
х
0
1
0
1
x
х
1
0
1
х
x
х
1
1
Триггер
Триггер – екі  тұрақты қалпы  бар  электрондық схемасы.  Бір  тұрақты қалыптан
екіншісіне ауысу секірмелі түрде басқару сигналдарының әсерінен жүзеге асады. Сондай-
ақ секірмелі түрде триггер шығысындағы кернеудің деңгейі өзгереді.
Триггерлер  регистрлерді,  санауыштарды  және  сақтау  функциясы  бар  басқа
элементтерді құрастыру үшін негіз боп қызмет етеді.
Кез  келген  триггердің басты  бөлігі  есте  сақтау ұяшығы  болып  табылады.  «ЖӘНЕ-
ЕМЕС»  элементтерінен құрастырылған  есте  сақтау ұяшығының  (ЕСҰ) схемасы  1.5
суретте келтірілген.
1.5 сурет «ЖӘНЕ-ЕМЕС» элементтерінен құрастырылған есте сақтау ұяшығы
S (Set)    кіріс  сигналы  ЕСҰ  «1»  (
1

Q
,
0


Q
) қалпына  орнату үшін қызмет  етеді. R
(Reset)  белгісі  ЕСҰ  «0»  (
0

Q
,
1


Q
) қалпына  орнатады.  Олар үшін  белсенді  мәндер
болып төменгі деңгейлі сигнал болып табылады.
ЕСҰ кірісіне S=0, R=1 белгілері  берілген  болсын.  Сонда  ЕСҰ кез  келген  бастапқы
қалпында  1-ші  элементінің шығысында  жоғары  деңгейлі  кернеу  орнатылады.  2-ші
элементтің кірісіне Q және R  мәндері  келетіндіктен,  оның шығысында  төменгі  деңгейлі
сигнал болады. Осылайша ЕСҰ «1» қалпына келеді.
Осыған ұқсас, S=1, R=0 ЕСҰ,
0

Q
,
1


Q
, яғни «0» қалпына өтеді.
Егер S=1, R=1,  онда ЕСҰ  қалпы  оның алдындағы қалпымен  анықталады.  Егер  ЕСҰ
«1» қалпында  болған  болса,  онда
0


Q
белгісі,  1-ші  элементтің кірісіне  барып,  оның
шығысындағы
1

Q
қалпын растайды.  2-ші  элементтің кірісіне  тек  жоғарғы  деңгейдегі
белгі ғана келеді. Сондықтан оның шығысы Q=0 қалпында болады, яғни, өзгермейді. Егер
ЕСҰ  «0»  қалпында  болса,  онда Q=0  белгі,  2-ші  элементтің кірісіне  келіп,  оның
шығысындағы
1


Q
қалпын растайды. Өз кезегінде, 1-ші элементтің шығысы да өзгеріссіз
қалады. Осылайша бұл кіріс белгілерінің комбинациясы сақтау режиміне сәйкес келеді.
8
1.2 кесте
Кірістері
Шығыстары
3
2
1
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
х
0
1
0
1
x
х
1
0
1
х
x
х
1
1
Триггер
Триггер – екі  тұрақты қалпы  бар  электрондық схемасы.  Бір  тұрақты қалыптан
екіншісіне ауысу секірмелі түрде басқару сигналдарының әсерінен жүзеге асады. Сондай-
ақ секірмелі түрде триггер шығысындағы кернеудің деңгейі өзгереді.
Триггерлер  регистрлерді,  санауыштарды  және  сақтау  функциясы  бар  басқа
элементтерді құрастыру үшін негіз боп қызмет етеді.
Кез  келген  триггердің басты  бөлігі  есте  сақтау ұяшығы  болып  табылады.  «ЖӘНЕ-
ЕМЕС»  элементтерінен құрастырылған  есте  сақтау ұяшығының  (ЕСҰ) схемасы  1.5
суретте келтірілген.
1.5 сурет «ЖӘНЕ-ЕМЕС» элементтерінен құрастырылған есте сақтау ұяшығы
S (Set)    кіріс  сигналы  ЕСҰ  «1»  (
1

Q
,
0


Q
) қалпына  орнату үшін қызмет  етеді. R
(Reset)  белгісі  ЕСҰ  «0»  (
0

Q
,
1


Q
) қалпына  орнатады.  Олар үшін  белсенді  мәндер
болып төменгі деңгейлі сигнал болып табылады.
ЕСҰ кірісіне S=0, R=1 белгілері  берілген  болсын.  Сонда  ЕСҰ кез  келген  бастапқы
қалпында  1-ші  элементінің шығысында  жоғары  деңгейлі  кернеу  орнатылады.  2-ші
элементтің кірісіне Q және R  мәндері  келетіндіктен,  оның шығысында  төменгі  деңгейлі
сигнал болады. Осылайша ЕСҰ «1» қалпына келеді.
Осыған ұқсас, S=1, R=0 ЕСҰ,
0

Q
,
1


Q
, яғни «0» қалпына өтеді.
Егер S=1, R=1,  онда ЕСҰ  қалпы  оның алдындағы қалпымен  анықталады.  Егер  ЕСҰ
«1» қалпында  болған  болса,  онда
0


Q
белгісі,  1-ші  элементтің кірісіне  барып,  оның
шығысындағы
1

Q
қалпын растайды.  2-ші  элементтің кірісіне  тек  жоғарғы  деңгейдегі
белгі ғана келеді. Сондықтан оның шығысы Q=0 қалпында болады, яғни, өзгермейді. Егер
ЕСҰ  «0»  қалпында  болса,  онда Q=0  белгі,  2-ші  элементтің кірісіне  келіп,  оның
шығысындағы
1


Q
қалпын растайды. Өз кезегінде, 1-ші элементтің шығысы да өзгеріссіз
қалады. Осылайша бұл кіріс белгілерінің комбинациясы сақтау режиміне сәйкес келеді.
8
1.2 кесте
Кірістері
Шығыстары
3
2
1
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
х
0
1
0
1
x
х
1
0
1
х
x
х
1
1
Триггер
Триггер – екі  тұрақты қалпы  бар  электрондық схемасы.  Бір  тұрақты қалыптан
екіншісіне ауысу секірмелі түрде басқару сигналдарының әсерінен жүзеге асады. Сондай-
ақ секірмелі түрде триггер шығысындағы кернеудің деңгейі өзгереді.
Триггерлер  регистрлерді,  санауыштарды  және  сақтау  функциясы  бар  басқа
элементтерді құрастыру үшін негіз боп қызмет етеді.
Кез  келген  триггердің басты  бөлігі  есте  сақтау ұяшығы  болып  табылады.  «ЖӘНЕ-
ЕМЕС»  элементтерінен құрастырылған  есте  сақтау ұяшығының  (ЕСҰ) схемасы  1.5
суретте келтірілген.
1.5 сурет «ЖӘНЕ-ЕМЕС» элементтерінен құрастырылған есте сақтау ұяшығы
S (Set)    кіріс  сигналы  ЕСҰ  «1»  (
1

Q
,
0


Q
) қалпына  орнату үшін қызмет  етеді. R
(Reset)  белгісі  ЕСҰ  «0»  (
0

Q
,
1


Q
) қалпына  орнатады.  Олар үшін  белсенді  мәндер
болып төменгі деңгейлі сигнал болып табылады.
ЕСҰ кірісіне S=0, R=1 белгілері  берілген  болсын.  Сонда  ЕСҰ кез  келген  бастапқы
қалпында  1-ші  элементінің шығысында  жоғары  деңгейлі  кернеу  орнатылады.  2-ші
элементтің кірісіне Q және R  мәндері  келетіндіктен,  оның шығысында  төменгі  деңгейлі
сигнал болады. Осылайша ЕСҰ «1» қалпына келеді.
Осыған ұқсас, S=1, R=0 ЕСҰ,
0

Q
,
1


Q
, яғни «0» қалпына өтеді.
Егер S=1, R=1,  онда ЕСҰ  қалпы  оның алдындағы қалпымен  анықталады.  Егер  ЕСҰ
«1» қалпында  болған  болса,  онда
0


Q
белгісі,  1-ші  элементтің кірісіне  барып,  оның
шығысындағы
1

Q
қалпын растайды.  2-ші  элементтің кірісіне  тек  жоғарғы  деңгейдегі
белгі ғана келеді. Сондықтан оның шығысы Q=0 қалпында болады, яғни, өзгермейді. Егер
ЕСҰ  «0»  қалпында  болса,  онда Q=0  белгі,  2-ші  элементтің кірісіне  келіп,  оның
шығысындағы
1


Q
қалпын растайды. Өз кезегінде, 1-ші элементтің шығысы да өзгеріссіз
қалады. Осылайша бұл кіріс белгілерінің комбинациясы сақтау режиміне сәйкес келеді.

9
Егер S и R кірісіне  төменгі  деңгейлі  белгілер  берілген  болса,  ( S = R =  0),  онда  1-ші
және 2-ші элементтерінің шығысындағы белгілері жоғары болады (Q =
1


Q
). ЕСҰ сақтау
( S = R =  1)  режиміне  ауыстыру  кезінде  1-ші  және  2-ші  шығыс  элементтері  кез  келген
қалыпқа орнатылуы мүмкін. Сондықтан S = R = 0 белгілерінің комбинациялары басқару
кірістерінде қолданылмайды.
Триггерлік  схеманың жұмысы  комбинациялық логикалық схема  сияқты  ақиқат
кестесімен  емес, өту  кестесімен  анықталады. Өту  кестесі  кіріс  белгілерінің оның  қазіргі
қалпына тәуелді қалпы өзгерген кездегі триггер қалпының өзгеруін көрсетеді. 1.5 суретте
көрсетілген есте сақтау ұяшығының кестесі 1.3 кестеде көрсетілген.
1.3 кесте
S
R
Q(t+1)
Функция
0
0
х
Тыйым салынған
комбинация
0
1
1
"1" орнатылуы
1
0
0
"0" орнатыуы
1
1
Q(t)
Сақтау
Осындай есте сақтау ұяшығы «НЕМЕСЕ-ЕМЕС» элементтерінде құрастырыла алады.
Мұндай  есте  сақтау
ұяшықтарын  синхронды  триггерлер  схемасы  базасында
құрастырылатын қарапайым асинхронды триггерлер ретінде қарастыруға болады.
Триггерлерді әртүрлі  белгілері  бойынша  классификациялауға  болады,  мысалы  1.6
суретте көрсетілгендей.
Сурет 1.6. Триггерлік схемалардың классификациясы
Триггер  синхронды  деп  аталады,  егер  оның  өту  кестесі  ең болмағанда  бір  басқару
кірісі бойынша синхронизациялайтын белгінің әсерінен жасалатын болса.
Синхронды бірсатылы триггердің ұйымдастырылуын қарастырайық (1.7 сурет).

10
Сурет 1.7. Синхронды бірсатылы триггердің жалпылама схемасы.
Синхронды  бірсатылы  триггердің негізін  жоғарыда қарастырылған  есте  сақтау
ұяшығы (1-ші,  2-ші  элементтер) құрайды.  Комбинациялық схема  триггердің басқару
сигналдарын  түрлендіреді,  сондай-ақ
триггерлердің
кейбір  типтері
үшін,
ЕСҰ
шығысындағы және

сигналдарын  ЕСҰ кірісіндегі S және R сигналдарына
түрлендіреді. С синхросигналы 1-ші және 2-ші элементтерінің кірісіне ЕСҰ қандайда бір
қалыпқа  орнататын S және R сигналдарының берілуіне  рұқсат  етеді.  Синхросигналдың
белсенді емес мәні ЕСҰ кірісінде S = R = 1 басқару сигналдарымен қамтамасыз етеді, бұл
оның сақтау режиміне сәйкес келеді.
Синхронды  бірсатылы  RS-триггердің схемасы  1.8  суретте  көрсетілген.  Оның  өту
кестесі 1.4 кестеде келтірілген.
Сурет 1.8. Синхронды бірсатылы RS-триггер
1.4. кесте
R
S
Q(t+1)
Функция
0
0
Q(t)
Сақтау
0
1
1
"1"-ге орнату
1
0
0
"0"-ге орнату
1
1
х
Тыйым салынған комбинация
Бұл  берілген өту  кестесі  С  синхросигналының белсенді  деңгейінде ғана  (берілген
ұйым үшін  бұл  С=1)  жүзеге  асатынын  тағы  атап өтейік.  С=0  болғанда  3-ші  және  4-ші
10
Сурет 1.7. Синхронды бірсатылы триггердің жалпылама схемасы.
Синхронды  бірсатылы  триггердің негізін  жоғарыда қарастырылған  есте  сақтау
ұяшығы (1-ші,  2-ші  элементтер) құрайды.  Комбинациялық схема  триггердің басқару
сигналдарын  түрлендіреді,  сондай-ақ
триггерлердің
кейбір  типтері
үшін,
ЕСҰ
шығысындағы және

сигналдарын  ЕСҰ кірісіндегі S және R сигналдарына
түрлендіреді. С синхросигналы 1-ші және 2-ші элементтерінің кірісіне ЕСҰ қандайда бір
қалыпқа  орнататын S және R сигналдарының берілуіне  рұқсат  етеді.  Синхросигналдың
белсенді емес мәні ЕСҰ кірісінде S = R = 1 басқару сигналдарымен қамтамасыз етеді, бұл
оның сақтау режиміне сәйкес келеді.
Синхронды  бірсатылы  RS-триггердің схемасы  1.8  суретте  көрсетілген.  Оның  өту
кестесі 1.4 кестеде келтірілген.
Сурет 1.8. Синхронды бірсатылы RS-триггер
1.4. кесте
R
S
Q(t+1)
Функция
0
0
Q(t)
Сақтау
0
1
1
"1"-ге орнату
1
0
0
"0"-ге орнату
1
1
х
Тыйым салынған комбинация
Бұл  берілген өту  кестесі  С  синхросигналының белсенді  деңгейінде ғана  (берілген
ұйым үшін  бұл  С=1)  жүзеге  асатынын  тағы  атап өтейік.  С=0  болғанда  3-ші  және  4-ші
10
Сурет 1.7. Синхронды бірсатылы триггердің жалпылама схемасы.
Синхронды  бірсатылы  триггердің негізін  жоғарыда қарастырылған  есте  сақтау
ұяшығы (1-ші,  2-ші  элементтер) құрайды.  Комбинациялық схема  триггердің басқару
сигналдарын  түрлендіреді,  сондай-ақ
триггерлердің
кейбір  типтері
үшін,
ЕСҰ
шығысындағы және

сигналдарын  ЕСҰ кірісіндегі S және R сигналдарына
түрлендіреді. С синхросигналы 1-ші және 2-ші элементтерінің кірісіне ЕСҰ қандайда бір
қалыпқа  орнататын S және R сигналдарының берілуіне  рұқсат  етеді.  Синхросигналдың
белсенді емес мәні ЕСҰ кірісінде S = R = 1 басқару сигналдарымен қамтамасыз етеді, бұл
оның сақтау режиміне сәйкес келеді.
Синхронды  бірсатылы  RS-триггердің схемасы  1.8  суретте  көрсетілген.  Оның  өту
кестесі 1.4 кестеде келтірілген.
Сурет 1.8. Синхронды бірсатылы RS-триггер
1.4. кесте
R
S
Q(t+1)
Функция
0
0
Q(t)
Сақтау
0
1
1
"1"-ге орнату
1
0
0
"0"-ге орнату
1
1
х
Тыйым салынған комбинация
Бұл  берілген өту  кестесі  С  синхросигналының белсенді  деңгейінде ғана  (берілген
ұйым үшін  бұл  С=1)  жүзеге  асатынын  тағы  атап өтейік.  С=0  болғанда  3-ші  және  4-ші

11
элементтерінің шығыстары  (1.8  сурет)  «1»
қалпында  болады,  бұл  1-ші  және  2-ші
элементтерінде іске асырылған ЕСҰ сақтау режиміне сәйкес келеді.
JK- және D- триггерлерінің  өту  кестесі 1.5 және 1.6 кестелерінде  сәйкесінше
келтірілген.
1.5. кесте
J
K
Q(t+1)
Функция
0
0
Q(t)
Сақтау
0
1
1
"0"-ге орнатылуы
1
0
0
"1"-ге орнатылуы
1
1

(t)
Алдыңғы қалыпты
инверсиялау
1.6. кесте
D
Q(t+1)
Функция
0
0
"0"-ге
орнатылуы
1
1
"1"-ге
орнатылуы
1.8  суретте  көрсетілген  триггер  ЕСҰ басқару  сигналдары    синхронизация  кірісіндегі
жоғары  деңгейлі  сигнал  кезінде S және R кірістерін  белсендендіретін  статикалақ
синхронизацияға  ие.  Оның шартты  графикалық белгіленуі  1.9  а-суретте  келтірілген.
Триггерлердің синхронизацияның басқа  типтерін қолданатын  шартты  графикалық
белгіленулері 1.9, б,в,г-суретте көрсетілген.
1.9  б-суретте синхросигналдың белсенді  деңгейі  төмен  болғандағы  статикалық
синхронизациялы  триггердің шартты  графикалық белгіленуі    келтірілген.  Динамикалық
синхронизациялы  триггерлердің шартты  графикалық белгіленуі  1.9  в  және  1.9  г-
суреттерінде  көрсетілген.  Бірінші  жағдайда триггердің күйінің келіп  түскен  басқару
сигналдарының  әсерінен өзгеруі  синхронизациялайтын  белгінің төменгі  деңгейден
жоғарыға  ауыстырылуы  кезінде ғана  болады.  Ал  екіншісінде  жоғарғы  деңгейден  төменгі
деңгейге  ауыстырылған  кезде  болады.  Синхросигнал деңгейінің тұрақты  мәнінде
динамикалық синхронизациялы триггердің шығысындағы күйі оның кірісіндегі кез келген
басқару сигналдарының өзгерісі кезінде өзгермейді.
Сурет  1.9. Әртүрлі  синхронизациялы  RS-триггердің шартты  графикалық белгіленуі:  а –
статикалық
синхронизация;  б

статикалық
инверсиялық
синхронизация;  в

синхросигналдың
алдыңғы  бетті  динамикалық
синхронизация;  г

артқы  бетті
динамикалық синхронизация.
Идеалдандырылған  (кедергілерді  ескерусіз) әртүрлі  типті  синхронизациялы  RS-
триггердің жұмысының уақыттық диаграммасы 1.10 суретте келтірілген.
11
элементтерінің шығыстары  (1.8  сурет)  «1»
қалпында  болады,  бұл  1-ші  және  2-ші
элементтерінде іске асырылған ЕСҰ сақтау режиміне сәйкес келеді.
JK- және D- триггерлерінің  өту  кестесі 1.5 және 1.6 кестелерінде  сәйкесінше
келтірілген.
1.5. кесте
J
K
Q(t+1)
Функция
0
0
Q(t)
Сақтау
0
1
1
"0"-ге орнатылуы
1
0
0
"1"-ге орнатылуы
1
1

(t)
Алдыңғы қалыпты
инверсиялау
1.6. кесте
D
Q(t+1)
Функция
0
0
"0"-ге
орнатылуы
1
1
"1"-ге
орнатылуы
1.8  суретте  көрсетілген  триггер  ЕСҰ басқару  сигналдары    синхронизация  кірісіндегі
жоғары  деңгейлі  сигнал  кезінде S және R кірістерін  белсендендіретін  статикалақ
синхронизацияға  ие.  Оның шартты  графикалық белгіленуі  1.9  а-суретте  келтірілген.
Триггерлердің синхронизацияның басқа  типтерін қолданатын  шартты  графикалық
белгіленулері 1.9, б,в,г-суретте көрсетілген.
1.9  б-суретте синхросигналдың белсенді  деңгейі  төмен  болғандағы  статикалық
синхронизациялы  триггердің шартты  графикалық белгіленуі    келтірілген.  Динамикалық
синхронизациялы  триггерлердің шартты  графикалық белгіленуі  1.9  в  және  1.9  г-
суреттерінде  көрсетілген.  Бірінші  жағдайда триггердің күйінің келіп  түскен  басқару
сигналдарының  әсерінен өзгеруі  синхронизациялайтын  белгінің төменгі  деңгейден
жоғарыға  ауыстырылуы  кезінде ғана  болады.  Ал  екіншісінде  жоғарғы  деңгейден  төменгі
деңгейге  ауыстырылған  кезде  болады.  Синхросигнал деңгейінің тұрақты  мәнінде
динамикалық синхронизациялы триггердің шығысындағы күйі оның кірісіндегі кез келген
басқару сигналдарының өзгерісі кезінде өзгермейді.
Сурет  1.9. Әртүрлі  синхронизациялы  RS-триггердің шартты  графикалық белгіленуі:  а –
статикалық
синхронизация;  б

статикалық
инверсиялық
синхронизация;  в

синхросигналдың
алдыңғы  бетті  динамикалық
синхронизация;  г

артқы  бетті
динамикалық синхронизация.
Идеалдандырылған  (кедергілерді  ескерусіз) әртүрлі  типті  синхронизациялы  RS-
триггердің жұмысының уақыттық диаграммасы 1.10 суретте келтірілген.
11
элементтерінің шығыстары  (1.8  сурет)  «1»
қалпында  болады,  бұл  1-ші  және  2-ші
элементтерінде іске асырылған ЕСҰ сақтау режиміне сәйкес келеді.
JK- және D- триггерлерінің  өту  кестесі 1.5 және 1.6 кестелерінде  сәйкесінше
келтірілген.
1.5. кесте
J
K
Q(t+1)
Функция
0
0
Q(t)
Сақтау
0
1
1
"0"-ге орнатылуы
1
0
0
"1"-ге орнатылуы
1
1

(t)
Алдыңғы қалыпты
инверсиялау
1.6. кесте
D
Q(t+1)
Функция
0
0
"0"-ге
орнатылуы
1
1
"1"-ге
орнатылуы
1.8  суретте  көрсетілген  триггер  ЕСҰ басқару  сигналдары    синхронизация  кірісіндегі
жоғары  деңгейлі  сигнал  кезінде S және R кірістерін  белсендендіретін  статикалақ
синхронизацияға  ие.  Оның шартты  графикалық белгіленуі  1.9  а-суретте  келтірілген.
Триггерлердің синхронизацияның басқа  типтерін қолданатын  шартты  графикалық
белгіленулері 1.9, б,в,г-суретте көрсетілген.
1.9  б-суретте синхросигналдың белсенді  деңгейі  төмен  болғандағы  статикалық
синхронизациялы  триггердің шартты  графикалық белгіленуі    келтірілген.  Динамикалық
синхронизациялы  триггерлердің шартты  графикалық белгіленуі  1.9  в  және  1.9  г-
суреттерінде  көрсетілген.  Бірінші  жағдайда триггердің күйінің келіп  түскен  басқару
сигналдарының  әсерінен өзгеруі  синхронизациялайтын  белгінің төменгі  деңгейден
жоғарыға  ауыстырылуы  кезінде ғана  болады.  Ал  екіншісінде  жоғарғы  деңгейден  төменгі
деңгейге  ауыстырылған  кезде  болады.  Синхросигнал деңгейінің тұрақты  мәнінде
динамикалық синхронизациялы триггердің шығысындағы күйі оның кірісіндегі кез келген
басқару сигналдарының өзгерісі кезінде өзгермейді.
Сурет  1.9. Әртүрлі  синхронизациялы  RS-триггердің шартты  графикалық белгіленуі:  а –
статикалық
синхронизация;  б

статикалық
инверсиялық
синхронизация;  в

синхросигналдың
алдыңғы  бетті  динамикалық
синхронизация;  г

артқы  бетті
динамикалық синхронизация.
Идеалдандырылған  (кедергілерді  ескерусіз) әртүрлі  типті  синхронизациялы  RS-
триггердің жұмысының уақыттық диаграммасы 1.10 суретте келтірілген.

12
Сурет 1.10.Әртүрлі типті синсинхронизациялы RS-тригер жұмысының уақыттық
диаграммасы: Qа – статикалық синхронизация; Qб– статикалық инверсиялық
синхронизация; Qв –динамикалық синхронизация синхросигналдың алдыңғы фронтымен;
Qг– динамикалық синхронизация  синхросигналдың артқы фронтымен.
Жоғарыда көрсетілгендей, синхронды триггер, синхронизацияның сигнал беру кезінде
оның күйіне әсер  ететін басқарушы  кiрістерден  басқа, оның күйіне  тікелей әсер  ететін
кірістерге  ие.  Олар әдетте  триггерді қосу үшін қолданылады,  немесе  синхросигналдың
бастапқы  күйін  тізбектей қосу  алдында қолданылады.  "0"-ге  және  "1"-ге  орнату
асинхронды кірісті синхронды RS –триггердің схемасы 1.11. суретте көрсетілген, ал оның
шартты-графикалық белгіленуі 1.12. суретте көрсетілген.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет