Эксперименттік (тәжірибелік) зерттеулер: эксперименттің мақсаты мен міндеттерін әзірлеу
жүктеу/скачать 16,78 Kb.
|
|
Эксперименттік (тәжірибелік) зерттеулер: - эксперименттің мақсаты мен міндеттерін әзірлеу, - экспериментті жоспарлау, - зерттеу бағдарламасының әдістемесін әзірлеу, - өлшеу құралдарын таңдау, - аспаптарды, макеттерді, аппараттарды, үлгілерді, стенділерді, қондырғыларды және басқа да эксперимент құралдарын құрастыру, - өлшеу тәсілдерін негіздеу, - зертханада, тәжірибелік учаскелерде, зауыттарда, фирмаларда эксперимент жүргізу, - өлшеу нәтижелерін өңдеу Тәжірибелік зерттеулер туралы жалпы мәліметтер Тәжірибе (Эксперимент) – бұл ғылыми зерттеулердің маңызды құрамдас бөлігі. Оның негізін нақты есепке алынатын және басқарылатын шарттары бар ғылыми тәжірибе құрайды. Эксперименттің негізгі мақсаты зерттелетін объектілердің қасиеттерін анықтау, гипотезаның әділдігін тексеру және осы негізде ғылыми зерттеу тақырыбын кең және терең зерттеу болып табылады. Олар төмендегі көрсеткіштер бойынша ерекшеленеді: - жағдайларды қалыптастыру тәсілі бойынша (табиғи және жасанды); - зерттеу мақсаттары бойынша (қайта құрушы, айқындаушы, бақылаушы, іздеуші, шешуші); - өткізуді ұйымдастыру бойынша (зертханалық, заттай және т.б.); - зерттелетін объектілер мен құбылыстардың құрылымы бойынша (жай, күрделі) және т.б Эксперимент дайындаудың маңызды кезеңі оның мақсаттары мен міндеттерін анықтау болып табылады. Есептер саны тым үлкен болмауы керек (3 тен 4-ке дейін жақсы). Эксперименттегі ең жауапты сәттердің бірі өлшеу дәлдігі мен қателігін орнату болып табылады. Өлшеу әдістері өлшеу құралдары мен әдістерін зерттейтін арнайы ғылым – метрология заңдарына негізделуі тиіс. Бір процесті эксперименталды зерттеу кезінде келесілерді негізге алған жөн: - Аспаптарда қайта есептеу, әдетте, бұрын алынған деректерді растау немесе теріске шығару мақсатында жұмыс жасау; - Эмпирикалық зерттеуден логикалық жинақтауға, алынған нақты материалды талдауға және теориялық өңдеуге көшу. Әрбір эксперимент алдында оның жоспары жасалады, ол келесіден тұрады: - эксперименттің мақсаты мен міндеттерін айқындау; - өзгермелі факторларды таңдау; - эксперимент көлемін, тәжірибе санын негіздеу; - факторлардың өзгеру реттілігін анықтау; - факторларды өзгерту қадамын таңдау, болашақ эксперименталды нүктелер арасындағы интервалдарды ескеру; - өлшеу құралдарының негіздемесін ескеру; - эксперимент жүргізудің сипаттамасын жасау; - эксперимент нәтижелерін өңдеу және талдау тәсілдерін негіздеу Эксперименталды зерттеулерде өлшеулер маңызды орын алады. Өлшеу-бұл физикалық шаманың мәнін арнайы техникалық құралдардың көмегімен тәжірибелік жолмен табу. Өлшеудің мәні өлшенетін шаманың өлшем бірлігі үшін қабылданған белгілі шамамен (эталон) салыстыруын құрайды. Өлшеу теориясымен және практикасымен метрология айналысады. Өлшеу туралы ғылым– олардың бірлігін қамтамасыз ету әдістері мен құралдары және қажетті дәлдікке қол жеткізу тәсілдері. Эксперименталды зерттеулерді жүргізу кезінде эксперимент нәтижелерін
Эксперименттің барлық сериясы аяқталғаннан кейін зерттеуші қандай да бір шешім қабылдайды: - жұмыстың негізгі бөлігін аяқталды деп тану; - гипотезаны растау мақсатында қосымша ақпарат жинау және материалдарды іріктеу; - жұмысты сәтсіз деп тану және т.б. Егер өз бетінше тәжірибе ұзақ уақыт бойы жалғасса, оларды ғылыми ұжымда жиі талқылау ұсынылады. Бұл эксперимент барысын дер кезінде түзетуге және оны қажетті бағытта зерттеуге мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 16,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|