Эпидемиология ғылымы
жүктеу/скачать 6,21 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоспар: Эпидемиология жұқпалы аурулардың пайда болуын, таралуын зеттейтін, алдын алу және күрес шараларын ұсынатын ғылым. МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТІ
- МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТІ
- Гиппократтың орны мен уақытының эпидемиялық конституциясы туралы түсінік
|
Эпидемиология ғылымы П21-004
Жоспар: Эпидемиология жұқпалы аурулардың пайда болуын, таралуын зеттейтін, алдын алу және күрес шараларын ұсынатын ғылым. МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТІ: Мақсаты – инфекциялық аурудың таралуын, дамуын, пайда болуын, алдын алу, күресу шараларын теориялық және практикалық тұрғыдан түсіндіру. Міндеті – Инфекциялық аурудың пайда болуын, даму-таралуын, алдын-алу-күресу үшін әдістер табу және қолдану. МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТІ: Мақсаты – инфекциялық аурудың таралуын, дамуын, пайда болуын, алдын алу, күресу шараларын теориялық және практикалық тұрғыдан түсіндіру. Міндеті – Инфекциялық аурудың пайда болуын, даму-таралуын, алдын-алу-күресу үшін әдістер табу және қолдану. Ертедегі Шығыс Азия халықтары инфекциялық аурулардың мәні туралы кейбір мағлұматтардан хабардар болған. мысалы, олар алапес ауруының жұқпалы екенін білген,ондай ауруларды халық арасынан аластаған немесе ерекше алапестер қорасына қамаған. Қытайда осыдан 3 мың жылдан астам уақыт бұрын халықты шешекке егу әдісі қолданылған. Қазақстан жерінде Өтебойдақ Тілеуқабылұы деген халық емшісі шешекке егуді осыдан 500 жыл бұрын шамасында, ал Дженнерден 350 жыл бұрын жасап, іс жүзінде пайдаланып көрген. Инфекциялық ауруларды тірі қоздырғыштардың тудыратындығы алғаш рет Гиппократтың (біздің дәуірге дейінгі 460-372ж.) және басқа да Греция және Рим ғалым –философтарының еңбектерінде болжам ретінде айтылған. Тек қайта өркендеу дәуірінен бастап медицина ғылымы дами түсті. Эпидемиологияның даму тарихының негізгі кезеңдері Гиппократтың орны мен уақытының эпидемиялық конституциясы туралы түсінік Гиппократ-V — IV ғасырларда өмір сүрген ежелгі грек дәрігері . Гиппократ ежелгі ғылыми медицинаның негізін қалаушы, ол аурулар құдайлардың араласуымен емес, дененің төрт сұйықтығының құрамының өзгеруімен түсіндірді. Гиппократ пен оның теориясымен бөліскен оның замандастарының еңбектері "Гиппократ жинағына" еніп, еуропалық медицинаға үлкен әсер етті. Гиппократ әртүрлі жерлерде және әртүрлі уақытта эпидемияның дамуы туралы деректерді қорытындылай келе, орындар мен жылдардың эпидемиялық конституциясы ұғымын енгізді. Бұл құбылысты түсіндіру үшін миазматикалық және контагиозды гипотезалар тұжырымдалды. Бірінші эпидемияға сәйкес адам ағзасына ену нәтижесінде пайда боладымиазм (грек.miasma-лас) - ауада немесе жер қойнауында пайда болатын "патогендік заттар". Екінші гипотеза бойынша эпидемиялар адамдарға жұқпалы аурулармен (лат.contagium-инфекция) - "ауру тудыратын тіршілік иелері", науқастардан сау байланыс арқылы таралады. Гиппократ пен Сейденгеймнің орындары мен жылдарының эпидемиялық Конституциясы туралы түсінік. «Миазма" теориясы-Гипократ, Сайденгем (1627-1689). Эпидемиялар миазмалардың адам ағзасына енуі нәтижесінде пайда болады (гр.miasma-лас)-ғарыштық-теллуриялық шыққан" патогендік заттар", яғни белгілі бір уақытта жердің ауасында немесе жер қойнауында пайда болатын және адамнан адамға берілмейтін.Кейіннен ХVІІІ ғасырдың әйгілі ағылшын дәрігері Томас Сейденгейм, миазматиктердің ізбасары бұл ілімді дамытып, оны келесі түрде түсіндірді:"Жылуға да, суыққа да, құрғақтыққа да, ылғалдылыққа да тәуелді емес, бірақ жер қойнауында бізден жасырылған түсініксіз өзгеріске байланысты белгілі бір жылдардағы әртүрлі конституциялар бар, нәтижесінде ауа булармен ластанады, адам ағзасы осы Конституция жалғасқан кезде белгілі бір инфекцияға бейім, бірнеше жылдан кейін жоғалып, екіншісіне ауыстырылды". Бұл теориялардың қазіргі эпидемиологиясының маңызы данышпанның көрегендігінде: аурулардың табиғи фокус теориясы. Гиппократтың миазматикалық теориясы XIX ғасырдағы европалық медицинаның негізі болған. Теорияның мәні: табиғи инфекциялық аураларды миазмаларда көру. Миазма – бұл ауа мен суда таралатын ұшқыш улы заттар. Миазмалар шалшық газынан және жерден жер сілкінгенде шығатын булар болып табылды. Теория бойынша, миазмалар адам денесіне тері арқылы немесе сыртқы ауыз, мұрын, құлақ тесіктері арқылы ене алады. Сайденгемнің миазматикалық теориясы бойынша, табиғи эпидемиологиялық аурулар людеймиазмалардың (гр. .miasma — скверна) адам денесіне енуінің әсерінен болады деп есептелінді. Людеймиазмалар ауыру тудырушы заттар болып есептелінді. Олар ауада және жер қыртысында космоденелік түрде дамитын заттар болып саналды. Людеймиазма кездесетін ауаны «жаман ауа» деп, оған «түнгі ауа» деген атау берді. Теория органикалық заттардың шіріндісінен дамитын улы заттарадың болатынын нақтылады. Ескірген медицина холера, хламидиоз миазма әсерінен пайда болады деген тұжырымды ұстанды. жүктеу/скачать 6,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|