Филология факультеті
жүктеу/скачать 15,08 Kb.
|
|
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті Филология факультеті ОБӨЖ 11-апта 1970-жылдардағы сын жанрларының дамуы Орындаған: Молдашева Ә, Қтә – 402 Тексерген: Айтбаев Б.Р 2021-2022ж Қазақ әдеби сыны туралы сез еткенде қазақ сынының белгілі маманы Мұхаметжан Қаратаевтың әдеби сынға қосқан үлесін атамай өту мүмкін емес. Қазақ әдеби сынының 70-жылдар кезеңінде М.Каратаевтын жазған әдеби сын енбектерінің қазақ әдеби сын тарихында алатын орны ерекше. М. Қаратаев бұл кезеңде “Әдебиет және эстетика» (1970), «Революция рухымен» (1979), «Ізденіс іздері» атты үш әдеби сын зерттеулерін оқырман қауымға ұсынады. Әдебиеттің теориялық мәселелері төңірегінде, жазушылық стиль, стильдік арым, онын әдіске қатысы сияқты проблемалар туралы М.Каратаев 70-80-жылдары кең көлемде проблемалык мәселелер көтерді. Сыншы М.Әуезов, F.Мусірепов, F.Мустафин, Ә.Нурпейісов, І.Есенберлин, М.Иманжанов, О.Сулейменов, Ә.Элімжановтардын шыгармашылык портреттеріне арналган «Занғар дарын», «Жайсан талант», «Зерделі суреткер», «Дала шапагаты», «Ғасырдар ундесуі», «Көркем шежіре», «Ұлытау уланы», «Самгай берсін, жас кыран» енбектері сол тұстары қазақ әдеби сынындағы шыгармашылық портреттердің биік үлгісі болды. Әсіресе, О.Сулейменовтің шыгармашылық қырын танытуға арналған «Самғай берсін, жас кыран» М.Каратаевтың сыншылдық кырларының, тынысын танытатын елеулі енбектердін бірі болды. Сонымен катар ага сыншы М.Каратаевтын «Кан мен тер калай аякталды?», «Қыранша қақса қанатты», «О чем плачут степные богатыри» деген мақалалары сол кезендегі сындары соны ізденістердін үлгісі болды. M.Қаратаевтын әдеби сын зерттеу енбектері өз тұсында биік бағасын алып «Асулар алда» (1973) атты әдеби сын енбегі ушін Қазақ ССР Мемлекеттік сыйларын иеленсе және сыншының бұл кезеңде үш томдық тандамалылар жинағы шығып,қазақ әдеби сынына улкен үлес болып косылды. Бул енбектер 70-80-жылдардағы казак әдеби сынындағы улкен жетістік ретінде танылды. Д.Ыскак сыншынын «Асулар алда» деген енбегі туралы: «Улкен сыншымыздын бул енбегі бугінгі казак едеби сынынын биік оресін керсететін татымды туындылардын бірі» [2.11], - деп атап корсетеді. Ол тұста сыншылардың одактык денгейде корініп, биік трибунадан сейлеуі басты жетістіктердін бірі болса, М.Каратаев қазақ әдебиетінің мәселелерін казак, орыс тілдерінде бірдей жазып, одактык денгейде казак едебиетінін жай-куйі туралы пікір білдіруші бірден-бір сыншылардын бірі болды. М.Каратаев- әдебиеттің ең бір қиын жанрында тынымсыз енбек етіп, сынның әдебиеттанудағы дербес орнын калыптастырган тұлға. Жалпы М. Каратаевтын әдеби сыншылык еңбегі туралы 70-80 жылдардың өзінде аз сөз болган жоқ.Әдеби сын жанрының өрістеуін сөз еткен сол тустары әрбір еңбекті сыншының енбектері биік тургыдан бағаланған. Мысалы, С.Кирабаев, Р.Бердібаев, Ш.Елеукенов, С.Әшімбаев, Д.Ыскақ, Т.Токбергенов т.б. жүктеу/скачать 15,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|