Физика – техникалық факультеті Психикалық процестер

12 дәріс. Эмоция және сезім. Ерік

Эмоция дегеніміз – адамның органикалық мұқтаждықтарын қанағаттандыру не қанағаттандырмауға байланысты туатын психикалық күйлер.

Эмоция дегеніміз – адамның органикалық мұқтаждықтарын қанағаттандыру не қанағаттандырмауға байланысты туатын психикалық күйлер.

“Эмоция” ұғымы– “емовера” деген латын сөзінен, “эмоцион” дейтін француз сөзінен шыққан. Қазақша мәні – тітіркендіру, толқу. Бұл – жан дүниесінің сыртқы және ішкі әсерлер салдарынан ызалану, каһалану, қорқу мен шаттану сияқты жағдайларының көрініс беруі.

Эмоция – адамдар мен жануарлар дүниесінде де көрініс беретін кейіп. Эмоциялық күй адамды іс-әрекеттерге шабыттандырып, тиісті нәтижелерге жеткізеді немесе көңіл-күйін жабырқатып, іс-әрекетін бейберекетсіздікке ұшыратады.

Эмоция – адамдар мен жануарлар дүниесінде де көрініс беретін кейіп. Эмоциялық күй адамды іс-әрекеттерге шабыттандырып, тиісті нәтижелерге жеткізеді немесе көңіл-күйін жабырқатып, іс-әрекетін бейберекетсіздікке ұшыратады.

Iс-əрекетке ықпал жасау тұрғысынан эмоциялар стеникалық жəне астеникалық болып бөлiнедi. Стеникалық эмоциялар адамға қуат берiп, iс-əрекетке ынталандырады. Бұл жағдайда адам "тау қопаруға" дайын тұрады.

Керiсiнше, кейде толғаныстан адамның аяқ алысы байланады, енжарлық басады - бұл астеникалық эмоция көрiнiсi. Осыдан, жағдайға, дара ерекшелiктерге орай эмоция адам қылығына əртүрлi ықпал жасауы мүмкiн. Мысалы, қорқыныш сезiмiнiң саналы болуынан адам өзiн жинақтап, қатерге қарсы шабуылға шығады. Ал сол қорқыныш адамды үрейлендіріп, "тiзесi қалтырайтын" дəрежеге де келтiредi.

Керiсiнше, кейде толғаныстан адамның аяқ алысы байланады, енжарлық басады - бұл астеникалық эмоция көрiнiсi. Осыдан, жағдайға, дара ерекшелiктерге орай эмоция адам қылығына əртүрлi ықпал жасауы мүмкiн. Мысалы, қорқыныш сезiмiнiң саналы болуынан адам өзiн жинақтап, қатерге қарсы шабуылға шығады. Ал сол қорқыныш адамды үрейлендіріп, "тiзесi қалтырайтын" дəрежеге де келтiредi.