Формуласы Өлшем бірлігі Белгіленуі



Дата11.02.2022
өлшемі1,59 Mb.
#25278

Семантикалық картаны толтыру

Физикалық шаманың аталуы

Формуласы

Өлшем бірлігі

Белгіленуі

Қатты денелердегі қысым

Сұйықтар мен газдардағы қысым

Қатынас ыдыстар

Гидравликалық машиналарға арналған

І нұсқа

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 5 см2. Оған әсер ететін күш 300 Н. Үлкен поршеніне әсер ететін күш 15 кН болса, үлкен поршенінің ауданы қандай?

ІІ нұсқа

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 15 см2, ал үлкен поршеннің ауданы 300 см2 . Кіші поршеньге әсер ететін күш 350 Н болса, үлкен поршеньге әсер ететін күшті табыңдар

Семантикалық картаны толтыру

Физикалық шаманың аталуы

Формуласы

Өлшем бірлігі

Белгіленуі

Қатты денелердегі қысым

Па

Р

Сұйықтар мен газдардағы қысым

Па

Р

Қатынас ыдыстар

Гидравликалық машиналарға арналған

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 5 см2. Оған әсер ететін күш 300 Н. Үлкен поршеніне әсер ететін күш 15 кН болса, үлкен поршенінің ауданы қандай?

Берілгені: Формуласы Шешуі

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 15 см2, ал үлкен поршеннің ауданы 300 см2 . Кіші поршеньге әсер ететін күш 350 Н болса, үлкен поршеньге әсер ететін күшті табыңдар.

Берілгені: Формуласы Шешуі



Сабақ тақырыбы:

Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымды өлшеу.

Оқу мақсаты:

7.3.1.9 – атмосфералық қысымның табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің әдістерін ұсыну.

Атмосфералық қысымды XVII ғасырда 1643 жылы италияндық ғалым Эванджелиста Торричелли тәжірибе жасап зерттеді. Ол атмосфералық қысымның сандық мәнін тапты.



Торричелли тәжірибесі

Эванджелиста

Торричелли

1608-1647

Атмосфералық қысымды сынап бағанының биіктігі бойынша өлшейді.



Атмосфералық қысымның бірлігі ретінде 1 мм сын. бағаны алынады.

1 мм сын. бағ. мен 1 Па арасындағы байланыс

h = 1мм = 0,001 м р =

= кг/ p = кг/∙ 10 Н/кг ∙ 0,001м = 133,3 Па

1 мм сын. бағ. = 133,3 Па = 1,33 гПа



Қалыпты жағдайдағы атмосфералық қысым: теңіз деңгейінде :

760 мм сын. бағ. немесе Па тең

 

Атмосфералық қысымды өлшеу

Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал барометр деп аталады. (грекше барос – ауырлық, метрео – өлшеймін).



Барометр

сынапты

барометр

баромер-анероид

Неміс ғалымы Блез Паскаль атмосфералық қысымның биіктікке байланысты да өзгеретінің 1647 жылы тәжірибе арқылы дәлелдеген. Яғни жер бетінен әрбір 12 м биіктікте атмосфералық қысым 1 мм.сынап бағанасына азаятынын анықтады. Бұл 133,3 Па қысымға тең.

Атмосфералық қысым ауа-райының өзгеруіне байланысты артып немесе кеміп отырады. Мысалға температура жоғары жазды күні атмосфералық қысым азаяды, ал температура төмен яғни қысты күндері атмосфералық қысым артады. Бұл өзгерістер адамның денсаулығына, көңіл-күйіне әсер етеді.

 

демек атмосфералық қысым таудың басында төмен, етегінде жоғары болады. Атмосфералық қысымның айырмашылығын есептеу үшін



Қысымға қатысты биіктікті есептеу формуласы:

немесе


 

Егер атмосфералық қысым мм.сынап бағанасымен берілсе:



АТМОСФЕРАЛЫҚ қысымның өзгеруі

 

Останкино теле мұнарасының биіктігі 540 м. Етегіндегі атмосфералық қысым қалыпты болғандағы оның шыңындағы барометрдің көрсеткіші қандай болады?



Мысал есеп

Берілгені:

 

ho 12 м


 

Формула:


Шешуі:

h

 



=?

 

 



 

Жұптық жұмыс

Астана қаласындағы биіктігі 97 м «Бәйтерек» мұнарасының басындағы атмосфералық қысымды есепте.

Астана қаласындағы биіктігі 97 м «Бәйтерек» мұнарасының басындағы атмосфералық қысымды есепте.

Мысал есеп

Берілгені:

 

ho 12 м


 

Формула:


Шешуі:

h

 



=?

 

 



52

 

№2. Барометр таудың етегінде 98642 Па, ал таудың басында 90317 Па көрсетеді. Осы мәліметтерге сүйене отырып таудың биіктігін анықтаңдар.



Берілгені:

 

 



?

 

Формула:



 

Шешуі:


 

Барометр таудың етегінде 98642 Па, ал таудың басында 90317 Па көрсетеді. Осы мәліметтерге сүйене отырып таудың биіктігін анықтаңдар.

 

 

?



 

 

Формула:



Шешуі:

 

Тест жұмысы.

1. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал. а) термометр ә) барометр б) сынап барометрі 2. Барометрдің неше түрі бар? а) 2 ә) 3 б) 5 3. Қай жылы Э. Торричелли атмосфералық қысымды өлшеген а) 1647 ә) 1643 б) 1642 4. Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеретінін анықтаған ғалым а) Х. Колумб ә) Э. Торричелли б ) Б. Паскаль 5. Топ сеуренге, туристік жорықтарға шыққанда қандай ауа қысымы қолайлы А) анероид барометр ә) сынап барометр б) барометр 6. Сынап бағынасын 760мм биіктігіне тең осы қысымды не деп атайды а) атмосфералық қысым ә) қалыпты атмосфералық қысым б) қысым

Тест жауаптары

1. б) сынап барометрі

2. а) 2

3. а) 1608 - 1647

4. ә) Э. Торричелли

5. А) анероид барометр



6. ә) қалыпты атмосфералық қысым

Үйге тапсырма


26,27 параграф

«Атмосфераны зиянды заттардан тазарту үшін не істеуіміз керек? (Эссе жазу)

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет