Химиялық реакция жылдамдығы
жүктеу/скачать 16,72 Kb.
|
1 2
|
Химиялық реакция жылдамдығы 1-тәжірибе Реакция жылдамдығының реакцияға түсетін заттардың концентрациясына тәуелділігі Тәжірибені жүргізу үшін екі ерітінді қажет: I – 0,02 М калий йодатының ерітіндісі KIO3 және дистелденген су, II ерітінді - натрий сульфитінің, крахмалдың және күкірт қышқылының ерітіндісі. Натрий сульфитінің калий йодатымен тотығу процесі жалпы теңдеу арқылы көрсетіледі: 2KIO3 + 5Na2SO3 + Н2SO4 = I2 + 5Na2SO4 + К2SO4 + Н2О. I және II ерітінділерді араластырғанда HIO3 йод қышқылы түзіледі; ол күкірт қышқылының натрий сульфатымен әрекеттесуі кезінде II ерітіндіде түзілген күкірт қышқылымен әрекеттеседі: НIO3 + 3Н2SO3 = 3Н2SO4 + НI. Реакция өте баяу жүреді. Күкірт қышқылы толығымен жүрген кезде йод қышқылы йод сутегі қышқылымен әрекеттеседі: НІO3 + 5 НI = 3I2 + 3Н2О. Бөлінген молекулалық йод ерітіндідегі крахмалмен ерітіндіні көк түске бояйтын қосылыс түзеді. H2SO3 қатысуымен йод шығарыла алмайды, өйткені ол онымен әрекеттеседі: I2 + Н2SO3 + Н2О = 2НI + Н2ЅО4. Калий иодатының концентрациясының жоғарылауымен йод қышқылының концентрациясы пропорционалды түрде артады, демек, оның қатысуымен жүретін тиісті процестің жылдамдығы артады. Үш сынауықта әртүрлі концентрациядағы калий йодатының ерітінділерін дайындаңыз. Мұны жасау үшін бірінші сынауыққа 4 тамшы 0,02 М калий йодатының ерітіндісін және 8 тамшы суды құйыңыз; екіншісіне – 8 тамшы 0,02 М калий йодатының ерітіндісі және 4 тамшы су, үшіншісіне – 12 тамшы 0,02 М калий йодатының ерітіндісі. Осылайша, ерітінділердің жалпы көлемі бірдей болса, концентрациясы әр түрлі болады. Бірінші сынауықтағы йодатының ең аз концентрациясын шартты түрде белгілейміз, екіншісінде - 2С, үшіншісінде – 3С. Қалпына келтіретін ерітіндіні дайындаңыз, ол үшін сынауыққа натрий сульфитінің (крис) екі микрошпателін салыңыз, 10 тамшы су, бірдей мөлшерде жаңа дайындалған крахмал және 2 тамшы 1 М күкірт қышқылы ерітіндісін құйыңыз. Бірінші сынауыққа 2 тамшы қалпына келтіретін ерітіндіні құйыңыз. Секундомерді пайдаланып, қалпына келтіретін ерітіндіні қосқан сәттен бастап ерітіндіде көк түс пайда болғанға дейінгі уақытты өлшеңіз. Басқа екі сынауықтармен жоғарыда айтылған тәжірибені қайталаңыз. Тәжірибе деректерін кестеге енгізіңіз.
Алынған мәліметтерге сәйкес реакция жылдамдығының реакцияға түсетін заттардың концентрациясына тәуелділігін көрсететін қисық сызыңыз. Абссица осінде KIO3 концентрацияларын, ал ордината осінде реакцияның жылдамдығы көрсетіледі. Есептеулер жүргізу үшін 1/τ қолдаңыз, мұндағы τ – реакция ағымының уақыты (секундтармен). Гомогенді ортадағы реакция жылдамдығының реакцияға түсетін заттардың концентрациясына тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз. 2-тәжірибе. Гомогенді ортадағы реакция жылдамдығына температураның әсері Тәжірибе жүргізу үшін I (0,1 М KMnO4) ерітіндісін және II ерітіндіні (100 мл 1 М Н2ЅО4 үшін 7,2 г қымыздық қышқылы) дайындау керек, содан кейін I және II ерітіндінің 10 тамшысынан тұратын екі сынауыққа құйыңыз. Бұл ерітінділерді бір сынауыққа құйып, араластыру сәтінен бастап ерітінділер қоспасының түссізденуіне дейінгі уақытты есептеңіз. Бөлме температурасын белгілеңіз (t1). Осы тәжиребені әр түрлі температурада тағы үш өлшем жасаңыз. Ол үшін 10 тамшы I және II ерітінділері бар сынауықтарға термометр орнатылған су моншасында ұстаңыз. Салыстыру үшін бірінші температурадан 10 ºС-қа жоғары температурада жүргізілуі керек. Су моншасында ерітіндісі бар сынауықтарды шығармай, реакцияны аяқтауға кететін уақытты анықтаңыз. Тәжірибе деректерін кестеге енгізіңіз.
Алынған мәліметтерге сәйкес реакция жылдамдығының температураға тәуелділігін көрсететін қисық сызыңыз. Әр өлшеу үшін реакция жылдамдығының температуралық коэффициентін есептеңіз (Вант - Гофф коэффициенті), оның орташа мәнін табыңыз. Гомогенді ортадағы реакция жылдамдығының температураға тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз. жүктеу/скачать 16,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2