Табигаттагы  жоне  техпикадаш  жь

Табигаттагы  жоне  техпикадаш  жь

15-кс

Жылдамдыщпар

Сандық мәпі, 

м/с.

Жарық жыддамдығы

3-  10s

Ең  алые  ғаламдардың  қозгалу жылдамдығы

1.4-  10s

Телевизор 

киноскопындағы 

электрондардың

жылдамдығы

10s

Ғаламды  айнала  орбита  бойымен  қозғалатын

Күннің  қозғалыс жылдамдығы

2,3 •  105

Кунді 

айнала 

орбита 

бойымен 

қозғалатын

Жердің  қозғалыс  жылдамдығы

3 •  104

Үшінші  ғарыштық жылдамдык

1,7 •  104

Екінші  ғарыштық жылдамдық

1,1  ■

  104

Бірінші  ғарыштык жылдамдык

7,9-  103

Жерді  айнала  орбита  бойымен  қозғалатын  Айдын

козғалыс  жылдамдығы

103

Автомобильдің максимальды  жылдамдығы

5-  102

100  м  арақашықгыкқа  жүгіруден  рекорд  жасаған

адамның жылдамдығы

10'

50  км-ге  жүгіруден  рекорд  жасаған  адамның

жылдамдығы

3,4

100  м-ге  жүзуден  рекорд  жасаған  адамның

жылдамдығы

2

Тасбаканың жылдамдығы

5 •  10°

Үлудың жылдамдығы

1,4 - IQ'3

Табиғаттағы  және  техникадагы  күштер

16-кесте

' 

........

Өзара  әрекеттесу  обьектілер

Сандык мәні,  Н.

Күн  мен Жер  арасындағы тартылыс  күші

3,5 ■ 1022

Жср  мен  Ай  арасындағы  тартылыс  күші

2 ■

  1020

Ғарыш кемелерінід тарту  күщі

4 •  104

Тепловоздың тарту күші

106

Футболистің допты тебу  күші

104

Боксшының  соғу  күші

5 •  103

Қолдың сығу  күші  (сығылмалы динамометр)

5 •  102

Табиғаттағы  жэне техникадагы  энергия

17-кесте

Табиғаттағы және техникадагы  объектілер 

і  Сандық мәні, Дж.  |

Метағалам

1054

Жүлдыз  бетіндегі жарылыс

1044

Күннің жылдық шағьшуы

10”

Бір  жылда жердің  алған  энергиясы

ю 26

Күшті жерсілкінісі

1020

Найзағай  жаркылы

1012

Адамның бір  гәулікте түгынатын  энергиясы

10s

Рентген  сәулеленуінің  өлімшіл дозасы

103

Химиялық байланыс

Ю-и

56

Табиғаттағы  арақаш ы қты қгар  ж вне  дене  өлшемдері

18-кесте

Лр акциі ь t Kjtt ыкіп ар

Сапдық мәні, 

м.

Күн 

енетін 

Ғалам- 

жүлдыздар 

жүйесінін 

диаметрі

1021

Жерден  Күнге дейінгі  арақашықгық

1,5 • 10"

Күн диаметрі

1,4 - 109

Жерден Айға дейінгі  арақашықтық

3,8 - 10s

Жер диаметрі

1,3 * 107

Ніл-дүние жү'зіндегі  ең үзын  өзен

6,7- 106

Жер  бетіндегі  ең  бнік  тау

8,9- 103

Үзындыққа  секіруден  әлемдік рекорд

8,9

Ең  үзын  адамның бойы

2,85

Адам  шашының қалындьны

104

Түмау  вирусының диаметрі

8-  10-8

Протон диаметрі

1,6- 10-15

Әдебиеттер

1.  Физика.  Москва  “Лист” ,  2001  г.

2.Орлов Д.  Физика  7-11  класс.  Москва  “Дрофа”,  2001г.

3.Шахмаев  Н.М.  физика  9  класс.  Алматы,  “Рауан”,  1994  ж.

4. Кикоин  И.К.  Физика  9  кл.  Москва,  Просвещение,  1994  г.

5.Савельев  И.В.  Жалпы  физика  курсы  I  том.  Алматы,  “ Мектеп”

-   1977  ж.

6.Жұмабаев  Қ.  Физиканың  негізгі  зандары.  Алматы  1991  ж.

7.Чеботарева 

С.  Методика  преподавания  физики.  Москва 

“ Просвещение”  1989  г.

8. Вологодская 

З.А., 

Усова 

А.В. 

Физикадан 

дидактикалык

материал  9  кл.  Алматы  “Рауан”  1991  ж.

9. Методика  преподавания  физики  в  7-8  классах  средней  школы.

Москва  “Просвещение”  1990  г.

10. Основы  методики  преподавания  физики  в  средней  школы. 

Москва  “Просвещение”  1984  г.

П.Актанова  Ә.  “Оқытудыц  тиімді  жолы” 

ИФМ  Қазақстан 

мектебі  журналы.  Қосымша.  1995  ж.  №  3  11-ІЗбет.

12.Акритов  X.  Развитие  интереса  учащихся  к  механике /   Физика 

в  школе  1985,  №  4,  38  бет.

13.Рагимов  Ф.  Два  задания  по  механике.  /Ф изика  в  школе  1980 

№  4  35  бет.

14. Рожовская  Х.Д.  Работа  со  справочником  по  физике  и  технике 

на  уроках  в  старших  классах.  /   Физика  в  школе  1986  №  2  40 

бет.

58

1 5

.Долгунов 

В.С.Некоторые 

вопросы 

развития  творческого 

мышления  учащихся  на  уроках  физики,  /   Физика  в  школе 

1973 №  4  51  бет.

16.Кертаева  Ғ.  Теорияны  түрлендіру.  /И Ф М   журналы,  1997ж.  №  2 

30 бет.

17.Леви  И.З.  Таблицы  на  уроках  физики.  /   Физика  в  школе  1973 

№  4  63  бет.

18.  Перышкин  А.  В.,  Акитай  Б.  Е.  Физика  9  класс.  Алматы, 

«Кітап»,  2004 ж.

59

Мазмуиы:

Механика..............................................................................................................................................3

§1,  Кинемашкаиын мазмұііы мен курылммм................................................................................. 3

1.  Механикалык козғалыс. Санақ жүйесі. Траектория........................................................ 4

2.  Жылдамдык.. Үдеу.................................................................................................................7

3.  Біркальшты жэнс біркалыпты үдемелі  козгалыс............................................................. 8

4.  Шецбер бойымен козгалыс............................................................................................... 12

§2. Динамиканын кұрылымы мен мазмүны..................................................................................16

1.  Ныотон заіідары..................................................................................................................16

2.  Бүкіл элсмлік тартылыс заңы. Жердің тартылыс орісіндегі

қозгалыс.............................................................................................................................. 21

3.  Ссрпінділік күші. Гук заңы.  Үйкеліс күші..................................................................... 25

4.  Импульс.  Импульстің сактапу заньі.................................................................................30

5.  Жумыс.  Энергия.  Энергиянын сакталу зацы...................................................................31

§3.  Кесте- сызба ддістемесін пайдаланыл сабак жұргічу жосиары

1.  Күш түрлерін кайталау...................................................................................................... 37

2.  Ж.үмые пен энергиянын озара байланысы..................................................................... 43

§4. Тапымдык кестелер жішагы..................................................................................................... 53

F.  У.  Уалнев. Н. Д. Абдуллина, Қ.  Н. Жумаділляев, М. Ж.  Қалаарова

ФИЗИКА.

Сызба жэне ксстслср

Оқу қуралы

Редакторы А.  Н.  Отарбаев

Басуга  12.08.05  кол койды.

Пішімі  60x84  1 / j 5  Офссттік басылыс.

Шартты б.т. 3,49.  Есептік б.т. 3,72.

Таралымы  500 дана.

ЖШС «Print-S» баспаханасы: 

050032. Алматы к.,  Ибрагимов к-ci,  1