Ішекқуыстылардың онтогенезі Типтің систематикасы



Дата07.01.2022
өлшемі15,64 Kb.
#20705

Ішекқуыстылардың онтогенезі

Типтің систематикасы

Ұрық жапырақшалары

Ұрық жапырақшаларының туындысы

Гидроидтылар

Гидраның денесі эктодерма және энтодерма қабатынан құралған. Олардың арасындағы мезоглея қабаты өте жұқа құрылымсыз қоймалжың заттан тұрады.

Гидраның эктодерма қабаты алты түрлі клеткалардан құралған. Олар: жабынды пителиальді клеткалары, эпителиальды-бұлшықет клеткалары, интерстициальды немесе аралық, атқыш, жыныс және нерв клеткаларыЭпителиальды-бұлшықет (мускул) клеткалары цилиндр немесе призма тәрізді, өзінің түбімен мезоглея қабатына бағытталып, сол жерде өскіншелер түрінде созылады. Өскіншенің цитоплазмасы жіңішке жиырылғыш талшығын құрайды. Осындай эпителиальды клеткаларының өскіншелері

бірігіп бойлай созылып орналасады, олар жиырылғанда гидраның денесі тартылып қысқарады. Ал клеткалардың негізгі цилиндрлік бөлігі бір қабатты жабынды эпителиді құрайды. Сонымен эпителиальды-бұлшықет (мускул) клеткалары жабынды эпителидің және жиырылу қызметін атқарады. Эктодерма және энтодерма қабатында орналасқан эпителиальдыбұлшықет өскіншелерінің жиырылуына байланысты гидра бір қалыпты қадам басу немесе тоңқалаң асу жолымен қозғалады.



Гидралар

Барлық ішек тәрізді гидраның жасушалары екі қабатта орналасқан. Сыртқы қабаты эктодерма деп аталады, ішкі қабаты эндодерма деп аталады. Осы қабаттары – базальная пластинка.

Эктодермада жасушалардың келесі түрлері бөлінеді: эпителий-бұлшықет, созылу, жүйке, аралық (интерстициальды). Кішкентай бөлінбеген интерстициальды жасушалардан кез-келген басқа эктодерма жасушалары, соның ішінде көбею кезеңінде және жыныстық жасушалар пайда болуы мүмкін. Эпителий-бұлшықет жасушаларының түбінде дененің осі бойымен орналасқан бұлшықет талшықтары болады. Олар қысқарған кезде гидраның денесі қысқарады. Нерв жасушалары жұлдыз тәрізді және базальды мембранада орналасқан. Ұзын процестерімен байланысып, олар диффузиялық типтегі қарабайыр жүйке жүйесін құрайды. Тітіркенуге жауап рефлекторлық сипатқа ие.

Сцифомедузалар

Барлық ішек тәрізді, сифоидты дене екі эпителий қабатынан тұрады: дененің беткі қабаты (эпидермис) және ішек қуысы (гастродермис). Олардың арасында мезоглея бар — желе тәрізді дәнекер тін, 98% судан тұрады, құрамында ақуыздар мен гликопротеидтер (коллаген, ламинин, фибронектин) бар.

Сонымен қатар, мезоглеяда эпителий қабаттарынан қоныс аударған жасушалардың салыстырмалы түрде аз саны бар.

Маржан полиптер

Көптеген Маржан полиптері РИФ түзушілер болып табылады. Қаңқа сыртқы, эктодерма немесе ішкі, мезоглеяда пайда болуы мүмкін.

Жалпы құрылысы бойынша маржан полиптер гидроидты полиптерге ұқсас, бірақ олардың елеулі және күрделі өзгерістері байқалады: жіңішке базальды мембрананың орнына қалың қабатты мезоглея; эпителиальды ет клеткаларының орнына ұзына бойы және көлденеңінен сақиналы бұлшықет клеткалары дамыған. Нерв жүйесі күрделіленіп - ауызы және табанша нерв сакинасын түзейді. Жыныс клеткалары энтодермадан құралған. Жалпы құрылысы бойынша маржан полиптер гидроидты полиптерге ұқсас, бірақ олардың елеулі және күрделі өзгерістері байқалады: жіңішке базальды мембрананың орнына қалың қабатты мезоглея; эпителиальды ет клеткаларының орнына ұзына бойы және көлденеңінен сақиналы бұлшықет клеткалары дамыған. Нерв жүйесі күрделіленіп - ауызы және табанша нерв сакинасын түзейді. Жыныс клеткалары энтодермадан құралған.




















Типтің систематикасы

Ұқсастығы

Айырмашылығы

Ішекқуыстылар




денесі сәулелі симметриялы







Қаңқасы жоқ маржан полиптерді есептемегенде







Полиптар бекініп,медузалар жүзіп өмір сүреді







Асқорыту ішек қуысында басталады







Эндоцитоз асқорыту клеткаларында







Бөліп шығару:ішек қуысы арқылы ауыз қуысынан сыртқа шығарылады







Көбею:бүршіктену







Ұрықтану сыртқы және ішкі,даму тікелей емес







Жүйке жүйесі:диффуздық,рефлексті

Губкалар




Қаңқасы спикулды және волокнды








Симметриялы емес








Орталық қуыс,устье







Қаңқа спикулды және волонкалы







Асқорыту орталық қуыста жоқ







Эндоцитоз жаға клеткаларында-воротничковых клетках







Бөліа шығар:Орталық қуыстан устье арқылы сыртқа







Жүйке жүйесі:жоқ







Көбею:бүршіктену,гемулла







Ұрықтану ішкі




Бұл жануарлардың радиалды симметриясы бар

Бұл топтарда өмір салтын ұстанатын өкілдер бар

Бұл жануарлар екі қабатты, яғни олардың дене қабырғасы тек экто - және эндодермадан тұрады

Жасушаішілік ас қорыту (яғни қуысты ас қорытудың болмауы)5. Бұл жануарлар су ағынымен қоректенеді, яғни. белгілі бір дәрежеде биофильтраторлар

Оларда қан айналымы, бұлшықет жүйесі, дене қуысы, шығару жүйесі жоқ. Бұл жануарлардың радиалды симметриясы бар





1. Ішекқуыстыларда ұлпа мен мүшелері жоқ радиалды-симметриялы жануарлар. Әр түрлі жасушалар белгілі бір функцияларды орындауға мамандандырылған. Сыртқы қабатта ішек жасушаларында қорғаныс және шабуыл жасау үшін қызмет ететін жасушалар болады.

2. Губкаларда тек жасушаішілік тамақтану болады, егер ішек қуысы жасушаішілік және ішілік болса. Губкаларда қозғалысқа арналған құрылғылар жоқ. Губкаларда жүйке жасушалары жоқ, демек олар тітіркенуді қабылдай алмайды.



Губкалар микроскопиялық бөлшектермен қоректенеді, оларды жасуша ішінде сіңіреді. Ішек-жыртқыштар. Олар жыртқыш Никтің көмегімен олжаны иммобилизациялайды, оны тентильдермен ұстайды және ауыз арқылы ішек қуысына енеді. Безді жасушалар ас қорыту шырынын шығарады, ол тағамды ішінара сіңіреді. Қоректік заттар барлық жасушаларға енеді, ал қалдықтар ауыз арқылы шығарылады.

Губкалар мен Ішекқуыстылар типтерін салыстыру

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет