ГЛОССАРИЙ / ГЛОССАРИЙ
ЭКСПРЕСС-КУРС
ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
147
Пассивтер
- мүліктерді қалыптастыруға негіз бола-
тын ақшалай қаражаттар.
Жайғастыру
— әлеуетті сатып алушы, тұтынушы
кей жағдайда қоғамның сана-сезіміне белгілі нысан
(фирма, сауда маркасы, тауар ұғымы, адам және т.б.)
бейнесін бекіту.
Қажеттілік
— индивидуумның жеке мінездемесімен
және мәдени деңгейімен сипатталатын нақты іске аса-
тын мұқтаждық. Қажеттілік аталған қоғамға тиісті
тәсілмен белгілі мұқтаждықты қанағаттандыратын
нысанға өтеді. Адамның қажеттілігі шексіз, бірақ оны
қанағаттандыруға арналған ресурстар шектеулі.
Тұтынушылардың құндылығы
— тұтынушы
қандай да болсын өнімді иеленуден немесе оны пайда-
ланудан алатын пайда.
Кәсіпкерлік
— дегеніміз, тұрақты тәуекел
жағдайында
тауар
ұсынысы
мен
сұранысы
сәйкестендірілетін экономикалық қызмет. Бұл жаңашыл
қызмет, оның нәтижесінде жаңа тауарлар пайда болады.
Кәсіпкер
— нарықта өндіріс құралдарын сатып ала
отырып, оны капиталға айналдыратын адам.
Кәсіпкерлік пайда
— кірістің ерекше түрі, іскерлік,
өзіндік шығармашылық белсенділігі және жеке бизнес
саласындағы жаңашылдығы, яғни жаңа идеяны жүзеге
асыру, коммерциялық табыс әкелетін техникалық
және ұйымдастырушылық жаңалықтар үшін алынатын
сыйақы.
Пайда (profit)
— белгілі кезеңдегі кәпіорынның
кірісі мен шығысы арасыдағы айырмашылық.
Өткізу (Жылжыту)
— тұтынушыны кәсіпкер
ұсынған туар, қызмет немесе идеяны сатып алуға
көндіру тәсілдерінің жиынтығы.
Өндірістік кәсіпкерлік қызмет
— қызмет,
ол арқылы кәсіпкер тұтуынушыға (сатып алушыға)
өнімдер, тауарлар, қызметтер, ақпараттар, рухани
құндылықтарды тікелей сатуды жүзеге асырады.
Өндірістік кооператив
— жеке еңбекке қатысуы
және мүшелерінің мүліктік жарналарын (үлестік жар-
на) біріктіру арқылы ортақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге
асыру үшін мүшелікке негізделген азаматтардың ерікті
бірлестігі.
Тікелей маркетинг
— сатушының сатып алу-
шымен «бетпе-бет» немесе телефон арқылы тікелей
қатынасуын көрсететін жеке сауда.
Жарнама
— бұқаралық ақпарат құралдары арқылы
таратылатын және шығарушылардың (демеушілер)
қаражатынан қаржыландырылатын ақылы хабарлама.
Тәуекел
— шарасыз сипаттағы емес, шығын
себебіне ықпа ететін мүмкін болатын қауіп немесе
кездейсоқтық.
Сегмент (сараланым)
— сипаттамасы бірдей
және компанияның тәртібіне бірдей әрекет етуші
тұтынушылардың жиынтығы.
Нарықты саралау
— тұтынушыларды белгілі
топтарға бөлу процесі.
Сұраныс
— белгілі уақыт ішінде бірдей шарттар
бойынша белгіленген бағамен тұтынушылар сатып алу-
ды қалайтын және сатып алатын өнімдердің мөлшері.
бы иметь. Нужда может иметь различный характер. Это
может быть тепло, человеческое общение, еда, одежда
и т. д. Данные потребности не зависят от стараний ре-
кламных агентств, а лежат в основе человеческой при-
роды.
Отчет о прибылях и убытках
— одна из основ-
ных форм бухгалтерской отчетности, которая характе-
ризует финансовые результаты деятельности организа-
ции за отчетный период и содержит данные о доходах,
расходах и финансовых результатах в сумме нарастаю-
щим итогом с начала года до отчетной даты.
Пассивы
— денежные средства, за счет которых
сформировано имущество.
Позиционирование
— фиксация определенного
образа объекта (фирмы, марки, идеи, человека и т.д.)
в сознании потенциального покупателя, потребителя и,
иногда, общественности.
Потребность
— это та же нужда, но имеющая кон-
кретное воплощение, которое характеризуется уровнем
культуры и личностными характеристиками индивидуума.
Потребительская ценность
— это выгоды, ко-
торые потребитель получает от владения каким-либо
продуктом или от его использования.
Предпринимательство
— это экономическая де-
ятельность, в процессе которой приводятся в соответ-
ствие товарное предложение и спрос в условиях посто-
янного риска. Это новаторская деятельность, в резуль-
тате которой создаются новые товары.
Предприниматель
— человек, который, приобре-
тая на рынке средства производства, превращает их в
капитал.
Предпринимательская прибыль
— особый вид
дохода, вознаграждение за предприимчивость, специ-
фическую творческую активность и новаторство в сфе-
ре частного бизнеса, которая проявляется в реализа-
ции новых идей, технических и организационных ново-
введений, приносящих коммерческий успех.
Прибыль (profit)
— разница между доходами и
расходами предприятия за определенный период.
Продвижение
— совокупность методов, которыми
можно убедить потребителей купить то, что предлага-
ет предприниматель — товары, услуги или идеи.
Производственная предпринимательская де-
ятельность
— деятельность, в условиях которой пред-
приниматель непосредственным образом осуществляет
производство продукции, товаров, работ, услуг, инфор-
мации, духовных ценностей, подлежащих последующей
реализации потребителям (покупателям).
Производственный кооператив
— доброволь-
ное объединение граждан на основе членства для со-
вместной предпринимательской деятельности, осно-
ванной на их личном трудовом участии и объединении
его членами имущественных взносов (паев).
Прямой маркетинг
— личная продажа, предпола-
гающая прямое общение покупателя с продавцом, «ли-
цом к лицу» или по телефону.
Реклама
— это платные сообщения, распространя-
емые через средства массовой информации и финанси-
руемые теми, от кого они исходят (спонсорами).
ГЛОССАРИЙ / ГЛОССАРИЙ
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ
ЖЕДЕЛ КУРСЫ
148
Бастапқы капитал
— істі бастапқы кезеңде
көпшілікке танымал етуге қажетті ақша.
Өткізуді ынталандыру
— сатып алушылардың
қызығушылығын арттыру мақсатында тауарды өткізудің
соңғы кезеңіндегі шараларды дайындау және жүргізу.
Шот-фактура
— жеткізуші тиелген неме-
се сатылған өнімнің әр тобы, сондай-ақ орындалған
жұмыстар мен қызметтер үшін жазып беретін типтік
құжат. Оның мазмұнында сатылған тауар мен сату
бағасы туралы мәліметтер болады. Төлем жасауға, есеп
айрысуға негіз болады.
Тауар
— сату немесе айырбастау үшін өндірілген,
тұтынушылық құны бар өнім.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік
—
бір немесе бірнеше тұлғалар құрған серіктестік.
ЖШС Жарғылық капиталы құрылтай құжаттарына
сәйкес белгіленген мөлшердегі үлестерге бөлінген.
ЖШС қатысушылары оның міндеттемелері бойын-
ша жауапкершілік жүктемейді және салған салымы
құнының шегінде қызметіне байланысты шығындар
тәуекелін жүктейді.
Тауар жинағы
— сауда құрамына кіретін әртүрлі
тауарлардың белгіленген жиынтығы.
Тауар нарығы
— өндірістік немесе тұтынушылық
белгілері ұқсас және тауар мен қызметтің ішкі нарығының
элементі болып табылатын жекелеген тауарлардың не-
месе тауар топтарының нарығы .
Еңбек шарты
— қызметкер мен жұмыс беруші
арасындағы тараптардың құқығы мен міндеттерін
белгілейтін еңбек қатынастары туралы құжат.
Тауардың орамасы
— жинау және тасымал-
дау процесінде тауарды сақтау үшін қолданылатын
құралдардың жиынтығы, сондай-ақ тауар және оның
өндірушісі туралы ақпарат иесі болып табылады.
Табыс
— белгілі бір мақсатқа жетудегі сәттілік,
жұмыстағы жоғарғы нәтиже үшін қоғамның мойындауы.
Қаржылық лизинг
— жалға берушінің (ли-
зинг берушінің) белгілі сатып алушыдан уағдаласқан
мүлікті меншігіне сатып алу және оны ақылы түрде
жалға алушыға (лизинг алушыға) беру міндеттерін
қарастыратын лизинг нысаны негізгі қаражатқа жата-
тын кез келген мүліктер лизинг нысаны бола алады.
Қаржылық мәміле
— ақша, валюта, құнды
қағаздарды сатып алу-сату бойынша операциялар мен
мәмілелер.
Франчайзинг
— ірі және шағын кәсіпкерліктің
аралас нысаны, онда ірі корпорациялар, компаниялар
(франчайзерлер) шағын фирмалармен, еншілес компа-
ниялармен, бизнесмендермен (франчайзи) франчай-
зер атынан әрекет етуге айрықша құқық беретін шарт
жасайды. Шағын фирма өз бизнесін белгіленген уақыт
ішінде және белгілі жерде «негізгі» фирма белгілеген
нысанда жүзеге асыруға міндетті. Өз кезегінде фран-
чайзер франчайзиді тауар, технологиямен жабдықтауға,
бизнесіне әртүрлі көмек көрсетуге міндеттенеді.
Баға
— ақша көлемі, оған айырбас ретінде тауар-
ды сатушы беруге (сатуға) дайын, ал сатып алушы тау-
ар бірлігін алуға (сатып алуға) келіседі.
Заңды тұлға
— өзінің мүлігі бар және осы мүлігі
Риск
— случайности или опасности, которые носят
возможный, а не неизбежный характер и могут являть-
ся причинами убытков.
Сегмент
— совокупность потребителей, имеющих
одинаковые характеристики и одинаково реагирующие
на поведение компании.
Сегментирование рынка
— процесс деления по-
требителей на определенные группы.
Спрос
— количество продукта, которое потребите-
ли желают и в состоянии купить по определенной цене
в течение определенного времени при прочих равных
условиях.
Стартовый капитал
— это те деньги, которые не-
обходимы для начальной раскрутки дела.
Стимулирование сбыта
— разработка и проведе-
ние мероприятий заключительного этапа продвижения
товара с целью повышения заинтересованности поку-
пателей.
Счет-фактура
— типовой документ, выписывае-
мый поставщиком на каждую партию отгруженной или
проданной продукции, а также за выполненные рабо-
ты и услуги. Содержит сведения о продаваемом товаре
и цене продажи. Является основанием для оплаты, рас-
четов.
Товар
— имеющая потребительную стоимость про-
дукция, производимая для продажи или обмена.
Товарищество с ограниченной ответственно-
стью
— учрежденное одним или несколькими лица-
ми товарищество. Уставный капитал ТОО разделен на
доли определенных размеров в соответствии с учреди-
тельными документами. Участники ТОО не отвечают по
его обязательствам и несут риск убытков, связанных с
деятельностью, в пределах стоимости внесенных ими
вкладов.
Товарный ассортимент
— это определенная со-
вокупность разнообразных товаров, входящих в состав
торговли.
Товарный рынок
— рынок отдельных товаров или
товарных групп, сходных по производственным или по-
требительским признакам и являющийся элементом
внутреннего рынка товаров и услуг.
Трудовой договор
— документ о трудовых отно-
шениях между работником и работодателем, устанав-
ливающий права и обязанности сторон.
Упаковка товара
— совокупность средств, приме-
няющихся для сохранности товара в процессе его скла-
дирования и транспортировки, а также носитель ин-
формации о
товаре и его производителе.
Успех
— это удача в достижении какой-либо цели, об-
щественное признание за высокие результаты в работе.
Финансовый лизинг
— форма лизинга, предусма-
тривающая обязанность арендодателя (лизингодателя)
приобрести в собственность обусловленное имущество
у определенного продавца и предоставить это имуще-
ство арендатору (лизингополучателю) за плату. Объек-
том лизинга может быть любое имущество, относящее-
ся к основным средствам.
Финансовая сделка
— операции и сделки по
купле-продаже денег, валюты, ценных бумаг.