Жұмыс бағдарламасы Пәндер «Саяси партиялар мен партиялық жүйелер»
жүктеу/скачать 150,99 Kb. Pdf көрінісі
|
| Жұмыс бағдарламасы Ф СО ПМУ 7.18.2/06 Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі С. Торайғыров атындағы Павлодар Мемлекеттік университеті Әлеуметтану және саясаттану кафедрасы
Пәндер «Саяси партиялар мен партиялық жүйелер» 050502 “Саясаттану” мамандығының студенттері үшін Павлодар
Пәннің жұмыстық бағдарламасына Бекіту парағы жалпыға бірдей мемлекеттік білім стандарттарымен типтік бағдарламасын негізінде жасалған Ф СО ПМУ 7.18.2/06 КЕЛІСЕМІН ОЖ Проректоры ___________Пфейфер Н.Э «____» __________ 200_ж. Құрастырушы: аға оқытушы Сулекеев Д.К.. __________ Әлеуметтану мен саясаттану кафедрасы Жұмыс бағдарламасы «Саяси партиялар мен саяси жүйелер» пәні бойынша 050502 «Саясаттану» мамандығының студенттері үшін Жұмыс бағдарламасы мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру мамандық стандартына сайкес және типтік бағдарлама «Саяси партиялар мен саяси жүйелер» негізінде әзірленген ҚР БжҒМ РОӘК 3.08.306.-2006 бұйрығымен бекітілді және іске қосылды 22.06.06ж . Кафедра отырысында ұсынылды «___»__________200_ ж.Хаттама №____ Кафедра меңгерушісі __________________ Иренов Г. Н. Тарих және құқық әдістемелік кеңес факультетімен мақұлданды «____»_________200_ ж. Хаттама №___ ОӘК төрайымы _________________ Мошна Н. И. «__»____________200_ж. КЕЛІСІЛДІ Факультет деканы ______________ Ақышев А. А. «___»___________200_ ж. ОӘБ БЕКІТІЛДІ
_______ 200__ж. 1 Пәннің мақсаты мен міндеттері және оның оқу үрдісіндегі алатын орны 1.1 Кіріспе Тәртіп: «Саяси партиялар және саяси жүйелер» пәні «Саясаттану» мамандығының мемлекеттік стандарттының міндетті компонентіне кіретін негізгі пән болып табылады. 1.2 Пән мақсаты Пәнді оқудың мақсаты студенттерден саяси партияларды, көппартиялықты зерттеудің жалпы теориялы-әдістемелік аспектілері туралы ойларын, қазіргі саяси ұғымдардың түрлі мектептері шектерінде қалыптасқан мәселені зеттеуге негізгі жақындық және ұғымдық аппаратты қарастыруды қалыптастыру болып табылады. Сонымен қатар, студент Қазақстандағы көппартиялылықтың, қоғам өміріндегі ҚР саяси партиялар ролінің ары қарай дамуының мүмкін жолдарын, басымдылықтарының бағалауына және бағдарламаларын талдауына, саяси спектрінің түрлі салаларына жататын ҚР-ның жүргізуші саяси партиялары қызметін зерттеуге негізгі көңіл аударылатын XX – XXI ғ. басындағы Қазақстандағы саяси партиялар мен қозғалыстарының пайда болуы мен даму ерекшеліктерін талдай білу керек.
Пәнді, курс мазмұнын, студенттің мамандық қызметі үшін оның маңыздылығын ашу; Студенттердің саяси партиялар мен партиялық жүйелерінің Қазіргі саяси партиялар мен партия жүйелерінің, олардың ерекшеліктерінің, құқықтық көзқарастардан түрлі мемлекеттердің халық аралық өзара әрекеттерінің теориялары мен тәжірибелерін қарастыру және дәлелдеу керек; Әлем мемлекеттеріндегі түрлі саяси партиялар мен партиялық жүйелерді салыстыруда тәжірибелік білімдері мен біліктерін қалыптастыру.
Жалпы саяси партиялар мен жүйелер типологиясын; Қазіргі саяси қоғамның саяси өмірі үшін саяси партиялар мен партиялық жүйелердің маңызы; Түрлі саяси партиялар мен партиялық жүйелердің тарихы мен дамуынан жалпы теориялық мәліметтер . 1.5 Пәнді оқу нәтижесінде кезінде студенттер білу керек: Саяси көздерден білімдерін алу және оларды теориялық пен тәжірибелік мәселелерді шешуді қолдану; Саяси элементтердің түсінігі мен суреттеуіне ие болу; Қазіргі саяси партиялар мен партиялық жүйелерді айыра білу және салыстыру, тарихқа енген саяси партиялар мен партиялық жүйелер; Саяси партиялар мен партиялық жүйелер біздің мемлекетте ғана емес, барлық әлемде болуы. 2 Пререквизиттері: Теориялық саясат; Көне және орта ғасырдағы саяси тарихы; Жаңа және жаңашыл уақыттағы саяси тарих ; Саяси жүйелер мен тәртіптер.
Пәннің тақырыптық жоспары
Ф СО ПМУ 7.18.2/07 3 Пән мазмұны 3.1.1 Пәннің тақырыптық жоспары (оқу түрі - күндізгі) № №
рыпт ар Тақырыптар атауы Сағат саны Дәрісте
р Тәжіри
белік сабақта
р Лаб.
жұмыс тар
С Ө Ж 5 семестр 1 Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар объективті зеттеулер ретінде.
2 1 - 5 2 Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар типологиясы 2 1 - 5 3 Партиялық жүйелер. 2 1 - 5 4 Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен бірлестіктер. 2 1
5 5 Саяси жетекшілік көппартиялық тұғырықта 2 1 - 5 6 Батыс Еуропалық мемлекеттердегі партиялық жүйелер. 4 1
5 7 АҚШ-тағы партиялық жүйелер. 2 1 - 5 8 Ресей Федерациясындағы партиялық жүйелер. 2 1 - 5 9 Саяси өмірдегі лоббизм феномені. 2 1 - 5 10 АКСР-дегі бірпартиялық жүйе. 2 1 - 5 11 Революция дейінгі Қазақстандағы саяси партиялар мен қозғалыстар. 2 1
5 12 ХХ ғ. 90ж.ж. Қазақстанда партияның ерекше қалыптасуы 2 1 - 6 13 Қазіргі Қазақстанда көппартияның жалпы мінездемесі. 2 0,5
- 6 14 Партия және қозғалыстың сол бағыты. 1 0,5 - 6 15 Саяси партиялардың орталығы мен құқық орталығы. 1 0,5
- 6 16 Қазақстандағы
қоғамдық-саяси бірлестіктер мен қозғалыстар. 0,5
- 6
1 17 Қазақстан партиясының даму сатысындағы беталыс пен болашағы . 1 1 - 6 Барлығы 30 15 - 90 3.1.2 Теориялық курстың мазмұны Тақырып1. Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар объективті зерттеулер ретінде Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар: түсінігі, мазмұны, белгілері мен функциялары. Партиялар мен қозғалыстардың қазіргі саяси көзқарасының рөлі мен орны және мемлекет қарым-қатынас пен азаматтық қоғам. Әлеуметтік-саяси институт ретінде партия мен қозғалыстардың айырмашылық мазмұны. Жаңа саяси ғылымға саяси партиялар мен қозғалыстардың негізгі зерттеулері. Саяси партияның қоғамдық саяси жүйедегі орны. Саяси партия қазіргі қоғамдық саяси жүйе институт ретінде. Саяси партиялардың жағдай құруы мен эволюциясы және шығуы. Билік қатынасы саяси партия жүйесінде, мемлекеттік механизм мен саяси партияның байланысы. Саяси-билік шешіміндегі саяси партияның рөлі, саясатқа әр түрлі саяси жүйе типтерінің ықпал ету дәрежесі. Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстың әлеуметтік базасы Сайлауға партияның қатысуы мен ролі. Сайлау жүйесінің саяси партиялар мен қоғамдық-саясиқозғалыстар және ұйымдарға әсер етуі. Тақырып 2. Саяси партиялар және қоғамдық-саяси қозғалыстардың типологиясы. Қазіргі тәжірибелік зерттеулерде саяси партиялар мен қозғалыстар типологиясының көоптүрлілігі (М. Дюверже, Лаполамбара, Сартори т.б.). Саяси партиялар мен қозғалыстардың классификациясы: а) мемлекеттік үкіметтің жүзеге асуына қатысу сипатына қарай; б) ұйымдық қатар ерекшелігіне байланысты; в) саяси-ойға бейімделуіне байланысты . Саяси партиялардың әлеуметтік базалар мен партиялық электораттың бағдарламалық бекітулерімен байланысы.
Партиялық жүйелер мен көппартиялық түсінігі. Партиялық жүйенің классикалық типологиясы, оның кемшіліктері мен артықшылықтары. Партиялық жүйенің заманауи типологиясы. Мемлекеттік үкімет ұйымдарының тәртібін анықтайтын заңға негізделген партиялық жүйенің сипаты. Екі партиялық, көппартиялық, бірпартиялық және екіжарым партиялық жүйе. Аталған партиялық жүйелердің кемшіліктері мен артықшылықтары. Француз ғалымы М. Дюверженің сайлау жүйесі партиялық жүйеге байланысы туралы теориясы.Партиялық жүйенің демократиялық дамыған мемлекеттер мен дамып жатқан қоғамдық партиялық жүйелердің – жалпы және ерекшеліктері. Авторитарлық саяси режимдегі партиялық жүйелер. Көпартиялық жүйе демократиялық жүйенің міндетті атрибуты. Тақырып 4. Қоғамдық-саяси қозғалыстар және бірлестіктер. Қоғамдық-саяи қозғалыстар және бірлестіктердің пайда болуы мен эволюциясы. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен бірлестіктердің түсінігі, белгісі, функциясы. Қоғамдық-саяси қозғалыстар бірлестіктердің ролі мен мәні. Оның оң, сол және орталыққа біріккен әлеуметтік базасы. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен бірлестіктердің саяси мақсатқа жетуі. Лоббизм және қоғамдық-саяси ұйымдар. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен ұйымдардың демократиялық мемлекет ретінде.
Тақырып 5. Көппартиялықтың тұғырықтың саяси көшбасшылығы. Саяси көшбасшылық түсінігі. Саяси партияның басшылық әдістері ( сайлау механизмі, дінтану т.с.с.). Партиялық басшылық пен көшбасшылық: түсініктің шектеу мәселесі. Көшбасшылықтың табиғаты мен маңызы, оның субъективті және объективті жақтары. Көшбасшылықтың негізгі теориялары, түсінік мүмкіншілігінің шектігі. Көшбасшылық типологиясының әртүрлілігі. Саяси көшбасшылықтың негізгі түрлері, саяси партиялар мен қозғалыстардың өзіндік мәдени мәселелері мен демократиялық қамтамасыз етуі.
Р. Михельстің «Олигархияның қатал заңы» және жаңа партиялар қазіргі демократиялық дамушы мемлекеттерде – көшбасшылық мәселелер. Партиялық басшылықтың рекруциялық әдістері.
Франция, Ұлыбритания, Германия және Италияның партиялық жүйелері. Ерекшеліктерінің талдауы. Батыс Еуропалық елдердегі партиялық құрылымның пайда болу тарихы және қалыптасу шарттары . Ортақ және ерекше ілгері басқан Батыс Еуропа елдеріндегі партиялық құрылым. Франция, Ұлыбритания, Германия және Италия елдеріндегі мемлекеттік аппаратының өзара механизмі. Батыс Еуропалық саяси партияларының қазіргі жағдайы мен болашағы. Тақырып 7. АҚШ-тағы партиялық жүйелер. АҚШ-тағы екі партиялық жүйенің пайда болуы мен дамуы, батысеуропалық жүйелермен ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Америкалық және Британиялық екі партиялық жүйелер моделі. Американдық партия жүйесі және америкалық демократия туралы түсініктері. АҚШ-тың әлеуметтік топтарының әртүрлі саяси қызығушылық білдірудегі демократиялық республикалық партиялардың қабілеттілігі. Демократиялық республикалық партиялардың ішкі және сыртқы саясаттағы негізгі ерекшеліктері.
Революцияға дейінгі Ресейдің партиялық жүйесінің қалыптасуы және дамуы. Қазан төңкеріс кезіндегі саяси партия. Кеңес Одағы кезіндегі бірпартиялық жүйенің Ресейде орнауы – саяси партияның әртүрлілігі. Оң және солға бағытталған партиялар.
Ресей Федерациясының Мемлекеттік Думадағы саяси партиялар болмысы. Жаңа қадамда Ресейдегі партиялардың авторитарлық- тоталитарлықтың пайда болу күмәнділігі. Тақырып 9. Лоббизмнің саяси өмірдегі феномені. Лоббизм институтының тарихи дамуы мен эволюциясы. Лоббизм және қызығушылық топтары. Лоббизм және саяси партиялар. Саяси партиялардың заң деңгейі мен лоббизмде орын алуы. Лоббизмнің этикалық және оң көзқарасы.Дамушы елдер мен дамыған мемлекеттердің тәжірибесі. Лоббизмнің негативті салдарының алдын алу механизмдері. Қазақстандағы лоббизм. Тақырып 10. КСРО-ның бірпартиялық жүйесі. Кеңес үкіметінің алғаш жылдарындағы РКП (б) – РСДРП (б) талдау билігі: сол эсерлермен коалициялардың бірге партияны басқаруы. 1918-1921 ж.ж. РКП (б)-ның ішкіпартиялық демократиясының шектелуі. Х съезде РКП (б) «Партия бірлігі туралы» революциялық мағынасы партияда ұжымдық және плюралистік ойдың құралына өту ретінде. ХІІ-ші конференцияның революциясы КПБ «антисоветтік партиялар мен ағымдар туралы» негізгі идеологиялық құрылуы мен бекітудің пбірпартиялық жүйесі ретінде. 20-50 жылдардағы ішкі партиялық ағымдар мен КПСС-тің топтар арсындағы күрес. «Мемлекет партиясы туралы» тұжырымдамасы. Бірпартиялық жүйенің КСРО дамуындағы топтық-администартивтік ролі. КСРО КПСС-тің ХХ-шы съезді мен жеке либералдың негізгі тәртіптері. 60 ж. Ортасы мен 80 ж. Бірінші жартысында диссиденттік топтар мен мәдени- ағартушылық одақтар ісі. Саяси жүйенің идеясының жаңғыруы мен жетілдірілуі 1982-1983 ж.ж. КПСС басқаруының асынылғындары олардың қарама-қайшы мінездемелері. Тақырып 11. Революцияға дейінгі Қазақстанның саяси партиялары мен қозғалыстары. Қазақстандағы саяси партиялардың тарихи жағдайы, ерекшелігі, ұйымдастыру болмыстары ХХ- ғасырдың басында басталды. 1905-1917 жылдар аралығындағы негізгі саяси партиялар, одақтар және олардың көшбасшылары – «Алаш - Орда», «Үш жүз» т.б. ХХ ғасырдың басындағы қазақтың саясаткерлері және саяси партиялар көшбасшылары. Қазақстандағы алғаш саяси партиялар қозғалысы Қазан төңкерісінен кейін болды. «Алаш-Орда» және «Үш жүз» т.б. партиялары мен большевиктердің қарым-қатынасы. Қазақстандағы саяси партиялар мен көшбасшыларды жою. Тақырып 12. ХХ ғ. 90 ж.ж. Қазақстандағы көппартиялықтың қалыптасу еркшеліктері. Қоғамдық саяси ұйым, қозғалыс, партиялардың қалыптасуы, реформасы және егемендігі. Партиялардың әртүрлілігі мен идеологиялық қойылымдары. Партиялық платформалардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Оң және сол бағыттағы Қазақстанның саяси партиялары. Оның қоғамға әсер етуі.
1999 ж. Парламенттік сайлауға саяси партиялардың қатысуы, сайлау жүйесінің пропорциалық элементінің кіріспесі. Қазақстанның Азаматтық партиясы, «Отан» партиясы, Аграрлық партия, КПК т.с.с. Әлеуметтік база, саяси өмірге, мемлекетке, саяси-әкімшілдік шешімдерге әсер ету деңгейі. Тақырып 13. Қазіргі Қазақстандық көппартияға ортақ сипаттама. КСРО құлағаннан кейін саяси күштердің құрылуы, қазақ қоғамдарының әлеуметтік құрылымы, тәуелсіздік алуы. Қазіргі саяси партиялардың, қозғалыстардың қалыптасу деңгейі және ерекшеліктері, әлеуметтік негізінің талдау мәселелері. Қазіргі Қазақстанда саяси партиялардың анықталған классификациялық критерилері. Қазіргі саяси партиялар мен қозғалыстардың қалыптасу деңгейінің ерекшеліктері. ҚР-дегі саяси және партиялық көшбасшылық мәселелері. Тақырып 14. Сол негіздегі партия және қозғалыстар. 1991 ж. Тамыздан кейін сол негіздегі партиялар және қозғалыстар: Қазақстанның коммунистік партиясы, социалистік партиясы, сол негіздегі партиялардың және партиялық-идеялық айырмашылықтары. Оның өзгеруі, әлеуметтік базасы. Негізгі бағдарламалар Қазіргі Қазақстан жағдайындағы теріс идеялардың эволюциячы. ҚР-дағы теріс партиялардың болашағы теріс идеяларғажәне сол партияларды қолдауға экономикалық әрекеттердің әсер етуі. Тақырып 15. Орталықтың партиялары және орталық саяси партиялар. Азаматтық партия, Аграрлық партия, Республикалық саяси партия «Отан», НПК «Алаш» т.б. Пайда болуы, жаңа бағыт. Әлеуметтік база, бағдарлама – Қазақстандағы негізгілердің басқа саяси партиялардан өзгешелігі. Республикаға саяси процесске орталық партиялардың әсер ету дәрежесі. Қазақстанда Орталық партияларды дамытудың тенденлары мен болашағы.
«Невада-Семей» антиядролық қозғалысы. Пайда болуы, тарихи білімі және эволюциясы. Қазақстандаға қоғамдық-саяси ұйым мен қозғалыстардың әлеуметтік базасы. Қойылған мақсат пен тапсырманың жүзеге асу процесі және басқармасы. Саяси үрдіске, саяси-биліктік шешімге әсер ету деңгейі.
Қазақстан Республикасының заңына сайлау жайында өзгерістер енгеннен кейінгі саяси күштер. Қазіргі Қазақстандық партиялық жүйеге сайлау жүйесінің әсері. Партиялар аралық одақ қалыптастырудың болашағы және Қазақстанда көппартия құрудың мүмкін нұсқалары.
3.1.3 Дәріс мазмұны. Тақырып 1. Саяси партиялар және зерттеу объектісі ретіндегі қоғамдық-саяси қозғалыстар. 1. Саяси партиялар: түсінік, маңыздылық, қасиеті және қызметі. 2. Азаматтық қоғам мен мемлекет арақатынасындағы саяси жүйедегі партия, қозғалыстың ролі туралы қазіргі бейнелеу,. 3. Әлеуметтік саяси институт ретінде партия және қозғалыстардың ерекшеленетін белгілері. 4. Қазіргі саяси ғылымда саяси партия мен қозғалыстардың меңгерудегі негізгі шарттар. 5. Саяси қоғам жүйесінде партиялар орны. 6. Қазіргі қоғамдағы саяси партия саяси жүйенің институты іспеттес. Тақырып 2. Саяси партия және қоғамдық-саяси қозғалыстардың типологиясы. 1. Саяси партиялар мен қазіргі қозғалыстың тәжірибелік зерттеулерінің типологияға түрлі қатынасы (Дюверже, Лаполамбара, Сартори т.б.).
2. Саяси партиялар мен қозғалыстардың дәрежесі мемлекет биліктің жүзеге асуына мінездеме қатысы; негізгі ұйымдастыру қатарына әуелділігі; саяси-ойдың бағыттар көрсетуіне қарай. 3. Саяси партиялардың әлеуметтік базаға және партиялық электораттыңпрограммалық партияның орнауының бағыттарының бір-біріне тәуелділігі. Тақырып 3. Партиялық жүйелер. 1. Партиялық жүйелер мен көппартиялық ұғым түсінігі. 2. Партиялық жүйенің классикалық типологиясы, оның артықшылығы мен кемшіліктері. 3. Қазіргі типологияның партиялық жүйесі. Екі партиялық, көппартиялық жүйен, бірпартиялық жүйе және екіжарым партиялық жүйе. Артықшылығы мен әлсіз жақтары. 4. Француз ғалымы М. Дюверженің теориясы бойынша партиялық жүйелердің сайлау жүйесінің түріне тәуелділігі. Тақырып 4. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен ұйымдар. 1. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен ұйымдардың пайда болуы, эволюциясы, түсінігі, қасиеттері мен функциялары. 2. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен ұйымдардың ролі мен мағынасы. 3. Қозғалыстар мен одақтың сол және оң, орталық бағыттың әлеуметтік базасы . Тақырып 5. Саяси басшының контекстегі көппартиялылығы. 1. Саяси басшы түсінігі. 2. Саяси партияның басқару әрекеттері (құдайшылық, сайлау механизмі т.б.) .
3. Партиялық басқару және басшылық: ұғым түсінігінің шектелу мәселесі.
1. Батыс Еуропалық мемлекеттердің партиялық жүйесінің тарихи пайда болуы мен қалыптасуы. 2. Франция, Ұлыбритания, Германия және Италияның партиялық жүйесі. Айырмашылығының ерекше талдауы. Тақырып 7. АҚШ-тағы партиялық жүйе. 1. АҚШ-тағы екі партиялық жүйенің пайда болуы мен дамуы, Батыс Еуропалық жүйемен ұқсастықтары мен айырмашылықтары. 2. Екі партиялық жүйенің американдық және британдық модельдері. 3. Американдық партиялық жүйе мен олардың демократия туралы ойлары.
4. Демократиялық республикалық партияның қабілеттілігі түрлі саяси қызығушылықпен әлеуметтік топтар мен АҚШ қабаттар ұғымын білдіреді. 5. АҚШ-тың партиялық жүйесі беталысы мен болашағы.
1. Революцияға дейінгі Ресейдің партиялық жүйесінің қалыптасуы мен дамуы. 2. Саяси партиялардың Қазан төңкерісі кезінде және кейінгі. 3. Партияның оң және сол бағыттары. 4. Мемлекеттік Думадағы Ресей Федерациясының саяси партиялық ісі. 5. Саяси партиялардың беталыс әрект жасаудың оң және тым оң бағыты. 6. Ресейде авторитарлық-тоталитарлық партияның қазіргі кезеңдегі пайда болуының мүмкіншілігі. Тақырып 9. Лоббизмнің саяси өмірдегі феномені. 1. Лоббизм институтының тарихи дамуы мен эволюциясы. 2. Лоббизм және қызығушылық топтары. Лоббизм және саяси партиялар.
1. Совет билігінің алғаш жылындағы РСДРП (б)-РКП (б) талдауы . 2. 1918-1921 ж.ж. РКП (б)-дағы ішкіпартиялық демократияның шектелуі мен әлсіреуі. 3. Х-шы съезде РКП (б) «Партия бірлігі туралы» ұжымдастыру мен идеялық плюрализмнің партиядағы революциясының мағынася. Революцияның ХІІ конференциясында РКП (б) «Партиялардағы антисоветтік пен ағым туралы» негізгі идеологиясы бірпартиялық жүйенің құрылуы мен нығайуы.
4. 20-50 ж.ж. ВКП (б) – КПСС-тегі ішкіпартиялар ағымы мен топтар күресі. «Мемлекеттік партия» тұжырымдамася. 5. КСРО дамуындағы бірпатиялық жүйенің әкімшілдік- әміршілдік ролі. Тақырып 11. Революцияға дейінгі Қазақстандағы саяси партиялар мен қозғалыстар. 1. ХХ ғ. басында Қазақстандағы саяси жағдай мен қалыптасу ерекшеліктер, ұйымдастыру хаттауы және саяси партиялар. 2. 1905-1917ж.ж. «Алаш-Орда», «Үшжүз» және т.б. бірлестіктері мен олардың басшысы, негізгі саяси партиялары. 3. ХХ ғ. Басындағы Қазақстан саясаткерлері мен саяси партиялардың көсемдері. 4. «Алаш-Орда», «Үш жүз» т.б. партиялар мен партия большевиктерінің қатынасы. Қазақстандағы саяси партиялар мен олардың көсемдерін жою (20-30 ж.ж.). Тақырып 12. ХХ ғ. 90 ж.ж. Қазақстандағы көппартияның негізі құрылуы. 1. Реформа және саяси бірлестіктің орнауы, қозғалыстар мен саяси партиялар егемендігі. 2. Партиялар мен идеялық тұрақтылықтың көптігі. Партия платформасының ұқсастығы мен айырмашылығы. 3. Қазақстандық саяси партиялардың оң және сол бағыты. Қоғамға ықпал етуі, бағдарлама орнату. Тақырып 13. Қазіргі Қазақстандық көппартиясына жалпы мінездеме. 1. КСРО құлағаннан кейінгі және Республиканың тәуелсіздікке жетуінде Қазақстандағы қоғамның әлеуметтік құрылысы мен саяси күшке жетуі.
2. Қазіргі саяси партиялар мен қозғалыстардың негізгі кезеңінің қалыптасуы, әлеуметтік негіздің мәселелері.
1. 1991 ж. Тамыздан кейін партия мен қозғалыстардың сол бағыты: Қазақстандағы коммунистік партия және әлеуметтік партия. Идеяның орнауы мен тактикасының айырмашылығы, сол бағыттың ішкіпартиялық пен ұйымдастыруға қайшы келуі. Әлеуметтік негізделі және оның табиғи өзгеруі. 2. Негізгі бағдарламалардың орнауы, қазіргі Қазақстанның жағдайы сол идея эволюциясы. 3. Қазақстан Республикасында басқа партиялардың жетістіктері – бөгде идеялар мен басқа партиялардың қолдауы экономикалық жағдайда әсер етуі.
Тақырып 15. Орталық партиялар мен құқық орталық саяси партиялар. 1. 1995 ж. ҚР-ның Конституциясы мен 1998 ж. Сайлау заңы туралы саяси күштерді орнықтыру. 2. Қоғамдық-саяси ұйымдар заң шығарудың құқықтар қадағалауы мен жүзеге асырылуының проблемалары жайлы. 3. Саяси жүйесі мен оның қазіргі Қазақстан партиялық жүйесіне әсер етуі. Тақырып 16. Қазақстан қоғамының саяси ұғымдары мен қозғалыстары. 1. «Невада-Семей» антиядролық қозғалысы. Пайда болуы, тарихи мағынасы, мәні. Тақырып 17. Қазақстан партия жүйесінің тенденциясы мен болашағының дамуы. 1. ҚР Конституциясы мен 1998 ж. сайлау заңына қосымша қосқаннан кейінгі саяси күштің орнауы. 2. Қоғамдық-саяси ұйымдар жайлы заң шығарудың құқықтық қадағалауы мен істің жүзеге асырылуының проблемалары. 3. Сайлау жүйесі мен оның қазіргі партия жүйесіне әсер етуі. 3.1.4 Тәжірибелік сабақ мазмұны. Тәжірибелік сабақ №1 1. Саяси партиялардың шығуы, жағдай жасауы, қалыптасуы. 2. Саяси партиялардың билік қатынасындағы жүйесі, саяси партиялардың мемлекет механизмімен байланысы. 3. Саяси партиялардың саяси билікті шешудегі түрлі саяси жүйелердің саясатқа ықпал етуі. 4. Саяси партиялар
мен
қоғамдық-саяси қозғалыстардыңәлеуметтік базасы.
1. Саяси партиялар мен қозғалыстардың қазіргі тәжірибелер типологиясының түрлі жақтары (М. Дюверже, Лаполамбара, Сартори т.б.). 2. Саяси партиялар мен қозғалыстарды сұрыптау. 3. Мінездеме бойынша мемлекеттік билікті іске асыруға қатысы. 4. Негізгі ұйымдастыру қатарына тәуелділігі 5. саяси-идеялық бағытта 6. Саяси партиялардың әлеуметтік базалары мен партия электораттары бағдарламалық партияларды орнықтыру байланысы. Тәжірибелік сабақ №3 1. Партиялық жүйенің классификациясы мен ұғымы. 2. Германия, Италияның партиялық жүйесі. 3. Ұлыбритании и Францияның партиялық жүйесі. 4. АҚШ-тың партиялық жүйесі. 5. Ресей Федерациясының партиялық жүйесі. Тәжірибелік жұмыс №4 1. Қоғамдық-саяси одақтар мен қозғалыстар - анықтамасы, негізгі сипаттамасы. 2. Қоғамдық-саяси қозғалыстар мен одақтар – саяси мақсаттың жетістікке жету тәсілдері. Тәжірибелік сабақ №5 1. Табиғат және басшылық маңызы, оның объективті және субъективті жақтары. 2. Негізгі басшылық теориясы, түсіндіру мүмкіншілігінің шегі. 3. Типология басшылығына түрлі қарастар. Тәжірибелік сабақ №6 1. Жалпы және ерекше партиялық жүйелердің батысеуропалық мемлекеттерге жетелуі. 2. Батыс Еуропа мен болашақтың дамуындағы қазіргі саяси партиялардыңжағдайы.
1. АҚШ-тағы партия мен партия жүйесінің тарихи қалыптасуы. АҚШ-тағы институционалдық саяси партияларпроцесі. 2. Республикалық партияның саяси портреті. 3. Демократиялық партияның саяси портреті. 4. АҚШ-тың саяси партиясына мінездемежәне оның функциялау ерекшеліктері: 4.1. АҚШ-тың партиялық жүйесіне жалпы мінездеме; 4.2. Сайлау процесіндегі партиялар; 4.3. Партияның парламенттік қызметі; Тәжірибелік сабақ №8 1. Партиялық жүйеге мінездеме. 2. Жүргізуші саяси қозғалыстардың сипаттамасы (Единство, Яблоко, Наш дом – Россия, Союз правых сил). 3. Негізгі саяси партиялар және олардың портреті (КПРФ, ЛДПР т.б.). Тәжірибелік сабақ №9 1. Заңдылық деңгей мен лоббизмдегі саяси партиялардың қызметі. 2. Лоббизмнің этикалық және оң көзқарасы. Дамыған демократиялық мемлекеттер мен дамып жатқан елдердің тәжірибесі. Тәжірибелік сабақ №10 1. Сталиннің тоталитарлық басқару кезіндегі ХХ съезд КПСС және КСРО-дағы жеке либералдық саяси режимі. 2. 60 ж. бірінші жартысы мен 80-ші ж.ж. диссиденттік топтар мен ресми емес мәдени-ағартушылық ұйымдардың қызметі. 3. Идеялардың жаңғыруы мен саяси жүйені ынталандыру, 1982-1983 ж.ж. аяғында КПСС басшылығымен алға жылжуы, олардың қарама- қарсы сипаттамасы. 4. Горбачевтің қайта құрылуы. Саясатта партияның негізгі өзгерістері. Тәжірибелік сабақ №11 1. Қазан революциясынан кейінгі алғаш жылдары Қазақстандағы саяси партиялар мен қозғалыстардың қызметі. 2. «Алаш - Орда», «Үш жүз» т.б. партиялар мен партия большевиктер арасындағы қатынас. 3. Саяси партия өкімділіктері және Қазақстандағы (20-30-шы ж.ж.). олардың жетекшілері. Тәжірибелік сабақ №12 1. 1999-дағы парламент сасайлауы – саяси
партиялардың қатысуы, пропорциялық сайлау жүйесіне элементтер кіріспесі. 2. «Отан», Қазақстанның Азаматтық партиясысы, Аграрлық партия, КПК т.б. партиялар Әлеуметтік база, мемлекеттің саяси өмірге ықпал етуі және саяси-биліктің шешілу ұғым процессі. Тәжірибелік сабақ №13 1. Қазіргі Қазақстан шартына саяси партиялар мен қозғалыстардың топтастыру критерилерін қолдану. 2. Қазіргі саяси партиялар және қозғалыстарды ұйымдастыру топтар мен идеологиялық қабаттың ерекшеліктері. 3. ҚР-дағы саяси және партия басшылығының мәселелері. Тәжірибелік сабақ №14 1. 1991 жылдан кейін партия мен қозғалыстардың сол бағыты: Қазақстандағы Коммунистік партиясы жәнеәлеуметтік партия. Идеяның орнауы мен тактикасының айырмашылығы, сол бағыттың ішкіпартиялық пен ұйымдастыруға қайшы келуі. 2. Әлеуметтік база, оның табиғи өзгерістері. Қазақстан жағдайының негізгі бағдарламалық қойылуы, сол идея эволюциясы. 3. ҚР-ның басқа партиялар болашағы – бөгде идеялар мен басқа партиялардың қолдауы экономикалық жағдайға әсер етуі. Тәжірибелік сабақ №15 1. Қазақстанның Халық конгресс партиясы, Азаматтық партия, Аграрлық партия, Республикалық саяси партия «Отан», НПК «Алаш» т.б. Пайда болуы, қазіргі жағдайы. 2. Әлеуметтік база, бағдарламаны бекіту – Қазақстан саяси партияларының басқалардан негізгі айырмашылықтары. Тәжірибелік сабақ №16 1. «Невада-Семей» антиядролық қозғалысы. Пайда болуы, эволюциясы жәнеқызметі, тарихи маңызы. 2. Қазақстанның қоғамдық-саяси ұйымдары мен қозғалыстарының әлеуметтік базасы. Жарияланатын мақсаттар мен міндеттерді жетілдіру процесі мен басшылығы. Тәжірибелік сабақ №17 1. Эксперттік саяси қоғамдастықтардағы талқылау пәні ретіндегі парламенттік таңдаудағы сайлаудың мажоритарлық және пропорционалдық жүйелер қатынасының мәселелері. 2. Партиялық бірлестіктер
мен
коалициялардың болашағының қалыптасуы Қазақстандағы көппартиялықтың әртүрлі саяси спектрлері мен кейінгі дамуындағы нұсқаулары. 3.1.5 Өзіндік жұмысына тақырыптар 1. Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар саяси теорияға объективті зерттеу ретінде. 1. Сайлау жүйесінің партияға қатысуы мен ролі. 2. Саяси партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар және одақтастардың сайлау жүйесіне ықпал етуі. Ұсынылатын әдебиеттер [6] бет. 9-14, [8] бет. 10-14. 2. Партиялық жүйелер. 1. Авторитарлық саяси режимдегі партиялық жүйелер. 2. Көппартиялық жағдай мен демократиялық мемлекет атрибут ретінде.
1. Лоббизм және қоғамдық-саяси бірлестіктер. 2. Қаржыландыру көздері мен өз тобына қосу. 3. Саяси-қоғамдық қозғалыстар мен ұйымдар демократиялық мемлекет элементі ретінде.
1. Саяси басшының негізгі түрлері, жеке мәдени мәселесі және демократиялықбасқарудың саяси партиялар мен қозғалыстардың ерекшелігі. 2. Р. Михельстің «Олигархияның қатал заңы» мен дамыған мемлекеттердің қазіргі партисы – басшылық мәселесі. 3. Партиялық басқарудың рекруттеу әдістері. Ұсынылған әдебиеттер [4] бет 25-32, [8] бет 25-35. 5. Батыс Еуропа елдеріндегі партиялық жүйе. 1. Францияда мемлекеттік аппаратпен механизмдер байланысы. 2. Ұлыбританиядағы мемлекеттік аппаратпен механизмдер байланысы. 3. Германиядағы мемлекеттік аппаратпен механизмдер байланысы. 4. Италиядағы мемлекеттік аппаратпен механизмдер байланысы. Ұсынылған әдебиеттер [6] бет. 60-69, [19] бет 14-22. 6. АҚШ-тағы партиялық жүйе. 1. АҚШ-тағы партияның президенттік билік пен басқарушының өзара қатынасы.; 2. АҚШ-тағы партияның қоғамдық қозғалыспен өзара қатынасы. Ұсынылған әдебиеттер [6] бет. 40-48, [8] бет. 34-39. 7. Ресей Федерациясындағы партиялық жүйе. 1. Сайлау процесі мен парламенттік қызметте саяси партиялар мен саяси қозғалыстардың алатын орны. 2. Политические партии и политические движения в отношении с исполнительной властью. 3. Саяси қозғалыстар дамуындағы жаңа беталыстар, Ресейдегі саяси партиялар мен саяси жүйелер. Ұсынылған әдебиеттер [8] бет. 20-28, [9] бет. 24-32. 8. Саяси өмірдің лоббизм феномені. 1. Лоббизнің негативті салдарының алдын алу механизмдері. 2. Қазақстандағы лоббизм.
1. ҚР-ның сол партия болашағы – бөгде идеялар мен басқа партиялардың қолдауы экономикалық жағдайға әсер етуі.
1. Ортақ саяси партиялардың саяси процеске ықпал етуі. 2. Қазақстандағы ортақ партиялардың беталысы мен болашағының дамуы.
Ұсынылған әдебиеттер [6] бет. 19-24, [8] бет. 14-22. 11. Қазақстандағы саяси-қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар. 1. Саяси процеске ықпал етуі, саяси-билік шешімін қабылдау процесі. 2. Әйелдердің қоғамдық-саяси ұйымдары. 3. Қоғамдық-саяси экологиялық ұйымдар. Ұсынылатын әдебиеттер [12] бет. 20-28, [15] бет. 16-18. 12. Қазақстанның партия жүйесінің беталысы мен болашағының дамуы. 1. Партиялық жүйенің мемлекетпен негізгі механизмдік байланысы. 2. Президенттік және парламенттік сайлауға қатысу.
1. Бірпартиялықтың негізгі сипаты. 2. Фашисттік және коммунистік бірпартия. 3. Бір партиялық пен демократия. Ұсынылатын әдебиеттер [7] бет. 8-18, [9] бет. 18-22. 14. Екі партиялық саяси жүйе. 1. Екі партиялықтың типтері. 2. Екі партиялық пен сайлау режимі. Ұсынылатын әдебиеттер [7] бет. 26-28, [9] бет. 10-12. 15. Көпппартиялық саяси жүйе. 1. Көпппартиялылықтың даму жолдары. 2. Көппартиялық тәртіптердің типтері. 3. Көппартиялық пен дауыс берудің екі туры. 4. Көппартиялық пен жүйе пропорциясының өкілдері Ұсынылатын әдебиеттер [7] бет. 30-38, [8] бет. 12-14. 16. Саяси партиялардың одақтасы. 1. Бірігудің алға жылжу күштері. 2. Сайлаушылар, парламенттік, билік одақтастары. 3. Одақтастардың саяси географиясы. 4. Одақтастар арасындағы қатынас.
1. Қоғамдық ойдың екі деформация түрі. 2. Партиялық жүйелер мен қоғамдық ойдың.
1. Партиялар мен биліктердің бөлінуі 2. Партиялар басқару билігінде. 3. Партия және функция оппозициялары. Ұсынылатын әдебиеттер [6] бет. 20-28, [8] бет. 24-32. 3.2 СӨЖ мазмұны (оқу турі – күндізгі) № СӨЖ түрі
Есеп формасы
Бақылау түрі Сағат көлемі 1 Дәріс сабағына дайындық Сабаққа
қатысу 17
( 1*17)
2 Тәжірибе
сабағына дайындық,
үй тапсырмасының орындалуы Жұмыс дәптері
Сабаққа қатысу
25,5 (0,5*14
) 3 Аудиториялық
сабақ
мазмұнына кірмейтін материалдың оқытылуы, Конспект Коллоквиум 42,5 ( 2.5*14 ) 4 Бақылау іс-шараларына дайындық
РК 1, РК 2 5
90
Ұсынылған әдебиеттер тізімдері Негізгі: 1. Антонова И.М. Общественные движения и проблемы власти // Социально политические науки. – М., 1999., № 4. 2. Бабакумаров Е.Ж. Казахстан: политическое измерение социальной стратификации общества. – Алматы, 1999. 3. Балгимбаев А.С. Проблемы формирования партийной системы в РК / Демократическая модернизация Казахстана: стратегия развития в 21 веке. - Алматы, 1999. – С. 37-39. 4. Булуктаев Ю.А. Дьяченко С.А.., Карамзина Л.И. Политические партии Казахстана: справочник. - Алматы, 1998. 5. Дьяченко С.А. Партогенез в Казахстане состояние, проблемы и перспективы. – Алматы «Каусар – булек», 1997 г. 6. Дюверже М. Политические партии. М., 2005. – 544 с. 7. ЗаславскийС. Е. Основы теории политических партий. М., 2007. 8. Топорина Т. В. Партии и партийные системы. Астана, 2001. Қосымша: 9. Алтухов В.Т. Обновление программы СДПГ.// Социально-политические науки. – 1990. - №8. с. 117-123. 10.
Арсеньев Э. Франция: проблемы и политика: очерки о социально-политической жизни. – М.: Политизд, 1984. – с. 63. 11.
Британский электорат: концепция «упадка двухпартийности»: Научно- аналитический обзор. М., ИНИОН, 1987. – 46 с. 12. Городецкая Н.Е.
Великобритания: избиратели, выборы, партии. 1945-1970 гг. М., Наука, 1974. – с. 74.
13. Гуторов В.А. Донин Л.Я. Понимание сущности государства и демократии партий «зеленых» ФРГ // Вестник Ленинградского ун-та, сер. №6, история КПСС, научный коммунизм, философия, право. Вып. 3, 1990. – с. 24-30. 14.
Даниленко В.Н. Политические партии и буржуазное государство. М., 1984. – с. 34. 15. Динаминс М. Либеральная партия ФРГ: поиск выхода из «кризиса идентичности» // Международная экономика и международные отношения, №1, январь 1999. с. 75-81. 16. Джжанда К. Сравнение политических партий: исследования и теория / Современная сравнительная политология. Хрестоматия. М., 1997. 17. Евдокимов В. Б. О классификации буржуазных партийных систем / Избирательные системы и партии в буржуазном государстве. М., Институт государства и права АН СССР, 1979 г. – с. 39. 18.
Жигалов
К. В.
Современная Великобритания: Очерки политической системы и социально-экономической жизни. – Астана: Елорда, 2001. 19.
Зонтхаймер К. ФРГ сегодня: основные черты политической системы. – М.: Памятники исторической мысли, 1996. – с. 283. 20.
Зонтхаймер К. ФРГ сегодня: основные черты политической системы. – М.: Памятники исторической мысли, 1996. – с. 278. 21.
Кулик А. Партийная демократия: политические партии в формировании открытого общества на Западе и в России. – М. 1997 г. 22.
Кочетков А. П. Политические партии и партийные системы. // Вестник Московского университета. Сер. 12, политические науки. № 6, 1998. с. 3-18. 23.
Любин М. Итальянская партийно- политическая система в 90-е годы // Международная экономика и международные отношения. №3, 1998. 24.
Мозебах Б. Движение «зеленых» во Франции / Политические партии и движения в России и на Западе: процесс формирования. Методы исследования. М., 1994. – с. 123-128. 25.
Михельс Р. Социология политических партий в условиях демократий // Диалог. 1990, № 18. 26. Пушкарева Г.В. Партии и партийные системы: концепция М. Дюверже // Социально-политический журнал, 1993. - № 9-10. – с. 116. 27. Политические сдвиги в странах Запада (конец 70-х – 80-е гг.). – М.: Наука, 1989. – с. 142. 28. Партии и выборы в капиталистическом государстве. М.: Наука, 1980. 29.
Политические сдвиги в странах Запада (конец 70-х – 80-е гг.). – М.: Наука, 1989. – 248 с. С. 189. 30. Политические партии стран Западной Европы в 80-е годы. М.: ИНИОН, 1984. – Вып. 2. – с. 88. 31.
Перегудов С. Западная социал-демократия на рубеже веков // Международная экономика и международные отношения. №6, июнь, 2000. 32.
Политика и общество во Франции. – М.: Издается Отделом Печати Посольства Франции в Москве, 1993. – с. 27. 33. Перегудов С. Великобритания после парламентских выборов. // Мировая экономика и международные отношения, №11, ноябрь 2001. 34. Преображенская А.
Французская социалистическая партия и европейская социал-демократия // Международная экономика и международные отношения, №6, июнь, 2000. с. 47-52. 35.
Стародубский Б.А. Политические режимы европейских буржуазных стран. Свердловск: Издательство Уральского ун-та, 1989.- с. 57. 36.
Сокольский
С.П. Христианско- демократический союз ФРГ: идейные истоки программы и политики / Политические партии и движения. Христианско-демократические движения в Европе. Реф. сб. М., 1994. 37.
Стародубский Б.А. Политические режимы европейских буржуазных стран. Свердловск: Издательство Уральского ун-та, 1989. с. 47. 38.
Шаран П. Сравнительная политология. Ч. 2. М.1992. – с. 207. 39. Шмачкова Т.В. Мир политических партий. // Полис. №1-2, 1992. Мамандықтың оқу жұмыс жоспарынан көшірмесі Ф СО ПМУ 7.18.1/10 050502 «Саясаттану» мамандықтың оқу жұмыс жоспарынан «Саяси партиялар мен саяси жүйелер» пәнінен Көшірме Оқу түрі Бақылау түрлері Студенттер жұмысыны
ң сағат көлемі
Курс және семестр сағаттарын реттеу (сағаттар) эк з.
ч. К п. К р. К он тр . Р аб Барлығы 4ә рі с Т әж . ла б С өж 4ә рі с Т әж . ла б С өж жа лп ы ау д С Ө Ж Күндізгі ЖОБ базасынд
а 5 13 5 45 90
5 семестр 6 семестр 30 15 90
әдістемелік әдебиеттері Негізгі және қосымша әдебиеттер тізбегі (аты, авторы, басылып шыққан жері, шыққан жылы) С ем
тр Дана саны Н Б и м . С . Б ей се м ба ев а К аф ед ра Қ ол да ну ш ы 1 2 3 4 5 Негізгі әдебиеттер Қазақстандағы
саяси
партиялар: анықтағыш. Булуктаев Ю. А., Дьяченко С. А. – Алматы, 2005. 5 3
5 Қазақстандағы партогенез: жағдайы, мәселелері мен болашағы. Дьяченко С. А. – Алматы “Каусар-булек”, 2007. 5 5 - 10 Саяси партиялар. Дюверже М. – М., 2005. 5 1 - 15 Саяси партиялардың негізгі теориялары. Заславский С. Е. – М., 2007. 5 2 - 15 Партиялар мен партиялық жүйелер. Топорина Т. В. – Астана, 2005. 5 5 - 10
Демократиялық партия: политические партии в формировании открытого общества на Батыс пен Ресейде саяси партиялардың ашық қоғам болып қалыптасуы . Кулик А. – М., 2007. 5 2 - 10 Партиялық жүйелерді салыстыру: зерттелуі мен теориясы / Қазіргі салыстырмалы саясат. Хрестоматия. Джжанда К. - М., 2005. 5 2 - 15 Ұлыбритания: сайлаушылар, сайлаулар, партиялар. 1945-1970ж.ж.. Городецкая Н. Е. - М., Наука, 1999. 5 1
10 Саяси партиялар мен буржуазиялық мемлекет. Даниленко В. Н. - М., 1998. 5 2 - 5 Партиялық жүйелерді сұрыптау туралы: сайлау жүйелері мен партиялар. Кочетков А. П. - М., 1999. 5 1
10 Британиялық
электораттар: “Екі
партияның құлауы” туралы тұжырымдама: ғылыми-зерттеулік шолу , - М., ИНИОН, 1997. 5
- 5 Қазақстан: Әлеуметтік қоғамдағы саяси өлшеу. Бабакумаров Е. Ж. – Алматы, 2004. 5 2 - 10 Қоғамдық-саяси ұйымдар
мен
қозғалыстар. Антонова И. М. – М., 2001. 5 3 - 10
Проблемы формирования партийной системы в ҚР-ның саяси жүйенің қалыптасуындағы
мәселелер / Қазақстандағы
демократиялық модернизация: ХХІ
ғасырдағы стратегиялық даму. - Алматы, 1999. 5
- 10 Document Outline
жүктеу/скачать 150,99 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|