К14 Л. К. Казангапова


■! 11 8 Бүл  зерптеу  еңбегіміздегі  қолданылган  х 2  —



Pdf көрінісі
бет12/15
Дата29.12.2016
өлшемі9,27 Mb.
#698
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15

■!
11
8
Бүл  зерптеу  еңбегіміздегі  қолданылган 
х 2  —  критерийі  әдісі
педагогикалық 
зерттеулерде 
екі 
жиынның 
объектілерінің 
үлестірулерін  салыстыру  үшін  қолданылады,  ягни  қарастырылып 
отырган  жиындардың  екі  тәуелді  емес  таңдамаларын  қандаи  да  бір 
қасиеттері  бойынша  осы  қасиеттің  өзгеру  шкаласы  негізінде 
салыстыру  үшін  қолданылады.  Бақылау  жүмысының  нәтижелерін 
салыстыру  үшін 
х 1  ~  критерийінің статистикалар  мәндері  төмендегі
формула бойынша есептеледі
X
(Іі*ъ 
- І г * и )
 ■*" 
( 2 )
мүнда,  /,  -  бірінші таңдамада қарастырылган жүмыстар саны;
/2  -  кінші таңдамада қарастырылган жүмыстар саны;
Ки  -   бірінші  таңдамада  і-ш і  категориялы  салыстырмалы
багалар саны;
екінші  таңдамада  /-ш і  категориялы  салыстырмалы
багалар саны.
Егер, 
х
г  > 
X 1 
кршт 
болса, 
онда  бұл 
үлестірулер 
арасында
айырмашылық үлкен, ал, 
х 2  <  X
2ч»«  болса, онда айырмашыпық елеусіз
126

болады.  Тәжірибе  барысында,  бақылау  және  эксперимент  топтарда 
орындалган  жұмыстан  кездейсоқ  50  жұмыстан  алынды.  Үсынылған
оқыту 
әдістемесінің 
тиімділігін 
тексеру 
үшін 
жүргізілген 
экспериментік  топтагы  бақылау  жұмысы  мен  бақылау  тобындагы 
бақылау  жұмысының  нәтижелерін  салыстыратын  кесте  дайындалды. 
Тестілеу нәтижесі 7-кестеде бейнеленген.
7-кесте - Тестілеу нәтижесі
Салыстырмалы бага
Бақылау топтары
Эксперимент топтары
80%<= К <100%
3
9
60%< К <= 80%
12
28
40%< К <= 60%
25
11
К <40%
10
2
/,  = /2  жагдайын  қарастырып  отыргандыктан, 
х '   ~  критерийінің
формула
*2=Х
;=1
кь
 + 
къ
(
3
)
Сондықган,

( 3 - 9)2 
( І 2 - 2 8 ) 2 
(2 5 - I I ) 2  ,   (10Г_2)І . , П„  
.
X  =
3 + 9 
12 + 28 
25 + 11 
10 + 2
Бос  болу дәрежесі  4 -  ке  сәйкес  (соответствие  четырем  степеням 
свободы) 95  пайыздық ықгималдыкта 
х 2 крит  мэні  кесте  бойынша  9,49 
болады.  Сонда,  20,13  >  9,49  болгандықтан,  өткізілген  тестілеу
нәтижесінде
үшін 
елеулі
айырмашылық бар деп қабылдаи аламыз.
Оқыту  экспериментінің  соңында  жасалынган  статистикалык
талдау  нәтижесінде  2  — 
сынып  оқушыларына  математиканы
оқытудың  тиімділігін  эксперименттік  тексеру  әдістемелік  жэне
практикалық құндылыгы күмән келтіре алмайтынын көрсетті.
Қорыта  келгенде,  деңгейліктерге  жіктеп  оқыту  бүгінгі  күннің
зерттеу
нәтижелі
дұрыс таңдап алу
127

Ол  үшін  білім  мсн  оқыту  мазмұнының  гылыми  нелзін  тексеру 
мен багалау үдерісіне  ыңғайлап алу квзделеді. Экспериментгік топтын 
кей тұста алдыңгы  жылдардан томен  корсеткіш беруі байкалды. Оның 
басты  себебі  дсңгсйлік  тапсырмалардың  күрделілігі  стандарт  шепнің 
өзінде 
киындык  гугызатыны  аіііирылды.  Сол  себепті  1  -   ші деңгейдің
озі  энристикалыкка  жауап  берсе,  онда  кайталаным  деңгейінен 
окушылар  отнсйді.  Бұл  деңгейлікгі  тапсырмалардың  окулыктар  мен 
күжаттамаларда дұрыс  кұрьшмауының салдары демекпіз.
2.3  Бастауы ш   меісгсбііідс окуш ы лар аралы гы и да жүргізілген
эксііерим еиггік  тексеру  коры ты нды лары
Тексеру  қорытындылары  туралы  екінші  сынып  дәптеріндегідей,
баска  сынын  жүмыс  дәптерлері  де  мектентерде  сыннан  отілді,  мұнда 
теориялық білімді тексеру, бақылау максатында сүрактар және білімді 
тиянактауга  арналгаи  бакылау  жұмыстарына~всЛггер  бсріліп,  жауап 
жоне ссептеу үшін дәіггерде орын  калдырылады  математика есепгерін 
шыгара  білуге  үйрету  жоие  берілген  тагісырмаларды  дұрыс  орындау 
көрсетіледі.  Бүгінгі  күинің  жаіъідайына  байлаиысты  бсрілген  есепте 
окушылардыц  әргүрлілігін  ескере  отырыи,  6ц  алдымен  теориясынан 
гүсінікгеме  беріледі.  Нсептер  жеңілден  біртіндегі  күрделіге  ауысып
огырады.
маглүмат
беру  керек.  Біздің  ойымызша,  есептердің  ішінде  міндетті  деңгейге 
арналган  есепгер  қалыпты  да,  мүмкіндік  деңгейде  берілгені  киындык
туіъізады.
Бірак,  дәптердегі  берілген  үлгі  есептерге  карап  оқушы  өзі  есепті 
шыгаруга  мүмкіндік  алады  окушыны  біраз  ойландырады  өте  жақсы 
үлгеретін білімді  оқушыларга гана емес, барлык оқушы бірдей бастап, 
ессп  қиындыгына  шамасы  келмегендер,  уакыт  оздырып,  теориясын 
оқын  ұстаздың  көмегінсіз  өзі  қайтадан  сол  тапсырмага  оралып 
берілген  тапсырмаларды  нэтижелі  дұрыс  орындайды.  Эксперимент 
нэтижелерін 
багалау 
үшін 
эксперименталды 
сыныптагы 
экспериментке  дейін  жэне  эксперимснт  барысымен  кейінгі  кезеңдегі 
окушылардын  оку  үлгеріміне  галдау  жасалынды.  Нэтижені  келесі
деректерден байкауга болады.
Эксперимеиталды  сыныптарда  (2  —  сынып)  математикадан  II 
тоқсандагы  орта  балы  І   3,90;  III  тоқсанда-4,21  ягни  орта  балл  8  % 
артты.  Осы  сыныпта ана тілі орта баллы II токсанда -  4,1;  III тоқсанда
-   4,21  ягни  орта  балл  2,7  %  -   га  артты.  Бұл  эксперимент  болжамына 
сэйкес, дэптердегі ессптер мсн тапсырмалардың максаты

математиканы  ізгілендіру  гана  емес,  математиканың  комегімен
гуманитарлық  пәндерге  көңіл  аудару.  Бақылау  сыныбы  үшін  сәйкес 
көрсеткіштер  математика  ионі  бойынша  орташа  балл  0,9  %  -   га  гана 
артса,  ана  тіліне  2,28 
%  -   га  арткан.  Математика  пәнінен  орташа 
баганың 
өзгеру 
динамикасы 
шыгарылуы 
үшін 
экспернмент 
барысында  жұмыс  дәптерімен  бірге  тәрбиелеуші  есептер  жинагының 
есептері  қолданылып,  бірнеше  сауалнамалық  сұрақтармен  жұмыстар 
ұйымдастырылды (А қосымша).
Окулықгагы 
математикалык 
мазмүнга 
сай 
косымша 
құрастырылган 
есептерден 
тұратын 
жұмыс 
дәптерлері 
математиканы  окытудың  қолданбалық  жэне  тәрбиелік  багытын 
күшейтуді практикада іске асырудың бір үлгісі бола алады.
Жұмыс дәптерлерінің ұтымды жактары коп:  мұндагьі есептер оқу 
багдарламасына  сай  жэне  оқулықтагы  есептердің  логикалык жалгасы 
болуымен 
қатар,  оларды  стандарт  емес 
есептермен, 
өмірлік 
мысалдармен  байланыстырылган  есептермен,  ягни  математикалык 
білімдердің 
қолданбалық 
деңгейін 
айқындайтын 
есптермен 
толықтырады,  оқушыга  ұсынылган  тапсырмалар  ішінде  есепті 
құрасгыруга да тапсырмалардың берілуі — оқушыныц шыгармашылық 
әлеуетін  оятыи,  есептегі  математикалық  мазмұнның  толық  игерілуін 
қамтамасыз етуді  коздейді, оқушыны оздігіиен ізденуге жетелейді.
Дэптерді  оқу  үдерісіне  енгізу  нәтижелеріне  келсек,  нэтижелер 
зерттеу  болжамын  құптады  дей  аламыз:  бірқатар  параметрлер
бойынша, 
оқушылардың 
үлгерімдері 
корсеткіштерінің 
жогарылаиганы 
байқалды. 
Бастауыш 
сынып 
окушыларыныц 
үлгерімдері  туралы  көрсеткіштерін  алуга  барлыгы  2903  оқушының 
жұмыстары карастырылды (8-кесте).
Деңгейлер
Орташа
Барлыгы
жогары
төмен
оқушы
окушы
Эксперименттж
топ
Бақьшау тобы
8-кесте  — Эксперименттік  жэне  бақылау  топтарының  салыстырмалы
нэтижесі
Эксперимент  нэтижелері  окушылардын  өз  шыгармашылыгын 
дамытудың  негұрлым  жогары  дәрежесіне  көтерілгенін,  танымдык
129

үдерістерініц  дамыгандыгының,  окушылардың  өз  шыгармашылык
мүмкіндіктерін  өзектілендіру дэрежесінің артканын  көрсетті.
Сонымен, 
біздің 
зерттеуіміздегі 
диагностиканың 
негізгі 
багыттары  мыналар  болды:  окушылардың  шыгармашылыгының даму 
деңгейін  ескеру,  осыган  орай*  оның  компоненттерін  аныктап,  әрбір
компоненттің  критерийлік  сипаттамасы  жасалды,  технологиялык 
гүтастык пен  гісихологиялык ахуал ескерілді.
Зерттеу  нэтижелері  бакылау  топтарына  караганда  жогары 
деңгейдегі  оқушылар  санының  өсуіиің  жагымды  динамикасын 
корсетті.  Алынган  мэліметтер  окушылардың  шыгармашылыгын
дамыту жүиесінің тиімділіп турапы аитуга мүмкшдік оерді.
Сынакггар 
алу 
жүйесін 
пайдаланатын 
мониторинг 
біздің 
сараптамамызда  оқушылардың  көп  деңгейлі  тапсырмаларды  таңдау 
еркіндігін  назарда  үстады  және  біріншіден  оку  үдерісінің  агымдагы 
нәтижелері  мен оны түзету мүмкіндіктерін; екшішЩеи,  педагогикалык 
кадрдың  шынайы  деңгейін,  олардың  инновациялық 
міндеіггерді 
шешуге даярлыгын айкындауга мүмкіндік берді.
Келесі  тскссру  барысында  барлыгы  530  оқушы  қамтылып,  оның 
эксперименттік сыныптарында 263  оқушы,  ал  бақылау  сыныптарында 
барлыгы  267  оқушы  қамтылды.  Алгашқы  кезеңде  эксперименттік 
сыныптар  мен  бакылау  сыныптарындагы  окушылардың  үлгерімі 
шамалас болды.
Эксперименттің 
алгашқы 
кезеңіндегі 
бақылау 
және 
эксперименттік 
сыныптардагы 
окушылардың 
білімді 
меңгеру 
көрсеткіштері  төрт деңгей  бойынша сараланды,  оны  9-кестеден  және 
10-кестеден  көруге  болады.  Бүл  кестелерде  келтірілген  айқындау 
экспериментінің  нәтижелері  мен  бақылау  экспериментінің  нәтижесі 
мәліметтерін,  сурет 
3-тегі  диаграммадан  жэне  сурет  4-тегі 
диаграммадан көруге болады.
Айқындау  эксперименті  кезінде  оқушылардың  математика  пәні
бойынша  білім,  біліктерінің  деңгейі  жэне  олардың  багдарлама
талаптарына  сэйкестігі  тексеріліп,  талдау  жасапды.  Экспериментгің
оүл  кезеңі  сабақ  барысына  бақылау  жасау,  мүгалімдердің  іс-
эрекеггерін 
жэне  окушыларды  —  оқыту 
нэтижелерін  талдау,
окушылармен,  мұгапімдермен  эңгімелесу  сияқты  зерттеу  эдістері 
аркылы жүзеге асты.
130

9-кесте - Айқындау экспериментінщ нэтижелері
Деңгейлер
Бақылау тобындагы 
оқушылар саны -  267
Эксперимент тобындагы 
оқушылар саны -  263
2-сынып (басы)
2-сынып (басы) 
|
Қайталану
41 
(15,3%)
42 
(16%)
Алгоритмдік
134 
(50,2 %)
131 
(49,8 %)
Эвристикалық
89 
(33 %)
87 
(33 %)
Шыгармашылык

(1,5%)

(1,2%) 
1
9-кестеде келтірілген  мәліметтерді сурет 3 — тегі диаграммадан  көруге 
болады.
140

120
.4 .-
100
80
60
40
20

к -
■ і  
•-ч   *-'1' *
т д 
*
•Чрр  М
■  
.

 
С  і

л  
1
■ л
I X *   I  

-  ■
В  
І
Ы  
• 
;
■  г
. 1
|Ч»|
ІМ И ІІ
1
қайталану 
Іалгормтмдік
□  эвристикалык;
□  шыгармашыл ық
Бақылау тобы 
Эксперимент тобы
3-сурет -  Айқындау экспериментінің диафаммасы
10-кесте  -  Бақылау экспериментінің нәтижесі
Деңгейлер
Бакылау тобындагы 
оқушылар саны -  267
Эксперимент тобындагы 
окушылар саны -  263
2-сыньш
2-сынып
Кайталау
130 
(48,7%)
12 
(4,7%)
Алгоритмдік
97 
(36,3%) 
1
56 
(21,3%)
Эвристикалык
34 
(12,7%)
132 
(50.2%)
Ш ы гарм ашыл ық

(2,3%)
63 
(23.8%)
131

10-кестеде  келтірілген  мәліметтерді сурет 4- тегі диаграммадан  көруге
болады. 
'
і
Бақылау 
тобы 
Эксперимент тобы
■фиталаиу
Вілгормтцдік
Омриамалыц
□шыгврмашыльц
4-сурет  -  Бақылау экспериментінің диаграммасы
Қорыта  келгенде,  деңгейліктерге  жіктеп  оқыту  бүгінгі  күннің 
талабы екеніне зерттеу еңбегі қол жеткізді.
Барлық білім  мазмүнының нәтижелі болуының басымдыгы оқыту 
технологиясының амалдауын дүрыс таңдап алуга жол ашады. Ол үшін 
білім  мен  оқыту  мазмүнының  гылыми  негізін  тексеру  мен  багалау 
үдерісіне ыңғайлал алу көзделеді.
Білім  алудың  алгашқы  жылдарынан  бастап  —  ақ  балалар 
жүмыстың  тиімді  амалдарын  игеруге  тиіс:  жоспар  бойынша  әңгіме 
қүру,  оқыгандарының  ішінен  басты  пікірді  таба  білуі,  оны  дәлелдеуі, 
оқу  материалын  тиімді  етіп  жаттай  алу.  Оқушылардың  ой  еңбектерін 
дене  еңбегімен,  дене  шынықтырумен  сапалы  түрде  алмастыруга  бос 
уақытын дүрыс өткізуге үйретудің маңызы зор.
Алайда,  балалардың  таным  — білім  мүмкіндіктерін  есепке  алмай, 
оқытудың гылымилық талаптарын шексіз арттыра беруге бола ма? Кез 
келген  жастагы  балага  қандай  да  болсын  күрделілігі  эртүрлі  білімді 
лайық деп санауга бола ма?
Мектепке  дейінгі  балалар  мен  бастауыш  сынып  окушыларын 
эксперименталды  оқыту  ықпалымен  қайсыбір  педагогтар  қандайда 
болсын оқу пәніне дамудың кез келген сатысында тиімді етіп үйретуге 
болады  деген  қорытындыга  келеді.  Атап  айтқанда,  белгілі  американ
педагогы Д. Брунер осындай көзқарасты үсынады [169].
132

Бүл  -   келесі  сабакка  эзірленгенде  күн  сайын  үстаз  алдында 
түратын  мәселе.  Амал  қанша,  мүны  барлык  мүгалім  бірдей  дүрыс
шеше бермейді,  олардың  кейбіреулері  жеңіл  жолды  тауып,  оқытудың 
гылыми  болу  талабын  бүзады.  Бүдан  шығар  корытынды  кей  түста 
гылымилыгы  мүмкіндегінен  артып  кетсе,  стандарт  талабынан  төмен 
болып шыгатыны байқапып жүр.
Эксперименттік  жүмыс  оқулықтагы  материалдың  стандартпен 
жэне  күрылган жүмыс дәптерімен  сәйкесіп  келуі  нәтижесінде үтымды 
үйымдастырылады.  Өйткені,  мемлекеттік  күжаттардың  талабы  мен 
ұстаздын эксперимент жүмысын  кұру  іс-  эрекеті  сай  келуі  білім  беру 
кеністігінің ең басымдык тұсы демекпіз.
133

Қ оры ты и ды
Білім  беру  іс-эрекетінде  Кенестік  дэуір  тэуелсіз  Қазақстан 
сапасына ауыскан  түста  бұрынгы  әдістер,  оқытуга  катысты  ғылыми — 
педагогикалык  негіздің  бәрі  дерлік  реформага  түсіп,  кейбір  түста 
оның  түбірімен,  радикалды  тургыда  өзгерістерге  үшыраганы  белгілі. 
Сол  себепті  бүгінгі  таңда  бір  мектептің  кабырғасында,  базасында  үш 
түрлі  иерархиядан  өту де кездеседі.  Ол  Павлодар  қаласының бүрынгы 
мал  шаруашылығы  өкілдерінің  балаларын  окытатын  №3  мектеп  -  
интернаты  болатыи.  Ол  интернат  1995  жылдары  гимназия  статусын 
алып,  2000  жылдың  орта  тұсында  дарынды  қабілеттілікке  жеткізу 
бағдарламасын  іске  асыратын  мектеп  мәртебесіне  ие  болды.  Міне, 
осындай  үш  түрлі  кеңістіктен  өгіп  отырган  мектептегі  оқычу  іс- 
эрекетінде  білімденудің  инновациялық  технологияларын  тиімді
пайдалануга багдар жасауга мүмкіндік туғызылды.
Білімденудің  инновациялық  технологияларвГ*эр  оқушының  ішкі 
білім  қорының  сабақтастық  қагидамен  жинала түсуіне  қозғаушы  күш 
екені зерттеу барысында байқалды.  Біздің зерттеуімізде бағдарламалы
-  модульдік технология сапасындағы  саралап  окыту  «Жүмыс дэптері»
түрінде іске асырылды.
Бастауыш  мектепте  дарынды  қабілеттілікті  анықтау  үдерісінде
саралап 
білім 
беру 
нәтижелерін 
қорытуда 
бағдарламалық 
технологияның  алар  орны  ерекше.  Дарындылық  қабілетті  анықтау 
мақсатында 
білім 
деңгейліктеріне 
ыңғайлап 
үсынылатын 
диагностикалық  жүмыстар  (бақылаулар,  жүмыс  дәптері  аркылы 
децгейліктерге  ж ікіеп  окыту  жәие  т.б.)  арқылы  оқушылардыц  білім 
жию 
тәсілдері 
аныкгалады. 
Осындай 
мсүмыстардың 
оцгайлы 
үйымдасуына оның  гылыми -  эдіснамалық аспекіісін  зерделеу  негізгі
субстанция болып табылады.
Оқулыктарда 
берілген 
бір 
деңгейліктерді 
кайгаланым, 
эвристикалы,  шыгармашылық  секілді  үш  деңгейліктерге  жіктеп, 
жүмыс 
дэптерініц 
тапсырмаларын 
орындауга 
ыңгайланды. 
Окушылардың  ізденісін  іс-әрекетке  косу  үшін  үш  түрлі  қайшылықты 
шешу  көзделетіні  байқалды.  Олар:  таңдагі  алган  жолдың  пішімсіздігі, 
жагдайлардың 
нәтижеге 
бағдарланбауы, 
уақытты 
үтымды 
пайдаланбауы.
Мүнымен 
бірге 
эвристикалык 
технологияның 
негізгі 
заңдылыктары 
үсынылды. 

аталып 
отілген 
заңдылықтар 
оқушылардыц  ізденісгік  -   үдерістік  іс-эрекеттерін  пайымдамалык 
дэрежеде  үйымдастыруыпа  негіз  ексиі  аиыкгалды.  Эвристикалық
гехиологияның  педагогикалық  жэне  білімденудің  инновациялық
134

технологияларына  да 
бірдей 
қызмет 
атқаратыны 
дәлелденді. 
Оқушылардың  білім  жиюдағы  жолдарын  дэл  табуы  олардың,  әр
индивидтің  тұлғалық  дәрежеге  жетуінің  мүмкіндігіне  байланысты 
болып келеді.
Саралап,  деңгейлеп  оқыту  технологиясы  осы  эвристикалық
амалды  қолдану  барысында  жүзеге  асырылады.  Бұл  іс-әрекетгің
өркендеуін  тексерудің  жолдары  туындайды.  Тексеру  мен  бағалаудың
әдістері  жіктеліп,  оның  кезеңдері  айқындалды.  Сабақтағы  жұмыстың
әртүрлілігі  ескеріліп,  нэтижесінің  қорытьидысын  рейтингі  талабына
салудың  технологиясы  құрылды.  Жоғарыдагы  білім  беруді  саралап
оқытудың дарындылық қабілетті өркендету  іс-әрекетіне төмендегідей 
тұжырымдар, қорытындылар жасалды:
1) 
бастауыш 
мектепте 
білім 
беру 
үдерісінің 
нәтижеге 
багдарлануының 
тұжырымдамаларын 
жүзеге 
асыру 
үдерісін 
зерделеген галымдардың еңбектеріне талдау жасалды:
а) 
бастауыш 
мектеп 
оқушыларьш 
мемлекеттік 
стандарт 
дэрежесінен 
жогары 
оқытудагы 
саралап, 
даралап 
оқытудың 
өнімділігін анықгаитын гылыми ~  эдіснамалық негіздері айқындалды;
э)  оқу  қазақша  жүретін  бастауыш  мектепте  білім  беру 
жолдарының ұстанымдары сараланды;
б)  білім  беру  үдерісінің  теориялық  басқышында  ұстаздың 
окушымен тең дәрежеде болуыньщ ұгысты тұстары ұсынылды;
в)  білім  нэтижелілігінің  өзі  осы  жинақтай  алу  іскерлігіне 
багынысты іс — әрекет екені айқындалды;
2)  білім  берудің  ойлау  іс-эрекетіндегі  оқушыларга  қозгау  салар 
факторларының 
іріктеліп, 
оның 
білімдену 
инновациялық
технологияларының  траекториялық  қьвметін  атқаратынына  мэн 
берілді:
а)  білім  нэтижелілігіне  жету  мақсатында  синкретті  (біріктіру), 
аналитикалы жолдарының қолданылу мүмкіндігі қарастырылды;
б) 
білім 
көрсеткіштеріндегі 
үдерістік 
(процессуалдық), 
тұжырымдық  —  қызметтік  (концептуально  —  функциональный), 
қажетсіну уәжі  сияқты  үш  кезеңнің жэне  оны  жүзеге  асыруга  қызмет 
етер  өлшемдіктердің,  деңгейліктердің  жіктемелері  оқушылардың 
қабылдау мүмкіндігіне орай сараланды;
3) оқушылардың танымдық қызметтерін өркендетудегі  міндеттері 
айкындалып,  оның  кезеңдері  анықталды.  Ішкі  ойлау  белсенділігін 
арттырудың мүмкіндігі ашылды;
4)  окытудың  қагидалары,  заңдылықтары,  ережелері  түзіліп, 
олардың іс — эрекетгегі қолданым мүмкіндігі ашылды:
135

а) 
казақ  мектептерінде  дарынды  балаларга  білім  берудіц
нэтижеге  жету  жолының  үлгісі  кэдрылды.  Үлгіге  ұлттық  негіз  ретінде
данышпандардың 
ойлау, 
багамдау 
іс-эрекетіне 
қатысты 
пайымдамалары алынды.
Іарынды  қабілеттілікке  бейімдеудің  мұрат  мүддесі  нысанага 
қызмет  етерлік  дәрежеде  с$рыпталды.  Деңгейлік  ішінде  дарынды 
қабілетке  багдар  жасайтын  шыгармашыл  —  креативтік  деңгейліктер 
анықталды.  Дарындылық сапаның  көрсеткіштері  үлгінің негізгі  бөлігі 
ретінде  жеке  қарастырылды.  Дарынды  қабілеттіліктің  өлшемдіктері 
түзілді.  Дарындылық  қабілетгілікті  ұдайы  өркендеіу  үдерісінің 
қамтамасыз  етілуіне  қатысты  оқушылардың  қажетсіну  уәжінің  іс- 
әрекеттегі 
көрінісі 
беріледі. 
Креативтік 
тапсырмалардың 
багдарламалық  —  модульдік  технология 
әдістеме беріледі.
жүйесін  орнықтыратыньша
^қуш ылардың ішкі  оілім жию тәсілдерінің өррендеуінен олардың
таныс  емес  ортага тез  бейімделетіні  оқушылардйң дарынды қабілетке 
не болу дәрежесіндегі  нэтижесі ретінде көрсетілді.
Бастауыш 
мектепте 
саралап 
білім 
беру 
нәтижелерін
қалыптастыруына  тэжірибелік  -   эксперимент  жұмыстары  жүргізілді.
Сараптауга  математика  сабагын  алынып  —  әрекеттері  аталган  үі
деңгейлікке  қатысты  сынақтан  өтті.  Мұның  өзі  «Жұмыс  дәптері»
айдарымен 
бастауыш 
мектеп 
ұстаздарыньщ 
іс-тәжірибелеріне 
ұсынылды.
136

Әдебиетгер
1  Қазакстан  Республикасының  2015  жылга  дейінгі  білім  беруді
дамыту  тұжырымдамасы.  Жоба  //  Егемен  Қазакстан.  -   2003.  -
26 желтоқсан. - 5  6.
2  Алтынсарин  Ы.  Таңдамапы  шыгармалар.  -   Алматы,  1994.  -
285 6.
3  Аймауытов  Ж.  Шыгармалары.  -   Алматы  :  Жазушы,  1989.  -
345 б.
4 Жұмабаев М. Педагогика. — Апматы,  1999. - 1 1 2  6.
5 Байтұрсынов А. Ақ жол. -  Алматы,  1992. -  172 б.
6 Дьюи Дж, Дыои Э. Школа будущего. -  М.,  1922. -  6 с.
7  Коменский  Я.  А.  Великая  дидактика  :  в  кн.  :  Хрестоматия  по 
истории  зарубежной  педагогики  /  сост.  А.  И.  Пискунов.  -   2-е  изд. 
п ерераб.-М .,  1981.-231  с.
8 Руссо Ж. Ж. Педагогические сочинения. -  М.,  1981. — 237 с.
9 Ушинский  К. Д.  Собрание сочинении. — М. — Л.,  1950. — Т.  8. — 
234 б.
10  Выготский  Л.  С.  Воображение  и  творчество  в  детском 
возрасте. Кн. для учителя / Л. С. Выготский. -  М.,  1991. -  93 с.
11  Давыдов В.  В. Виды обобщения в обучении. -  М . : Педагогика.
- 1 9 8 2 .- 4 2 3  с.
12  Занков  Л.  В.  Наглядность  и  активизация  в  обучении.  -   М.  : 
Учпедгиз. — С. 3 — 17.
13  Леонтьев  А.  Н.  Деятельность.  Сознание.  Личность.  -   М.  :
Политиздат. -  1975. -  304 с.
14  Аль-Фараби.  Естесственно—научные  трактаты.  -   Алма-Ата  :
Наука,  1 9 8 7 .-2 8 2  с.
15 Баласагұн Ж. Құтты білік. -  Алматы,  1987. -  355 б.
16  Яссауи 
А. 
Диуани 
хикмет. 
(Акыл 
кітабы)  //  ауд. 
М. Жармұхамедұлы, Б. Дәуітұлы, М.  Шафиги. -  Алматы  :  «Мұраттас» 
гылыми -   зертгеу және баспа орталыгы,  1993. -  262 б.
17 Абай Құнанбаев. -  Павлодар : ЭКО.ҒӨФ. -  2003. -  252 б.
18  Шәкәрім  Құцайбердиев.  -   Павлодар  :  ЭКО.  ҒӨФ,  2003.  -
250 б.
19  Нысанбаев  А.  Диалектика  и  современная  математика.  -  
Алма-Ата :  Казахстан,  1982. -  204 с.
20  Бейсенбаева  А   А   Гуманизация  образования  сггаршеклассников  иа 
основе  межпредметных  связей  :  дис.  ... д-р  пед.  наук. -  Алматы,  1996.
-  300 с.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет