Казахский национальный педагогический

Тҥйін 
Мақалада  шетелдіктерге  орыс  тілін  үйретуде  коммуникативтік  әдісті  қолданудың  кейбір 
ерекшеліктері қарастырылады. 
 
Resume 
In  article  some  features  of  a  communicative  method  are  considered  at  Russian  studying  as 
foreign. 
 
 
ӘОЖ 378.02:37.016. (14.35.) 09 
 
Чойкиева Р.С. -аға оқытушы 
                   Абай атындағы ҚазҰПУ, Алматы, Қазақстан 
 
ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ КОММУНИКАТИВТІК МАҚСАТТАРЫ 
 
Бұл  мақалада  шетел  тілін  оқытудың  шарттары  мен  коммуникатифтік 
мақсаттары кеңінен қамтылған. Сонымен қатар оқушыларды ӛз бетімен жұмыс істеуге 
баулып,  алған  білімін  икемділік  дағдыларын  жаңа  жағдайларға  тап  болған  кездерде 
шығармашылықпен қолдана білуге машықтандыру кӛзделеді. Оқушылардың алған білімін 
практика жүзінде қолдана білуіне кӛп мән берілген. 
Тірек  сөздер:  Коммуникативті  мақсат,  икемділік,  машықтандыру,  тіл  циклы, 
сӛйлеу этикасын, лингвистикалық білім, жоба технологиясы лингвистикалық компонент. 
 
Оқушылар  бағдарламада  белгіленген  тақырыптар  мен  тілдік 
материалдар  кӛлемінде  шетел  тілінде  ӛз  ойын  жеткізе  білуі,  сӛйлеуі, 
мәтіндердің  мазмұнын  сӛздіксіз,  ал  қиын  мәтіндердің    мағынасын  сӛздіктің 
кӛмегімен оқып түсіне алуы керек. 
Шетел  тілін  орта  мектепте  оқытудың  шарттарын  ескере  отырып, 
оқушылардың  мектепті  бітіргеннен  кейін  де  шетел  тілінде  сӛйлеп,  оқып, 
түсіне  білу  қабілетін  қалыптастыруға  мектеп  қабырғасында  мән  берілуге 
тиіс. 
Шетел  тілін  оқытудың  коммуникативтік  мақсатын  жүзеге    асырудың 
алғы  шарты-  оқыту  барысында  коммуникативтік    бағдар  беру.Демек, 
оқушыларды  шетел  тілінде  ауызекі  сӛйлеуге  және  кітап  арқылы  жұмыс 
жұмыс жасауға баулу қажет. 
Шетел  тілін  практикалық  тұрғыда  меңгеруге  үйреткенде  оқушыларды 
ӛз бетімен жұмыс істеуге баулып, алған білімін, икемділік дағдыларын жаңа 
жағдайларға  тап  болған  кездерде  шығармашылықпен  қолдана  білуге  
машықтандыру  кӛзделеді.Осы  мақсатпен  анықтама  әдебиеттерді  пайдалана 
білу,  мәтін  мазмұнын  ӛз  бетіммен  түсінуге  бейімделу  және  одан  түйгенін 
қысқаша  етіп  қағазға    жазып  алу,  аңдатпа  жазу,  шағын  хабарлар  дайындау 
және ӛз пікірін айтып, баға бере білу сияқты әрекеттерге дағдыландырудың 
маңызы зор. 
Жанама  түрдегі  (кітап  арқылы)    қарым-қатынас  кезінде  автор  ойын, 
мәтін мазмұнын түсіну және сын кӛзбен қарау біліктілігін шетел тілін оқыту 

барысында  оның  пән  ретіндегі  білімдік  құндылығы  екі  бағытта  кӛрініс 
табады: 
1) оқушылардың филологиялық білімін арттыру; 
 
2) олардың жалпы ой-ӛрісін кеңейту мақсаттары жүзеге асырылады; 
Алғашқы бағыт бойынша ана тілі мен әдебиеті және орыс тілімен қатар 
шетел  тілі  оқушыларының  тіл  циклы  пәндерінен  алған  білім  дағдыларын  
жетілдіре  түсуге  әсер  етеді.  Шетел  тіліндегі  сӛз  үйрену  икемділігі  мен  тіл 
құралдарын  меңгеру  барысында  оқушылар  ана  тілі  мен  орыс  тілі  пәндері 
тәжірбиесіне,  лингвистикалық  біліміне сүйене отырып, осы  тілдердегі  білім 
мен дағдыларын шет тілін меңгеруде пайдаланады.  
Шет  тілін  оқытудағы  коммуникативтік  бағдар,  яғни,  оқушының  ӛз 
сӛзін  жоспарлай  білу  икемділігін,  мәтін  мазмұны  мен  шет  тілін  үйрету 
құралдарын  ұштастыра  отырып,  сӛйлеу  этикасын  пайдалана  алуын  талап 
етеді.  Шетел  тілін  оқушылардың  тілі  оқытылатын  елдің  мәдени 
құндылықтарымен,оның 
тарихымен, 
географиясымен, 
әдебиетімен, 
ғылымымен,  ӛнерімен  танысуына  мүмкіндік  береді,  ал  бұл  арқылы  оны 
оқытудағы білімдік мақсаттардың екінші бағытын жүзеге асыру қамтамасыз 
етіледі.Шет  тілі  арқылы  басқа  пәндерден  ӛтілген  (ретроспективтік 
байланыстар),бір  мезгілде  игерілетін  (параллель  байланыстар)  материалдар 
негізінде  және  алдағы  уақытта  ӛтілетін  материалды  қабылдауға  дайындық 
(болашақ  байланыс)  барысында  әр  түрлі  пәнаралық  байланысты  жүзеге 
асыруға мүмкіндік туғызылады. 
Оқушылар  басқа  халықтың  тұрмыс-тіршілігімен,олардың  кӛрнекті 
ӛкілдерінің  ӛмірінен  алынған  деректермен,  бұл  халықтар  тарихының 
эпизодтарымен, мәдени ескерткіштерімен, кӛрікті жерлерімен танысады. 
Оқулық,  оқу  кітаптары,  газеттегі  қарапайым  мақалалар  арқылы 
оқушылардың шетелдегі адамдардың, оның ішінде шетелдік құрдастарының 
ӛмірімен  танысуы  олардың  жалпы  білімдік  ой-ӛрісін  кеңейтеді.Шет 
тілдерінің  оқушыларды  еңбекке  тәрбиелеумен  пәнаралық  байланысы  да 
белгілі  бір  орын  алады:  оқушылар  қарапайым,  қысқа  нұсқаулар  сияқты 
материалдарды оқи алу және аудара алу біліктерімен қаруланады. 
Қоғамдағы  қазіргі  жаңа  құрулар,  жаңа  стратегиялық  бағытттар, 
қоғамның 
ашықтығы, 
оның 
жедел 
түрде 
ақпараттануы 
және 
динамикалылығы  білім  беру  талаптарын  күрт  ӛзгертті.Қазіргі  кезде  білім 
берудің негізгі мақсаты бұл белгілі бір білім, іскерліктер және дағдылардың 
жиынтығы  емес,  осы  жиынтық  негізінде  ӛз  бетімен  ақпаратты  табу,оған 
талдау жасау, тиімді түрде пайдалану және білім алу болып табылады. 
Жоба  технологиясы  коммуникативтік  біліктілікті  дамытудың  бірден-
бір  жолы  болып  табылады.  Жоба-жеке  ұжымдық  жұмыстың  бір  түрі. 
Оқушылардың  танымдық  біліктерінің  және  практикалық  біліктерінің 
қалыптасуына, танымдық ізденімпаздығын арттыратын оқытудың тиімді түрі 
жобалар. Бұл әдіс шетел педагогикасында кең тараған. Жобалар-кӛп уақытты 
қажет ететін, кӛлемді оқушылардың ӛзіндік жұмысы. 
Жобаның  мазмұнындағы  әр  кезеңдік  жұмысының  құрылымы  нақты 
жоспарлануына байланысты әр түрлі жұмыстарға оқушылардың қатысуынан 

ӛздерінің 
жұмыстарын 
орындауда 
олардың 
белсенділігі 
мен 
қызығушылығын, шығармашылығын байқауға болады. 
Жобаның негізгі кезеңдері: 
1.Жобаның  тақырыбын  таңдау.Ол  осы  кезеңге  сай  ӛзекті,  нақты  болуы  
қажет. 
2.Жоба  мақсаты  негізгі  міндеттерінің  алдын-ала  белгілеп  қояды.  Мақсатқа 
жету міндеттерін шешу талап етіледі. 
3.Оқушылардың ӛз бетіндік жұмысы нәтижесінде жоба міндеттері біртіндеп 
орындалады. 
4.Оқушылар  бақылау  күнделігі  мен  жұмыс  дәптерін  арнайды.  Мұнда 
оқушылардың жұмысы ашық кӛрінеді. 
5.Алынған нәтижелер негізінде есеп беруге, талдауға және қорытындылауға 
үйренулері қажет. 
6.Жобаны қорғау. 
Коммуникативтік біліктіліктерінің негізгі компоненттері: 
-Лингвистикалық (грамматика,лексика)  біліктілік; 
-Дискурсивтік ( тілдің коммуникативті қолданылуы) біліктілік; 
-Прагматикалық (коммуникативті мақсатқа жету) біліктілік; 
-Әлеуметтік мәдени (ӛзін – ӛзі ұстау нормаларын игеру) біліктілік; 
 Лингвистикалық  біліктілік  бұл  оқушылардың  тілдік  білімдері, 
дискурсивтік  біліктілік  түрлі  мәселелік  жағдайларда  іс-әрекет  ету  тәсілдері, 
прагматикалық біліктілік- тілді продуктивті іс-әркет жағдаяттарда қолдануды 
білдіреді. 
 Жоба  технологиясының  ерекшеліктерінің  бірі  –  жеке  тұлғаға 
бағытталған  міндеттің  болуы.Егер  теориялық  мәселе  берілсе,  онда  жоба 
технологиясының  процесі  оның  шешімін  табу,  ал  практикалық  мәселе 
берілген  жағдайда  оқушылардың  міндеті  осы  мәселенің  нақты  шешімін 
тауып,  нәтижелерін  тәжірибеге  енгізу  болып  табылады.  Мәселені  шешу 
оқытушының зерттеу, ізденіс әдістері мен құралдарын қамтиды. Шетел тілін 
оқытудың  қазіргі  амалы  ретінде  жоба  технологияясы  шетел  тілінің 
коммуникативтік  біліктіліктің  барлық  компоненттерінің  жемісті  дамуын, 
оның  нәтижесі  ретінде  екінші  тілдік  тұлғаның  қалыптасуын  қамтамасыз 
етеді. Шетел тілін оқытуда аталған амалдарының негізгі идеясы негізгі күш 
пен  назарды  түрлі  жаттығуларды  орындаудан  оқушының  белгілі  бір  тілдік 
құралдарды меңгеруін талап ететін белсенді ойлау әрекетіне ауыстыру болып 
табылады. 
Жоба  технологиясы  әр-түрлі  коммуникативтік    дағдылар  мен 
іскерліктерді  қолданудың  кӛзі  болып  табылады.  Бұл  ӛз  кезеңінде 
оқушылардың  түрлі  саладан  алған  білімдерін  кеңейтіп  тереңдетуге,  ӛздері 
және  ӛз  ӛмірлері  үшін  маңызды  болып  табылатын  жағдайлар  туралы  ӛз 
ойларымен  бӛлісуге  мүмкіндік  береді.Тіл  және  оқушының  қажеттіліктерін 
байланыстыру, яғни оқушылардың мұғаліммен ӛз ойымен бӛлісуге қажеттігі, 
іс-әрекеттің мақсаты мен оқушының қызығушылығы сәйкес келген жағдайы 
шет тілін оқытудың коммуникативтік амалының негізі болып табылады. 
 

 Қорыта 
айтқанда, 
жоба 
технологиясы 
арқылы 
оқушының 
интеллектуалдық,  кәсіптік,  адамгершілік,  рухани  сияқты  жеке  қасиеттердің 
қалыптасуына  ӛзін-ӛзі  дамытып,  оқу-тәрбие  процесін  тиімді  пайдалануына 
кӛмектеседі. 
 Жоба  технологиясы-оқушының  коммуникативтік  біліктіліктің  барлық 
бӛліктерін тиімді қалыптастыратын жаңа әдіс. 
Қазақстан  Республикасы  Білім  беру  жүйесінің  даму  концепциясы 
бойынша білім беру стандарттарына сәйкес саналы, жаңарған формалар мен 
әдістер еліміздің оқу бағдарламаларына енгізілуде. 
 Шет  тілдерін  оқытудың  алдында  тұрған  маңызды    мәселелердің  бірі- 
коммуникативтік  біліктілікті  (тілдік,  сӛйлеу)  дамыту  жолдарын  анықтау, 
яғни білім беру жүйесіне берілетін әлеуметтік тапсырыстарды құрайтын жеке 
және  қоғамдық  қажеттіліктерді  қанағаттандыру  мақсатында  нәтижелі  іс-
әрекеттерге  қол  жеткізу  үшін,  ішкі  және  сыртқы  ресурстарды  тиімді 
жаңғыртуға дайындық. Біліктілік- оқу мен ӛмір жағдаяттарын шешу кезінде 
білім  алушылардың  білімді,  іскерлікті,  дағдыны  және  қызметтің  әмбебап 
тәсілдерін  меңгеруінің  нәтижесі.  Еуропа  Одағының  материалдарында  шет 
тілдеріне қатысты екі түрлі біліктілік айтылады. 
Олар жалпы және коммуникативтік біліктілік. Лингвистика саласында 
«біліктілік»  терминін  Н.Хомски  енгізген,  бұл  тілді  біліп  қана  қоймай  оны 
шынайы жағдайларда, күнделікті тәжірибелерде қолдана білу. 
Коммуникативті  біліктілікке  лингвистикалық  компонент,  социологиялық 
компонент,  прагматикалық  компонент  жатады.  Коммуникативті  біліктілік 
концепцияға сәйкес мынадай біліктілерден тұрады: 
-  Лингвистикалық біліктілік; 
-  Социологиялық біліктілік; 
-  Дискурсивті  біліктілік; 
-  Стратегиялық біліктілік; 
Лингвистикалық 
біліктілік 
коммуникативтік 
біліктіліктің 
бір 
компоненті  болып  табылады.  Оның  мәні  тілдегі  грамматикалық  және 
синтаксистік формаларды дұрыс қарастыру.  
Шет  тілдерді  оқытудың  мақсаттарын  Н.Д.  Гальскова  мынадай  кесте 
арқылы кӛрсетеді. 
 
Біліктілік 
Жалпы білім  беру біліктіліктері 
Толеранттық 
Шығармашылық 
 
Ӛзге мінез-
құлықты түсіну 
қабілеті 
Мәдениетаралық 
айырмашылықтар 
мен 
ерекшеліктерде 
Эмоциялар 
Интеллект 

кӛру қабілеттілігі 
Шет тілдерін іс жүзінде пайдалану 
Оқуға деген 
құштарлық 
Әлеуметтік 
қарым-қатынас 
 
 
Бұл  кестеде  шет  тілдерін  оқытудың  мақсаттары бір-бірімен  ӛте  тығыз 
байланысты екендігі кӛрсетілген. 
 Оқытудың 
мақсаты-мәдениетаралық 
коммуникация 
қабілетін 
дамыту.Осы  кӛрсетілген  компоненттердің  біреуін  (прагматикалық  немесе 
жалпы  білім  беру)  дұрыс  бағаламау  құлдырауға  әкеледі  немесе  міндетті 
түрде  кері  әсерін  туғызып,  тіл  үйретушілердің  мәдениетаралық  қарым-
қатынасын ақсатады. 
 Социолингвистикалық біліктілік лингвистикалық формалар мен тілдік 
қатынастарды  дамыту,  сӛйлеушінің  қоғамдағы  орны  бойынша  сӛйлей  білу 
болып табылады. 
Сонымен,  студентке  тіл  үйреткенде  мақал-мәтелдер,  фразеологиялық 
тіркестер ұлттық  мәдени құндылықтарымызды  танытатын  тілдік бірліктерді 
механикалық  түрде  жаттатпай,  олардың  әрбірінің  астарында  жатқан  ұлттық 
дүниетанымымызды  кӛрсететін  этномәдени  мазмұнды  түсіндіріп,  жетік 
меңгертуіміз  қажет.Шет  тілдер  мамандығы  бойынша  білім  алып,  жатқан 
шәкірт  болашақта  шекара  асып,  дүниежүзі  мемлекеттеріне  сапар  шегетіні 
белгілі,  сонда  тілін  үйренген  елдің  мәдениетін,  тарихын,  салт-дәстүрін  т.б 
жақсы  білуі  оған  сол  елдегі  экономикалық,  әлеуметтік  т.б.  маңызы  бар 
кӛптеген  келісімдерге  қол  жеткізу  мүмкіндігін  туғызады.Бұл  бір  жағынан, 
түрлі іскерлік кездесулерге қатысу барысында ӛзінің білімін кӛрсетіп, дұрыс 
пайдалана алуының жемісі болуы ықтимал.Алайда мәселенің екінші жағына 
назар аударсақ, мысалы неміс тілін жетік меңгерген қазақ баласы батыс еліне 
барғанда сол елдің тұрмысы мен мәдениетін кӛзбен кӛріп, адамдарынан баға 
жетпес  ғибрат  алады.Ӛзі де неміс  тілін  жақсы меңгергендіктен ешбір  тілдік 
кедергіге тап болмай, кез-келген кездесуде ӛзін еркін сезінеді, сӛйтіп бір айға 
немесе  бір  аптаға  созылған,  я  болмаса  бір  күндік  іс  сапардан  табыспен 
оралуы  ықтимал.  Алайда  жер  кӛру,  ел  тану  сияқты  бір  мақсатқа  қол  
жеткізгенімен  онымен  серіктес  болған  шетелдік  әріптестері  осындай 
кездесулерден  сондай  ғибрат  алады  ма?Олардың  қазақ  халқы  немесе  еліміз 
жӛніндегі ұғым, түсініктері кеңейеді ме, әлде бұрынғы шеңберінде қалады ма 
деген  мәселелер  бой  кӛтереді.Сондықтан  біз  дайындаған  мамандар  басқа 
мемлекеттерге  барғанда  сол  елдің  мәдени  кеңістігіне  сіңіп  кетпей,  ӛз 
отанында,  оның  ӛзіндік  бет-бейнесінде  кӛрсете  білуі  шарт.Міне,  сонда  ғана 
коммуникативтік  тепе-теңдік  принципі  іске  асырылып,  шын  мәніндегі 
диалогке қол жеткізуге болады. 
Ғылым  мен  техниканың  дамуы  жӛнінен  біздің  еліміз  дүниежүзі 
боойынша  ӛркениет  кӛшіне  лайықты  түрде  ілесіп  келе  жатыр,  сондықтан 
материалдық-  техникалық  игіліктерімізбен  біреуді  таң  қалдырамыз  деу 
артықшылық  болар  еді.Түптеп  келгенде,  бүгінгі  жаhандану  заманында 
халқымыздың  ӛзіндік  келбетін  сақтап  қалатын  да,  оны  ӛзгелерден 

ерекшелендіретін де, тіліміз арқылы кӛрінетін ұлттық колорит болмақ,  демек 
біз  дайындайтын  мамандар  ең  алдымен  қазақы  мәдениетті  Қазақстандық 
мультимәдениеттің ӛзегі ретінде танып, меңгеруі тиіс. 
Дәлел  ретінде  шет  тілдер  кафедрасында  ӛткізіліп  тұратын  түрлі 
кездесулер,  кештер,  қойылымдар,  концерттік  бағдарламаларды  айтуымызға 
болады.Осындай  кездесулерде  студенттер  бағдарламаны  ӛздері  шет  тілінде 
жүргізеді,  ӛз  ойларын,  пікірлерін  шет  тілде  айтып  жеткізуге  тырысады.Тек 
сабақта  ғана  емес,  сабақтан  тыс  іс-шараларды  жүргізу  студенттің 
коммуникативтік  биліктерін  дамытуға  үлкен  әсерін  тигізеді.Бұл  үшін  шет 
тілін  үйренуші  студент  тілді  үйрену  барысында  сол  елдің  мәдениетін,  салт-
дәстүрін,  тарихын,  әлеуметтік  жағдайын,  саяси  ахуалын,  т.б  жӛнінде 
барынша  толық  мағлұматтарды  білуі  тиіс.  Лингвистикада  бұл  айтылғандар 
фялық  білім  мен  энциклопедиялық  білім  ұғымдарына  сәйкес  келеді,  яғни 
тілдік  біліммен  сабақтастырылуы  қажет.  Әңгіме  ӛзегі  ретінде  ӛтпеген 
тақырыпқа  қатысты  белгілі бір  аяда  тілдесу,  коммуникация  мақсатына  орай 
орайластырып, ӛз ойын барынша түсінікті және нақты, дәл адекватты түрде 
жеткізу үшін қажетті тілдік бірліктерді іріктей білу қажет. 
Қорыта айтқанда, ғылымның түрлі салаларынан хабары мол маман ғана 
шын мәнінде коммуникативтік тұлға деңгейіне жетеді. Осымен байланысты 
болашақ  білікті  маман  даярлау  барысында  шет  тілдерін  коммуникативтік 
лингвистика бағыттарында жүргізудің маңызы зор. 
 
Әдебиеттер тізімі: 
1 Шет тілін оқыту әдістемесі.4(24) Жаңа типті мектеп бағдарламасы. 
2 Шет тілін оқыту әдістемесі.2(34). Бас редактор: Ш.Б.Бәйнеш. Жоба технологиясы 
- оқушылардың коммуникативтік біліктілігін дамытудың жолы. 
3 Н.Д.Гальскова.Современная методика обучения.Москва,2000. 
4 Scheils J.Kommunicationim  Fremdsprаchenunterricht.1994. 
5  Шадриков  В.Д.  Новая  модель  специалиастов  инновационная  подготовке  и 
компетентный подход.//Высшее образование сегодня.2004,№8 
6  Шет  тілін  оқыту  әдістемесі.  (№6)38,2010.  Сүлейменова  О.Я,  Еленова  А.К., 
Турумбаева Р.Р.,Байқанова Н.Қ 
7 Концепция развития образования РК до 2015. 
8  Мильруд Р.П.Компетентность в изучении  языка//Иностранные  языки  в школе.  -
2004  -№7.-с  30-35. 
9 таханова Р.Проектік сабақ-берері мол сабақ//Ізденіс.2002 №4 
 
Резюме 
 В  данной  статье  рассматриваются  пути  осуществления  коммуникативных  целей  в 
обучении иностранному языку. 
 
Resume 
 In this article the ways of realization of communicative aims in teaching foreign language are 
considered. 
 
 
 

УДК 378.02:37.016. 14.35. 09 
 
Смакова Г.Ж. 
Алматинский технологический университет 
 
ИНТЕРАКТИВНЫЕ МЕТОДЫ ОБУЧЕНИЯ АНГЛИЙСКОМУ ЯЗЫКУ В 
НЕЯЗЫКОВОМ ВУЗЕ 
 
В статье рассматриваются различные способы реализации интерактивных форм 
обучения  в  преподавании  иностранного  языка.  Описаны  интерактивные  методы  и 
приѐмы, применяемые на занятиях по иностранному языку в неязыковом вузе.  
Ключевые  слова:  интерактивные  методы,  преподавание  иностранных  языков, 
интерактивные технологии, неязыковой вуз. 
 
Скажите мне - я забуду.  
Покажите мне - я запомню.  
Вовлеките меня - я пойму.  
(Китайская пословица
) 
 
Инновационные  технологии  обучения,  которые  сегодня  активно 
разрабатываются  и  используются  в  высшей  школе,  направлены,  прежде 
всего,  на  развитие  аналитических  и  творческих  способностей  личности.  К 
данным  технологиям  предъявляется  такие  требования,  как    диалогичность, 
деятельностно-творческий  характер,  поддержка  индивидуального  развития 
студента,  предоставление  ему  необходимого  пространства  для  принятия 
самостоятельных  решений,  выбор  содержания  и  способов  обучения  и 
поведения. 
Одним  из  эффективных  путей  реализации  данных  технологий  в 
процессе  обучения,  являются  интерактивные  методы,  которые  отвечают  
вышеперечисленным  требованиям  и  могут  быть  легко  внедрены  в  учебный 
процесс. 
Как 
известно, 
в 
основе 
интерактивной 
методики 
лежит 
конструктивистская психология обучения, которая подразумевает, что  
- учащийся приобретает знания и умения не только в результате восприятия 
готовой информации, но и через индивидуально-сконструированные знания;   
-учащийся  активен  и  самостоятелен  в  процессе  освоения  языка,  он  может 
конструировать свои знания на основе информации, которую сам находит в 
разных источниках и в собственном опыте; 
-учащийся понимает, осознаѐт то, что он изучает, а значит - лучше усваивает 
новую информацию; 
-учащийся  умеет  применять  новые  знания  в  разных  коммуникативных 
ситуациях. 
Интерактивный метод (от англ. inter – «между»; act – «действие») – это 
метод  взаимодействия,  режим  диалога,  беседы.  Он  ориентирован  на  более 
широкое взаимодействие студентов не только с преподавателем, но и друг с 
другом и на доминирование активности учащихся в процессе обучения. Эти 

методы  наиболее  соответствуют  личностно  ориентированному  подходу,  так 
как 
они 
предполагают 
со-обучение 
(коллективное, 
обучение 
в 
сотрудничестве),  причем  и  обучающийся  и  педагог  являются  субъектами 
учебного процесса. Роль педагога трансформируется, и он выступает в роли 
организатора  процесса  обучения,  лидера  группы,  создателя  условий  для 
инициативы учащихся. 
При использовании интерактивных методов практически все студенты 
оказываются  вовлеченными  в  познавательный  процесс,  они  имеют 
возможность  рефлектировать по поводу приобретаемых знаний. Совместная 
деятельность  учащихся  в  процессе  познания,  освоения  учебного  материала 
означает,  что  каждый  вносит  свой  индивидуальный  вклад,  идет  обмен 
знаниями,  идеями,  способами  деятельности.  Происходит  это  в  атмосфере 
доброжелательности  и  взаимной  поддержки,  что  позволяет  студентам  не 
только  получать  новые  знания,  но  и  развивать  свои  коммуникативные 
умения:  умение  выслушивать  мнение  другого,  взвешивать  и  оценивать 
различные точки зрения, участвовать в дискуссии, вырабатывать совместное 
решение. Значительны и воспитательные возможности интерактивных форм 
работы.  Они  способствуют  установлению  эмоциональных  контактов  между 
учащимися,  приучают  работать  в  команде,  снимают  нервную  нагрузку 
студентов,  помогая  испытать  чувство  защищенности,  взаимопонимания  и 
собственной  успешности.  По  мнению  исследователей,  интерактивные 
методы,  используемые  в  учебном  процессе,  развивают  мотивацию 
обучаемых  к  освоению  языка,  совершенствуют  умения  сотрудничества 
(межличностная  коммуникация).  Но  главное  заключается  в  том,  что 
интерактивная  деятельность  предполагает  освоение  языка  в  диалоговом 
режиме,  активизацию  речевой  деятельности  учащихся,  одновременное 
развитие  всех  видов  речевой  деятельности  (говорение,  чтение,  слушание, 
письмо), а значит—развивает умение планировать  своѐ речевое поведение и 
успешно участвовать в разных ситуациях общения. 
В  методике  интерактивного  обучения  описано  большое  количество 
разнообразных методов и приѐмов, направленных как на развитие мотивации 
обучаемых к освоению языка, так и совершенствование их коммуникативной 
и языковой компетенций. В данной статье остановимся на некоторых из них, 
которые  используются  нами  на  уроках  английского  языка  в  Алматинском 
технологическом университете. 
Как  известно,  одной  из  важнейших  задач  в  процессе  освоения 
иностранного  языка    студентами  неязыкового  вуза  является  расширение 
словарного  запаса.  С  этой  целью  могут  быть  использованы  такие 
интерактивные  методы  и  приѐмы  как  «снежный  ком»,  синквейн 
(пятистрочие), различные игры со словами. 
Хорошие  результаты  даѐт  такой  интерактивный  приѐм  как  ―snowball‖ 
(«снежный ком»), применяемый нами на этапе расширения словарного запаса 
студентов,  на  уровне  создания  и  пересказа  текста,  для  усвоения 
грамматических конструкций. 

«Снежный ком» Запоминаем новые слова по теме ―Food and Meals‖: первый 
студент называет продукт на английском языке и даѐт его перевод, второй — 
повторяет  сказанное    и  добавляет  своѐ,  третий  —  повторяет  предложенные 
варианты и предлагает своѐ название продукта  на двух языках и т.д. 
1)   Meat-мясо. 
2)  Meat-мясо, vegetables-овощи. 
3)  Meat-мясо, vegetables-овощи, fish-рыба. 
4)  Meat-мясо, vegetables-овощи, fish-рыба, bread-хлеб…. 
Вместе  создаѐм  текст-  ―What‘s  the  weather  like  today?‖:  один  студент 
составляет  фразу,  другой  повторяет  еѐ  и  добавляет  собственную  и  т.д.  В 
результате получается текст. 
1)  The weather is fine. 
2)  The weather is fine. The sun is shining brightly. 
3)  The weather is fine. The sun is shining brightly. The sky is blue. 
4)  The  weather  is  fine.  The  sun  is  shining  brightly.  The  sky  is  blue.  What  a 
lovely day! 
Вместе пересказываем текст: каждый студент запоминает одно предложение 
из  текста.  Первый  произносит  первое  предложение,  второй—первое  и 
добавляет своѐ, третий—два предыдущих и своѐ и т.д. 
К большим достоинствам данного приѐма можно отнести:  
-активное,  заинтересованное  участие  всех  студентов—  слабых  и  сильных, 
активных  и  пассивных,  робких  и  смелых:    каждому  хочется  проверить  и 
укрепить свою память, не ударить в грязь лицом;   
-развитие  произносительных  навыков:  слова  и  предложения  нужно 
проговаривать  правильно,  чѐтко  и  громко,  чтобы  все  участники  могли 
повторить их и запомнить; 
-высокая  степень  концентрации,  сосредоточенности:  студенты  очень 
внимательно  слушают  друг  друга-  «ком»  растѐт  и  нужно  запоминать  всѐ 
больше и больше; 
-как  показал опыт, слова, выражения и даже предложения при такой форме 
активного запоминания откладываются в долговременной памяти студентов: 
через неделю они могут повторить не только слова, но и вспомнить тех, кто 
произносил, то, или иное слово.  
Для расширения  словарного запаса студентов можно применять самые 
разнообразные приѐмы, многие из которых носят игровой характер. Большим 
«плюсом»  данных  приѐмов  является  то,  что  они  активизируют  слова, 
относящиеся  к  разным  темам,  грамматическим  категориям,  стилям,  что 
приближает  данную  форму  к  живой  речи,  когда  мы  используем 
естественным  образом  самые  различные  слова  и  выражения.  Приведѐм 
примеры  некоторых  из  них.  «Сквозная  буква»:  нужно  написать  как  можно 
больше  слов,  в  которых  определѐнная    буква    сквозная.  Время—2  минуты. 
Форма проведения: индивидуально или в парах. Например: Apple—appear—
apartment—apricot—appreciate—apologize—approach—approve. 
«Сквозная 
буква»  может быть первой, последней, это может быть сочетание букв («оо»: 
book, look, cook, door, foot, took, poor, cool, wool, stool, smooth, tooth, goose…). 

«Множество слов из букв одного слова»: составить как можно больше слов 
из букв одного слова. Например: breakfast-- break, fast, set, bear, ear, ask, beak, 
safe, tea, bark, bar, beat, sea… 
Буквы можно вырезать из цветной бумаги, задание – провести в форме 
конкурса  между  командами.  В  конце    представитель  каждой  команды 
записывает слова на доске, общие слова вычеркиваются. 
На  начальном  этапе  обучения    английскому  языку  студентов 
неязыкового  вуза  одной  из  важнейших  задач  является  формирование  у  них 
навыка  построения    различных  видов  английских  предложений.  Наряду  с 
традиционными  методами  решения  данной  задачи  (разнообразные 
упражнения,  работа  с  текстом  и  т.д.),  целесообразно,  на  наш  взгляд, 
использовать  интерактивные  подходы,  которые  помогают    учащимся 
преодолевать  языковой  и  психологический  барьеры.  Для  отработки  
вопросительных  предложений  можно  использовать  игры  «Смешной 
телефон»,  « Не говори «да» «нет», задание «Угадай предмет», «Бинго». 
  
«Смешной  телефон»  Задача:  совершенствовать  умение  студентов 
формулировать  вопросы,  включающие  в  себя  вопросительные  слова. 
Участники  шепчут  друг  другу  по  цепочке  слова,  ведущий  подходит  к 
каждому игроку и задаѐт вопрос, на который он отвечает  «полученным» от 
соседа словом. Если ответ реалистичный, сказавший его участник становится 
ведущим. Варианты вопросов: ―What do you usually have for breakfast?‖; ―Who 
do you go for a walk with?‖; ―Where will you go on summer holidays?‖; ―What is 
there  in  your  pocket?‖  «Не  говори  «да»  «нет».  Задача:  развивать  навык 
постановки  общих    и  разделительных  вопросов.  Задание  можно  провести  в 
форме  шоу:  в  течение  минуты  участник  должен  ответить  на  вопросы,  не 
используя слова «да» «нет». Так как вопросы нужно задавать быстро, чтобы 
«подловить»  отвечающего,  студенты  пишут  их  заранее  в  тетради.  Вопросы 
могут охватывать все изученные топики и времена глаголов. 
Варианты вопросов: ― You are a student of ATU, aren‘t you?‖, ―Have you 
got  a  pet?‖,  ―Are  you  listening  to  music  now?‖,  ―Did  you  go  to  the  cinema 
yesterday?‖, ―Murat is the tallest student in our group, isn‘t he?‖. 
Так  как  ответы  не  должны  содержать  слов  ―Yes‖  ―No‖,  отвечающему 
приходится  давать  полные  ответы:  ―I‘m  a  student  of    ATU    like  all  of  you‖, 
―I‘m not listening to music now. As you can see, I‘m answering your questions‖. 
При  работе  с  текстом  важно  научить  студентов  анализировать 
прочитанное,  выделять  в  нѐм  главное  и  второстепенное,  уметь  выразить 
содержание текста  своими словами. Выполнение этой задачи осложнено тем, 
что  для  студентов-первокурсников  пересказать  текст  на  английском  языке 
означает  просто  выучить  его  ―слово  в  слово‖.  Чтобы  преодолеть  этот 
стереотип  в  сознании  учащихся,  нужно    постоянно  и  терпеливо  учить  их 
работать с текстом. Такие интерактивные методы, как  Кластер, Зигзаг, метод 
«Пять по пять», составление маркировочной таблицы, метод Эдварда де Боно 
«Шесть шляп мышления» (The Six Thinking Hats)  вырабатывают у студентов 
навыки активного вдумчивого чтения.    

Метод  Эдварда  де  Боно  «Шесть  шляп  мышления» (The  Six  Thinking 
Hats)  —  простой  и  практичный  способ  научить  студентов    работать  с 
текстом,  критически  анализировать  проблемы,  генерировать  творческие 
идеи, организовывать мышление. Метод «Шесть шляп мышления» это метод 
ролевой  игры.  Надевая  шляпу  определенного  цвета  (буквально  или 
мысленно),  человек  играет  определенную  роль,  которая  ей  соответствует, 
смотрит  на  проблему  с  определенной  точки  зрения:  белая  шляпа —  факты, 
что  нам  известно,  что  не  известно; зеленая  шляпа—    творческие  идеи  по 
разрешению заданной ситуации и т.п.; 
желтая шляпа — плюсы, позитивные моменты; 
черная шляпа  — недостатки, отрицательные моменты;  
красная шляпа — личное отношение к прочитанному;  
синяя шляпа — обобщение и выводы. 
На  занятии  по  английскому  языку  метод  «шести  шляп  мышления» 
применялся  при  работе  с  текстом  ―Education  in  Kazakhstan  ‖.  Вместе  со 
шляпой  определенного  цвета  студенты  получили  вопрос  ориентирующего 
характера: 
белая шляпа — What is the system of education in Kazakhstan? 
желтая  шляпа —  What  advantages  has  the  system  of  education  in  Kazakhstan? 
черная шляпа  — What disadvantages has the system of education in Kazakhstan? 
зеленая шляпа— What can we change in the system of education in Kazakhstan 
to improve it?  
красная  шляпа —  What  is  your  attitude  to  the  system  of  education  in 
Kazakhstan?  
синяя шляпа — What conclusion can we make up? 
Метод «Пять  по  пять» также  является  эффективным  при  работе  с 
текстом.  Педагог  выбирает  текст  и  делит  его  на  несколько  (три-шесть) 
приблизительно равных по объему и законченных по смыслу частей. Группа 
делится  на  несколько  подгрупп,  количество  которых  соответствует  числу 
смысловых  частей  текста.  Число  студентов  в  группах  должно  быть 
одинаковым.  Педагог  предлагает  поработать  над  содержанием  полученной 
части  текста.  При  работе  над  содержанием  студенты  должны  внимательно 
прочитать  текст,  для  того  чтобы  как  можно  точнее  передать  его  основной 
смысл  в  произвольной  форме  (составляется  план,  тезисы  и  т.  п.).  По 
окончании работы образуются новые группы, состоящие из студентов разных 
подгрупп,  каждый  из  которых  владеет  одной  частью  текста.  Обучающимся 
предлагается представить содержание текста в группе. По окончании работы  
организуется совместное обсуждение темы. На первом курсе метод «Пять по 
пять» использовался при работе с текстом ―Traditional British Food‖. Каждая 
группа  получила  свой    фрагмент  текста,  проработала  его,  подготовила 
кластер для вторичного текста, после чего группы обменивались знаниями и 
совместно обсуждали тему.  
В интерактивной методике описаны многие методы и приѐмы, которые, 
по  мнению  лингводидактов,  целесообразно  использовать  при  обучении 
иностранному языку. 

В данной статье мы коснулись тех из них, которые помогают студентам 
расширять словарный запас, формулировать разные типы вопросов, учат их 
работать с иноязычным текстом.  
Как  показывает  опыт,  интерактивные  методы  обучения  в  сочетании  с 
традиционными  позволяют  сформировать  активно-познавательную  и 
мыслительную  деятельность  студентов,  отрабатывать  в  различных  формах 
коммуникативные  компетенции  учащихся,  усилить  мотивацию  к  изучению 
предмета и создать благоприятную атмосферу на занятии. 
И  что  немаловажно,  использование  интерактивных  методов  в 
педагогическом  процессе  побуждает  преподавателя  к  постоянному 
творчеству, совершенствованию, профессиональному росту. 
 

жүктеу/скачать 3,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: