Кіріспе зерттеу тақырыбының өзектілігі
жүктеу/скачать 139,93 Kb.
|
|
КІРІСПЕ Зерттеу тақырыбының өзектілігі қазіргі әлемде жасөспірімдердің темпераменті мен күйзеліске төзімділігін зерттеу даулы және шешілмеген мәселе болып қала береді. Сарапшылардың айтуынша, барлық адамдарда күйзеліс тудыратын жағдайлардың орташа тізімі жоқ. Әр түрлі адамдардағы бірдей жағдайдағы реакциялар олардың жеке ерекшеліктеріне байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Күйзеліс жағдайындағы адамның мінез-құлқына әсер ететін сипаттамалардың бірі - темперамент типі. Дегенмен, мәселенің әр түрі кезінде ғалымдар темперамент - адамның әлеуметтік мәні ретінде қалыптасатын биологиялық іргетас екенін мойындайды. Темперамент көбінесе туа біткен мінез-құлықтың динамикалық аспектілерін көрсетеді, сондықтан темпераменттің қасиеттері адамның басқа психикалық ерекшеліктерімен салыстырғанда тұрақты. Темперамент туралы айтқанда, олар адамдар арасындағы көптеген психологиялық айырмашылықтарды - тереңдіктің, қарқындылықтың, эмоциялар тұрақтылығының, эмоционалды сезімталдықтың, қарқынның, іс-қимылдардың энергиясының және басқа да динамикалық, психикалық өмірдің, мінез-құлық пен белсенділіктің жеке ерекшеліктерін білдіреді. Темперамент көп жағдайда дененің күйзелістік тұрақтылығын анықтайды. Қазіргі өмірдің тұрақсыздығы мен қарқындылығы, болашақта сенімсіздік, сондай-ақ білім беру ортасының күйзелістік факторлары жастардың дене және психикалық денсаулық жағдайына теріс әсер етеді, жасөспірімдер арасында психикалық және психосоматикалық аурулардың өсуіне әкеледі. Жасөспірімдер үшін күйзелістік жағдайлар жиі кездеседі. Мұндай жағдайлар мектептерге бейімделуі, оқуға кешігуі, көпшілік алдында сөйлеуі, ауызша сабақтарға дайындығы, сынақтар мен емтихандарға дайындығы болуы мүмкін. Күйзеліске төзімділікті зерттеуге шетелдік және отандық авторлардың бірқатар зерттеулері арналған [1, б. 87]. Көп ғалымдар «күйзеліске төзімділік» ұғымын «эмоционалды тұрақтылық» ұғымының синонимі деп санайды [2, б. 12]. М. И. Дьяченко, Ю. Рейковский эмоционалды тұрақтылық қасиетін темперамент сипаттамасымен байланыстырады, олар негізінен эмоционалды тәжірибелер мен көріністердің реактивтілігі мен күшіне әсер етеді [3, б. 23]. Күйзеліске қарсы тұру кәсіби іс-әрекеттің сипаттамаларына байланысты адамға айтарлықтай интеллектуалдық, еріктік және эмоционалды күйзелісті төзуге мүмкіндік беретін жеке қасиеттер жиынтығымен анықталады. Күйзеліске төзімділіктің жоғары деңгейі құндылықтар жүйесінде рухани құндылықтары басым адамдар болып табылады. Осылайша, темпераменттің әр түрлі типті жасөспірімдердің күйзеліске төзімділігін теориялық және практикалық зерттеу, ең алдымен, темперамент пен күйзеліске төзімділіктің өзара байланыс механизмін терең түсінуге көмектеседі, әр түрлі типті темпераментті жасөспірімдерде күйзелістің алдын алудың тиімді жолдарын белгілеуге көмектеседі. жүктеу/скачать 139,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|