Лекция: 20 Семинар 10 СӨЖ 30 соөЖ 30 Аралық бақылау 4 Консультация 2 Емтихан: 3



Pdf көрінісі
бет1/4
Дата03.03.2017
өлшемі443,13 Kb.
#6360
түріЛекция
  1   2   3   4

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ 

МИНИСТРЛІГІ 

 

ҚАЙНАР УНИВЕРСИТЕТІ 



 

 «Бекітемін» 

Оқу -әдістемелік жұмыс 

 жөніндегі проректор  

___________М.Ә.Перленбетов 

«___» _______________ 2013ж. 

 

 

 



 

  

ТІЛДЕР  КАФЕДРАСЫ 



 

050117 – «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша 

«Тәуелсіздік жылдардағы әдеби процесс» пәнінен 

 

ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН (ОӘК) 



 

 

 



Оқу түрі: күндізгі бөлім 

Барлық кредит саны: 2 

Курсы: 4 курс,  

Семестр  7 

Лекция: 20 

Семинар  10 

СӨЖ        30 

СОӨЖ     30 

Аралық бақылау 4 

Консультация     2  

Емтихан: 3 

 

 



 

 

Алматы, 2013 ж. 



 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ 



МИНИСТРЛІГІ 

 

ҚАЙНАР УНИВЕРСИТЕТІ 



 

 Тілдер кафедрасы 

 

 

 

«Бекітемін» 

Тілдер кафедрасының  

меңгерушісі 

___________Ә.С.Мұхтарова 

«___» _______________ 2013ж. 



 

 

Тілдер кафедрасы 



 __________________________________________________ 

                             /шифр, мамандық/ 

_______________________________________________ 

 

_______________________________________________ 

пәні бойынша  



 

                             ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

________________________________________________ 

бөлім 

                             /оқу түрі (күндізгі, сырттай) 

 

 

Оқу түрі                 күндізгі бөлім 

Курс                       4 

Семестр                 7 

Кредит саны         2 

Лекция                  20 

Семинар                10 

СӨЖ                      30 

СОӨЖ                    30 

Аралық бақылау    4 

Консультация       2 

Емтихан                3 



 

 

                                           Алматы, 2013 



 

 

Оқу  жұмыс  бағдарламасы  Қазақстан  Республикасы  мемлекеттік 

жалпыға  бірдей  білім  беру  стандартына  сай  Қайнар  университетінде 

2013 жылғы жұмыс жоспары бойынша құрастырылды. 

 

 

Жұмыс  оқу  бағдарламасын  құрастырушы:______________________ 



аға оқытушы Қ.А.Әлімбетов 

 

Жұмыс кафедраның  оқу-әдістемелік кеңесінің  



«____» ________________2013 ж. мәжілісінде    №     хаттамамен 

  талқыланып бекітілді.    

 

 

Кафедра меңгерушісі ___________доцент, п.ғ.к., Ә.С.Мұхтарова. 



                                                 (қолы) 

                                

( аты-жөні)  

 

 



 

Тілдер кафедрасының оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды  

 

 

Оқу-әдістемелік кеңестің төрағасы      _________________ 



                                                                                       ( аты-жөні) 

 

 



 

 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

ТҮСІНІК ХАТ 

 

 

Бүгiнгi  дербес  Қазақстан  –  егемен  мемлекет  болуымен  қатар,  

демократияшыл қоғам құрылысына кiрiскен ел. Бодандық қапасынан 

босанып,  өз  тағдырының  кiлтiн  өз  қолында  ұстау,  еркiн  тыныстап, 

ерiктi  сезiну  қай  халық  үшiн  де  –  ұлы  оқиға,  қайталанбас    дәурен, 

ғажайып  құбылыс.  Ежелден  еркiндiк  аңсаған  қазақ  қауымы  үшiн 

бұдан өткен бақыт, қуаныш болмасқа керек. Әрқашан халқымен  бiте 

қайнасқан  көркем  өнер  өлкесiнiң  өрендерi    елiмен  бiрге  шаттық 

шабытына бөленiп,   жасампаз творчествоға жұмыла бет қойды. Ұлы 

уақыт  пафосы,  ұлт  өмiрiн    жаңғырту  рухы  егілген  көркем 

туындыларын  үстi-үстiне  толассыз  жамыратып,  әдебиетiмiздiң    жаңа 

тарихын бастап та кеттi.  

Әрине, жаңа кезең көркем шығармаларының бәрін бірдей қамти 

алмаймыз.  Кейбір  татымды  туынды  дегендерін  ғана  студенттер 

оқығаны,  білгені  жөн.  Әдебиет  тарихы  баспа  жүзін  көрген 

шығарманың  құнын  айырмай  шетінен  тықпалай  беруді  көтермейді. 

Қазір  не көп  –  қағаз  топаны  көп.  Проза  әлеміне де, өлең өлкесіне  де 

кіруге  лайықсыз,  әдебиетпен  үш  қайнаса  сорпасы  қосылмайтын 

шалажансар  шимайлар  бүгіндер  қаптап  кеткені  жасырын  емес.  Кез 

келген  елді  пунктте  компьютерден  көрбай-жербай  шығармалар 

басылып  шығатыны  жиі  ұшырасады.  Қара  нөпір  басылым  арасынан 

ауыз тұшырлық, кісі қызығарлық дүниені айырып алудың өзі бірталай 

жұмыс.  Дәмі  жоқ,  татуы  жоқ  сүреңсіздіктің  насихатталуы  бос 

әурешілдік.  Сондықтан  студенттер  үшін  бүгінгі  тәуелсіздік 

әдебиетінің әжетке жарайтыны, жілігі татиды дегендерін ғана оқытып,  

талдауға тырысамыз. 

             

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Тәуелсіздік жылдардағы әдеби процесс» пәнінің күнтізбелік – 

тақырыптық жоспары. 

 

 



 

№ 

     Тақырыбы 

Лек



 

ция 

Семи

-     

  нар 

  Қысқаша  мазмұны 



Саға

т 

саны 

1991-2001жж Қазақ 



әдебиеті тәуелсіздік 

кезеңінде 

 

Сөз басы – тәуелсіз ел 



әдебиетінің осы алғашқы он 

жылы, 1991-2001 жылдар 

аралығында баспа жүзін 

көрген  көркем 

шығармалардың негізгі 

даму бағыты, 

ерекшеліктері. 



Тәуелсіздік 

жылдардағы проза 

жанрының дамуы 



Тәуелсіздiк дәуiрi он 

жылдық әдеби процесс 

арнасын жаңа бағытқа 

бұрды. Ел көңілінің гүлiн 

ашқан әдеби дәуiрдiң 

алғашқы   жемістерін тере 

де бастадық.   Сөз өнерiнiң  

зор саласы – проза, жетекші 

жанры –  роман бабында 

екені даусыз. 



Алғашқы 



онжылдықтағы 

жарық көрген 

повесть-хикаяттар 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



Тәуелсіздіктің  он  жылы 

ішінде  туған  повестердің 

баяны  –  халық  өмірінің 

кешегі  күндерінен.  Өткен 

шақпен  есеп  айырысады. 

Бүгінгі 

нарық 


заманы 

тақырыбынан 

жазылғаны 

саусақпен  санарлық.  Бiрақ 

аз жазылса да, саз жазылып 

жатқанын  баса  айтуымыз 

керек.  Бiр  хикаят    нарықты 

сынай  отырып,  жақтайды, 

адам  тiрлiгiне  жаңа  тыныс 

бергенiн 

алға 

тартады. 



Екiншiсi, 

нарық 


пен 

демократияның  ел  өмiрiне 

әкелген  кесiрлi  жақтарына 

шүйiледi


.   

 



Тәуелсіздік 

жылдарындағы 

 



Заң  да,  заман  да, 

қоғам  да  өзгердi.  Өтпелi 

кезең  деп  ат  қойып,  айдар 



әңгіме жанры 

таққан 


тәуелсiздiктiң 

алғашқы 


жылдары 

адамдардың  ой-санасы  мен 

мiнез-құлқында 

да 


өзгерiстер  болмай  қойған 

жоқ. Жаңа заманға сай жаңа 

адамдардың  типi  пайда 

болды. 


 

Тәуелсіздік 



жылдардағы лирика 



Қазақ елi тәуелсiздiкке қол 

жеткiзген 1991 жылғы 

атаулы күннен жаңа 

қоғамдық дәуiр, жаңа 

тарихи кезең басталды. 

Осыған орай, тәуелсiздiк 

жылдарындағы қазақ 

поэзиясының мақсат-

мұраты, тыныс-демi, өрнек-

айшықтары да жаңаша, 

өзгеше болып 

қалыптаспағы заңды 

болатын. Алдымен кешегi 

кеңестiк замандағы 

идеология келмеске кеттi.

 



Махаббат 

тақырыбы – 

Тәуелсіздік 

жылдардағы қазақ 

прозасында 



Әр жаңа уақыт әдебиетке өз 



тақырыбын ала келеді. Сөз 

өнерінің ежелден сіңісті 

тақырыптарына жаңа 

ырғақ, екпін қосады. Бірақ  

түп тамырымен өзгерте 

алмайды.  Махаббат секілді 

мәңгілік тақырып әлемдік 

әдебиеттің барша кезеңінің, 

бар жанрының өзегі



Тәуелсіздік 

жылдардағы 

көркем әдеби сын 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



Әдебиет сынын әрдайым 

әдеби дамумен сабақтас, 

тығыз қарым-қатынаста 

өркендеп келе жатқан әрі 

көркемдiк-эстетикалық 

ойдың өзіндік 

заңдылықтарына арқа сүйей 

отырып қалыптасатын 

іргелі саласы ретінде 

қарастырсақ, оның көптеген 

ерекшеліктері айшықталып 

көрінеді. 



Әдебиеттану 

ғылымының 

Тәуелсіздік 

жырдардағы дамуы 



Тәуелсiздiк  тұсында  қазақ 

әдебиеттану 

ғылымы 

ұлттық  сөз  өнерi  тарихын, 



оның 

танымал 


тұлғаларының  өмiрi  мен 

шығармашылық  мұраларын 

талдап  таразылау  ісін  кең 

жолға 


қойды. 

Әсiресе, 

кеңестiк 

жүйе 


тұсында 

қалың  көптiң  назарынан 

тыс  қалып  келген  әдеби-

мәдени мұраларды, ел үшiн 

ерен  еңбек  еткен  тарихи 

тұлғаларды, халық жадынан 

шығып,  ұмытыла  бастаған 

көне  кезеңнiң  жәдiгерлерiн 

т.т.  жинап-жариялау  мен 

бастыруда 

айтарлықтай 

еңбек 


еттi. 

Халықтың 

дәстүрлi 

 

мәдениетiн, 



әдеби-рухани 

мұрасын 


зерттеу 

мен 


зерделеу 

жолындағы 

алуан 

iзденiстерде  қоғам,  өмiр, 



уақыт 

тынысы 


негiзгi 

назарда болды. 

 





Тәуелсіздік 

жылдардағы тарихи 

роман; ел, жер, ұлт 

тағдыры 


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



 

Тәуелсiздiктiң он жылы 

iшiнде жарық көрген 

тарихи туындылар, әрине, 

бәрi бiрдей, дәл өткен 

ғасырдың аяқ шенiнде 

жазыла бастамаған. Қолға 

алынуы, зерттелiп 

ойластырылуы кеңес кезiне 

тура келгеннiң өзiнде  

жазылу барысында бұрын  

айтудан жасқанып, 

қысылып-қымтырылып 

жүрген жерлердi ендi 

шындық күйiнде жеткiзуге 

сәтi  түскенiне қуанбаған 

жазушы болмаған шығар 

деп жорамалдауға толық 

негiз бар.   

1



Тәуелсіздік 

жылдардағы 



Драма жоқ жерде театр 

өнерiнiң ғұмыры ұзаққа 



драматургия саласы  

бармасы – аксиома. 

Драматургия театр 

өмiрiндегi ең басты және 

шешушi құрал. Яғни, театр 

негiзi – әдебиет. 

Драматургия – әдебиет 

жанры. Драматургияның 

әдебиеттiң өзге 

салаларынан  гөрi аз-кем 

айырмашылығы оның 

адамдар жан-дүниесiндегi 

асқақ сезiм мен отты 

құштарлықты 

психологиялық тұрғыда 

кiсiнiң жан күйзелiсiмен 

ұштастырып, өмiр 

мәселелерiн барынша 

шынайы суреттеуiнде. Осы 

ретте, драмалық 

шығарманың екi бағыты 

айқындалады. Бiрiншiсi – 

көркем әдебиет қалпындағы 

нұсқасы болса, екiншiсi – 

оның сахналық материал 

тұрғысындағы көрiнiсi. Бұл 

екеуiн бiр-бiрiнен бөлiп 

қарауға болмайды. 

1



Тәуелсіздік 



жылдарындағы 

поэмалар. 

 

Тәуелсiздiк 



жылдары  қазақ  ақындары 

өлең өлкесiнiң өрелi жанры 

–  поэмаға  құлаш  ұруын 

үдете  түстi.  Ел  көгiнде 

желбiреген  азаттық  туы 

қазақ 


ақындарының 

шабытына шабыт қосты.  

Поэма  жанрының  әр 

дәуiрдегiдей, 

ең 

басты 


көркемдiк  ерекшелiгi  бұл 

жылдарда  да  айқын  көзге 

шалынады. 

Ақын 


атаулының  бәрi  де  өз 

туындысында 

өзi 

өмiр 


сүрген  заманның  ең  үлкен 

де 


ауқымды 

мәселесiн 

жырлауды  басты  нысана 

етiп 


ұстайтыны 

аян. 


Тәуелсiздiк  жылдарында  да 

қазақ  поэмаларында  қазақ 

қоғамындағы  ең  өзектi, 

көкейтестi 

мәселелердiң 



көркем  суретке  айналғанын 

байқалады.  

 

1



Тәуелсіздік 

жылдардағы 

деректі әдебиет 



Деректi  шығарма  – 

бүгiнгi күнге де, болашаққа 

да  теңдей  қызмет  ететiн 

ақиқат  ақпарат  арқалаған 

өнер 

туындысы 



деу 

қонымды.  Заман  ұзаған 

сайын, 

оқырман, 



қоғам 

есейiп,  қауым  сауаты  мен 

өресi 

биiктеген 



сайын, 

деректi шығармаларға деген 

ынтызар 

мен 


сұраныс 

неғұрлым 

күшейiңкiреп 

келе  жатқаны  да  елемеуге 

болмайтын 

шындық. 


Ендеше,  деректi  әдебиеттiң 

басты 


сипаты 

ақиқат 


деректен,  фактiден  тамыр 

тартатынында.  Тылсымды 

түртпектеп, 

тұңғиықтан, 

тереңнен  тұлдыр  тергiштей 

ме,  құжаттар  мен  жазбалар 

аударғыштап, 

ақиқатты 

iндете 

ме, 


қайткенде 

шындықтың 

жалына 

жармасып,  өмiр  мен  тарих 



арнасын  тура  тарту,  сөйтiп 

халық 


пен 

тарих 


тағылымдарын  ел  кәдесiне 

жарату, 


ұрпақ 

игiлiгiне 

мирас  ету  –  түптiң  түбiнде 

кез-келген 

деректi 

шығарманың  iзгi  мұраты, 

темiрқазықтай 

бұлжымас 

қағидасы болып табылады. 

 



1

Қазақ әдебиетінің 



халықаралық 

байланыстары 



Тәуелсіздік 



жылдары 

Қазақстан 

Республикасы 

әлемнің 


көпшілік  елдерімен  тікелей 

дипломатиялық  қатынасқа 

түсе бастады.  Халықаралық 

мәдени 


және 

әдеби 


байланыстарды 

дамыту 


үшін 

ерекше 


қолайлы 

жағдай қалыптасты.  

Қазақ 

әдебиеті 



қарым-қатынасқа 

түскен 




ұлттық  әдебиеттер  шеңбері 

айтарлықтай 

кеңейді. 

Әсіресе  шығыс  елдерімен 

әдеби  байланыс  жанданды. 

Шығыс 


және 

Батыс 


әдебиеттерімен 

рухани 


қатынастағы 

бұрынғы 


жылдар  жоғалтқан  тепе-

теңдікті  қалпына  келтіруге 

мүмкіндік туды.  

Қазақ-түрік  әдебиеті 

байланысы  тарихи-мәдени, 

тіл, 


діни 

ұқсастыққа 

негізделеді. 

Бұл 


байланыстар  1991  жылдан 

бері  қарай  ерекше  күш 

алды.  

 

1



Тәуелсіздік 

жылдардағы 

мемуарлық, естелік 

көркем проза 



Тәуелсіздігіміздің еркін 

тынысты тұнық ауасында  

ұлттық сана-сезім өсті, 

азаматтық белсенділік 

артты, азаттық алған халық 

қайта туғандай күй кешуде. 

Бұл құбылыстың бір 

қоғамдық-саяси 

құрылыстан екіншіге 

көшкен өтпелі кезеңмен 

астасуы рухани өміріміздiң 

астан-кестеңiн шығарды, 

бар болмысымызды 

жаңғыртып жаңалады. Енді 

міне, өмірбаяндық, естелік 

жанры көгерiп күш алып, 

айналдырған он жылдың 

ішінде едәуір төл төкті. 

1



Тәуелсіздік 

жылдарындағы 

жаңа бағыт – 

бағдар (модернизм, 

постмодернизм, 

экзистенциализм 

т.б. ағымдар) 



Ағымдарды салыстыру, 

еркшелігін ашу, 

кейіпкерлер 

характеріне мән беру, 

т.б. 



 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

ӨЗДІК ЖҰМЫС ТАҚЫРЫПТАРЫ 

 

1.



 

Алғашқы онжылдықтағы жарық көрген поэзиялық жинақтардың            

мазмұндық сипаты 

2.

 



М. Шаханов «Жаңа қазақтар» 

3.

 



Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ прозасы 

4.

 



Қ. Жұмаділов шығармашылығына шолу 

5.

 



Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ сыны 

6.

 



Қазақ прозасының жанрлық мазмұндық сипаты 

7.

 



Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ драматургиясының бет алысы 

8.

 



Р. Мұқанова шығармашылығына шолу 

9.

 



Қазақ поэзиясындағы соны өрнектер 

10.


 

 Т. Ахметжан шығармашылығы 

11.

 

Тәуелсіздік жылдарындағы әңгіме жанрындағы беталыс 



12.

 

Д. Исабеков шығармаларындағы салт дәстүр көрінісі 



13.

 

М Шаханов шығармашылығына толық сипаттама 



14.

 

Өлең туралы сын пікірлер 



15.

 

Қ. Мырзалиевтің «Алаштың арманы» атты жинағына сипаттама 



16.

 

Т. Медетбек шығармашылығы 



17.

 

Қазақ өлеңіндегі қоғамдық көріністің айқындалуы 



18.

 

Сынның даму барысы 



19.

 

М. Шаханов шығармашылығы және қоғамдық келбет 



20.

 

Шығармалардағы ұлттық болмыс, тіл тағдыры туралы көзқарас 



айқындығы 

21.


 

Кейіпкерлер бойындағы өзгерістер 

22.

 

Б. Нұржекеев, Т. Әбдіков шығармаларындағы егемендік, 



тәуелсіздік сипаты 

23.


 

Тәуелсіздік жылдарындағы экономикалық жағдайдың рухани 

өмірге, өнерге әсері 

24.


 

Иранғайып шығармашылығы 

25.

 

Ә. Тарази шығармашылығы 



26.

 

Жазушылар шығармаларындағы идеялық көркемдік сипат 



27.

 

Прозалық шығармалардағы ауыл тақырыбының жандануы 



28.

 

Ф. Оңғарсынова шығармашылығы 



29.

 

Қазақ драматургиясының сахналық сипаты 



30.

 

Прозадағы композициялық ерекшеліктер 



31.

 

Г. Салықбаева шығармашылығындағы көркемдік ізденістер 



32.

 

Өмір шындығының көркем шығармаларда дамуы 



33.

 

Д. Исабеков драмалары 



34.

 

Т. Молдағалиев шығармашылығы 



35.

 

Күрескер рухтың көркемдік образдар арқылы танылуы 



36.

 

Сатира,  юмордың дамуы 



37.

 

Ж. Қорғасбек шығармаларындағы кейіпкерлер көрінісі 



38.

 

Жазушы және қоғамдық жағдай 



39.

 

Сыншы мен зерттеуші арасындағы айырмашылық 



40.

 

Н. Мәукенұлы шығармашылығы 



41.

 

Кейіпкерлер арқылы ұлттық болмыс, күрескер рухтың жандануы 



42.

 

Көркем шығармаларындағы тақырыптың жандануы 



43.

 

М. Айтқожина шығармашылығы 



44.

 

Көрнекті ақындар мен жас ақындар шығармашылығындағы 



үндестік 

45.


 

Прозадағы композициялық ерекшеліктер 

 

 

Аралық бақылау 



 

 

1.



 

Тәуелсіздік кезеңіндегі қазақ поэзиясы 

2.

 

Тәуелсіздік тақырыбына арналған поэмалар 



3.

 

Тәуелсіздік кезеңіндегі қазақ повестері 



4.

 

Махаббат тақырыбындағы романтикалық повестер 



5.

 

Тәуелсіздік дылдардағы қазақ әңгімесі 



6.

 

Тәуелсіздік кезеңдегі қазақ романдары 



7.

 

Драмалық шығармалар тәуелсіздік жылдарда 



8.

 

Жазушы және қоғамдық жағдай 



9.

 

Тәуелсіздік жылдарындағы экономикалық жағдайдың рухани 



өмірге, өнерге әсері 

10.


 

Өлең туралы сын пікірлер 

11.

 

Сыншы мен зерттеуші арасындағы айырмашылық 



12.

 

Көркем шығармаларындағы тақырыптың жандануы 



13.

 

Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ драматургиясының бет алысы 



14.

 

Алғашқы онжылдықтағы жарық көрген поэзиялық жинақтардың            



мазмұндық сипаты 

15.


 

А.Алтайдың «Алтай новелласы» шығармасы 

16.

 

А.Кемелбаеваның деректі әңгімелері 



17.

 

Тәуелсіздік жылдардағы қазақ романдарындағы тарихи тұлғалар 



18.

 

Поэзиядағы дәстүр мен жаңашылдық мәселесі 



19.

 

Дәуір үні, суреткер сыры 



20.

 

Сынның абыройы - әдебиеттің абыройы 



 

 

 



 

 

 




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет