Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені мұғалім мектептің жүрегі

Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, 
өйткені мұғалім – мектептің жүрегі. 
Ыбырай Алтынсарин 
Дүниедегі мамандық атаулының төресі – ұстаздық. Әсілі, 
мұғалім барлық мамандық иесін тәрбиелейтін, оқытып үйрететін мейірімді 
абзал жандар. «Мұғалім мамандығы – барлық мамандықтың анасы» демекші, 
ұстаз алдынан тәрбие алмайтын жан жоқ. 
Ұстаз берген тәрбие әрбір жанның өміріне жол сілтер шамшырақ секілді. 
Ғылым иесі ғалым да, ел қорғаған батыр да, тілінен бал тамған 
ақын да, тегеуріні темір балқытқан жұмысшы да, егін салған диқан да, 
мал бағып терін төккен шопан да, көк күмбезінен әрі өткен ғарышкер де бәрі-
бәрі ұстаздан білім, тәлім алған. Сондықтан ұлағатты ұстаздарға бүкіл адам 
баласы құрметпен бас иеді. 
«Ұстаз болу – өз уақытыңды аямау, өзгенің уақытын аялау» - деп француз ойшылы 
Жан Жак Руссо айтпақшы, ұстаздардың еңбегі ерен. Шәкірт санасына білім нәрін сеуіп, ел 
болашағының өрендерін тәрбиелеп шығару - екінің бірінің қолынан келе де бермейді. 
Ұстаз болу – жүрек жылуын, мейірім шуағын, адамгершілік ұлылығын баланың бойына 
дарыту. Ұстаз болу – шәкіртке ата-анасындай болып тәрбие сыйлау. Ұстаз болу – жас 
ұрпақтың жарқын болашаққа барар жолын айқындап беру. Орыс ойшылы Анатолий 
Луначарский айтпақшы, «ұстаз – бұл жас ұрпақтың бойына ғасырлар бойы жинақталған 
барлық асылдарды сіңіруші, ал оларды соқыр сезімдерден, жамандықтардан және 
жұқпалы мерездерден аулақтатушы адам». Ал қазақтан шыққан қоғам қайраткері, 
ағартушы-ғалым Ахмет Байтұрсынов «мұғалім – мектептің жаны» деп бағалаған. Осыдан-
ақ, ұстаз деген – ұлы есім екенін талассыз аңғаруға болады. Себебі, ұстазға деген құрмет 
бәрінен биік тұрады. 
Қай заманда болсын, ұстаздарға құрмет жоғары болған. Бүгіннен немесе кешеден 
ғана ұлы мамандық иелеріне құрмет көрсетіліп келе жатқан жоқ, ықылым заманнан бері 
ұстаздықтың шоқтығы биік тұр. «Тамшысымен тас тесетін бейнебір су тәрізді» (әл-
Фараби) жандарға ілтипат таныту – адамгершілігіңнің ілгері басуының бір қадамы. 
Өйткені, ұстазға құрмет көрсету – білімге құрмет көрсету. Білімді құрметтемеген, ұстазын 
қадір тұтпаған шәкірттің ғылымда нәтижеге қол жеткізе алмайтындығы, қол жеткізсе де, 
тиісінше кәдеге асыра алмайтындығы қасиетті Құранда да жазылған. Тарихта ақыл-
парасаты мол тұлғалардың көпшілігі ұстазына ерекше құрметпен қарап, әрдайым бір 
ізетпен еске алғаны мәлім. Айталық, Ескендір Зұлқарнайын - Аристотельді, Абылай хан - 
Төле биді, Шәкәрім - Абайды, Бердақ - Күнқожаны, Жамбыл - Сүйінбайды өзіне ақылшы 
әрі ұстаз тұтқан. «Ұстазы жақсының ұстамы жақсы» дегендей, олар өздерінің өмірде 
бағындырған зор асуларына ұстаздарының сіңірген еңбегі көп екенін жақсы түсінген. 
Мәселен, Ескендір Зұлқарнайын өз ұстазын «Мен ұстазыма әкемнен кем қарыздар 
емеспін. Әкемнен өмірді алсам, Аристотельден сол өмірге керектінің бәрін алдым» деп 
еске алатын болған екен. Сондықтан да, ұстазды сыйлау – өмірдегі бір борышың. Ұстазға 
құрмет – адамзатқа міндет. 
«Адамның адамшылығы - жақсы ұстаздан» деп ұлы Абай айтқандай, мұғалім 
тәрбиесі мен өнегесі оқушының болашақ азығы. Жақсы ұстазға кезігіп, тәлім-тәрбие алған 
шәкірт өмір майданында мойымай күресіп, болашақ жолдарда бағытынан таймасы анық. 
Ұрпақ болашағы, халқымыздың келешегі қазіргі ұстаздардың қолында. Тәуелсіз ел 
атанып, төбемізге ту тігіп, тіліміздің мәртебесі артып, әлемге атымызды танытып жатқан 
кезеңде ұлттың, елдің болашағы-жас ұрпақ тәрбиесіне де мықты көңіл бөлінуде. Осы 
егеменді, тәуелсіз Қазақстанда өркениетке бастар жолдың бастауы мектеп десек, 
мектептің басты тұлғасы, жүрегі-мұғалім. 
Жаһандану заманында ұлт­­тық бәсекеге қабілетті болудың көр­сет­кіші – білім 
деңгейімен өлше­неді. Сондықтан, әлемдік білім ке­ңістігіне кірігіп, білім беру жү­йе­сін 
халықаралық биікке көтеру кезек күттірмейтін өзекті мәселе. Бұл мәселені шешудің кілті - 

ұс­таздардың қолында. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Болашақта еңбек ет­іп, өмір 
сүретіндер – бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол 
деңгейде болады. Сондықтан ұс­тазға жүктелетін міндет ауыр» – деген еді. Ұрпаққа 
тәрбие беру, білім нәрімен сусындату – екінің бірінің қолынан да келе бермейді. 
Сондықтан, ұстаз болу – жүректің батырлығы деп бағалауға болады.