Мазмуны: Қосықлар 4

Бердақ - Таңламалы
шығармаларының жыйнағы
Бердақ Ғарғабай улы

Мазмуны:
ҚОСЫҚЛАР
4
- Болған емес
4
- Халық ушын
9
- Излер едим
14
- Жақсырақ
19
- Салық
22
- Быйыл
24
- Жаз келер ме?
26
- Заманда
29
- Бүлбил
32
- Көринди
34
- Өмирим
37
- Балам
43
- Келин
47
- Ойланба
49
- Қашан рәҳәтланадурсаң
51
- Алты қыз
52
- Хожам
56
- Қус
58
- Үфик мәҳрем
59
- Болмады
60
- Билмедим
63
- Теңиз балығын бермеди
65
- Маған бер
66

- Бир жигитке
68
- Мениң
69
- Дәўран
71
- Ақыбет
73
- Екен
74
- Надан болма
76
- Билгейсиз
77
- Қарамас
78
- Кеткен келер ме?
80
- Қара түптиң қырманында
82
- Қыйналма
83
- Әдил қалмақ
84
- Ким айтар
87
- Пана бер
89
- Мүйтен еллери
91
- Муўса бақсыға
93
- Мегзер
96
- Кәлан уста
97
- Жәметке
98
ПОЭМАЛАР
99
- Шежире
99
- Амангелди
137
- Айдос баба
140
- Ерназар бий
145
- Рәўшан
152

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         4
ҚОСЫҚЛАР
- Болған емес
 
I 
 
Бул дүнья дүнья болғалы, 
Патша әдил болған емес. 
Шайырлар қәлем алғалы, 
Хатқа туўры салған емес. 
 
Инағыў-бектиң баллары, 
Бәрине жетти қоллары, 
Қыйсық болса да жоллары, 
Ҳешўақ ҳарып-талған емес. 
 
Қарақалпақ қалпақ болғалы, 
Халық атағын алғалы, 
Ҳақ-тағала жол салғалы, 
Бир теңликти алған емес. 
 
Қарақалпақтың халқы бүлип, 
Қоңсы отырған ели күлип, 
Биразлары жолда өлип, 
Жүз жыл қоныс басқан емес. 
 
Бүлген ел қарақалпақ болды, 
Қырылса да урпақ болды, 
Бердимурат Бердақ болды, 
Дағын ҳешким билген емес. 
 
Бизиң халықтың бийлери, 
Саздур жәҳанда үйлери,

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         5
Таймастай ҳешўақ гүйлери, 
Дуўры жуўап айтқан емес. 
 
Кеўилге қайғы толтырып, 
Жетимниң гүлин солдырып, 
Өзлери наймыт болдырып, 
Ҳешўақ жолда қалған емес. 
 
Болмады мақсет-нийетим, 
Хор қылып мынаў үмметин, 
Жылай-жылай барлық жетим, 
Күлер ўағы болған емес. 
 
Биразлардың кеўли хошты, 
Залымлар шалқыды-йошты, 
Қанат байлап көкке ушты, 
Аны аллам билген емес. 
 
Кимселер ҳәдден зор болды, 
Биразлар шыннан хор болды, 
Лашынға қурған тор болды, 
Торды ҳешким үзген емес. 
 
Нәпсин урадай ашқаны, 
Абырайының қашқаны, 
Ҳеш ўақыт шошқа-шошқаны, 
Азыўласып жарған емес. 
 
Биразлар аш, биразлар тоқ, 
Тоқ адамның қайғысы жоқ, 
Аш адамның уйқысы жоқ, 
Аны тоқлар билген емес. 
 
Аспанды қара булт басып, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         6
Ғаплетте бенделер сасып, 
Ғариплердиң кеўли тасып, 
Ҳешўақ шағлап жүрген емес. 
 
Ийшанларға мириўбет жоқ, 
Ағабийде әдалат жоқ, 
Байда қайыр-сахаўат жоқ, 
Бир инсапқа кирген емес. 
 
Бул заманның түри бетер, 
Ҳәрким бастың ғамын етер, 
Қара думнан қашан кетер? 
Шырақ шалқып жанған емес. 
 
Бул дүнья қайғы-ғәплетти, 
Адамларды аўере етти, 
Нешшениң басына жетти, 
Ҳешбир әдил болған емес. 
 
Досқа дослар зыян етпең, 
Опасызды яран етпең, 
Ҳәргиз жолдан шығып кетпең, 
Жолдан шыққан оңған емес. 
 
Өлген өлди, өлмегенлер- 
Бул дүньяға келмегенлер, 
Ахырет азап көрмегенлер, 
Ҳеш уўайым қылған емес. 
 
Бердимурат мениң өзим, 
Гиреў тартты еки көзим, 
Тақыйық шежиредур сөзим, 
Қадирим, бирақ, болған емес. 
 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         7
2 
 
Гүл болдым, гүл жайнамадым, 
Ойшы болдым, ойламадым, 
Бүлбил болдым, сайрамадым, 
Ҳәдийсе аз болған емес. 
 
Қарағай емес, сөкит болдым, 
Қартаң емес, жигит болдым, 
Таўдан ушқан бүркит болдым, 
Қонар төбем болған емес. 
 
Узын емес, ырғай болдым, 
Ҳәр мухамға шырғай болдым, 
Дән жоқ жерде торғай болдым, 
Аны ҳешким билген емес. 
 
Сыбызғы болдым, саз болдым, 
Үним шықпай сам-саз болдым, 
Тобынан қалған ғаз болдым, 
Қонар көлим болған емес, 
 
Қаршыға болдым, қорықтым, 
Томағам болды, торықтым, 
Тастай түнекке жолықтым, 
Ҳешким қәдирим билген емес. 
 
Қурғақ күни жаўын болдым, 
Желсиз ескен даўыл болдым, 
Дүзде еккен қаўын болдым, 
Шошқасыз күн болған емес. 
 
Бир жазалмай пәлегимди, 
Көклей үзип қамегимде, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         8
Шошқа түйип түйнегимди, 
Урқаным жайдырған емес. 
 
Сондай болса да жумыр бас, 
Жарылмады бул қара тас, 
Көзимнен ақса қанлы жас, 
Аны ҳешким сүрткен емес. 
 
Зая өткердим өмиримди, 
Тилемедим жүримимди, 
Бастан өткен күнлеримди 
Ҳешбир адам билген емес. 
 
Басқанда уллы қонысты, 
Еткенде барып жумысты, 
Ҳәм мақтап Қүлен болысты, 
Ағаң сарпай алған емес... 
 
3 
 
Ата-бабам малды жыйнап, 
Шыбын жанын бәрҳа қыйнап, 
Шақақласып күлип-ойнап, 
Ашлықтан жалшыған емес. 
 
Баўырлас баўыр ханамда, 
Ғамхорым мениң панамда 
Туўған ғәрип ол анамда, 
Қалың мал ҳеш болған емес. 
 
(Бурынғылар көрген екен, 
Көрип зейни илген екен, 
Атам тухым берген екен, 
Бул айтқаным жалған емес). 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         9
 
Аға беглер сыртым пүтин, 
Ишим жанып болды түтин, 
Асырып залымлар исин, 
Ҳешбир реҳим қылған емес. 
 
Геўдем пүтин, кеўлим қурақ, 
Өмир қысқа, жолым жырақ, 
Астымда ғашырым пырақ, 
Атлыға жете алған емес. 
 
Бул дүньяға келген адам, 
Ҳәсирет шегип жүрген адам, 
Дәўран атын сүрген адам, 
Ол ҳәм тулға болған емес. 
 
Бәзирген өтти дүньядан, 
Гөруғлыбек сүрди дәўрин, 
Әрманда кетти олар ҳәм, 
Кеткен қайтып келген емес. 
 
Бердимурат мениң өзим, 
Күнхожаны көрди көзим, 
Еситтим Әжинияздың сөзин, 
Олар ҳәм шад болған емес. 
 
- Халық ушын
 
Жигит болсаң арысландай туўылған, 
Хызмет еткил удайына халық ушын,

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         10
Жигит болса арысландай туўылған, 
Ҳеш қашан да жумыс етпес өзи ушын. 
 
Өзи ушын ис етер ақылға зайыл, 
Болып усыныңдай заманға қайыл, 
Ел қыдырған қыдырымпаз гил сайыл 
Жумыс етпес ҳеш ўақытта халық ушын. 
 
Залымлар тыңламас мөҳминниң зарын, 
Олар ойлар өзлериниң оңарын, 
Ҳеш ўақытта залым қолында барын 
Жаратпаслар бар болса да халық ушын. 
 
Жетерсең муратқа хызметлер етсең, 
Елатың силтесе ғайры елге кетсең, 
Душпанның ҳәрқашан басына жетсең, 
Аянбағыл хызметиңди халық ушин. 
 
Бердимурат, ойлап айтқыл сөзиңди, 
Көтерме лап урып, текте өзиңди, 
Қызартпағай халқың сениң жүзиңди, 
Қолдан келсе хызмет еткил ел ушын. 
 
Жигит болар жигит адам ертеди, 
Айтқан сөзин палдан шекер етеди, 
Айтса бир сөз ықрарына жетеди, 
Соған мегзес хызмет етер халық ушын. 
 
Ойшыл жақсы жигит билимпаз келер, 
Айтқан гәплерине түсимпаз келер, 
Ақылсыздың қәсийети аз келер, 
Ақмақлар ҳеш хызмет етпес халық ушын. 
 
Ақыл адам сөзлер ертпес изине, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         11
Шөп салмас ярының ҳәргиз көзине, 
Бақмас нәмәҳремниң ҳасла жүзине, 
Шулар хызмет етер бәрҳа халық ушын. 
 
Ермес жақсы пасықлардың сөзине, 
Көп берилмес өз басының ҳәзине, 
Ғайрат берип өлгенинше өзине, 
Хызмет етер мудам уллы халық ушын. 
 
Жақсының үйине адам көп келер, 
Жаман болса оның көзи жеп келер, 
Қуры тили менен "аға" – деп келер, 
Булар хызмет етпес ҳешўақ халық ушын. 
 
Жақсы адам душпанларын күлдирмес, 
Қолдан келсе аңа дәўран сүрдирмес, 
Бөри арығын ҳеш ўақытта билдирмес, 
Сол жигиттиң жаны қурбан халық ушын. 
 
Исиңде жигитлер қамлық болмасын, 
Ғумшаланса гүлиң ҳәргиз солмасын, 
Билек күшли болып әлиң талмасын, 
Хызмет әйле қолынызда бар ушын. 
 
Дослық пенен ҳәр бир иске тақ турсаң, 
Жан аямай ел-журт ушын ис қылсаң, 
Қайғыланбай уллы иске қол урсаң, 
Сонда мениң кеўлим питер халық ушын. 
 
Ғош жигиттиң мәдет болса елаты, 
Ҳеш ўақытта кемлик қылмас қуўаты, 
Изинде қалады жигиттиң аты, 
Қалыс хызмет етсе егер халық ушын. 
 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         12
Бул заманда жәбириў-жапа шегермен, 
Қара көзден қанлы жаслар төгермен 
Залымлардың жәбирин айтып сөгермен, 
Күйгенликтен жан қыйналар халық ушын. 
 
Болмады бир дарқан мәнзил мәканым, 
Зәҳәр-заққым болды ишип-жегеним, 
Болмады айтсам да мениң дегеним 
Өлгенше айтарман сөзди халық ушын. 
 
Әжел жетип өлсем бул күнде өзим, 
Кейнимде қаларлар тәрийп боп сөзим, 
Көрди бирнешшени тиримде көзим, 
Парқын билген хызмет етер ел ушын. 
 
Бердимурат тыңлап сөзиңди көргил, 
Жүрген соқпағыңнан изиңди көргил, 
Ғамгүн шекпе, ғариплерге қол бергил, 
Сонда ис еткениң мөҳминлер ушын. 
 
Көрсең қайтармағыл достың нәзерин, 
Қолдан келсе, қурғыл шадлық базарын, 
Өткермегил досқа гәптиң ҳазарын, 
Дослар хызмет етер яраны ушын. 
 
Душпанларды бул заманда зор еттиң, 
Сол себепли бизлердейди хор еттиң, 
Ийшанлардың биразларын уры еттиң, 
Оның зардаплары зыян халық ушын. 
 
Кеўлим ҳаққа жылап тәўекел еткил, 
Үргеништи қойғыл, Мысырға кеткил, 
Кеўилге муўапық бәрҳа ис еткил, 
Анда сениң ойың бәрҳа ел ушын. 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         13
 
Жаманлар қасынан қоңсы көширер, 
Өзиниң дедикли антын иширер, 
Жақсы адам болса гийне кеширер, 
Сонда раўажланар кеўлиң ел ушын. 
 
Жаман адам билмес гәпиниң парқын, 
Бәрқулла жаманлар ағайин-халқын, 
Көтеремен дейип өзиниң даңқын, 
Удайина зыян етер халық ушын. 
 
Жақсы адам сөз мәнисин аңлайды, 
Жаман адам пасық сөзди тыңлайды, 
Айтсаң ҳәргиз ақылыңды алмайды, 
Кеўлим мениң ўайран болар сол ушын. 
 
Жақсы адам жағар шийрин жаныңа, 
Жаман адам бояр қызыл қаныңа. 
Көз саларлар сениң жеген наныңа, 
Жаман адам сондай болар пейли ушын. 
 
Душпаннан ғаплетте таппадым саўа, 
Қурғақ сөзди айтып, демеңлер "аўа", 
Жас үлкенлериңнен алыңлар дуўа, 
Пайдасы болар ма ғәрип ел ушын. 
 
Ер жигиттиң атын ҳаял шығарар, 
Жаманы сезилсе жигит не қылар? 
Жаман жолда жаман сырын алдырар, 
Олардың кереги болмас халық ушын. 
 
Жаманнан ул туўса атаға тартар, 
Күн санап гәззаплық қыслети артар, 
Халыққа жақпас, кесапатлы жол тутар, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         14
Ондайдың пайдасы болмас халық ушын. 
 
Сөйле Бердимурат, сөзлеме ялған, 
Бул дүнья узақ жол атаңнан қалған, 
Жақсы жүрер бул заманда ақыл алған, 
Жақсылар хызметин етпес өзи ушын. 
 
Ойлансам сөз келер изме-из өзи, 
Өзи емес дүзетер адамның тези, 
Жойылмас жақсының айтқан ҳәр сөзи, 
Кеўилим бәржай табар айтсам сол ушын. 
 
Шайыр едим, көзим көргенин жаздым, 
Көкирегимниң сезип билгенин жаздым, 
Заман қыслетинен сарғайдым-аздым, 
Болар ма деп жақты күнлер халық ушын. 
 
Атым Бердимурат, мен ҳақтың қулы, 
Саҳрада сайраған шәйда бүлбили, 
Он гүлинен ашылмады бир гүли, 
Дегенине жете алмады халық ушын. 
 
- Излер едим
 
Жоғымнан таппадым дәрек, 
Сәрдарымды излер едим, 
Мен сорлыға дәўран керек, 
Дәўранымды излер едим. 
 
Заман нешик заман болды,

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         15
Қарағай басын шортан шалды, 
Дүньядан көп кеўлим қалды, 
Қардарымды излер едим. 
 
Ҳаққа налыш етейин мен, 
Өтирик сөйлеп нетейин мен, 
Ҳақ жол излеп кетейин мен, 
Бир имканын гөзлер едим. 
 
Узақта қаўми-қардашым, 
Не саўдаға түсти басым, 
Мәрт жигит болғай жолдасым, 
Қәўендерим излер едим. 
 
Бир көкирек, еки арыс, 
Жоллар аўыр, мәнзил алыс, 
Жүреги мисли жолбарыс, 
Нағыз шерди излер едим. 
 
Егер тапсам ол шерлерди, 
Өзгертер едим түрлерди, 
Гүлистан етип жерлерди, 
Дүнья жүзин излер едим. 
 
Аға беглер, болмаң қапа, 
Сүриң беш күн заўқы-сапа, 
Шеккен болсаң жәбири-жапа, 
Саған дәрман излер едим. 
 
Берселер алла дадымды, 
Еситселер пәрядымды, 
Шад әйлесем елатымды, 
Дәртке даўа излер едим. 
 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         16
Қам сүт емгенмен анадан, 
Бир ушқан көзсиз сонаман. 
Соған дым күйип-жанаман, 
Жақтылы жол излер едим. 
 
Жолынан адасып қалған 
Мөҳминлерге сәрдар болған, 
Ғарип-қасерди қолтықлаған 
Мийримлини излер едим. 
 
Созсам қолымды ҳаўаға, 
Дәртим дус келсе даўаға, 
Кетсем бул маннан Кабаға, 
Табар болсам излер едим. 
 
Көпти көрген қарияны, 
Ақтарып паний дүньяны, 
Кешип теңиз ҳәм дәрьяны, 
Мен жоғымды излер едим. 
 
Қоянды өлтирер қамыс, 
Жигитти өлтирер намыс, 
Едиге менен Алпамыс, 
Тирилсе мен излер едим. 
 
"Шар китаптан" тура қаштым, 
Наўайыдан саўат аштым, 
Фызыўлыдан дүрлер шаштым, 
Дилўарларды излер едим. 
 
Мақтумқулыны оқығанда, 
Айтар едим ҳәр заманда: 
"Кемис бар ма, беглер, анда?" 
Сөзин таўап қылар едим. 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         17
 
Мен шарқ урып Шамға кетсем, 
Билгенимди баян етсем, 
Ҳаслы ғайры елге жетсем, 
Қандай мәдет алар едим? 
 
Берсе маған Дағыстанды, 
Түсирсе де зимистанды, 
Жақсы десе Ҳиндистанды, 
Жоғым излеп кетер едим. 
 
Бендем десе бийшараны, 
Тәрк әйлейип бу кәраны, 
Мен ақтарып Бухараны, 
Луқманымды излер едим. 
 
Халқым ушын салып күшти, 
Алыўға залымнан өшти, 
Араласам Үргеништи, 
Яранымды табар едим. 
 
Жолдас ертип жолға шықсам, 
Жайҳүнде сал болып ықсам, 
Яқшылардың аўзын бақсам, 
Айтар сөзим табар едим. 
 
Өткен Әрасту, Әфлатун, 
Жаратып илимниң кәнтин, 
Шешиў ушын пикири бәнтин, 
Мен мағрифат излер едим. 
 
Төрт нәрсе-дүнья төркини, 
Әўел ҳақ, инсан, бил буны, 
Бул дүньяниң жоқдур мини, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         18
"Бахыт бол!" деп излер едим. 
 
Ақылы кәмил, илими зор, 
Билимли ел болмайды хор, 
Бахыт ушын силтесе жол, 
Орысыятты излер едим. 
 
Бедил, Әттар, "Бидиянды", 
Тәкирарлап атырдым таңды, 
Заман қыйнап тур адамды, 
"Ҳидаяны" излер едим. 
 
Бир себепкер жалғыз алла, 
Фердаўсыйдай дана бар ма? 
Түсиндирер, "Шарқый молла", 
Мен алымлық излер едим. 
 
Қаратаў қарсымнан келсе, 
Айдарҳасы адам жесе, 
Сол жерде жоғын бар десе, 
Мен тайсалмай тартар едим. 
 
Қулақ сал мениң сөзиме, 
Сарғыш енип тур жүзиме, 
Мәдет берсе ҳақ өзиме, 
Исим раўаж әйлер едим. 
 
Ҳаққа әсилик әйлемеспен, 
Дәнекерсиз жүйлемеспен, 
Ҳасла жалған сөйлемеспен, 
Дуўрылық сөз сөйлер едим. 
 
Бердимурат изле изле, 
Ҳақ жолыны туўры гөзле, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         19
Көп ишинде жақсы сөзле, 
Сөздиң парқын билер едим. 
 
Бердимурат ҳақтың қулы, 
Саҳрада өскен бүлбили, 
Бул бир айтқан ҳикаяты, 
Сыйыр емес доңыз жылы. 
 
- Жақсырақ
 
Ақ буўдайы турып сүли сепкеннен, 
Таза салы турып, шигин еккеннен, 
Жөнсиз қырқ күн қайғы-уўайым шеккеннен, 
Ден саўлықта бир күн шадлық жақсырақ. 
 
Дүньяға шыққан соң бахтың ашылса, 
Душпанларың аяғыңа бас урса, 
Жаў бағынып, еки қолын қаўсырса, 
Көзди алартқаннан иззет жақсырақ. 
 
Жумыс исле, туўылған соң ел ушын, 
Жаныңды аяма елде ер ушын, 
Киндиктен қан тамып, туўған жер ушын, 
Өлип кеткениңше хызмет жақсырақ. 
 
Ҳешўақыт досларың болмасын ҳайран, 
Қолдан келсе салың душпанға ўайран, 
Ел-халық бир болып, әйлеңиз сайран, 
Туўылған жер ушын ҳүрмет жақсырақ. 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         20
Ғайры биреўлерди етип қурдасың, 
Жүрме ағызып дилбарыңның көз жасын, 
Жаман болса ҳәм өмирлик жолдасың, 
Ўақытша қол берген ҳүрден жақсырақ. 
 
Адам баласында болсын ар-намыс, 
Ең кеми жүз болсын көз көрген таныс, 
Мәгер билмей қолды қыйса бир қамыс, 
Сол ўақ қанын тыйған ардан жақсырақ. 
 
Ер жигитке намыс пенен ар керек, 
Ҳақ кеўил, қалем қас, сәўер яр керек, 
Мийман келсе, күтип алар ҳал керек, 
Соймаға бир ешки малдан жақсырақ. 
 
Хош келдиң деп аттан түсирилген қонақ, 
Отырған болмағай сол үйди сынап, 
Көзли ҳәм аяқлы, тилли бир шолақ, 
Өнерсиз, билимсиз қолдан жақсырақ. 
 
Хийўа хан қаст етип, посты журт қаңғып, 
Малсыз жарлыларға түсти көп салғырт, 
Узыны келискен жуўан бир арғыт, 
Саны жүз сапасыз талдан жақсырақ. 
 
Түргелип ертеден жумысқа шығып, 
Қолыңды қабартып, белиңди бүгип, 
Дизеңди сызлатып, мийнетин шегип, 
Жеген бир зағараң палдан жақсырақ. 
 
Терең ақыл керек сөзди дизбеге, 
Тынық қыял керек бәрин сезбеге, 
Суў ишинде уўайымсыз жүзбеге, 
Бир қайық жүзлеген салдан жақсырақ. 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         21
 
Әўел берермен деп, соңыра бермеген, 
Мийнеткешке ҳақы төлеп көрмеген, 
Сөзин жутып, өтирик айтып өлмеген, 
Нурмураттан бәлки ҳайўан жақсырақ. 
 
Бул сөзимди тыңла, Нурмурат ахун! 
Орайсаң сәллеңниң ҳәррийтип шақын, 
Алдап мийнеткешлердиң көп жейсең ҳақын, 
Сеннен көре ала қарға жақсырақ. 
 
Орымбет, Нурымбет, Жәлал, Сүлейман, 
Сапар, Мырза, Арзыў, Еримбет қыйпаң, 
Халықтың қанын сорған гилең бийийман, 
Бәриңнен биздей бир гедей жақсырақ. 
 
Анаў отырыпты Қулмурат, Муўса, 
Кеўили ағармас қырқ шайып жуўса, 
Жарлыларға бахыт, нурлы күн туўса, 
Өшимди алмасам, өлген жақсырақ. 
 
Басқа кемлик келип, түсти уўайым, 
Себепсиз таяқ жеп, недур гүнайим?! 
Жерди-көкти халық әйлеген қудайым, 
Бул жүристен әжел келген жақсырақ. 
 
Бир ақшам айттырып, урды жазықсыз, 
Не шара, байлаўда турмыз қазықсыз! 
Қарақалпақ, күниң өтти жарықсыз, 
Бул өткен өмирден зиндан жақсырақ. 
 
Не ҳасыл сөз айттым, өтти аянсыз, 
Не хызметлер еттим, кетти паянсыз, 
Мен де бир жан едим журтқа зыянсыз, 

Бердақ Ғарғабай улы - Бердақ - Таңламалы шығармаларының жыйнағы
                    
kitapxana.com
 - Қарақалпақ әдебиятының электрон китапханасы                                         22
Хорлық көрдим, тек өлгеннен жақсырақ. 
 
Бердимурат айтар, көре алмай жақты, 
Өлип кетер болды, ашылмай бахты, 
Бердимурат-халықты, халық-Бердақты 
Жалғызындай көрер, жаннан жақсырақ.