Ол біздің ақынымыз, ол біздің мақтанышымыз



Pdf көрінісі
Дата11.01.2017
өлшемі100,18 Kb.
#1663

Ол -  біздің ақынымыз,  ол -  біздің мақтанышымыз

Қ а з а қ т ы ң   қ а р а   ө л ең ін е ,  о н ы ң   қ а д ір -  

қ а с и е т ін е ,  т а н ы м -т а ғ ы л ы м   д е ң г е й ін е  

т е н д е с с із   үл ес  қ о с қ а н ,  ел  т а р и х ы н

ө л е ң -ж ы р  тілім е н  к е с тел е у д е қ а р ы м д ы  

қ а б іл е т  т а н ы т ы п ,  қ а с ір е т  к ү й ін  ш е р т іп  

ө т к е н  

ш е ж ір е л і  т ү л ғ а л а р д ы ң   бірі, 

С а р ы а р қ а  ж ы р ш ы с ы   -  Қ а й ы п  А й н аб е- 

к о в   б о л а ты н .

Б и ы л   х а л ы қ   о р т а с ы н а н   ш ы қ қ а н , 

к ө р н е к т і т а л а н т  и есі,  а қ ы н -  ж е р л ес ім із 

Қ а й ы п   А й н а б е к о в к е   13 0   ж ы л   т о л ы п  

о т ы р .  О с ы г а н   о р а й   о р т а л ы қ   к іт а п х а -  

н а д а   6 -7   т а м ы з   а р а л ы г ы н д а   «Ж азғы  

о қ у   залы »  а к ц и я с ы   а я с ы н д а   «Ол  -  

б із д ің  

а қ ы н ы м ы з , 

ол 

-  


б ізд ің  

м а қ т а н ы ш ы м ы з »   а т т ы   ә д е б и  м а р а ф о н  

өткізілд і.

Ш а р а   б а р ы с ы н д а   «К өненің  күмбезі» 

а т т ы   к іт а п   к ө р м е с і ү й ы м д а с т ы р ы л ы п , 

к іт а п х а н а   қ ы з м е т к е р л е р і  а қ ы н н ы ң  

ө м ір і  м е н   ш ы ғ а р м а ш ы л ы ғ ы м е н  т а н ы -  

с т ы р д ы .  К ө р м е н і  к е л іп   т а м а ш а л а г а н  

к е н т  

т ү р г ы н д а р ы н а  

а қ ы н н ы ң  

ө л е н д е р ін  д а у ы с т а п   о к у  ү сы н ы л д ы .

А қы н   Қ а й ы п   (ш ы н   а т ы   Қ а й ы п б е р д і) 

А й н а б е к о в   1 8 8 5   ж ы л ы   сә у ір   а й ы н д а  

К өб етей  а у ы л ы н д а  ш а г ы н  ш а р у а  о тб а- 

с ы н д а   д ү н и е г е   к е л г е н .  Ә к е с ін е н   ж а -  

с т а й   а й ы р ы л ғ а н   Қ а й ы п   ө м ір д ің  т а л а й  

т а у қ ы м е т ін  өз б а с ы н а н  к е ш ір е д і.  1918 

ж ы л д а р д а н   б а с т а п   е л д ің   ә л е у м е т т ік  

ө м ір ін е   б е л се н е  а р а л а с а д ы .  Ө зін ің  

т у ғ а н  ін іл ер і Ж а қ и я ,  С а л ы қ ж ә н е  ж е р - 

л е с т е р і  А бдолла  А сы л б ек о в ,  Х а м зе  

Ж ү с іп б е к о в ,  Т ү р ы с б ек  М ы ң б ае в,  Ә ш ім  

О м а р о в т а р м е н  

б ір ге 

А қм о л а 

С о в д е п ін ің   ж е р г іл ік т і  ү й ы м д а р ы н ы ң  

іс т е р ін е  

б а р ы н ш а  

а т  


с а л ы с а д ы , 

О б л ы с т ы қ  

(уездік) 

а у д а н д ы қ

(болы сты қ) 

К е ң е с т е р д е  

ж а у а п т ы  

қ ы з м е т т е р   а т қ а р а д ы .  Ол  1 9 2 5 - 1 9 2 7  

ж ы л д а р ы  А қм ола у е з ін ің  Нілді болы сы , 

1 9 2 8  

ж ы л д а р ы  

б із д ің  

а у д а н  

қ ү р ы л ғ а н д а  ө зім ізд е б ір а з у а қ ы т  болы с 

б о л ға н .  Қ а й ы п ,  Ж а қ и я   А й н а б е к о в т е р  

а л ғ а ш қ ы  

а у д а н  

о р т а л ы ғ ы  

б о л га н

ен ге н д ігі  а я н .  Қ а й ы п   а қ ы н   д а   о  б а с т а  

о с ы ғ а н   х а л қ ы м ы з б е н   б ір ге  ү н   қ а т т ы , 

сол  үлы   іс к е   к у а н ы ш п е н   а р а л а с т ы . 

«Тың  к ө т е р г е н   ж а с т а р ғ а » ,  «К өктем  

айы »  с и я қ т ы   ө л е ң -ж ы р л а р ы   о с ы н ы ң  

а й ғ а ғ ы .

Қ а й ы п  А й н а б е к о в  ш ы ғ а р м а л а р ы н ы ң  

н егізгі  бір  и д е я л ы қ   а р қ а у ы н   қ ү р а т ы н  

-  х а л ы қ т а р   д о с т ы ғ ы .  Қ а з а қ  х а л қ ы н ы ң  

о р ы с  

х а л қ ы м е н  

ж ә н е  

б а с қ а  

д а  

т у ы с қ а н  



х а л ы қ т а р м е н  

д о с т ы ғ ы н  

к у а т т а п ,  а қ ы н   т а т у л ы қ т ы ,  д о с т ы қ т ы  

ж ы р л а г а н .

А қ ы н н ы ң   т в о р ч е с т в о с ы н д а   е ң   м ол 

ж ы р л а н г а н   т а қ ы р ы п т а р д ы ң   б ір і  -  

к ө м ір  

а л ы б ы  

Қ а р а ғ а н д ы  

т у р а л ы . 

О т ы зы н ш ы  ж ы л д а р ы   Қ а р а ғ а н д ы   ш а х - 

т а с ы н д а   ж ү м ы с   іс т е г е н   ол,  б ір а з  

ө л е н д е р ін   ш а х т е р л е р д ің  ө м ір ін е,  а у ы р  

е ң б е г ін е   а р н а й д ы :  «Көмір»,  «Ө рен д ер

гү л д е р  

с а м ғ а с ы н » , 

« М ақтан   етем», 

«Ш ахтерлер  серті»,  т.б.

Қ а й ы п   А й н а б е к о в   қ а з а қ  ә д е б и е т ін ің  

н е г із ін   қ а л а у ш ы л а р ы н ы ң   б ір і,  үлы  

а қ ы н   С ә к е н  С ей ф у л л и н м е н  т ы ғ ы з  б а й - 

л а н ы с т а   б о л ы п ,  С ә к е н   т а р а п ы н а н  

ш ы ғ а р м а ш ы л ы қ  

қ о л д а у  

к ө р іп  

о т ы р а д ы .

А т а қ т ы  

ж е р л е с т е р ім із д ің  

бірі 

ә д е б и е т ш і-ғ а л ы м  



С ә й д іл   Т а л ж а н о в  

«Ө ткен  к ү н д е р   сөйлейді»  д е г е н   ш а г ы н  

к іт а б ы н д а  

а й д а у д а н  

а л ғ а ш  

1 9 4 7  

ж ы л ы   қ а д ір л і  а ғ а с ы   Қ а й ы п т ы ң   ү й ін е  

із д е п   б а р ы п ,  о н ы ң   ү л а г а т т ы   с ө з д е р ін  

қ а г а з г а   т ү с ір д ім   д е п   ж а з ғ а н .  С ө й т іп , 

т ә р б и е л ік  м ә н і зо р   к ө п т е г е н   әң гім ел е р  

ен г е н , 

« Қ а й ы п   қ а р т т ы ң   әң гім елері» 

а т т ы   к іт а п ш а  ш ы ғ а р а д ы .

Н ү р а л ы қ  

т а л а н т т ы  

а қ ы н ы м ы з  

Қ а б ы к е н  

М ү қ ы ш е в  

т а  

Қ а й ы п т ы  



т ә л ім г е р ,  а қ ы л ш ы ,  қ а м қ о р ш ы   ү с т а з  

д е п   ж о ғ а р ы   б а ғ а л а ғ а н .

А қы н , 

ғ а л ы м  

Б ү р к іт  

Ы с қ а қ о в  

Қ а й ы п т ы ң  т у ғ а н ы н а   105 ж ы л  т о л у ы н а 

о р а й  

р е с п у б л и к а л ы қ  

б а с ы л ы м д а  

ш ы қ қ а н  м а қ а л а с ы н д а  « Қ а р а г а н д ы л ы қ  

х а л ы қ  

а қ ы н ы  

Қ а й ы п  

А й н а б е к о в

ө з ін д ік   ө л е ң   ө р н е г і,  с у р е т т е у   м ә н е р і 

б а р   е р е к ш е   д а р ы н   и е с і  еді»  д е п   т е б і- 

р е н е  ж а з г а н .

Қ а з а қ  С С Р-  н ің  х а л ы қ  ә р т іс і А.В.  З а -  

т а е в и ч   ө з ін ің   « Қ а з а қ   х а л қ ы н ы ң   1 0 0 0  

ән -күй і»  д е г е н   ж ү р т ш ы л ы қ қ а   к е ң ін е н  

белгілі 


ж и н а ғ ы н д а  

Қ а й ы п

А й н а б е к о в т ің  

ә н ш іл ік  

т а л а н т ы н а

қ а т т ы   р и з а   б о л а  о т ы р ы п ,  о н ы   ж о г а р ы  

б а г а л а й д ы  

Қ а й ы п  А й н а б е к о в   19 5 5  ж ы л ы   қ а ң т а р  

а й ы н д а ,  7 0   ж а с ы н д а   қ а й т ы с   болд ы . 

А қ ы н н ы ң  а р т ы н д а  а й т у л ы   ә д е б и  м ү р а  

қ а л д ы . 

О сы  


м ү р а н ы  

о к у ш ы  

ж ү р т ш ы л ы г ы м ы з д ы ң  к ә д е с ін е  ж а р а т а  

білу  -  б ізд ің  п а р ы з ы м ы з .



Орталық кітапхана

К ө к м ө л д ір д е  

ү й ы м д а с т ы р у ш ы л ы қ  

қ ы з м е т т е р  

а т қ а р ы п , 

к е й ін  

ө зд е р і 

с о н д а  қ о н ы с   а у д а р г а н .

А қы н  ө зін ің  а л г а ш қ ы  ө л ен д ер ін   1905 

ж ы л д а р д а н - а қ  ж а з а  б а с т а д ы .  Ө й тк ен і 

бүл  ж ы л д а р ы   бүкіл  Р о с с и я н ы ң ,  о н ы ң  

ш е т   а й м а қ т а р ы н ы ң   б ір і  б о л ы п   ес еп - 

т е л ге н   Қ а з а қ с т а н   ө м ір ін д е   д е   елеулі 

о қ и г а л а р   болды .

П а т ш а   ү к ім е т ін ің   ш е к т е н   а с қ а н  

о т а р ш ы л д ы қ  с а я с а т ы ,  б и -б олы с,  б а й - 

м о л д а л а р д ы ң   қ а р а п а й ы м   х а л ы қ қ а  

к ө р с е т к е н   о з б ы р л ы қ т а р ы ,  ш а р у а н ы ң  

а у ы р   ж а г д а й ы ,  ә й е л  т е ң с із д іг і  -   м ін е, 

о с ы л а р   с и я қ т ы   ел іш ін д е гі  әл е у м е т т ік  

т е ң с із д ік т е р   ж а с   Қ а й ы п т ы ң  ж ү р е г ін е  

ж а р а   с а л ы п ,  о й ы н   қ о з ғ а й д ы .  Б ү р ы н  

ел  іш ін д е   «Әнші  Қ ай ы п »,  «Қ айы п  сал» 

а т а н ы п ,  т е к   т а б и ғ а т т ы ,  м а х а б а т т ы , 

ж а с т ы қ т ы ,  д о с т ы қ т ы   ж ы р л а с а ,  е н д і 

ә л е у м е т т і к  

т а қ ы р ы п т а р ғ а  

қ а р а й  

о й ы с а   б а с т а й д ы .

Ел 


іш ін д е г і 

бо л ы п  

ж а т қ а н   ө з г е р іс т е р   м е н  

т а б ы с т а р   қ а р т   а қ ы н д ы  

қ а т т ы   к у а н т а д ы .

А қ ы н  

қ а р а п а й ы м  

х а л ы қ т ы   ж а ң а   д ә у ір д е  

ж а ң а ш а  

ө м ір  


сүр у ге, 

ж а ң а ш а   т ү р м ы с   қ ү р у ға , 

т ы н ы м с ы з   ө р ге   ө рлеуге 

ш а қ ы р а д ы . 

Ж а ң а

о р н а ғ а н   ү к ім е т   х а л қ ы н а  



т е к   қ а н а   ж а қ с ы л ы қ   п е н  

қ ү т   ә к е л е д і  д е п   с е н г е н  

к ө п  а қ ы н -ж а з у ш ы л а р д ы ң  

ж о л ы н  

Қ а й ы п  

т а  


ү с т а н а д ы .

Қ а й ы п   А й н а б е к о в   1921 

ж ы л ы  

О р ы н б о р

қ а л а с ы н д а  

ө т к е н

С о в е т т е р д і ң  

Б ү к іл қ а з а қ с т а н д ы қ  II  съе- 

зін е   А қм о л а  у е з ін е н   д ел е- 

г а т  


б о л ы п  

қ а т ы с а д ы .

1 9 2 3   ж ы л ы   М о с к в а д а ғ ы  

б о л ы п  

ө т к е н

Б ү к іл о д а қ т ы қ   К ө р м е н ің  

қ а з а қ  

б ө л ім ін д е

қ ы л қ о б ы з д а   о й н а п ,  ө н е р  

к ө р с е т е д і. 

А қ ы н н ы ң  

т ү ң ғ ы ш   ө л е н д е р   ж и н а ғ ы  

1 9 2 8  

ж ы л ы  

« Қ ы р д ы ң  

қ ы з ы л  

гүлдері» 

д е г е н  

а т п е н   А л м а т ы д а   б а с ы л ы п   ш ы қ т ы . 

«Тілеу  н и етім »,  «Азат  қүс»  ж ә н е   б а с қ а  

д а  

ө л е н д е р і 



а қ ы н н ы ң  

с а я с и  

б а ғ ы т ы н ы ң  д ү р ы с т ы ғ ы н  т а н ы т а д ы .

Сол у а қ ы т т а ,  ө м ір д е   бо л ы п   ж а т қ а н  

ү л к е н д і-к іш іл і 

о қ и ғ а л а р д ы ң

қ а й с ы с ы н а   б о л сы н   а қ ы н   ө з ін д ік   ү н ін  

қ о с ы п   о т ы р ғ а н   д е с е к ,  а с ы р а   а й т п а й -  

м ы з.

1 9 4 3  



ж ы л ы  

Қ а й ы п  

А й н а б е к о в

Қ а з а қ с т а н   Ж а з у ш ы л а р   о д а ғ ы н а   м ү ш е 

б олд ы . 

О н ы ң  

т а н д а м а л ы

ш ы ғ а р м а л а р ы   «Өлеңдер»  д е г е н   а т п е н  

1951  ж ы л ы   б а с ы л ы п   ш ы қ т ы .  Қ а р т  

а қ ы н   қ а й т ы с   б о л ға н   ж ы л ы   А сқ ар  

Т о қ п а н о в т ы ң  

қ ү р а с т ы р у ы м е н

«Ш ы ғарм алар»  а т т ы   ж и н а ғ ы  

1 9 5 5


ж ы л ы   ж а р ы қ   к ө р д і. 

Б ү л   к іт а п қ а  

а қ ы н н ы ң   ө л е ң ц е р ім е н   қ а т а р   м а қ а л - 

м ә т е л д е р і,  д а с т а н д а р ы   д а   ен ген .

А қ ы н н ы ң  ірі  т у ы н д ы л а р ы н ы ң  бірі  - 

қ а з а қ   қ ы з ы н ы ң   б а с   б о с т а н д ы ғ ы н а  

ү м т ы л ғ а н ,  ш е р л і  ө м ір ін   ж ы р   е т к е н  

«Қолаң»  а т т ы  д а с т а н ы .  Б ү л  -  м а х а б б а т  

т р а г е д и я с ы .  Ол Н ү р а  ө ң ір ін д е  ер т е д е гі 

Қ а р а у ы л ,  А л ш ы н ,  Қ ы п ш а қ   р у л а р ы  

а р а с ы н д а ғ ы   б а й -б и л е р   т а р т ы с ы н   б ей - 

н ел е й д і.  О сы   т а р т ы с т ы ң  к е с ір ін е н   екі 

ж а с   қ а з а   б олады .

А қ ы н н ы ң   а з а м а т т ы қ   л и р и к а л а -  

р ы н д а   е р л ік   п е н   м е й ір ім д іл ік ,  ү л т т а р  

д о с т ы ғ ы  

м е н  

О т а н ғ а  



д е г е н

с ү й іс п е н ш іл ік  с е зім д е р і д е  б а р ш ы л ы қ . 

К е ш егі  ө т к е н   ¥ л ы   О т а н   с о ғ ы с ы   ж ы л - 

д а р ы н д а  

ж а з ы л ғ а н  

ө л е ң ц е р ін д е

ж а у ы н г е р л е р ім із д ің  

тіле гі 


м е н  

к у а н ы ш ы  д а ,  к ү й ін іш і  м е н   с ү й ін іш і д е

б а р .

А қ ы н д ы қ   ы с т ы қ   с е зім   д а ң қ т ы   б а - 



т ы р л а р ы м ы з   Н ү р к е н   м е н   М а р т б е к к е  

а р н а ғ а н   ө л е н д е р ін е н   к ө р ін е д і.

Б ір  

с ы п ы р а  



ө л е н д е р ін д е  

а қ ы н  

т ы л д а ғ ы  

ел 


а д а м д а р ы н ы ң  

ж а н  


қ и я р л ы қ   е ң б е г ін   с у р е т т е й д і. 

1 9 4 4  

ж ы л д ы ң   ж е л т о қ с а н ы н д а   ж ү м ы с қ а  

қ о с ы л ғ а н   Қ а з а қ   м е т а л л у р г и я   з а в о -  

д ы н д а   д а ,  б е й б іт ш іл ік   ү р а н ы н д а   д а , 

а қ ы н  

Ж е ң іс  

к ү н ін е  

а р н а ғ а н  

ө л е ң ц е гід е й

к у а н ы ш т ы  

ш а б ы т п е н  

ж ы р л а й д ы .

Қ .А й н а б е к о в   с о н ы м е н  

б ір ге  а й т ы с   а қ ы н ы .  Ол 

¥ л ы   О т а н   с о ғ ы с ы   ж ы л д а - 

р ы н д а  к ө п т е г е н  игілікті  іс- 

т е р г е   б е л с е н е   а р а л а с қ а н . 

Қ а р а ғ а н д ы   а қ ы н д а р ы н ы ң  

19 4 3   ж ы л ғы   а л ғ а ш қ ы   а й - 

т ы с ы н  

б а с т а ғ а н  

о сы  

Қ а й ы п   б о л а ты н .



А қ ы н н ы ң  

о с ы н д а й  

е ң б е г ін  

а к а д е м и к - ж а з у -  

ш ы м ы з  

Ғ .М ү сір еп о в

ж о ғ а р ы   б а ғ а л а ғ а н :  "Айтыс 

-   а қ ы н д а р   қ а т а р ы н   м о- 

л а й т а   тү с у ге   д е ,  е к ш е у г е  

д е   ж о л   а ш ы п   о т ы р .  Б үл 

к ү н г е   д е й ін   қ а л т а р ы с т а  

қ а л ғ а н  

Қ .А й н а б е к о в

с и я қ т ы  

а қ ы н д а р ы м ы з  

Қ

а



р

а

ғ



а

н

д



ы

 

а й т ы с т а р ы н ы ң  



ү с т ін д е  

ө з д е р ін   ж ү р т қ а   к ө р с е т е  

а л д ы .  Ш а ш у б а й ғ а   т ө т е п  

б е р е   а л ғ а н   К ө ш е н ,  ір гел і 

а қ ы н   С ә б и   м е н   Іл и я с т ы  

ж е ң г е н  

Қ а й ы п  

бүл 


а й т ы с т а р ғ а   д е й ін   к ө р ін е   а л м а й ,  елеу- 

сіз  ж ү р іп   е д і" ,-д е п  ж а з ғ а н .

А қ ы н н ы ң   егін   ж а й л ы ,  т ы ң   ж е р д і 

и г е р у   т у р а л ы   ж а з ғ а н д а р ы   д а   өз  ал- 

д ы н а   бір   с а л а .  Т ы ң   ж ә н е   т ы ң а й ғ а н  

ж е р   д е г е н ім із  -  ү л ке н ,  қ а д ір л і қ а з ы н а , 



б е р е к е л і  д ү н и е   болы п   ө м ір ім ізг е   б е р ік


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет