Орындаған: Ерғалиева Ұлар, Олжабай Лаура, Болатханова Мөлдір Муслимова Мөлдір
жүктеу/скачать 1,76 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Назарларыңызға рахмет!
|
Орындаған: Ерғалиева Ұлар, Олжабай Лаура, Болатханова Мөлдір Муслимова Мөлдір Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық университеті Би өнері ұрпақтан ұрпаққа беріліп, әр тайпада өз шеберлері болды. Қазақ халқының билері канонизацияланған түрі болған жоқ. Олар жиі импровизация түрінде орындалды. Би жарыстарында эмоционалдық көңілді мінез хореографиялық қойылымдармен ұштасқан.Би өнері ұрпақтан ұрпаққа беріліп, әр тайпада өз шеберлері болды. Қазақ халқының билері канонизацияланған түрі болған жоқ. Олар жиі импровизация түрінде орындалды. Би жарыстарында эмоционалдық көңілді мінез хореографиялық қойылымдармен ұштасқан.Кең дала еңбекқор қазақ халқы өсіп, жабайы жылқылар мен батыл бүркіттерге ұқсас батыл темперамент берді. Қазақтар өмір бойы ән мен бимен айналысады. Олар бірнеше домбыра мен сыбызғалар бар. Қазақ билері көшпенділердің өзіндік ерекшелігін, олардың ішкі дүниесінің байлығын көрсетеді. Олардың мәдениетін бай хош иісті биге жылдамдыққа, жеңілдікке, өміршеңдікке, күш пен қаттылыққа тән. Әсерлі әуендер мен сүйкімді би кейпінде бидің өзі биге ұқсайды. Биде «иық қозғалысы», «ат қадамы» және басқа да күшті ырғақты қозғалыстар жиі қолданылады.Ш. Жиенқұлова былай деп жазады: «бұрыннан ауылдарда да, қалаларда да үйлесім мен домбыра естілді. Қазір өмір шапшаң болды,оның басқа – жылдамдық – қарқындары бар. Сонымен қатар, халық әндері, музыка, билер толы керемет бейнелерге, сондай-ақ қарапайым сөздерді ойланыңыз. Әр фразада қандай керемет бояулар ериді, қандай шырынды, ана тілінің дыбысталуы!»Жаңа уақытта қоғамның тұрақтылығы, экономиканың дамуы қазақ билерінің жылдам дамуына ықпал етті. Жаңа дәуірдің белгілі билері: «түсті кілем кестелеу»,» Көңілді дала»,» бай Алтай»,» малшы қыз»,» қоныс аудару жолында » және т.б. Қазақ халқы шын мәнінде үлкен ән мен би шеберлері атағына лайық. Бидің көпшілігі еңбек өмірін немесе дала жануарларының қозғалысын имитациялайды. Би басталғаннан кейін, бірден жарқыраған және күшті жыртқыш сезіледі. Бұл биде даланың қалың тыныс алуы сезіледі. «Қара шетелдік жорық» биі кең далада, жабайы жылқымен жалындаған қыңыр көріністі жанды және күлкілі бейнелейді. Бүркіт-қазақпен қастерлі құс — «бүркіт» қазақ халық биінің кейіпкері болды. Биші қолдарын жайып, бүркіттің шексіз Дала кеңістігінің үстінде еркін қалықтауына еліктейді. «Аю» және т. б. биі бар. Қазақ билері кәдімгі және маскарадты, жалғыз, екі есе немесе топтық билерге бөлінеді. Көңілді, жанды, әзіл-сықақ билері бар. Олардың арасында «хром үйрек», «аю-ходун», «хром аю», «аю-драчун» және т.б. билер ерекше ерекшеленеді. Би оқыту бойынша мектептер (Үндістанда, Жапонияда, Қытайда және басқа да Шығыс елдерінде сияқты) болған жоқ. Жағажай өнері ұрпақтан-ұрпаққа берілді. Патриархалдық-феодалдық қоғамда әр ру өзінің кәсіби шеберлері болды. Олар «ку»комик-халық күлкілі әзілдерінің қатарында болды. Халық жағажайларының каноникалық формалары қазақтарда болған жоқ. Импровизация-би фольклорының міндетті шарты. Бидің ең тән ерекшеліктері — орындау экспрессивтілігі, қозғалыстың айқындығы, иықтың қозғалғыштығы, буындардың «ойыны», корпустың кернеулігі мен жинақтылығы, бишіге күрделі акробатикалық тәсілдерді қосуға мүмкіндік беретін икемділік. Сондай-ақ, бидің эмоционалдық сипаты хореографиялық суреттің әртүрлілігімен үйлесім тапқан, бұл әсіресе би-сайыстарда (үйрек би, Сылқыма) көрініс тапқан. Назарларыңызға рахмет! жүктеу/скачать 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|