Орындаған: Мадижанова Ж. Тексерген: Баянбаева А



Дата25.05.2023
өлшемі0,94 Mb.
#97660

Орындаған: Мадижанова Ж.
Тексерген: Баянбаева А.
110A Жалпы Медицина
Qazaqstan-Reseı medısınalyq ýnıversıteti
1
2
3
Тақырыбы: Ғалымдардың латын сөздері
Латын тілінің тарихы және ғылымдағы маңызы туралы мәліметтер
Латын тілі медицинада.
Кіріспе
Қазіргі кезде, латын тілі -- халықаралық ғылымдар тілі. Латын тілінің медицина менветеринария салаларына ғылыми терминология ретінде енуіне Рим ғалымдары А. К. Цельспен К. Гален зор үлес қосты. Бұларға дейін медицина мен ветеринария атаулары тек гректілдерінде ғана болған. Себебі, адам- зат тарихында ғылыми медицина мен ветеринарияныңіргетасын қалап, оларды дамытқан көне Грекия ғүлама дәрігері Гиппократ және оның ізбасарлары мен шәкірттері еді.

Фигураларды басып, медицинаға қатысты афоризмдерді көре аламыз.

Латын тілі - ғылым ментехниканың тілі. Латын әліпбиінекөшу - заман талабынан туындапотырған қажеттілік. Біріншіден,латын әрпі бүкіл әлемнің қатынасбелгісі болып отыр. Демек,дүниежүзі халқының 80%-ықолданатын латын әліпбиіне көшуозық инновациялар ментехнологияларға бір табанжақындатып, өркениеттіелдермен байланысымыздыжақсартып, экономикасы дамығанотыз елдің қатарынан орын алуісіне, мемлекеттік тілдің ұлттықбет-бедерін сақтап қалуға оңәсерін тигізеді.Екіншіден, түбі біртуыс түркі халықтарымен рухани-мәдени жақындасуының бірден-бір жолы. Олай дейтініміз, қашанда әріп ауыстырудың әлеуметтікмаңызынан гөрі, саясилығы басым болып келген.

  • Латын тілі - ғылым ментехниканың тілі. Латын әліпбиінекөшу - заман талабынан туындапотырған қажеттілік. Біріншіден,латын әрпі бүкіл әлемнің қатынасбелгісі болып отыр. Демек,дүниежүзі халқының 80%-ықолданатын латын әліпбиіне көшуозық инновациялар ментехнологияларға бір табанжақындатып, өркениеттіелдермен байланысымыздыжақсартып, экономикасы дамығанотыз елдің қатарынан орын алуісіне, мемлекеттік тілдің ұлттықбет-бедерін сақтап қалуға оңәсерін тигізеді.Екіншіден, түбі біртуыс түркі халықтарымен рухани-мәдени жақындасуының бірден-бір жолы. Олай дейтініміз, қашанда әріп ауыстырудың әлеуметтікмаңызынан гөрі, саясилығы басым болып келген.

Көптілдік профессионалды тіл үшін қиын болды. Медициналық терминологиялатындалынған арабизм, гебраизм, арабталынған грецизм жәнелатинизм сияқты қоспадан тұрды. Синоним сөздері шектен тыс көбейебастады. Медициналық ғылымға «терминологиялық тұншығу» қаупітөнді.Медицинаның атақты реформаторы швейцар ғалымы жәнедәрігері Парацельс Базель университетінде студенттерге дәрісті немістілінде оқыған. Өзінің ғылыми еңбектерін де неміс тілінде жазған. Алатақты француз хирургы Амбруаз Паре (1510 - 1590) өзініңшығармасын француз тілінде жазған. Кейін олардың кейбіреулерілатын және еуропа тілдеріне аударылған. Осындай ұлттық тілдерденлатын тілі аартта қалғанымен Жаңа ғасыр (17ғ.) басында, 18 ғасырдабиология мен медицина саласында ұлтаралық тіл болып қала берді.Латын тілі сабақтарда, ғылыми еңбектерде қолданылды. 18 - ғасырдалатын тілі ұлттық тілдермен қатар жүре бастады.

Қорытынды

  • Сонымен, Латын тілі, үндіеуропа шоғырыныңиталиялық тобына жатады. Б.з.б. 6 ғасырда Римговоры ретінде пайда болып, Жерорта теңізініңбатысындағы елдерді қамтыды.Римдіктердің Галлия, Иберия түбегін, СолтүстікАфрика, Британия, Норик, Паннония жане Дакияныжаулап алуына байланысты Латын тілі тарады.Ол үнді-парсы жане хетт тілдеріне жақын. 9ғасырда Латын тілі сөйлеу тілі ретінде жойылды,дегенмен 15-16 ғасырларға дейін батыс еуропақоғамының, католик шіркеуінің, ішінара әдебиетпен ғылымның, дәрігерлік тәжірибенің жазба тілі болды.

Назарларыңызға рахмет!



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет