Орталық азиядағы түрк этностарының этномәдени интеграциялық кезеңдер

Орталық азиядағы түрк
этностарының этномәдени
интеграциялық кезеңдер
Орындаған:Қожайбай Әйгер м
Қабылдаған:Кидралиева Әлия

жоспар
КІРІСПЕ
1
КӨНЕ ТҮРІКТЕРДІҢ ШЫҒУЫ
2
ТҮРІК ҚАҒАНАТЫ, ТҮРКЕШ,
ҚАРЛҰҚ КЕЗЕҢДЕРІ
3
ҚИМАҚ, ҚЫПШАҚ КЕЗЕҢДЕРІ
4
НАЙМАНДАР
5
КЕРЕЙЛЕР
ҚОРЫТЫНДЫ

 Қазақстан және көрш лес аймақтардың
ортағасырлық этностық тарихы түрк лерд ң
тарихымен байланысты. Қазақстан жер нде
түрк тектес, түрк т лдес тайпалардың көне
заманда да болған. Б рақ нағыз түрк лерд ң
этностық тарихы б.з. V ғасырынан басталады.
Егер түр к деген атау V ғасырдан бастап пайда
болса, онда: "Одан арғы дәу рлердег
тайпаларға қалай түрк тектес, түрк т лдес
деген сипат берем з?" деген заңды сұрақ тууы
мүмк н. Мұны былай түс ну керек. Б.з. V—VIII
ғасырларының арасы түрк тайпаларының
пайда болып, қалыптасу дәу р . Ал Алтай т л
тобына жататын түрк т л н ң пайда болуы
түрк атын алған кей нг тайпалардан кем нде
1 мың жыл бұрын болған
КӨНЕ ТҮРІКТЕРДІҢ ШЫҒУЫ

Түр к этноним алғаш рет қытай жылнамаларында 542 жылы аталады. Қытай
жылнамалары түрк лерд ғұндардың ұрпағы деп атаған. Бастапқы кезде түрк
деген сөз түрк т лдес көшпел лерд ң ш ндег басқарушы ақсүйек ру өк лдер не
ғана қатысты болды. Содан кей нг кездерде түрк деген атау саяси мәнге ие
болды. Түрк деп түрк лерд ң қол астында болған өзге тайпалар да атала
бастады. VIII ғасырдың ортасынан бастап түрк деген атау б раз уақытқа дей н
жазба деректерде аталмайды. Бұл кезде түрк деген жалпы атаудың орнына
жекелеген түрк тектес тайпалардың аты (теле, қырғыз, тоғыз-оғыз, ұйғыр,
қарлұқ, қыпшақ) аталады. Түрк атауы X ғасырда қайта тарихи аренаға шығады.
Қашқардағы, Баласағүндағы хандар (қағандар) өздер не тағы да түрк деген
этностық атау таңады. Түрк деген атау сол замандағы араб географтарының да
еңбектер нде кездесед . Осы ортағасырлық түр к атауы К ш Азия жер не барып
қоныстанып қалған оғыз тайпасының б р бөл г н ң ұлттық мемлекетт к атауына
айналды. Ол — Түркия, Түр к мемлекет .
Тарихи аренаға алғаш шыққан түрк тайпаларының б р — теле. Олар қаз рг
Моңғолия жер ндег Гоби шөл н ң солтүст г нен батыста Тянь-Шань тауына
дей нг жерлерд жайлаған. Телелер одағына 15 тайпа к рген.
Түр ктер өз н ң шығу тег н ашын тайпасымен байланыстырады