Практикалық сабақ. 8 Зат есімнің тарихы. Зат есімнің септік категориясы



бет1/3
Дата06.01.2022
өлшемі332,4 Kb.
#15244
түріСабақ
  1   2   3

Орындаған: Алдонғар Сымбат

Тексерген: ф.ғ.к., доцент, Жунисова М.А.


Практикалық сабақ.8 Зат есімнің тарихы.

Зат есімнің септік категориясы

Көне түркі тілінде атау септігінің көп функциялығы:


Көне ескерткіштер тілінде

Қазақ тілінде

1.Атау септік тұлғасы өзінің тура мағынасында

«Аганияз қою(әдемі) оюлады: Ілкі сен барғыл(М.Қ)»

1.Жалғаусыз тура мағынасында қолданылуы

«Мен ерте келдім. Ол кеш келді.»

2.Ілік септік қызметінде

«Білге Тонықұқ бен өзұм табғач іліңе қылынтым(Т)

»


2. Қазақ тілінде ілік септігі жалғауы түсіріліп айтылуы

«Данышпан Тоныкөк мен өзім табғаш еліне қол арттым»; «Біз Каспий жағасына бардық»(колхоз малы, үй төбесі, ақша айналымы)

3.Табыс септік орнына жұмсалуы

«ічін, ташын адынчығ бедіз уртуртым, таш тоқытдым(КТ)»

3. Табыс септік жалғауы түсіріліп айтылады

Іші-тысын айрықша өрнектеттім, тас қойғыздым.

4.Барыс септік орнына қолданылуы

Бұхара барды; Мен бу тарап келдім.(мен осы маңға келдім)(Бабурнаме)

4. Барыс септік мағынасында келуі

Жамбыл өлеңі: «Москва бардым, не көрдім, туысқан-туған ел көрдім»

5.Шығыс септік орнына жұмсалуы

Көгмен аша қырқыз йіріңе теге сүледіміз. Көгменнен асып қырғыз жеріне дейін шабуылдадық(КТ)

5.Шығыс септік мағынасында

Қыр асып алысқа кеттік.



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет