Радиациялық ЖӘне химиялық Қауіптілік
жүктеу/скачать 6,19 Mb.
|
|
РАДИАЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ҚАУІПТІЛІК "ТҰРАН-АСТАНА" УНИВЕРСИТЕТІ Қоршаған ортаға және адам организміне теріс әсер ететін факторларының бірі радиация болып табылады. Радиация адамның клеткалары мен органдарының түрлі функцияларына зиянды әсер етеді. Радиация әсер еткенде клеткалардың шапшаң бөлінуі, құрылымы мен құрамының өзгеруі мүмкін. Радиациялық сәулелену тұқым қуалаушылық аппаратын өзгертуге, яғни мутацияға душар етуі мүмкін. Радиация ПАЙДАСЫ:
• Тіршілік ету жағдайында антибиотиктер сонымен қатар В12дәруменін түзетін микроорганизмдердің жоғары активті штампаларын шығару және т.б. • Сәулелену әсерінен болатын тұқым қуалау қасиетін жібек құрттарының өнімін, сапасын арттыру үшін сақтап, өндірісте кең пайдалану. • Жануарлар мен өсімдіктер тұқымын жақсартуда және өнімін өсіруде сәулелену қолданылады (мыс, радияциялық селекция тәсілі). Зияны: • Табиғи сәулелену кейбір химиялық құрылымдар мен сыртқы ортаның температурасы тұқым қуалау қасиеттерінің құрылымдарына әсер ету нәтижесінде ұрпақтарға таралатын мутацияға келтіреді. • Табиғи сәулелену, кейбір химиялық құрылымдар және сыртқы ортаның температурасы, ядролық сынақ әсерлерінен өмір сүру ортасына қарай ұрпақтарда 500-ден астам ауру түрлері пайда болғандығы анықталады.Солардың ішінде мысалы ергежейлілік,гемофилья, дальтонизм, ақыл-ой еңбегі сонымен қатар тіршілік ету қабілеттілігі әлсірейді, өмір сүру мерзімі азаяды және т.б. • Иондық сәулелену немесе химиялық заттар әсерінен болған мутация рецессивті сипатталады, бірақ адамда доминантты мутация кездеседі және ол тым жақын уақытта ұрпақта пайда болады. РАДИАЦИЯЛЫҚ ЛАСТАНУДЫҢ КӨЗДЕРІ Радиациялық қауіптердің әсерлері шыққан тегі бойынша табиғи және антропогенді болып бөлінеді. Табиғи факторларға қазба рудалары, жер қабаттарындағы радиоактивті элементтердің бөлінуі кезіндегі сәулелену және т.б. жатады. Радиациялық өндіруге және қолдануға, атом энергиясын өндіруге және ядролық қаруын сынауға байланысты жұмыстар жатады. СОНЫМЕН АДАМ ӨМІРІНЕ өте қауіпті радиациялық антропогендік әсерлер адамзаттың мына іс ӘРЕКЕТІМЕН тығыз байланысты: АТОМ ӨНЕРКӘСІБІ ЯДРОЛЫҚ ЖАРЫЛЫСТАР ЯДРОЛЫҚ ЭНЕРГЕТИКА МЕДИЦИНА МЕН ҒЫЛЫМ Қоршаған ортаны радиоактивті элементтермен және радияциялық сәулелермен ластайды. Бұдан басқа атом өнеркәсібі радиоактивті қалдықтардың көзі болып, адамзатқа жаңа үлкен қауіп және әлі шешімін таппаған мәселені – оларды көму мен жою мәселелерін алып келді. ХХ ғ 20-жылдарының аяғында радиациядан қорғану жөніндегі халықаралық комиссия құрылған болатын. 50-жылдардың басынан бастап, әлемдік қауымдастық мсиондаушы сәулелердің адам ағзасына, қоршаған ортаға әсері мәселесіне көңіл бөле бастады. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ РАДИАЦИЯДАН ҚОРҒАУ ҰЙЫМДАРЫ Радиациялық қауiп қазіргі қоғамдағы өзекті мәселеге айналып отырған тақырып. Адам баласы жер бетіндегі барлық тіршілік иесіне залалын келтіретін бұл зардаптың зиянды қасиетін жою мүмкін емеске отыр.Бірақ, осыған қарамастан ғалымдар зардаптың әсерін жою шараларын іздестіруде. Жапониядағы Хиросима мен Нагасаки қаларындағы болған жағдай сонымен қатар Украинанын Чернобль апаты, Қазақстандағы Семей полигонының кері әсерлерін жою мүмкін емес. Осы сынды үлкен залалдың халық денсаулығына әкелген орасан зор залалы әлі де жалғасып, кері әсерін тигізуде. Тек адамзат баласына ғана емес, қоршаған ортаға тигізген де әсері шексіз. ҚОРЫТЫНДЫ жүктеу/скачать 6,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|