Радиотехника кафедрасы



Pdf көрінісі
Дата21.03.2017
өлшемі177,27 Kb.
#10059

Коммерциялық емес  акционерлік қоғам  

 

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА  ЖӘНЕ  БАЙЛАНЫС   УНИВЕРСИТЕТІ   

РАДИОТЕХНИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ФАКУЛЬТЕТІ 

 

РАДИОТЕХНИКА  КАФЕДРАСЫ 

 

 

 

Бекітілген  

 

 

                                                  Декан_________________Медеуов У.И. 

                                                     «__20___»________06__________2012 г. 

 

 



 

КУРС ПРОГРАММАСЫ (Syllabus) 

 

 

RET4314 – ДЫБЫС СИГНАЛДАРЫН КОМПЬЮТЕРЛІК 

РЕДАКТОРЛАУ ЖӘНЕ БЕЙНЕЛЕУ 

 

5B071900 – Радиотехника, электроника және  телекоммуникация 

мамандығы бойынша студенттерге арналған 

 

 



 

 

Барлық кредит             - 3 



Сағаттар саны              - 135 

Курс                              



Семестр                        - 8 



Дәрістер                       - 1,5 

Практикалық               

1,0 


Зертханалық                

0,5 



СОӨЖ                          - 45сағ. 

СӨЖ                             - 45сағ    

Курстық жұмыс          - 8 семестр  

 Емтихан                      - 8 семестр 

 

 

 



 

Алматы, 2012 



 

Курс  бағдарламасын  түзген:  РТ  каф.  аға  оқытушысы  Ануфриев  Э.Г. 



5В071900-  Радиотехника,  электроника  және  телекоммуникация  мамандығы 

үшін  оқу жоспары негізінде құрастырылған 

Курс  бағдарламасы  (Syllabus)  РТ  кафедрасының  отырысында  қаралды 

«_19_»___06__2012ж. №10 хаттама 

Кафедра меңгерушісі  __________В.В.Артюхин 

 

Курс бағдарламасы (Syllabus) радиотехника және байланыс факультетінің 



оқу – әдістемелік мәжілісінде қаралды және бекітілді.( №2 хаттма, 20.06. 

2012 ж.) 



Пән:

 КЕСКІНДІК ЖӘНЕ ДЫБЫСТЫҚ СИГНАЛДАРДЫ 

КОМПЬЮТЕРЛІК РЕДАКЦИЯЛАУ 

  

           

Оқытушы: 

Куликов Андрей Александрович 

АЭжБУ, аға оқытушы,  «Радиотехника және  байланыс » факультеті, 

 Радиотехника  кафедрасы, каб. 414. 

Ануфриев Эльдар Григорьевич 

АЭжБУ,  аға  оқытушы,  «Радиотехника  және    байланыс  »  факультеті, 

Радиотехника  кафедрасы, каб. 414. 

Кеңестік  уақыт    –кафедраның  хабарландыру  тақтасында  сабақ  кестесі 

бойынша   

Курстың тәжірибелік сабақтарының өтетін уақыты мен орыны: 

Белгіленген  сабақ  кестесіне  сәйкестенеді  (  деканатта  хабарландыру 

тақтасында) және кафедраның хабарландыру тақтасында. Б-422 тәжірибелік 

аудиториясында өтеді. 

 

 

Курстың переквизиті:  



«Радиотаратқыш  құрылғылар  »,  «Радиотехникалық  тізбектер  және 

Радиоқабылдағыш құрылғылар», «Телевидение». 

 

 Курстың баяндалуы: 

«ДЫБЫС СИГНАЛДАРЫН КОМПЬЮТЕРЛІК РЕДАКТОРЛАУ ЖӘНЕ 



БЕЙНЕЛЕУ»     курсы келесі бөлімдерді қамтиды:   

1)  Видеокескінді басып алу; 

2)  «Альбом» мәзірі және «Фильм» терезесі; 

3) Видеоклиптер; 

4) Видеоәсерлер; 

5) қозғалыссыз суреттердің алмасуы; 

6)  Титрлар редакторы, дыбыстық әсерлер және әуен. 

 

Курс  мақсаты  –  студенттерді  телерадиотарату  және  интернет  тарату 

саласында  өзіндік  жұмыстарға  дайындау,  теледидарлық  бағдарламаларды 

және радиобағдарламаларды құруға арналған жабдықтармен, сонымен қатар 

дыбыс  және  бейне  сигналдарын  құруда,  редакторлауда,  өңдеуде 

қолданылатын  жабдықтар  мен  компьютерлік  бағдарламалармен  жұмыс 

істеуге үйрету. 



Бағыт  тапсырмалары  –  бейнеге  түсіру  мен  дыбыс  жазу  негіздерін, 

сандық бейне жазу мен дыбыс жазу форматтарын, бейнекөрініс пен дыбысты 

өңдеуге арналған арнайы компьютерлік платаларды үйрену, дыбыс пен бейне 

сигналдарын  құруға,  редакторлауға  және  өңдеуге  арналған  компьютерлік 

бағдарламалармен танысу. 

 


 



Бағыт сипаттамасы. 

Пән 

5В071900 



– 

«Радиотехника, 

электроника 

және 


телекоммуникациялар» мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған, 

және  қойған  мақсаты  –  студенттерді  дыбыс  және  бейне  сигналдарын 

редакторлау және өңдеу әдістері мен алгоритмдері, бейне жазу, дыбыс жазу 

жабдықтарының қызмет ережелері, дыбыс және бейне сигналдарын өңдеуге 

арналған компьютерлік платалармен таныстыру. 

«Дыбыс  сигналдарын  компьютерліқ  редакторлау  және  бейнелеу» 

бағытын бітірген студент міндетті: 

ұсыныс ету: 

-

 

бейнеге  жазу,  дыбыс  жазу  жабдықтарының  және  дыбыс  пен  бейне 



сигналдарын өңдеудегі дамудың заманауи бағыттарын; 

-

 



дыбыс    және  бейнені  редакторлау  мен  өңдеудегі  әдістер  мен 

алгоритмдерін; 

-

 

сандық  бейнеге  жазу  мен  дыбыс  жазу  форматтарының  қолдану 



салалары; 

білу: 


-

 

түрлі  сандық  бейне  жазу  мен  дыбыс  жазу  форматтарын  құру  үшін 



әдістері мен өңдеу алгоритмдерін; 

-

 



түрлі  бейне  мен  аудио-әсерлерді  құру  үшің  қолданылатын  әдістер 

мен өңдеу алгоритмдерін; 

-

 

бейнеге  жазу,  дыбыс  жазу  мен  бейне  және  дыбыс  сигналдарын 



өңдеуге  арналған  жабдықтардың  техникалық  эксплуатациясын 

дайындауды; 

істей білу: 

-

 



әртүрлі сандық форматта бейне жазу мен дыбыс жазуды; 

-

 



бейне  және  дыбыс  сигналдарын  редакторлауға  және  өңдеуге 

арналған компьютерлік бағдарламалармен жұмыс істеу. 

 

Сабақ кестесі: 

Оқу  кезінде  студент  жауапкершілігінде  негізгі    кредиттік  технология 

бойынша  жүргізіледі.Оқу  жоспары  шенінде  3  кредит  135  сағаттан,  

«Компьютерлік  дыбыс  сигналдарын  және  кескінді      редакторлау  »  пәніне 

бөлінген   аудиторлық  сабақ 52 сағатты құрайды: 

Дәріс  – 22 сағат  (12 сағат сырттай ); 

машықтану сабағы – 15 сағат (6 сағат сырттай );  

Тәжірибелік сабағы – 15 сағат (12 сағат сырттай). 

Студент емтиханға тек қана барлық зертханалық жұмастарды, курстық 

жұмысты жасап, қорғаған соң ғана жіберіле алады. 

Емтихан  Алматы  энергетика  және  байланыс  университетінде 

қабылданған нормативтер бойынша қабылданады. 

Емтихан  алдында  тест  өткізіледі.Студент  өту  балын  жинаған  соң 

емтиханаға жіберіледі. 



 

 

 



Дәрістер: 



 

Дәр/ 


апта. 

Күні                                        Тақырыптар 

Тоқ 

көзі 


номері   

1/I 


 

Жүргізу 


Л 1, 2, 3 

2/II 


 

Видеокескінді басып алу. 

Л 1, 2, 3

 

3/III  



 

«Альбом» мәзірі және «Фильм» терезесі 

Л 1, 2, 3

 

4/VI 



 

Видеоклиптер. 

Л 1, 2, 3

 

5/V 



 

Тақырыптар және оларды. 

Л 1, 2, 3

 

6/VI-VII 



 

Видеоәсерлер. 

Л 1, 2, 3

 

7/VIII 



 

Қозғалыссыз суреттердің алмасуы 

Л 1, 2, 3

 

8/XI-X 



 

Титрлар  редакторы,  дыбыстық  әсерлер  және 

әуен. 

Л 1, 2, 3



 

9/X 


 

Фильм қорытындысы, әртурлі құрылғыларды 

басқару. 

Л 1, 2, 3

 

 

 

Тәжірибелік сабақтар: 

 

Тәж 


саб./ 

апта.  


күні  Тақырыптар 

Номер  және  тоқ 

көзі бөлімі  

1/I-II 


 

1 Кескінді басып алу және видеоклиппен 

жұмыс істеу. 

Л 1, 2, 3

 

2/II-IV 


 

2  Видеоәсерлер . 

Л 1, 2, 3

 

3/IV-VI   



3  Титрлар  редакторы,  дыбыстық  әсерлер 

және әуен. 

Л 1, 2, 3

 

4/VII-X   



4  Ауысудың  өлшемі,  жылжымайтын 

кескіндер. Фильм соңы. 

Л 1, 2, 3

 

 



Машықтану сабағы: 

 

машық./ 



апта.  

Күні  Тақырыптар 

Номер және тоқ 

көзі  


1/I-III 

 

1 Видеокамералар және олармен жұмыс 



Л 1, 2, 3

 

2/IV-V 



 

2 Қойылым және оның видеотүсірілімде 

қажеттілігі  

Л 1, 2, 3

 

3/VI 


 

3  Арнайы видео платтар 

Л 1, 2, 3

 

4-5/VII-



VIII 

 

4  Видео  форматтар  және    оларды 



қолдану 

Л 1, 2, 3

 

6-7/IX-X 



 

5  Аудио  форматтар  және 

оларды 

қолдану  



Л 1, 2, 3

 

 



 

 



 



Курстық жұмыстар тақырыптары 

Создание  видеоклипа  с  использованием  видеоәсерді  қолданумен 

видеоклиптер  құру, дыбыстық әсерлер, дыбыстар қондыру   және өтпелілер 

және титрлар  болуы.  

            

Оқытушының және студенттің өздік жұмысы. 

 

 Есептеу-графикалық 

жұмыстар,  тәжірибелік  және  машықтану 

жұмыстарын  орындауға,  егер  студент  жұмысын  қорғап  үлгере  алмаса 

қорғауға  байланысты  студенттер  оқытушылармен  кеңестік  сабақтар 

қойылады. СРСП сабағы кафедраның хабарландыру тақтасында белгіленген 

сабақ кестесі бойынша жүргізіледі. 

  

Студенттің өздік жұмысы (СРС) 



 

Өздік  жұмыс  шеңберінде  студенттер  мына  бөлімдерді  терең  оқып 

қарастырады: 

-  Видео форматы және оларды қолдану; 

-  Аудио форматы және оларды қолдану; 

-  Арнайы видео платтар; 

-  Видеоәсерлер; 

- Дыбыстық әсерлер; 

 

Студенттердің  өздік жұмысының  сабақ кестесі: 

 

№ 

п/п 



Сабақ түрлері 

СРС тақырыптары 

 СРС 

тақырыпт


арын 

өткізу 


уақыты, 

 КР 


және т.б. . 

Номер 


және 

тоқ 


көзі бөлімі  

 



 

 



 

 

 



3  

Дәрістер 

 

 

Тәжірибелік   



 

 

 



 

Курстық 


жұмыстар 

 Келесі дәрістер жинағымен 

жұмыс істеу 

 

Келесі тәжірибилік 



материалдармен танысу және 

дайындалу 

 

 

Курстық  жұмысты 



орындауда әдістерді және 

теорияларды оқу. 

 әр апта 

 

 



 әр апта 

 

 



 

9 апта 


 

оқулық 


 

 

Әдістемелі



к құралдар 

 

 



Әдістемелі

к құралдар 



 



Бақылау сұрақтары 

 

1.  Аудиожазулар  мен  бейнекөріністерді  өңдеу  мен  редакторлауға 



арналған заманға сай бағдарламалық өнімдер. Бұл бағдарламалармен жұмыс 

істеу үшін компьютерлерге қойылатын негізгі талаптар. 

2.  «Захват»  режимінің  интерфейсі.  Ұстау  процессі.  Ұстаудың 

аппараттық құралдары. Адым адым сайын ұстау. Сахнаға бөлу.  

3. Аппаратық ұстау құралы. 

4.  Ұстаудың  сапалылық  параметрлері.  Видео  және  дыбыс  дәрежелері. 

Видеокескінді ұстау параметр құрылғысы. 

5.  Бейнені  DVD  дискінен  импорттау.  Сыртқы  құрылғылардан 

мультимедианы импорттау.  

6. Ұсталынған бейне файлды ашу. Ұсталынған бейнені көру. Сахна мен 

файлдарды  таңдау.  Ф+айлдар  мен  сахналардың  ақпаратын  көрсету. 

Түсініктемелерді көру. Сахналарды біріктіру мен бөлу. 

7. «Альбом» менюінің басқа бөлімдері. «Фильм» терезесінің  көрінісі.  

8. Сценарий. «Уақыт сызығы» түрлері. Монтаждау беті.  

9. Аудио және Видео құралдары . 

10.  Studio-да  дискіні  авторинг  жасау.  DVD  ойнатқышын  басқару. 

«Меню дискі» құралы.  

11.  Бейнеклиптер  негіздері.  Фильмге  бейнеклиптерді  қосу.  Бірнеше 

ұсталынған файлдармен жұмыс істеу. Жобада бейнені форматтау.   

12.  Бейнеклиптерді  кесу.  Маркерлерді  қолдана  отырып  «Уақыт 

сызығы»-да пішулер жасау.  

13.  «Свойства  клипа»  құралымен  пішулер  жасау.  Пішіп  кесілген 

клиптерді қалпына келтіру. Клиптерді бөліп біріктіру.  

14. L-переход. J-переход. 

15. Тақырыптарды пайлалану. «тақырыптар» альбомынаың бөлімі.  

16. 


Тақырыптық 

клиптерді 

құрастыру. 

«Уақыт 


сызығы»-да 

тақырыптық клиптермен жұмыс жасау.  

17. 

Тақырыптар 



анатомиясы. 

Ашу 


аспабы 

«Редакторлық 

тақырып»пайдалану аспабы. Пайдалану «Редакторлық тақырып» аспабы. 

18. Тізімен  жұмыс істеу әсері. Параметрлердің әсерін өзгерту.  

19. Маңызды кадрлар. Маңызды кадрларды қолдану. Алдын-ала қарау 

және есептеу.  

20. 

Негізгі  бейнеәсерлер:  автоматты  түстүзету;  шуыл  басу; 



тұрақтандыру; жылдамдық.  

21. Қосалқы әсерлер: размытие, рельеф, көне кино, жұмсарту, витраж. 

22.  Қосалқы  әсерлер:  жарықтық  кіліті,  2D-редактор,  жерсілкіну, 

объективті шашырау, үлкейту,  

23.  Қосалқы  әсерлер:  ақ-қара  бейнелеу  түстүзету,  түстер  картасы 

инверсия, түстертеңдігі RGB, сепия, ақ теңдігі.   

24.  Қосалқы  әсерлер:  қозғалыста  размытие,  бұру,  су  тамшысы,  теңіз 

толқыны. 

25. Қосалқы әсерлер:  түстертеңдігі RGB, сепия, ақ теңдігі.   


 

26.  Типы  переходов  и  их  применение.  Предварительный  просмотр 



переходов в фильме. Аудио переходы. 

27. Өтулер түрлері және оларды қолдану.   

28.  Қозғалыссыз  бейнелерді  редакторлау.  Қозғалмайтын  бейнелер 

негізінде жасалған клип қасиеттерін редакторлау. «Захват кадра» аспабы. 

29.  Титрлар  редакторын  шығару.  Титрлар  редакторын  басқару 

элементтері.  

30. Титрлық түрлерін анықтау. «Объект» аспабының панелі.  

31. 


Редакторлау  режимінде  выделение  кнопкісі.  Объектілерді 

құрастыру кнопкісі. Айырбас буфері және өшіру кнопкісі. Мәтінді форматтау 

дағы басқару элементтері. 

32.  Альбом  редактор    титрлары.  Стилдерді  қарау.    «Фон»  бөлімі.  

«Картинки»бөлімі. «Кнопки» бөлімі. 

33. Аудиожолдардың «Уақыт сызығы». Дыбыстық әсерлер мен әуен.   

34. Аудио CD аспабы. «Фоновая музыка» аспабы.  

35. «Голос за кадром» аспабы.  

36. Аудио клиптерді кесу.  

37.  Дыбыстардың  араласуы  және  дыбыс.  Переходы  на  звуковых 

дорожках. 

38. «Уақыт сызығы»-да дыбысты реттеу. Дыбыс жолдарындағы өтулер. 

«дыбыс және баланс» аспаптары. Дыбыстық жерлер. Шуылды басу 

39.  Әсерлер: канал, хор, DeEsser, эквалайзер, жужылдағыш, тегістеуші, 

реверберация, стереоэхо, стереоұлғайту  

40. Әсерлер: эквалайзер; эквалайзер, жужылдағыш, 

41. Әсерлер: реверберация, стереоэхо, стереоұлғайту ; 

42. Фильмдерді шығаруға мүмкін болатын форматтар. 

 43. Дискілі жинақтаушыға шығару; 

44. Файлға шығару; 

45.  Лентаға  шығару.  Бейнекамераны  және  бейнемагнитофонды  түзеу. 

Фильмді бейнелентаға шығару; 

46. Вебқа шығу 

47. 


Бейнекамераны  және  бейнемагнитофонды  түзеу.  Фильмді 

бейнелентаға шығару.  

 

Әдебиеттер 

 

1.  Pinnacle  Studio.  Версия  12.  Руководство  пользователя.  –  Pinnacle 

Systems, Ins., 1996 – 2008.  

2. Михлин Е.М. Видеомонтаж на ПК с использованием Adobe Premier, 

Ulead  Media  Studio,  Ulead  Video  Studio,  Pinnacle  Studio,  MGI  Video  Wave, 

Movie Maker. Практическое руководство. – М.: DiaSoft, 2005. 

3.  Резников  Ф.  Видеомонтаж  и  создание  DVD.  Pinnacle  Studio  11: 

Русская версия (+ CD). – М.: Триумф, 2008. 

4. Белунцов В. Macromedia Flash 5. Анимация и Интернете.

 

–  М.: Десс, 



2001. 

 

5.  Герасименко  А.С.  Радио  в  сети  интернет    и  подкастинг.



 

 



М.: 

Триумф, 2007. 

6.  Чумаченко  П.В.  Подкастинг  и  Интернет-радио,  как  слушать, 

записывать и вещать самому.

 

– М.: Технолоджи-3000, Триумф, 2007. 



7. Яремчук С. Запись CD и DVD. – СПб.: Питер, 2008. 

8.  Айфичер  Э.,  Джервис  Б.У.  Цифровая  обработка  сигналов. 

Практический подход. – М.: Вильямс, 2004. 

9.  Цифровое  сжатие  видеоинформации  и  звука  /  под  ред.  Артюшенко 

В.М. – М.: Дашков и К, 2003. 

10. Цифровое преобразование изображение / под ред. Р.Б.Быкова. – М.: 

Радио и связь, 2003. 

11. Василевский Ю.А. Практическая энциклопедия по технике Аудио  -  

видеозаписи. – М.: Леруша, 1996. 

12.  Попов  О.Б.,  Рихтер  С.  Г.  Цифровая  обработка  сигналов  в  трактах  

звукового вещания. – М.: Горячая линия – Телеком, 2007. 

13. Новиков Ф.С. Трюки с цифровой камерой мобильного телефона.  – 

М.: ТАВРИЯ Бук-Пресс и К, 2005. 

14. Дроблас А., Гринберг С.  Adobe Premiere Pro: Библия пользователя. 

– М.: Вильямс, 2006. 

15.  Карвер  С.  Секреты  студийного  производства  в  Adobe  Premiere  и 

After Effects. – Киев: Диалектика, 2004. 

16. Новейшие методы обработки изображений / под ред. А.А.Потапова. 

–М.: ФИЗМАТЛИТ, 2008. 

17.  Сергеенко  В.С.,  Баринов  В.В.  Сжатие  данных,  речи,  звука  и 

изображений в телекоммуникационных системах. – М.: РадиоСофт, 2009. 

18.  Умняшкин  С.В.  Теоретические  основы  цифровой  обработки  и 

представления сигналов. – М.: ИД «Форум», 2008. 

19.  Чепмен  Н.  Цифровые  технологии  мультимедиа.  –  М.:  Вильямс, 

2006. 

  

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 


Баға туралы ақпарат: 

АЭжБУ қабылдаған қорытынды бағаның ортақ жүйесі бойынша сіздің 

жетістіктеріңіз бағаланады (см. табл. 1). 

 1.Кесте                                                                                                            

Әріптік  жүйедегі 

баға 


 

  

Баллдар 



Баллдық    %-тік 

мазмұны        

       Оценка по  

       традиционной  

       системе 

        А 

  4,0 


   9 

        95- 100 

Өте жақсы 

        А- 

  3,67 

   8 


          90-94 

Өте жақсы 



        В+ 

  3,33 


   7 

           85-89 

Жақсы 

        В 

  3,0 


   6 

           80-84 

Жақсы 

        В- 

  2,67 


   5 

           75-79 

Жақсы 

        С+ 

  2,33 


   4 

           70-74 

Қанағаттанарлық 

        С 

  2,0 


   3 

           65-69 

Қанағаттанарлық  

        С- 

  1,67 


   2 

           60-64 

Қанағаттанарлық 

        Д+ 

  1,33 


   1 

           55-59 

Қанағаттанарлық 

        Д- 

  1,0 


   0 

           50-54 

Қанағаттанарлық 

        F 

  0 


   0 

             0-49 

Қанағаттанарлық 

емес 


 

2 Кесте Емтиханға өту рейтингі. Әр жұмыстың маңыздылығы 

                                                                                                                                         

                      Параметр 

   %-тік мазмұны 

           Баллдар 

Тәжірибелік 

практикумды 

орындау. 

               35 

            35 

Курстық жұмыс 

               45 

            45 

Қорытынды  аралық    аттестация 

(тестілеу) 

               5 

            5 

Дәрістік 

және 


практикалық 

Сабақтарға қатысуы 

               15 

            15 

Қорытынды    ∑  

             100 

          100 

 

Қорытынды баға семестр бойы келесі схема бойынша жиналады: 



                                                                                                                                         

Кесте 3. 

                      Параметр 

   %-тік мақмұны 

           Баллы 

Допуск рейтингісі 



60 

60 

Қорытынды эмтихан 



40 

40 

Қорытынды: 

 

0,6∑ 


допуск+0,4емт 

100 

100 

 

 



 

11 


Балл қою саясаты: 

1, 2, 3 кестелердегі барлық баға балдары максималды болып табылады.  Олар 

ритмдік жасалған  және жоғары сапалы жұмыстарға қойылады. Баға балдары 

дұрыс жауаптар және дәрістерді жіберу санына тәуелді тестілеу мен дәрістік 

сабақтарға қатысуы  бойынша қойылады. 

Курс саясаты: 

- кешікпеу және сабақты жібермеу; 

- оқытушы ұсынған сабақ сценариі бойынша қатысып отыру; 

-  өз  себептеріне  байланысты  жіберіп  алған  зертханалық  жұмыстарды 

орындау (деканаттан рұқсаты болған жағдайда); 

-  Курстық  жұмысты  қорғауға  семестрдің  аяқталуына    апта  қалғанға  дейін 

өткізу; 

- Өз бетінше үйде және кітапханада оқу. 



Академиялық этика нормалары:  

- дисциплина; 

- тәрбиесі; 

- мейірімшілдік; 

- әділетті адам; 

- жауапкершілігі; 

- аудиторияда ұялы телефондарды сөндіріп жұмыс істеу; 

 

Оқу  топтарында  оқытушымен  нашар  қарым-қатынас  болса,  ашық  түрде 



эдвайзермен  ақылдасу  керек,  шешілмеген  кезде  деканат  қызметкерлері 

араласады. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 




Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет