Рефраісгометрия. Молекулалық спектроскопия әдістері: ук, ИҚ, ямр



Дата06.01.2022
өлшемі49,5 Kb.
#12445

Пән

Кіріспе


Қазіргі 'кездегі инструменттік эдістердің түрлері және оларды қолданылу ; аймағы. Потенциометрия, кондуктометрия, электрофорез, дипольдік момент әдісі, оптикалық активтілік және оптикалық айналу, масс-спектроскопия, рефраісгометрия. Молекулалық спектроскопия әдістері: УК, ИҚ, ЯМР.

1. Спектроскояияның жалпы мәселелері



Спектроскопияның даму тарихы. Молекулалык спектерлердің турлері. Спектроскопияның өлшем бірліктері.

2, Электрондық адсорбциялық спектроскопия



Электрондық спеткрлер теориясының негізі. Спектрдің ультракүлгін және көрінетін Ламберт — Бугер — Бер заңы. Электрондык ауысудың жіктелуі. Электрондық ауысудың интенсивтігі. Электрондық спектрлерге молекулалық өзара әсердің әсері. Электрондық спетрлердегі кеңістік эффектілері. Спектральдық аспаптың принциптік сызбасы. Спектральдық өлшеулердегі қолданылатын ерітінділер, оптикалық жзне басқа материалдар. Электрондық спектрлер алу эдісі. Электрондық спектрлерді талдау әдістері.

3. Инфрақызыл спектроскопия

Молекуланың тербелісі және молекуланың инфрақызыл тербеліс спектрлері. Екі атомды молекула тербелісі. Гормоникалы және ангормоникалы рсцилляторлар спектрі. Екі атомды молекулалардың тербеліс-айналу іепектрлері. Көп атомды молекулалар тербелісі. Қалыпты тербелістер туралы п^үсінік. Инфрақызыл жолақтардың интенсивтігі. Қалыпты тербелістердің формасы мен симметриясы бойынша жіктелуі. Спектрохимиялық есептерді фешу ушін инфрақызыл спектроскопияның негізгі қолданылу аймағы. Қосылыстарды салыстыру меи құрыльшдық-топтық анализ.

4. Ядролық - магниттік резонаистық спектроекопия ЯМР - әдістің негізі. Химиялық ыгысу. Аддитивтік схема бойынша протондардың химиялық ығысуын есептеу. Спин - спиндік әрекеттесу. ЯМР спектроскопияны молекулалардың құрылымын анықтау үшін қолдапу. Қосылыстарды салыстыру. Молекулалардың конформациясы.

5» Электрондық парамагниттік резоыанстық спектроскопия. Электрондық парамагниттік резонанстық спектроскопия эдістері (ЭПР). Бор магнитоны. Спин, спиндік әрекеттесу. Аса жща әрекеттесудіц константасы. Спиндік белгілеу эдісі. ЭГТР-ді органикалық радикалдарды жэне парамагниті металдардың комплекс иондарын зерттеуде қолдану.

50

6. Масс спектромстрия



Әдістің негізі. Масс спектрометрдің принциптік сызбасы. Диссоциативтік иондану. Бейтарап заттардың иондану потенциалы. Масс спектрлердегі иондык және бейтарап фрагменттер. Стандарттар. Массаларды дәл анықтау.

7. Патенциометрлік титрлеу



Патенциометрлік титрлеудің эдістері мен түрлері. ріі-метр, электродтардың түрлері. Патенциометрлік титрлеу сызыгы. рН- пен электролиттік диссоциациялану константасын есептеу әдістері. Әдістің қолданылатын салалары.

8. Кондуктометрия

Элетролит ерітінділердің электр өткізгіштігі. Меншіктік жэне эквиваленттік электр еткізгіштік. Электролит ерітінділердің электр вткізгіштігін өлеуге арналган эдістер мен аспаптар. Аспапты дайындау және электролиттік ұяшықтың тұрақтысын анықтау. Әдістің қолданылу салалары.

9. Поляриметрии

Монохроматты жарықтың оптикалык айналымын өлшеу. Поляриметрдің сызбасы. Оптикалық айналудың меншікті бұрышы. Әдістің қолданылу салалары.

10. Рефрактометрия

Молекуланың электрлік және оптикалық қасиеттері. Электрондык, атомдық жэне ориентациялық поляризация. Затгардың көрсеткіштері. Мольдік рефрация және дипольдік шақ. Сұйықтардың сыну көрсеткішін өлшеуге арналған аспап (рефрактометр).

11. Электрофорез

Электрофорездің теориялық негіздері. Электрофорездік қозғалғыштық. Қатты носительдердің түрлері жэне буферлі ерітінділер. Электрофоретикалық аспаптың сызбасы, тұрақты ток көзі. Заттарды саралау және салыстыру.

12. Газ- сұйық хроматография

Әдістің негізгі ұстаньшдары. Газ хроматографтың аспаптары, сызбасы. Хроматографиялық детектор. Сұйық фаза. Әдістің қолданылу салалары.

Зертханалыіқ — сарамандык жұмыстартардың ұсынылатын

тақырьштар тізімі


  1. УФ-спектрлерді кескіндеу эдістері, УФ-спектрлерді сызу. ФЭК пен СФ-
    да зкспериментгік жұмыстар.

  2. ИК-спектрлерді кескіндеу әдістері. Органикалық заттардың ИК-
    спектрін сызу.

  3. Органикалық заттардың ЯМР спектрлерін кескіндеу эдістері және сызу.

51

  1. Химиялық қосылыстардың ЭПР спектрлерін кескіндеу эдістері жэне
    сызу.

  2. Қышқыл және негіз ерітінділерін патенциометрлік титрлеу. Иномерде
    экспериментгік жұмыс.

  3. Кандуктометрлік титрлеу. Ерітінділердің меншікті электрөткізгіштігін
    анықтау.

  4. Көмірсулар мен аминқышқылдарының оптикалық айналу бұрышын
    анықтау.

3. Заттардың сыну көрсеткішін анықтау. Органикалық заттарды

салыстыр}' және тазалық дэрежесін анықтау. 9. Зерттелетін нысандардың электрофореграммаларын бояу әдістері және

детектирлеу. Гель - электрофорез үшін аспапта эксперименттік жұмыс. ІО.Газ-сұйықхроматографияның спектрлері бойынша заттарды салыстыру.

СОӨЖ ушін ұсынылатын тақырыптар тізімі


  1. УФ әдісінің теориялық негізі, оптикалық спектроскопия аспаптарының
    құрылысы (спектрофотометр СФ, ФК). УФ -спектрлердің кескіндеу тәсілдері.
    Ук-спектрлерді интерпретациялау. ФЭК-те эксперименттік жұмыс.

  2. ИҚ-спектроскопия эдісінің теориялық негізі, ИҚ - спектрометрдің
    құрылысы. ИҚ-спектрлерді кескіндеу тәсілдері. ИҚ-спектрлерді
    интерпретациялау.

  3. ЯМР - эдісінің теориялық негіздері. Аспаптың құрылысы. Органикалық
    заттардың ПМР спектрлерін жазу.

  4. ЭПР әдісінің теориялық негіздері.

  5. Потенциометриялық титрлеу эдістерінің теориялық негіздері.
    Аспаптардың құрылысы. Потенциометриялық титрлеу сызығын сызу және
    сараптау.

  6. Кондуктометрия әдісінің теориялық негіздері. Қышқыл мен негіздерді
    кандуктометрлің титрлеу. Эквиваленттік нүктені есептеу.

  7. Поляриметрия әдісінің теориялық негіздері. Монохроматты жарықтың
    оптикалық айналу бұрышын өлшеуге арналған аспаптың сызбасы.

  8. Электрофорез әдісінің теориялық негіздері және аспатың қүрылысы.

  9. Газ -сұйық хроматрография үшін аспаптьщ принципі және сызбасы.

СӨЖ үшін усынылатын тақырыптар тізімі

  1. Атомдық адсорбциялық спектроскопия, оның қолдану салалары.

  2. Координациялық сейілу спектрлері.

  3. Жаңа буын НК-спектрлері.

  4. Органикалық заттардың құрылымын анықтауға арналған спектралвдық
    анализ әдістерін кешенді пайдалану.

  5. Дипольдік шартты есептеу әдісі.

  6. Белгісіз органикалық заттардың масс спектрометриясы.

  7. Қазіргі кездегі элетрофорез эдістері: биополимерлер анализі.

  8. Газ-сұйық хроматография эдісімен мұнай өнімдерін анализдеу.

52

Әдебиеттер:



  1. Робертс Дж., Кассерио М. Основы органической химии. М.,2000, т. 1, 2.

  2. Паперно Т.Я., Поздняков В.П., Смирнова А.А., Елагин Л.М. Физико-
    химические методы исследования в органической и биологической химии. М.,
    Просвещение, 1977.

  3. Бахшиев Н.Г. Введение в молекулярную спектроскопию. Л., Изд-во
    Ленингр. ун-та, 2004.

  4. Дулицкая Р.А., Фельдман Р.И. Практикум по физической и коллоидной
    химии. М., «Высшая школа», 1978.

  5. Духин С.С., Дерягин Б.В. Электрофорез. М., Наука, 1976.

  6. Гааль Э., Медъеши Г., Верецкеи Л. Электрофорез в разделении
    биологических макромолекул. М., Мир, 2001.

  7. Экспериментальные методы исследования белков и нуклеиновых кислот
    (Под ред. М.А.Прокофьева). М., Изд-во МГУ, 1985.

  8. Степанов А.В., Корчемная Е.К. Электромиграционные методы в
    неорганическом анализе. М., Химия, 1999.

  9. Ригетти П. Изоэлектрическое фокусирование. М., Мир, 1986.

Авторлары

1. Шоқыбаев Жеңіс Әкімжанулы, п.ғ.д., профессор.


Химия жэне ЖПОӘ кафедрасы, ГЭФ, Абай атындағы Қаз¥ПУ

2. Әзімбаева Гүлнұр Төлеуғазықызы, х.ғ.к., доцент


Химия және ЖПОӘ кафедрасы, ГЭФ, Абай атындағы Қаз¥ПУ

53

1. Абай атындағы Қазақ үлттық педагогикалық университетінің «Білім» тобындағы мамандықтар бойынша Оқу-әдістемелік секциясы ЖАСАҒАН жэне ҰСЫНҒАН

2. Қазақстан Республикасы білім және ғыльш министрлігінің 22.06.2006ж., Республикалық жоғары және жоғары оку орнынан 1 кейінгі білім жөніндегі Кеңес жиналысыньщ Хаттама шешімімен 1 БЕКІТІЛГЕН ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУҒА рұқсат етілген.

3. Алғаш енгізілген.

4. Типтік оқу багдарламасы 050112 «Химия» мамандығы бойынша Мемлекеттік

жалпыға міндетті білім стандартына сәйкес жасалган.

5.Бағдарламаны Абай атындагы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің |География - экология факультетінің кеңесі ұсынған. рСатгама: № 2 27. Ю. 2006 ж.

Түсіндірме хат

Химиктер қолданып жұрген физикалық әдістердің ішінде ультракүлгін (УК) және инфрақызыл ядролық магниттік резонанс (ЯМР), электрондык парамагнитгік резонанс (ЭПР), қызыл спектроскопия масс-спектроскопия, рефрактометрия және т.б. сияқгьт анализдің спектральдық эдістері маңызды роль алады. Олар қосылыстың молекулалық құрылымдары туралы мағлұмат

алуға мүмкіндік береді.

Осы бағдарламада студенттеррді анализдің физикалық эдщістерінің негізімен таныстыру үхынылады жэне химиялық қосылыстарды салыстыру үшін іс жүзінде кеңінен қолданылатын молекулалық спектроскопия әдістерін (УК, ИҚ, ЯМР) толығырақ қарастыру.

Лекция курсы екі бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімінде анализдің инструменттік әдістері жайында мағлұмат беріледі (потенциометрия, кондуктометрия, электрофорез, дипольдік момент эдісі, оптикалык активтілік және оптикалық айналу), содан соң спектроскопияның жалпы мэселелері, негізгі ұғымдар, физикалық шамаларын анықтау және өлшем бірліктері беріледі. Екінші белімінде, негізгі спектральдық анализ әдістерінің теориялық негізі, аспаптардың құрылымы жэне олардың жүмыс істеу принциптері, қолдану аймағы, спектарльдық елшеулерде қолданылатын ерітінділер мен баеқа материалдар, оптикалык материалдар жайында мағлұмат беріледі. Сарамандық бөлімінде зерттеудің бірнеше физикалық эдістерін пайдаланып жатгығулар мен есептер шығару ұсынылады. Зертханалық практикум үшін потенциометриялық анализ, спектрдің керінетін жэне ультракүлгін белігінде оптикалық спектроскопия, рефрактометрия сияқты зерттеудің қолда бар эдістері мен заттарды анализдеу үсьшылады.

Студенттердің езіндік жұмысы үшін спектрлерді талдау және интерпретациялаумен байланысты есептер берілуі мүмкін. Сонымен қатар, спектральдық және басқа қазіргі кездегі физикалық әдістердің ғыльши-зерттеу ісінде қолданылуы, осы мәселе бойынша жетістіктер туралы рефератгар жазу ұсынуға болады.


Осы типтік бағдарлама Қазақстан Республикасы Білім және гылым министрлігінің рұхсатынсыз көбейтілмейді және таратылмайды.

43

49


47


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет