Сабақ тақырыбы: §


Сабақ түрі: аралас Сабақ әдісі



бет37/102
Дата28.11.2022
өлшемі18,15 Mb.
#53300
түріСабақ
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   102
Сабақ түрі: аралас
Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап
Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор, видеокассеталар, слайдтар.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

  1. Геометриялық оптика нені зерттейді?

  2. Жарық сәулесі дегеніміз не?

  3. Жарықтың түзу сызықты таралу заңы қалай тұжырымдалады?

  4. Жарықтың тәуелсіз таралу заңы қалай тұжырымдалады?

  5. Жарықтың шағылу заңын тұжырымдаңдар.

  6. Жарықтың сыну заңын тұжырымдаңдар.

  7. Ферма принципін тұжырымдаңдар.

  8. Көлеңке деген не?

  9. Күннің және Айдың тұтылуын түсіндіріңдер.

  10. Жарықтың жылдаvдығын анықтау тәсілдері қандай?

ІІІ. Жаңа сабақ.
Жарықтың шағылуы деп екі ортаның шекарасына бағытталған жарық сәулесінің жүру бағытының өзгеру құбылысын айтады. Бұл жағдайда жарық сәулесі шыққан ортасына қайта оралады.



(а)-сурет бойынша:
(1), (2)-параллель жарық сәулелері.
α-түсу бұрышы.
φ -шағылу бұрышы.
υ1-жарықтың бірінші ортада таралу жылдамдығы.
(ә)-сурет бойынша:
1-сәуле жүрген қашықтық
2-сәуле жүрген қашықтық .
Ендеше АС және DВ кесінділері тең.
Олай болса, , өйткені , АВ қабырғасы ортақ.
, . Сондықтан .

(б-сурет бойынша).
: , яғни
, яғни
Демек, . Шағылудың екінші заңы дәлелденді.
Дұрыс немесе айнадан шағыоу дегеніміз –ол теп-тегіс беттен шағылу.
Шашырау немес диффузиялық шағылу –бұдыр беттен шағылу.
Жазық айна деп тегісөңделген және шағылдыратын қабатпен жабылған қисықтық радиусы шексіздікке ұмтылатын жазық бетті айтады.

S1 нүктесі жарық көзінің S кескіні.
Жарық шығарып тұрған S нүктесінен Z айнаға дейінгі қашықтықтың Z айнадан S1 нүктесіне дейінгі қашықтығына тең : -жазық айнаның формуласы.
Жазық айнадан алған кескіннің кемшілігі оның айналық симметриялылығы.

Жазық айнаны айналық санау үшін қолданады.



Өзара перпендикуляр орналасқан екі айнадан алынатын кескіндердің санып табатын формула:

Жалпы жағдайда, айналар бір-бірен кез келген α бұрышпен орналасқан кезде кескіндер санын табатын формула:
Шағылдыратын беттері қисық болып келетін айналарды қисық айналар деп атайды. Қисық айналардың бір түрі-сфералық айналар.

S-айнаның оптикалық осінде жатқан жарық көзі;


S1-жарық көзінің кескіні;
і –түскен сәуле мен сфералық айнаның қисықтық радиусы арасындағы бұрыш;
β – оптикалық ось пен айнаның қисықтық радиусы арасындағы бұрыш;
-шағылған сәуле мен оптикалық ось арасындағы бұрыш.
.




:

. Осы өрнектерді формуласына қойып, -бұл сфералық айнаның формуласы.
Оптикалық бас оське параллель сәулелердің жиналатын тұрақты нүктесін сфералық айнаның негізгі фокусы деп атайды. Ал айнаның төбесінен фокуске дейінгі қашықтық айнаның фокус аралығы деп аталады.
Сфералық айнаның формуласы:

Айнаның фокустық жазықтығы деп айнаның оптикалық бас осіне перпендикуляр болып, оның фокусы арқылы өтетін жазықтықты айтады.



Дөңес айна әрқашан жалған кескін береді. Дөңес сфералық айнаның формуласы былай жазылады:

Айнаның ұлғайтуы дегеніміз –кескіннің сызықтық мөлшерінің заттың сызықтық мөлшеріне қатынасына тең физикалық шама.

.
Жарықтың сыну деп бірінші ортадан екінші ортаға өткенде жарық сәулелерінің таралу бағытының өзгеруін айтады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   102




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет