Сайрам ауданыңдағы Ибрагим ата, Қарашаш ана кесенелері, Кеме қалған және Ғайып ерен қырық шілтен ( Адам ж не Евы) нысандарына экскурсия ұйымдастыру
жүктеу/скачать 0,73 Mb.
|
1 2
|
Сайрам ауданыңдағы Ибрагим ата, Қарашаш ана кесенелері, Кеме қалған және Ғайып ерен қырық шілтен ( Адам ж»не Евы) нысандарына экскурсия ұйымдастыру. 1-күн: 9:00 - Шымкент қаласындағы қонақүйде топтың кездесуі. 9:30 - Шағын автобуспен экскурсияға шығу. 10:00 – Бешташ ауылына келіп, Ибраһим ата кесенесін зиярат ету. Экскурсовод көрнекті ғалым, салихалы тұлға Ибраһим атаның өмірі мен қызметі туралы айтып, кесенесін көрсетеді. Ибраһим ата кесенесі – өңірдегі ғылым мен білімнің дамуына зор үлес қосқан белгілі ғалым Ибраһим Алтынсариннің құрметіне тұрғызылған ескерткіш. Кесене Шымкент қаласынан 30 шақырым жерде орналасқан Бешташ ауылында орналасқан. Ибраһим Алтынсарин 1841 жылы Қазақстанда дүниеге келген. Ол исламтанушы, философ, ақын, ағартушы және мемлекет қайраткері болды. Ибраһим ата бар ғұмырын ғылым-білімге арнап, халықтың ілгері басуы мен өркендеуінің кепілі – білім деп есептеген. Ибраһим ата қазақ грамматикасы мен орфографиясының дамуына зор үлес қосты, тұңғыш қазақ-орыс грамматикасын жасады, тарих, философия, дін, білім туралы көптеген кітаптар мен мақалалардың авторы болды. Ибраһим ата қайтыс болғаннан кейін шәкірттері мен шәкірттері оның құрметіне кесене тұрғыза бастады. Ескерткіш 1905 жылы ашылып, қалың қазақтың киелі мекеніне айналды. Бүгінде Ибраһим ата кесенесі өңірдің басты көрікті орындарының бірі және діндарлар зиярат ететін орынға айналды. 11:00 - Ана Қарашаш кесенесіне көшу. Мұнда сіз төбеде орналасқан әдемі кесенені көріп, айналаның әдемі көрінісін тамашалай аласыз. Гид сізге Ана Карашаш туралы аңыз және жергілікті тарих туралы айтып береді. Ана Қарашаш кесенесі – азаттығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен қыздың құрметіне салынған ескерткіш. Аңыз бойынша, Ана Қарашаш көшпелі қазақ байының қызы болған және оның еркінен тыс қазақтың кәрі әрі бай ханзадасына тұрмысқа шыққан. Бір күні Ана Каршаштың күйеуі аңға шыққанда, ол өз үйін тастап, еркін өмір сүру үшін қашуға бел буды. Ол заттарын жинап, далаға қашады, бірақ күйеуі мұны біліп, оны іздеуге шығады. Ана Қарашаш өзінің бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күресуге бел буды, күйеуі оны тапқан кезде онымен бірге үйге қайтудан бас тартты. Күйеуі қатты ашуланғаны сонша, оны пышақтап жіберіп, ол әп-сәтте көз жұмды. Ана Қарашаштың кесенесі қаза болған жерде бой көтеріп, оны азаттық жолындағы күрестің символы, қаһарман қыз санайтын қазақтың киелі мекеніне айналды. Қазір кесене халық зиярат ететін орынға айналып, Ана Қарашашты еске алуға көп адам келеді. 13:00 - мейрамханада түскі ас (турдың бағасына кіреді). 14:00 - «Кемеқалған және Ғайып ерен қырық шілтен» атанған Адам мен Хауа жартасқа көшу. Жолсерік адамның жаратылуы туралы аңыз бен оның жартасқа қалдырған ізі туралы айтып береді. Мұндағы ең үлкен қасиетті белгілердің бірі Адам ата мен Хауа ана. Бұл жерде еркек - жел, дауыл, от, суға шыдамды, әйел затының пірі, қорғанышы. Ата ананы қорғап тұр. Тастағы мың сан тесіктер ананы оттан, судан қорған болған Атаның қырық тесік шапанын білдіреді. Ата мен ананың ортасындағы тесіктен өте аламын дегендер ортасынан өтеді, өте алмайтындар атаның қолтығынан өтсе де болады. Айырмашылығы сол, атаның қолтығынан өтіп, атадан медет сұраймыз, ортасындағы тесіктен өтерде ананы ұстап, анадан медет сұраймыз. Атаның бас жағындағы бес саусақ дәлме-дәл келетін ізге еркектер саусақ салып, әйелдер сәлем салып «Ассалаумағалейкум ата, ақ жол тілеп келдім ата» деп, сәлемдесіп, тілек тілейді. Екі тастың басын біріктіріп ортада кішкене тас тұр. Бұл жастықтың белгісі екен. Ерлі-зайыптыны теңестіретін төсек, ерлі-зайыптыны қосатын жастық. Ұл бала ата болу, қыз бала ана болу, ерлі-зайыпты болу, бір жастықта бас қосуға үмітіміз бар деген ниетпен ата-анадан сабырлық, ынтымақ, бірлік тілейміз. Ана үйге жаралған, ана - от басы, ошақ қасы. Ананың бауыр жағында төрт бөлікке бөлінген қазаннан аумайтын белгі бар. Бұл төрт құбыламыз түгел, төрт түлігіміз сай болсын, қора малды болсын деп тілек тілейтін отбасы, ошақ қасы екен. Одан сәл әріректе нәресте белгісі бар. Нәрестелі, перзентті болу сұралады. Ана ақ сүтіңе, ұл-қызыңа, қазан-ошағыңа ие бол дейді. Осы тұста ата-анаға бас иіп, құран оқылып, екеуінің ортасынан, атаның қолтығынан өту рәсімі орындалады. Нұх пайғамбарымыздың уақытысында бүкіл жер жүзін топан су басқаны туралы аңыз көпшілікке аян. Нұх пайғамбар Алланың бұйрығымен, кеменің себебімен, «Ғайып ерен, қырық шілтен» әулиенің күшіменен Қазығұрт тауының басына қайырлағаны айтылады. Кемеге ұқсас бейнетас пайғамбар кемесінің белгісі. «Қазығұрттың басында кеме қалған, ол әулие болмаса неге қалған» деген өлең жолдарында айтылғандай кеме осы таудың басына тоқтап, пайғамбарымыз кеме тоқтаған жерге қазық ұрып, «Қазығұрт» тауының атауы осылай дүниеге келген деседі. Топан судан кейінгі тіршіліктің осы тұстан басталатыны аңызға арқау болған. «Ғайып ерен, қырық шілтен» топан су астында қалса да бүлінбеген деп айтылады. Дүкен деп аталатын тасқа зиярат етушілер өзінің кәсібіне жарап жүрген заттарын қойып, тілек тілейді екен. Дүкен - әркімнің күнделікті жеп отырған наны, күнделікті несібесі. Әркім өзінің кәсібі, мамандығы бойынша күнделікті пайдаланатын құрал-саймандарын, пайдаланып жүрген көліктің, кабинеттің кілті секілді заттарды дүкентастың үстіне қояды. Ата-баба, ата-әженің көзі ретінде қалған, солар пайдаланған заттарды, киім-кешектерді, ескіліктен келе жатқан құрал-саймандарды қойса да болады. Жол бастаумен жалпақ тастың жанына жақындадық. Бұл көзге көрінбейтін аталарымыздың, қырық бір бабаларымыздың дастархан белгісі екен. Дастарханның кең, берекелді, мол болуын тілеуге болады. Басын көтеріп тұрған үлкен тас темір-терсектің пірі – Ер-Дәуіт. Мініп жатқан, ұшып жатқан Ер-Дәуіт. Күн сайын көбейіп бара жатқан көлік, ұшақ апаттарынан сақтап жүруді сұрауға болады. Үшінші тұрған аша тұяқтан қорамыздың малды болуын, төрт түлігіміздің сай болуын сұраймыз. Жанына жайғасқан қатты тұяқ жылқы та адамның қанаты. Оның жанындағы арыстан бейнесі. Ит ырысымыз деп жатады ғой, бұл үйіміздің ырысы. Зиярат соңында «Ғайып ерен, қырық шілтен» әулиенің босаға алдындағы бір арнаға тоғысқан үш бұлақтан - көз суы, құлақ суы және өңеш суы ем болсын деп ішіледі. Үш бұлақтың қосындысы адамзат баласының бүкіл ішкі құрылысына ем болатын қасиеті бар дейді. 17:00 - Шымкентке қайту. 19:00 - мейрамханада кешкі ас (турдың бағасына кіреді). 20:00 - Бос уақыт. 2-күн: 8:00 - Қонақ үйде таңғы ас (турдың бағасына кіреді). 9:00 – Жеңімпаздарға арналған сыйлықтармен турдың бірінші күнінің қорытындысы бойынша викторина. жүктеу/скачать 0,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2