Самашев Зейнолла Сұлтанов Қуаныш Тұяқбаев Қанат Шеңгелбаев Бақытжан «МӘдени мұРА» Ұлттық стратегиялық жобасын жүзеге асыру жөніндегі қОҒамдық кеңес 4



Pdf көрінісі
бет7/22
Дата15.03.2017
өлшемі1,71 Mb.
#9701
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22

29. [ЖІГІТ ПЕН ҚЫЗ]

Жігіт:


—Бәдікке «біссімілда» деп дүкен құрдым,

Бәдіктің бір сабағын сізге бұрдым.

Бәдігім бәдігіңе сай келмесе,

Шамы жоқ, айыбы жоқ жайға тұрдым.

Қыз:

—Ұстасаң, өлтіріңіз бәдікті сіз,



Біз дағы қу бәдікке кәріктіміз.

Бәдікті Құдай оңдап қолға берсе,

Төбелеп өлтірейік бәдікті біз.

Жігіт:


—Тезек пе, алма ма қапта тұрған,

Сарт па екен, не қазақ па қақпан құрған?

Бәдікті Құдай оңдап қолға берсе,

Бәдікті итере сал отқа таман.

Қыз:

—Қазақ шаруа келеді мал жағына,



Өзбек епті келеді тал жағына.

Тілімді ежелгідей алсаң, бәдік,

Бар да жабыс жігіттің таңдайына.

Жігіт:


—Әй, бәдік, енді көшсең, тарыға көш,

Е, болмаса, түйенің нарына көш.

Тілімді ежелгідей алсаң, бәдік,

Қыздардың кесте тіккен қолына көш!

Қыз:

—Әй, бәдік, енді көшсең, ерінбе, көш,



Ташкеннің даңғыраған жолына көш.

Тілімді ежелгідей алсаң, бәдік,

Жігіттің еңкейетін беліне көш!


116

117


БӘДІК

Жігіт:


—Әй, бәдік, енді көшсең, бөріге көш,

Е, болмаса, тұз түйген келіге көш.

Тілімді ежелгідей алсаң, бәдік,

Қыздардың сорма құйған көзіне көш!

Қыз.

—Әй, бәдік, енді көшсең, келіге көш,



Жігіттің жататұғын жеріне көш.

Тілімді ежелгідей алсаң, бәдік,

Жігіттің сайрап тұрған тіліне көш!

Жігіт:


—Әй, бәдік, енді көшсең, Меккеге көш,

Жүгірген қойдан қойға текеге көш.

Тілімді алсаң, бәдік,

Осы қыздың біреуін жетелей көш!



30. [ЖІГІТ ПЕН ҚЫЗ]

Жігіт:


—Бәдік бастап, жаным-ау, бәдік бастап,

Жын-шайтан, неше айтамын «аулақ қаш» деп.

Ауылыңда тойдан қызық бәдігің бар,

Бермесе ерте хабар, Құдай табар.

Қыз:

—Бәдік кетіп барады таудан асып,



Бұлтпенен таудан асқан араласып.

Бәдігімді ұстап бер қамаласып,

Шығайық шер-құмардан сабаласып.

Жігіт:


—Бәдік кетіп барады жер жазыққа,

Аламын жеті бидай жол азыққа.

Жеті бидай біреуі жерге кіріп,

Кетемін басын байлап қу қазыққа.



118

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Қыз:

—Бәдік кетіп барады сусамырға,



Жолда жатыр қайқайып қу қабырға.

Жатса, жатсын қайқайып қу қабырға,

Тастайын алып барып бір тамырға.

Жігіт:


—Бұқпа бәдік, ендеше, бұқпа бәдік,

Күні-түні жегенім жұқпа, бәдік.

Екеуінің ішіне кіріп кетіп,

«Ойбай, өлдім» дегенше шықпа бәдік.

Қыз:

—Темір бәдік,



Екеуінің шекесін кемір, бәдік.

«Кемір-кемір» дегенге көп кемірме,

Бүйрек майын же дағы семір, бәдік.

Жігіт:


—Бәдік кетіп барады айға таман,

Жүгін ала жүгірдім тайға таман.

Бәдікті кезекпенен айтып-айтып,

Кәпірді итерелік сайға таман.

Қыз:

—Бәдік кетіп барады өзекпенен,



Өзің бастап ұрасың тезекпенен.

Құдай оңдап сол жауды қолға берсе,

Бәдікті айтысалық кезекпенен.

Жігіт:


—Енді көшсең, әй, бәдік, аршаға көш,

Кілем жауып жауып жүк артқан наршаға көш.

Сүйтіп менің тілімді алсаң, бәдік,

Алмаған ата тілін қалшаға көш!

Қыз:

—Бұрма бәдік, алжар-ау, бұрма бәдік,



Бұралып босағада тұрма, бәдік.

118

119


БӘДІК

Бұралып босағада тұрсаң, бәдік,

Көңіліне егесінің келер кәдік.

Жігіт:


—Бәдік болсын жаным-ау, бәдік болсын,

Бекер-ау бір момынға жолықпасын.

Сүйтіп менің тілімді алсаң, бәдік,

Топқа қосқан өгіздей солықтасын. 

Қыз:

—Бәдік болсаң, сені мен білер едім,



Ернің тесіп терекке ілер едім.

Ернің тесіп терекке іліп қойып,

Бір ауық тамашаңа күлер едім.

Жігіт:


—Бәдік кетіп Меккесіне,

Ешкі арығын білдірмес текесіне.

Сүйтіп менің тілімді алсаң, бәдік,

Бар да жабыс осының шекесіне.

Қыз:

—Шапан сырын айтады шалғайына,



Кемпір сырын айтады шал байына.

Сүйтіп менің тілімді алсаң, бәдік,

Бар да жабыс осының таңдайына.


1. ҚҰРТ АРБАУ 

—Саламин иланухин пил,

Аламин инкагиз алака.

На изим мус нихи уннһу,

Мин ибад инал мин.

Мух ленни,

Тақ Сүлеймен пайғамбар 

Деміменен шық айы.

Байлау:

—Ва иннакуль яки дуна,



Кайдан вакту қайда.

Фима клыл қайрунина,

Амулқуль,

Жетіден он төрт ала жіп.

Шешуі:

—Я иннаһу әмки луким,



Руайдан.

2. ҚҰРТ АРБАУ

—Ала құмда, бала құмда, зер құмда,

Зебер құмда, зеберлерің келгенше,

Неге тұрдың мұнша құмда?

Буын-буын құмалақ, құмалақ-ай,

ІІ. Арбау



121

АРБАУ


Жұмалап тақ 

Сүлеймен пайғамбар.

Деміменен гүл шықты.

Келең, келең, келеңгір, 

Бауыры шұбар келеңгір. 

Орманда қара суларға 

Шатыр тіккен келеңгір.

Шатырыңды бұзайын,

Танауыңды тілейін.

Алмас қылыш алайын,

Басын баудай кесейін,

Қанын судай шашайын.

Мары, мары қылмасам,

Зары, зары қылмасам,

Менің атым—Аймандай.

Кәпірстан болсаң да,

Сеніменен болмасам,

Тұла бойың үш тоғыз 

Тұрам-тұрам қылмасам.

Бүйі-бүйі, бүйі, шық,

Бүйі келсе жиі шық.

Қамбар келсе қалмай шық,

Заһарыңды жаймай шық.

Гүл сыпыра арбаулы

Үш қайтара айтайын,

Көшім, жылдам арман шық.

Қой келді, қозы келді,

Сиыр келді, сыпа келді,

Дегеніңнің өзі келді.

Пышақта қыты келді,

Қылышта жыты келді,

Сеніменен болмаса.

Байлауы:

—Айда меге, жайда меге, сәнді меге,

Егер байла мегер бақа, шаян,


122

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Құрт, қоңыз 

Байлан, байлан.

Мәнт-мәнт байлан!

Ерке сарай, құм сарай, 

Асты-үсті

Жөкеттен біз байлаймыз.

Өте алмайсың бөгеттен, 

Ары жат,


Бері жат, 

Орал, шырмал бәнт-бәнт.

Мұхаммет, гүнт гәрден!

Шешуі:


—Ижнику, яки дінә қайдан уахи-ти

Қәйдән нома илни хайрухә

Әминдгәки 

Руайдан.


3. ҚҰРТТЫ БАЙЛАУ

—Ла илаһа-иллаһу кәрдәм,

Мухаммаду рәсуалла құнт кәрдәм.

Құл ағуз бираби ку алу ақырап,

Уа ғинда уа һия—еннаһум, әкидунә.

Кәйдан уа әкиду уа кәйдан

Ялмаһу—кулли кәпиринә—әм һул һум.

Бәнт-бәнт байладым

Ту қара бүйінің аяғынан,

Ту қара сиырдың сирағынан.

Мен де жаттым, сен де жат,

Қыбырлама, қара құрт,

Жыбырлама, қара құрт.

Ертең ерте тұрғанша,

Беті-қолым жуғанша,

Қойшы қойға барғанша,

Түйе мойнын салғанша,

Бәнт- бәнт байладым! 



122

123


АРБАУ

Құртты шешу

Ла—илаһа иллаһу басайыш,

Уа ба һақ Мұхаммаду рәсулалла күшайыш.

Сен шешілсең, мен шештім—жер-жеріңе, 

     жекен 

суыңа

Топырақтай тоз, құмалақтай бүлін,—



деп бір уыс топырақты шашып жібереді. Құрт кетеді.

Екінші рет дем салғанда оқылады:

—Бүйі-бүйі деседі,

Бүйі базар әулие

Нарын-нарын деседі.

Нарын базар әулие

Қара құртпен қас болған.

Қара қотан әулие. 

Арбаушының атасы—

Сайым серкеш әулие.

Жер біткенде су біткен,

Баба Сейіт әулие.

Тақ Сүлеймен әулие 

Демібірлән күп шық!

Кел бүйі, кет бүйі,

Керегеден өт бүйі. 

Бұзау басты мұз тептім,

Мұзды суға жібердім.

Он екі бұзау, жүз

Тақ Сүлеймен пайғамбар

Демібірлән күп шық!

Қой келді, қозы келді,

Сиыр келді, сыпы келді.

Жігіт келді, жыны келді,

Пышақ келді, қыны келді,

«Шықсын» деген 

Тақ Сүлейменнен қабар келді.

Шықпасаң, ту қара бүйіні 



124

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Турап жемесем, тойман-ды.

Шынымменен оқысам, 

Сені бұ жерге қойман-ды.

Тақ Сүлеймен пайғамбар

Демібірлән күп шық!

Бау-бау бәлекейін,

Тиген жерің сілекейің.

Өкпе менен бауырдан,

Шеке менен тамырдан 

Буын-буын аралап,

Сирағыңнан домалап,

Тас төбеңнен таймай шық,

Өз зәріңді жаймай шық!

Тақ Сүлеймен пайғамбар

Демібірлән күп шық!

Ер шығанды керуенді,

Саһил мәкіру шәнді.

Ақ қонда, қара қонда,

Кәди-мәди мәршұғында

Баба тары быжы-бұжы талам бұжы.

Камар камандар бұжы,

Сабыр саманда бұжы.

Бартану бұжы,

От меңіреу бұжы.

Мүкі үкім мүкім,

Он-онан үкім.

Қон-қонда мүкім,

Саһилы бар қазанда

Тақ Сүлеймен Пайғамбар

Бұжы олан күп шықтым! 



4. АРБАУ

—Келдім, келдім, келдім би,

Керегенің көзі би, Таутым би.

Таулықанның өзі би, қой келді,



124

125


АРБАУ

Қозы келді, су келді, Суан келді.

Шықсын деп Мұса келді,

Мұса тілін алмасаң,

Дайыр тақсыр, Пайғамбардың өзі келді.

Қара қойдан қалмай шық,

Сары қойдан салмай шық.

Тұрылтайдай тура шық,

Жанған таудан шоғал шық.

Жан-жағыңа қоймай шық,

Тақ Сүлеймен пайғамбардың демімен шық!

Шық!


5. [БАСТАН, БАСТАН, БАСТАН КЕЛДІ…]

—Бастан, бастан, бастан келді,

Бастан өтіп қастан келді.

Хақия темір қырған келді,

Қырған менен бұрқан келді.

Кәпір келді, жәһүт келді,

Арбау келді, қира келді.

Онда келді, мұнда келді,

Ол да келді, бұл да келді.

Бастан-бастан, бастан-ды,

Басты қара қастанды.

Кез мегер,

Ашындау, пушундау,

Дарындау, мирандау,

Килюки, Килю сасыр,

Бары була, бары тула.

Исиндау, фишиндау,

Имандау, шимандау.

Шыны-шыны, шыны би,

Шыны қожа, Тыны би.

Құдай бастан,

Мен жастан,

Шыға берсін бір бастан.

Еңкіл-еңкіл, еңкіл құрт,

Еңкіл басты қара құрт.


126

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Қыр мергері құрт,

Қыран басты сары құрт.

Шығар болсаң, жылдам шық,

Шықпас болсаң,

Қайта өргін, қара құрт.

Талақ-талақ, талақ құрт,

Талағы айрылған шолақ құрт.

Арсыны, күрсіні,

Мұртыны, шұртыны,

Қырғаны, қыртыны.

Шуя, шуя,

Шыға, шыға,

Бара, бара,

Дауа, дауа.



6. [БҮЙІ, БҮЙІ ДЕДІ…]

—Бүйі, бүйі деді,

Бүйі базар әулие

Дарын-дарын деседі.

Дарын базар әулие

Тайым ұлы секірген.

Сайымшайх әулие,

Мағрұпта әулие,

Машрихта әулие.

Баймұр ұлы берімен

Мақмурза ұлы әулие,

Хақ Сүлеймен пайғамбар,

Тақ Сүлеймен пайғамбар,

Енді Дәуіт пайғамбар,

Ұста Дәуіт пайғамбар.

Бүйі-бүйі, бүйі, шық,

Бүйі егес, Қамбар, шық,

Қамбар болсаң, қалмай шық,

Тас төбеден таймай шық,

Май табаннан қалмай шық!

Атқан оқтан жылдам құрт,

Ағын судан қатты құрт.

Айыр құйрығын аша шық,


126

127


АРБАУ

Алақаннан аумай шық.

Мен де келдім, сен де шық,

Менің атым онан шық,

Онан келді, мұнан шық!

Бүйі-бүйі бүйімін,

Менің бүйінің үйімін.

Қара құрттың қанымын,

Қаса құрбас өзімін.

Өзі берген дертімін,

Шық Сүлеймен демімен.

Бүйі-бүйі, бүйімін,

Мен бүйінің кенімін.

Алмас қылыш жүзімін,

Айтулының өзімін.

Ақыраспан жүзімін,

Алабота гүлімін,

Өткір пышақ ұшымын.

Тұрымтай келді, тұрмай шық,

Захәріңді жаймай шық.

Әй, келеңгiр, келеңгiр,

Бабаң назар келеңгір.

Шатырыңды бұзайын,

Танауыңды тілейін,

Тәңірі ұрғандай қылайын.

Аққан суға салайын,

Тірі ғаріп қылайын,

Сеніменен болайын.

Қу пыраққа тоймаған,

Тоқсан би қоймаған

Ай, келіңкір, келіңкір,

Ала қонды, бәле қонды,

Яуры шұбар қонды.

Ала мекер,

Қара мекер,

Шала мекер,

Шайша мекер,

Тола мекер,

Толшы мекер,

Сен мекер,

Семек мекер,


128

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Шығар болсаң, жылдам шық!

Шықпасаң, көкірегіңді бұзар мекер.

Шыңғыл оты жылаулар,

Кекіре мен миялар.

Жаным деген жалбыздар

Және де қоймай шабарлар.



7. ҰШЫҚТАУ 

—Ұшық, ұшық, ұшық,

Дауасын бере гөр, пайғамбар Жүсіп!

Ұшық, ұшық, ұшық,

Ұшықтаған біз емес,

Алдай қара бақсы пұшық.

Ұшық, ұшық, ұшық,

Ұшық, ұшық, ұшық!



8. [АРЫСНЫ, ҚУРЫСНЫ…]

—Арысны, құрысны,

Мұртыны, чұртыны,

Кырганы, кирцканы,

Чуя, чуя,

Чига, чига,

Бара, бара,

Дава, дава.

Ашиндау, бұшиндау,

Дариндау, мирандау.

Килюки,

Килю сасыр,



Бары-бұла, бары-бұла.

Исиндау, фишиндау,

Имандау, шимандау.

Чны, чны, чны би,

Чны қожа, тны би.

Құдай бастан,

Мен жастан,

Шыға берсін бір бастан! 



128

129


АРБАУ

9. [ТҰЙҒЫН-ТҰЙҒЫН, КӨЙТ-КӨЙТ…]

—Тұйғын-тұйғын, көйт-көйт,

Басар-басар, көйт-көйт.

Басар болсаң, басып кел,

Балқан таудан асып кел.

Алты бидай азығың,

Жеті бидай жемісің,

Жерге салып келе гөр.

Меңдуана бүйісің,

Ешкі майы жемесең.

Жар жағалай жүгірген,

Қызыл иек кемірген. 



10. [АЛА ҚҰРТ, БАЛА ҚҰРТ…]

—Ала құрт, бала құрт,

Он екі басты қара құрт.

Тоғыз жолдың торабына кез келіп,

Келер болсаң, кел, құрт,

Кетер болсаң, кет, құрт!

Шүкіра құрт, шын құрт,

Шүкіра басты қара құрт.

Атқан оқтан жүйрік құрт,

Ағын судан рауан құрт.

Тақ Сүлеймен пайғамбардың

Демібірлән түс, құрт!

Мәсбай мәсиқ құрт,

Тұр әлі кетік құрт.

Мастікалам масті құрт,

Тақ Сүлеймен пайғамбардың

Демібірлән

Сені қара басты, құрт!

Көшетін жерің осы ғой,

Хақ Сүлеймен пайғамбар

Хауа адам осы ғой!

9-0139


130

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР



11. ЗИЯНДАС АЙНАЛДЫРҒАНДА

Бірден, бірден бірге шабар,

Шабар тілі шапты қарлық.

Қарлық тілі—қамшы батыс,

Батыс тілі мама туған.

Туған тілі тоқтамалық,

Малық тілі бес ағаш.

Ағаш тілі—алма құдық,

Құдық тілі—қу талқы.

Талқы тілі—дардан өгіз,

Өгіз тілі—өрме қайыс.

Қайыс тілі—қара желім,

Желім тілі жеті құлаш.

Құлаш тілі—қу томат,

Балпаң, балпаң кім баспас.

Сары тонын жамылған,

Әй, зияндас,

Мен де келдім, сен де қаш!

12. ҚҰРТ ШАҚЫРУ

Қара бас, қара бас,

Күйт, күйт!

Ақбас, ақбас,

Күйт-күйт!

Жыбыр, жыбыр, жыбыр құрт,

Жыбырласа түсер құрт,

Күйт-күйт!

Жайлауыңды өрт алды,

Қыстауыңды жау алды,

Күйт-күйт!

Жыбыр-жыбыр, жыбырла,

Сұр жыландай қыбырла,

Күйт-күйт!

Барар жерің қалмады,

Басар тау қалмады.

Түспеген енді нең қалды?!

Күйт-күйт!


130

131


АРБАУ

13. ҚАРА ҚҰРТТЫ СӨЗБЕН ОҚУ

—Абдаду қазатей,

Уа, карбанды,

Шашбанды, мүсабанды.

Лейбайлы қашар қанды,

Бихи апай қанды.

Апай акуй, какуй,

Келу куй.

Жалақ ташмақа,

Ташар қонда,

Дерсизде,

Арсизде.


Келең, келең, келеңгір,

Бауыры шұбар келеңгір.

Шатыр-шұтыр келеңгір,

Шатырыңды бұзайын,

Танауыңды тілейін.

Тәңірі ұрғандай қылайын,

Сүйтіп кегімді алайын.

  

Бүйі-бүйі, бүйі, шық,



Бүйі шықсаң, жиі шық.

Атқан оқтай жіті шық,

Аққан судан жылдам шық.

Солқылдаған бүйректен,

Сомса қара жүректен 

Бір зәредей қалмай шық!

Ақ Сүлеймен пайғамбар,

Тақ Сүлеймен пайғамбар,

Демде, Дәуіт пайғамбар,

Қолда, Дәуіт пайғамбар,

Өзіңізден сұраймын,

Өзіңізден тілеймін,

Өзің медет бергейсің,

Өзің қуат бергейсің?!



132

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Бісмілла мәрмәр,

Бісмілла зәрзәр.

Бісміллахи құтан кеш,

Бісміллахи сұлтан кеш.

Сұлтан Сәбит саю,

Деркөметкә барсаң, гаухар бар.

Ақ қонда, қара қонда,

Зер қонда, зәмін қонда.

Әгар сен шықпасаң,

Тышты армыс мені мұнда.



14. ҚАРА ҚҰРТ ШАҚҚАНДАҒЫ АРБАУ

 

—Ай, қай мекері, қай мекері,



Жылан мекері, шаян мекері.

Күллі, күллі, күллі мекен,

Күллі ер мұрт,

Әзкер, мүзкер,

Жия-жия, пара-пара,

Сытырғында, секерқында,

Ғылабұз күле настан.

Қара келді, қой келді,

Аман келді, күн келді,

Күмән келді, шықсын,

Сүлейменнен медет келді.

Бибібі-бибісі,

Тілепжи, кілебжи,

Ала қомды, бала қомды,

Әрі сана, бері сана,

Әй, мекері, қойма мекері,

Шаян мекері, дем мекері,

Алба маңыра, өлтір мені,

Шише маңыра, өлтір мені.

Жытыр мені, шәкір жолдас болармын,

Шық, Тәңіріден пармен келді! 


132

133


АРБАУ

15. БӘЛЕҢГІ ШАҚҚАНДАҒЫ АРБАУ

 

—Бау-бау, бәлеңгі!



Бауры шұбар бәлеңгі.

Қой келді, қозы келді,

Сары тонды үрпек бастың

Өзі келді.

Әуезден боз ала торғай келді,

Жерден сары ала байтал келді,

Шық, Тәңіріден парман келді!

Келең, келең келеңгір,

Үсті шұбар келеңгір,

Тас төбеңнен түсермін,

Тау ұрғандай қылармын.

Танауыңды тілермін,

Шатты-бұтты қылармын!

  

16. [ТОЙҒЫН-ТОЙҒЫН, ТҮЙЕ КЕЛ…]



Тойғын-тойғын, түйе кел,

Төңірегін жия кел.

Ақ желегін сала кел,

Ағайыныңды ала кел!

Сар бас тұйғын, көйт-көйт,

Қара бас тұйғын, көйт-көйт!

Жайлаған жерді жау алды,

Қыстаған жерді өрт алды.

Жайлаған жерден көшіп кел,

Жайпаған жауды басып кел,

Қыстаған жерден қашып кел!

Жетер-жетер, көйт-көйт,

Басар-басар, көйт-көйт!

 

17. ЖЫЛАН ШАҚҚАНДА УЫН ҚАЙТАРУ АРБАУЫ

 

—Кер, кер, кер жылан,



Кереге басты мер жылан.

134

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Бір жылан бар—сұм жылан,

Бір жылан бар—сұр жылан.

Бір жылан бар—жеті жылғы ту жылан.

Құралай таудың басынан

Қуып келген қу жылан.

Пайғамбардың демінен

Дегелек келді, шық жылдам.

Ақ жылан, аты жылан,

Кіші жылан, мышы жылан,

Сары жылан, сары бас жылан,

Көр жылан, көбер жылан,

Шық, Тәңірден парман келді,

Парманнан қатты жарлық келді!

Мары-мары, мары жылан,

Ұзын-ұзын, ұзын жылан,

Ұзын шашы келте жылан,

Марқары, сарқары

Қылдыр-шылдыр болған түннің басынан

Лек-лек келді, шық жылан!

Ат жылан, қат жылан,

Ыс жылан, қара жылан,

Отыз бес көзді,

Қырық жүзді,

Орман түнінің басынан

Лек-лек келді, шық, жылан!

18. БҮЙІ ШАҚҚАНДАҒЫ АРБАУ

 

—Бүйі, бүйі, бүйі шық,



Бүйі келді, Қамбар шық,

Заһарыңды жаймай шық!

Отыз омыртқадан шық,

Қырық қабырғадан шық!

Менің атым—Найман-ды,

Ту биенің етін

Турап берсең тойман-ды.

Енді сені қойман-ды! 



134

135


АРБАУ

19. ТҮЙЕНІ ШАҚҚАНДАҒЫ АРБАУ

 

—Дау-дау, дауың бар ма түйемде?



Дауың болса түйемде,

Жүрші былай біреуге.

Құдай Тағала бақ берсе,

Төре тиер біздерге.

Орман таудың басында

Дегелек тұр сақылдап,

Монтаны тұр тақылдап,

Қара тұяқ басына

Шығайын деп жақындап.

Шық, Тәңірден қатты парман келді!



20. [АРҚАДАҒЫ АЛТЫ ҚҰРТ…]

—Арқадағы алты құрт,

Арқаласып келер құрт.

Желкедегі жеті құрт,

Желкелесіп келер құрт.

Ауылдағы алты құрт,

Азуласып келер құрт.

Басар-басар, кә-кә!

Басып келер, кә-кә!

Жетер-жетер, кә-кә!

Тұйғын -тұйғын, кә-кә!

Түйінсеп келер, кә-кә! 



21. БАЙЛАУ СӨЗДЕРІ

 

—Бастан-бастан, бар бастан,



Құм құрайда, құптан нұрайда.

Шикі зенде шиметі керез,

Ағаштай байлап, тастай қат!

Абыр-абыр, абырлама,

Мен тұрғанша жыбырлама.

Қой қорадан өрген жоқ,



136

МАГИЯЛЫҚ ФОЛЬКЛОР

Бала-шаға тұрған жоқ.

Мерт байладым, шарт байладым,

Тура жыланның аузын байладым!  

22. ЖЫЛАН, ҚАРАҚҰРТ ШАҚҚАНДА ОҚУ

—Быжы-быжы, быжы, келе быжы,

Ала құмды, бала құмды

Әрі сана, бері сана.

Әй, мәкір, әйме мәкір,

Шаян мәкір, дән мәкір.

Алба маңыра, қойша маңыра, маңыра!

Өлтір мені, жітір мені,

Қара бақсы болармын.

Шық, Тәңіріден пәрмен келді,

Пәрменнен қатты жарлық келді.

Тақ Сүлеймен пайғамбардың демімен шық!

Көй-көй-ау, шық!

    


23. [БАУ-БАУ БӘЛЕҢГІР…]

—Бау-бау бәлеңгір, бауыры шұбар бәлеңгір,

Қой келді, қозы келді,

Сары тонды үрпек бас өзі келді.

Әуезден боз ала торғай келді,

Жерден сары ала байтал келді.

Шық, Тәңіріден пәрмен келді.

Тақ Сүлеймен пайғамбардың деміменен

Көй-көй-ау, шық!

 

24. [ӘТИ ЖЫЛАН, МӘТИ ЖЫЛАН…]

—Әти жылан, мәти жылан,

Кіші жылан, мәти жылан.

Сары жылан, сарбас жылан,


136

137


АРБАУ

Көл жылан, көлбер жылан.

Шық, Тәңірден пәрмен келді,

Пәрменнен қатты жарлық келді.

Тақ Сүлеймен пайғамбардың деміменен

Көй-көй-ау, шық!

 

25. [КЕРЕГЕ БОЙЛЫ КЕР ЖЫЛАН…]

Кереге бойлы кер жылан,

Кердеңдемей, кел жылдам!

Босаға бойлы боз жылан,

Бұраңдамай, бол жылдам.

Бір жылан бар—сұм жылан

Бір жылан бар—сұр жылан,

Бір жылан бар—жеті жылғы ту жылан.

Құралай таудың басынан

Қуылып келген қу жылан.

Пайғамбардың деміменен

Дегелек келді, шық жылдам!

Тақ Сүлеймен пайғамбардың деміменен

Көй-көй-ау, шық! 

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет