Сборник научных статей республиканской научно-практической конференции «ивановские чтения 2016»

145 

 

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі 

Министерство образования и науки Республики Казахстан 

 

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті 

Западно-Казахстанский государственный университет им.М.Утемисова 

 

 

 

 

 

 

 

 

Е.А. Ағелеуов және А.З. Петренконы 

еске алуға арналған 

«ИВАНОВ ОҚУЛАРЫ - 2016» 

«Қазақстан экожүйесінің алуантүрлілігінің өзекті мәселелері» 

атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференцияның ғылыми 

мақалалар жинағы 

 

 

28 қыркүйек 2016 ж. 

 

 

 

 

 

Сборник научных статей 

республиканской научно-практической конференции 

«ИВАНОВСКИЕ ЧТЕНИЯ –  

2016» 

на тему: 

«Актуальные проблемы биоразнообразия  

экосистем Казахстана», 

посвященной памяти 

Е.А.Агелеуова, А.З.Петренко

 

 

 

28 сентября 2016 г. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орал-Уральск, 2016 

146 

 

 

ӘОЖ 372.858 

 

БАҒАЛАУ – САБАҚ НӘТИЖЕСІНІҢ КӨЗІ 

 

Бимагамбетова Г.А., Есенова К.Қ. 

Орал қ. 

 

Болашақ  ұрпақты  тәрбиелеу  мен  білім  беруде  сындарлы  оқыту  және  бағалау  маңызды 

болып отыр.  

Оқушы  жетістігін  нақты бағалау  мәселесі  ─ білім  беру  жүйесіндегі  өзекті мәселелердің 

бірі. Оқушыны бағалау─ ол білімнің нәтижесі болып есептеледі.  

Оқушылардың  сабаққа  даярлығы  мен  қабілеті  бағамен  есептеледі.  Дәстүрлі  сабақтарда 

оқушылар білімін тек мұғалім бағалайды. Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау модульмен 

бағалаған  кезде  бағаны  оқушылар  өздері  қояды  және  бағалау  критерийілеріне  қарап  неліктен 

осындай  баға  алғанын  оқушы  біліп  отырады.  Оқыту  үшін  бағалау  –  бұл  білім  алушылар 

өздерінің  оқудың  қандай  сатысында  тұрғанын,  қандай  бағытта  даму  керек  және  қажетті 

деңгейге  қалай  жету  керек  екендігін  анықтау  үшін  оқушылар  және  олардың  мұғалімдері 

қолданатын мәліметтерді іздеу және түсіндіру үдерісі. 

XXI  ғасыр  жалпы  білім  берудің  сапасын  арттыруды  қамтамасыз  ететін  жаңа  оқыту 

технологияларын қарқынды іздестіру кезеңі болып табылады. Білім жүйесін тексерудің әр түрлі 

жолдарын  іздеу,  сапаны  нақты  анықтау  білімді  тексерумен  тығыз  байланысты.  Мемлекеттік 

білім  беру  стандартының  орындалуын  қадағалау  үшін  оқушының  білімін  нақты  жүйелеп 

тексеру керек. Барлық бағалауға, тексеруге койылатын талаптарды орындау қажет [1].  

Мұғалімдік  іс-тәжірибемде  көбінесе  оқушыларды  өзін-өзі,  өзара,  топтық  өзара бағалау 

әдістерін жүйелі қолдануды  мақсат етіп  алынады.   Өйткені  оқушы  өзін-өзі  реттей  отырып,  өз 

білім деңгейін анықтайды, өз білімін басқалармен салыстыруды үйренеді. Қате кеткен жерлерін 

түсініп, әділ бағалауды үйренеді, дағдыланады. 

Балаларға әртүрлі бағалау әдістерін қолдануға болады (Сурет 1). 

 

 

 

Сурет 1-Бағалау түрлері 

Бағалау формативтік (қалыптастырушы) және жиынтық болып екіге бөлінеді. Бағалау  –

одан  арғы  білім  туралы  шешімді  қабылдау  мақсатымен  оқытудың  нәтижелерін  жүйелі  түрде 

жиынтықтауға бағытталған қызметті белгілеу үшін қолданылатын термин. Осыған байланысты 

бағдарлама критерийлі бағалау тәсілдерін қарастырады. 

Сабақ  барысында  өз  жұмысының  нәтижесін  көргенен  кейін,  баланың  танымдық 

белсенділігі артып, өз бетінше білім алуға, шығармашылықпен жұмыстануға бағыт алады. 

Бағалауда  тек  білімді  ғана  емес,  адамға  жақсы  тілек  айтуға,  өзара  тілектестік  қарым-

қатынас орнатуға үйренеді. 

147 

 

Бағалау арқылы оқытуды жақсарту бір қарағанда қарапайым болып көрінетін бес басты 

фактордан тұратындығын көрсетті: 

1. Оқушылармен тиімді кері байланысты қамтамасыз ету. 

2. Оқушылардың өзіндік оқуға белсенді қатысуы. 

3. Бағалау нәтижелерін ескере отырып, оқытуды өзгерту. 

4.  Бағалаудың  оқушылардың  өзін-өзі  бағалауы  мен  қызығушылығына  едәуір  ықпал 

ететіндігін мойындау, бұл өз кезегінде білім алуға түбегейлі түрде ықпал етеді. 

5.Оқушылардың  өздерін-өздері  бағалай  алуы  және  өздерінің  оқуын  қалай  жақсартуға 

болатындығын түсіну қажеттілігі. 

Баланың мүмкіндігі мен жетістіктерін сенімді, әділ бағалау үшін, бағалау процесі терең 

зейінмен,  сыныпта  жасалған  жаттығуларда  үздіксіз  жүргізілуі  тиіс.  Формативті  бағалау 

оқушының нақты білімін көрсете алмайды деген пікірді жақтаушыларға айтарымыз: оқушыға 

сенім  білдіріп,  олардың  пікірімен  санасқан  кезде  өз біліміне  сенімді,  мақсаты  айқын,  өзінің 

жетістігі мен кемшілігінің ара жігін ажырата алатын жеке тұлғаны қалыптастыруға ықпал етеді.  

Баға —  оқыту  үдерісіндегі  қозғаушы  күш.  Сыни  тұрғыдан  алып  қарасақ,  оқушылар 

өздерінің  білімінің  толығуына  көмектеседі,  бұл  кәсіби  өсуімізге  әсер  етеді.  Осыдан  біз  білім 

берудегі  басты  қозғаушы  күш  екенімізді  естен  шығармауымыз  керек.  Оқушыларға  және 

олардың  оқуына  өзіміздің  берген  біліміміздің  көрінісін  көру  үшін  кәсіби  өсуіміз  туралы 

ойлануымыз  керек.  «Тегінде,  адам  баласы  адам  баласынан  ақыл,  білім,  ар,  мінез  деген 

қасиеттерінен озады»  деген  ұлы  ақын  Абай  сөзі  барлық  уақытта  өз  мәнін жойған емес.  Озық 

ойлы, білімдар адамдар заманның, қоғамның дамуына, өзгеруіне өз үлесін қосады. Сондықтан 

да мұғалім мен оқушының сапалық өсуі, үйлесімді бір мезгілде жүргенде ғана оқу-әдістемелік 

деңгейінде сапалық өзгерістер болады. 

Бүгінгі  күні  мұғалімнің  тәжірибесіне   оқушының  білімін  бағалауында   «бағалау»  деген 

ұғымға   байланысты   әр  қилы  өзіндік  жаналықтыр  енгізілуде.  Соның  бірі  –критериалды 

бағалау.  Критериалды  бағалау  жүйесі  заман  талабына  сай  бәсекеге  қабілетті,  білімді,  іскер, 

ойлау жүйесі дамыған, логикалық тұжырым жасауға бейім, еркін ойлай алатын жеке тұлғаны 

қалыптастыру,  білім  сапасын  арттыру,  тұлғалық  бағытын  белсенді  позициясына  бағыттауға 

мүмкіндік  беретін  бірден-бір  бағалау  жолы,  тұлғаны  өзіндік  жауапкершілікке,  тұғырлы 

нәтижеге, бағытқа жеткізетін, шығармашыл бағалау жүйесі. 

Критериалды  бағалау –  оқушының  оқу  нәтижелерін  білім  беру  мақсаттары  мен 

мазмұнына  сәйкес  келетін,  білім  беру  үдерісіне  қатысушылардың  (оқушы,  мектеп  әкімшілігі, 

ата-аналар,  заңды  тұлғалар  және  т.б.)  барлығына  алдын  ала  таныс,  ұжым  талқысынан  өткен, 

нақты  анықталған  өлшемдер  арқылы  оқушының  оқу  жетістіктерін  салыстыруға  негізделген 

үдеріс [2]. 

Сыныптағы  бағалау  тек  техникалық  тәсіл  емес.  Мұғалімдер  жазбаша  немесе  ауызша 

түрде  баға  қою  жолымен  бағалайды.  Олар  қолданатын  кез  -келген  нысанның  артында 

объективті  немесе  жеткілікті  дәрежеде  объективті  емес  нормалар  мен  стандарттар  ғана  емес, 

сондай ақ баланың дамуы, оқуы және ынтасы туралы түсінік, сонымен қатар өзі – өзі бағалау, 

қабілеттік және күш – жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жатады. 

«Бағалау»  термині  «жақын  отыру»  латын  тіліндегі  мағынада-бағалаудың  негізгі  сипаты 

бір  адам  басқа  адамның  не  айтып,не  істегенін  немесе  өзін-өзі  бақылау  жағдайында  өзінің 

дербес ойлауын, түсінігін немесе тәртібін мұқият бақылауы.  

Критериалды  бағалау  жүйесінде  қолданылатын  жалпы  ұғымдар  —  қалыптастырушы 

және жиынтық бағалау. 

Қалыптастырушы  бағалау  –  оқыту  үшін  бағалау,  жиынтық  бағалау  –  оқытуды  бағалау 

болып  табылады.  Қалыптастырушы  бағалау  –  бұл  білім  алушылардың  оқудың  қандай 

сатысында  тұрғанын,  қандай  бағытта  даму  керек  және  қажетті  деңгейге  қалай  жету  керек 

екендігін  анықтау  үшін  оқушылар  мен  мұғалімдердің  қолданатын  мәліметтерді  іздеу  мен 

түсіндіру  үрдісі.  Жалпы  қалыптастырушы  бағалау   сабақ  жүйесінде  жеке  қарастырылмайтын, 

сабақпен қатар жүретін үрдіс.  

Бағалаудың  мәні  –  бақылау,  алынған  мәліметтердің  интерпретациясы,  бұдан  арғы  іс-

әрекеттерді анықтау үшін қолданылуы мүмкін шешімдерді қорытындылау. Ол оқушының жаңа 

сабақты,  тарауды  қалай  меңгеріп  жатқандығын   жүйелі  түрде  бақылап,  қадағалап  отыру. 

Жиынтық  бақылау  жұмысына  дейінгі  оқушының  білім  деңгейін  қалыптастыру,  дамыту, 

жетілдіру.  Қалыптастырушы   бағалау  жұмысы  сабақтың  толық  бөлігін  қамтуы  міндетті  емес. 

148 

 

Ол  сабақтың  басында  ,  сабақтың  ортасында,  сабақтың  соңғы  бөлігінде  жүргізіледі.  Уақыт 

көлемі  тапсырма деңгейіне сәйкес  5-10 минут  болуы мүмкін. 

Осы тұрғыда айтатын болсақ, қалыптастырушы бағалау оқушыларды оқытуда  тұлғалық 

бағдарлық  оқыту  тәсілінің  негізгі  бөлігі.  Сондықтан  мұғалімнің  орны  да  өзгереді.  Тұлғалық 

бағдарлық технологиялар оқу үдерісін ұйымдастыруда оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-

қатынас негізінде іске асуына мүмкіндікашады.  

Бағалау  үздіксіз  жүріп  отырады  да,  сапалы  нәтижеге  жылжу  үдерісі  бағаланады.  

Тұлғалық бағдарлық оқыту:оқушыларды оқыту мақсаттары мен бағалау критериялары туралы 

ақпарат  береді;  критерияларға  негізделген  оқушылардың  өзін-өзі  бағалауы;  оқушылардың  әрі 

қарай  жасайтын  қадамдары  мен  оның  іске  асыруын  анықтайтын  кері  байланыс  қамтамасыз 

етеді.  Бұл  жерде  бағалау  үздіксіз  жүріп  жатады  да,  сапалы  нәтижеге  жететін  процестің  өзі 

бағаланады. Оқушылар өздерінің кемшіліктерін өздері түсініп, анықтай алады да,  мұғаліммен 

бірге   шешу  жолдарын  табады.  Ең  маңыздысы  өз  оқуын  бақылауы  мен  бағалауы  өзін-өзі 

бағалау мен өзін-өзі бақылауына ауысады. 

Өзін-өзі  бағалауы.Қалыптастырушы  бағалау   оқушының   өзін-өзі  бағалауы  мен 

сыныптастарының  бағалауын  қолдануын  қарастырады.  Бұл  тәсілдер  қалыптастырушы 

бағалаудың  тиімділігін  арттыруын  қалыптастырады.  Оқышалар    өзін-өзі  бағалау  мен  өзара 

бағалау  дағдыларын  меңгеріп  жатса,  онда  бағаның  әділ  қойылғанына  күмін  болмайды.  Бірақ 

баға  сезім  негізінде  қойылмай,  тек  белгіленген  критерийлер  негізінде  қойылуын  оқушыларға 

түсіндіргені  дұрыс.Өзін-өзі  бағалау  мен  өзара  бағалаудың  мәні   —  оқыту  үдерісінде мақсат 

қойылып, бағалау критерийлер түсінсікті болғанда ғана оқушылар өздерін бағалай алады. 

Оқушылардың  өзара  бағалауы.  Өзара  бағалау  барысында  оқушы   басқа  оқушының  

жұмысын тексереді.  Оның  жақсы немесе ұнамсыз  жақтарын көріп, өзінің жұмысын да талдау  

жүргізе  алады.  Бірақ  мұғалім  оқушыларға  тексеретін  оқушының  өзін  емес,  оның  жұмысын 

тексеру керектігін еске түсіріп отыру тиіс. 

Рубрика немесе рубрикаторлар (бағалау  кезінде  қолданатын  нұсқаулықтар)  бағалау 

үдерісін анық, түсінікті және кез келген  критериялар бойынша  балдары не үшін қойылғанын 

түсіндіреді. Осы рубрикаларда оқушыңын өзі емес, оның жүмысының сипаттамасы бағалануы 

тиіс. 

Критерий –оқушының әртүрлі қызметінің тізімі. 

Дескрипторлар  оқушының  кез  келген  критерийлер  бойынша  ең  жақсы  нәтижеге 

жеткізетін  барлық  қадамдарын  ретімен  көрсетеді  және  оларды  белгілі  балдар  санымен 

бағалайды. 

Рубрикалар балалар  не  үшін  оқитынын,  критерийлер нені  үйрену  керектігін, 

ал дескрипторлар оны қалай істеу керектігін көрсетеді. 

Формативті  бағалау  әдістерінің  басты  ерекшелігі  оқушылардың  түсіну  қабілетін 

бағалауда,  сондай-ақ  оқушылардың  аналитикалық  құралдар  мен  мысалдарды  қолдануында 

танымдық прогресін анықтау. Мұндай бағалаудың қорытындыларын оқыту деңгейін жаксарту 

барысында қолдануға болады. 

Формативті    бағалау  әдістерін  бірнеше  шартты  қатарлар  мен  түрге  жіктеуге 

болады(Сурет 2). 

Әдістердің    бір  түрі  мұғалімнің  сабақ  түсіндіру  және  жаттығулар  орындау  барысында 

қолданылады. 

1.«Қолмен  белгі  беру»  әдісі.  Оқытушы  өзінің  сабақ  түсіндіріп  жату  процесін  кез-келген 

уақытта  тоқтатып,  оқушылардан  айтылып  жатқан  тақырыпты  түсінгенін  немесе 

түсінбегендерін  сұрау.  Бұл  үшін  ұстаз  алдын-ала  оқушыларға  қолмен  белгі  көрсетулерді 

үйретеді (Сурет 3). 



 

Мен  түсініп  отырмын_____  және  түсіндіре  аламын.  (қолдын  бас  бармағы  жоғары 

бағытталады) 



 

Мен әлі түсінбей отырмын_____(қолдын бас бармағы жанына қарай жантаяды) 



 

Мен түсінгеніме сенімді емеспін_____(қолды бұлғау) (Сурет 4). 

149 

 

 

 

Сурет 2.Формативті бағалау 

 

 

 

 

 

Сурет 3. Қолмен белгі беру» 

 

 

 

Сурет 4. Бас бармақ арқылы бағалау 

 

Қазіргі  таңда әлемдік  бәсекеге қабілетті ел  болып  қалыптасу – заман  талабы. Еліміздің 

оқу  орындарының   міндеті  -   әлемдік   стандарттар  деңгейінде  білім  беру,  бәсекеге   қабілетті 

жеке  тұлғаны  қалыптастыру [2,3]. 

Талпынғандар ғана білім ала алады. Білім алушылар өз білімін арттыру үшін бағалауды  

үйренуі  қажет,  сондықтан  оқушыларға  өзінің  оқуын  жақсарту  үшін  кері  байланыс  арқылы  

алынған  ақпаратқа  сәйкес  жұмыс  істеу  қажет.  Бұл  олардан  түсінушілікті,  қызығушылықты  

және ықыласпен әрекет етуді қажет етеді. Аталған тұжырым оқыту мен оқу тәжірибесі үшін өте 

маңызды да, өзекті. 

 

Әдебиеттер: 

1.

 

Н.Торманов, Н.Т.Абылайханова «Биологияны оқытудың инновациялық әдістемелері» 

«Қазақ университеті» Алматы 2013жыл.  

2.

 

«Мұғалімге арналған нұсқаулық» 2012ж ІІІ басылым. 

150 

 

3.

 

Бұзаубақова К. Ж. Инновациялық педагогика негіздері. - Алматы, «Білім» 2009. 

 

151 

 

 

МАЗМҰНЫ/СОДЕРЖАНИЕ 

 

ПЛЕНАРЛЫҚ МӘЖІЛІС/ПЛЕНАРНОЕ ЗАСЕДАНИЕ 

 

РЕКТОРДЫҢ АЛҒЫ СӨЗІ/ПРИВЕТСТВЕННОЕ  СЛОВО РЕКТОРА                   

3 

РУСТЕНОВ А.Р. 

АКТУАЛЬНЫЕ  ПРОБЛЕМЫ  ГЕНЕТИЧЕСКОГО  УЛУЧШЕНИЯ  ПОТЕНЦИАЛА 

ЖИВОТНЫХ 

МЕТОДАМИ 

КРИОКОНСЕРВАЦИИ 

ГАМЕТ 

ПУТЕМ 

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ТЕХНОЛОГИИ ХРАНЕНИЯ 

5 

КАЙСАГАЛИЕВА Г.С.  

АГЕЛЕУОВ ЕСЕНБАЙ АГЕЛЕУОВИЧ - ӨМІРІ ЕҢБЕКПЕН ӨРІЛГЕН                                                     

12 

ДАРБАЕВА Т.Е. 

АНАТОЛИЮ ЗАХАРОВИЧУ ПЕТРЕНКО- ПАМЯТИ УЧИТЕЛЯ 

13 

 

СЕКЦИЯЛЫҚ МӘЖІЛІСТЕР/СЕКЦИОННЫЕ ЗАСЕДАНИЯ 

 

СЕКЦИЯ 1 

 

ӨСІМДІКТЕР ӘЛЕМІН ЖӘНЕ ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСІН ЗЕРТТЕУ, ҚОРҒАУ 

ЖӘНЕ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ 

 

ИЗУЧЕНИЕ, ОХРАНА И РАЦИОНАЛЬНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ 

РАСТИТЕЛЬНОГО И ЖИВОТНОГО МИРА 

 

Альжанова Б.С., Жаксылыкова Е.Б. 

БҚО АЛЫП СОҚЫР ТЫШҚАННЫҢ (Spalax giganteus)ТАРАЛУЫ ЖӘНЕ 

БИОЛОГИЯСЫ 

20 

Аманбаев К. С. 

ДИНАМИКА  ИЗМЕНЕНИЯ  ПОЙМЕННОЙ  РАСТИТЕЛЬНОСТИ  РЕКИ  ЧАГАН  В 

ПРЕДЕЛАХ ЗАПАДНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ 

24 

Дарбаева Т.Е.,Салимгереева А.Е. 

ЖАЙЫҚ ӨЗЕНІ ОРТАҢҒЫ АҒЫСЫНЫҢ ЖАЙЫЛМА ОРМАНДАРЫНЫҢ 

ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ 

27 

Дарбаева Т.Е.,Сарсенова А.Н. 

В.В.ИВАНОВ  ДЕРЕКТЕРІ  БОЙЫНША  СОЛТҮСТІК  КАСПИЙ  МАҢЫНЫҢ  СУ 

ӨСІМДІКТЕРІНІҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

31 

Джангазиева Б.Ж., Дарбеккызы Д. 

ҚЫРЫҚҚАБАТТЫҢ НЕГІЗГІ ЗИЯНКЕСТЕРІ 

36 

Джангазиева Б.Ж. Кожантаева Ш. 

ШЕГІРТКЕ ЖӘНЕ ОНЫҢ БИОГЕОЦЕНОЗДАҒЫ ОРНЫ 

39 

Жароева А.Ғ., Мұстажапова Қ.А. 

ДУАДАҚТАР ТҰҚЫМДАСЫНЫҢ 

44 

Жароева А.Г., Нурадилова Г. 

ДЕМОДЕКОЗ ҚОЗДЫРҒЫШЫ – ДЕМОДЕКС КЕНЕСІНІҢ МОРФО-

БИОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ 

ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

47 

Зинуллин З.А.,  Махимова Ж.Н. 

ARTEMIA 

SALINA 

ШАЯНШАЛАРЫНЫҢ 

ТАБИҒИ 

ЖАҒДАЙДА 

ӨСУ 

ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖАҒДАЙДА ӨСІРУ 

50 

Кадисова Г.Н. 

ИММУНОБИОЛОГИЧЕСКИЕ  СВОЙСТВА  КРОВИ  ГЕРЕФОРДСКОГО 

СКОТА ОПЫТНОЙ СТАНЦИИ 

54 

Кадисова Г.Н. 

НАСЛЕДУЕМОСТЬ ЖИВОЙ МАССЫ 

57 

152 

 

Койшекенова Ж.А. 

КӨКӨНІС ДАҚЫЛДАРЫМЕН ДАЛА ТӘЖІРИБЕСІН ЖҮРГІЗУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ 

ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

59 

Мазяркина Т. Н. 

ДЕТСКИЙ ЗООПАРК КАК СРЕДСТВО ОБУЧЕНИЯ  

И ВОСПИТАНИЯ ШКОЛЬНИКОВ 

63 

Майданова М.Х., Садыков Р.С., Альжанова Б.С. 

ЖАНАМА 

АУЫЛЫ 

МАҢЫНДАҒЫ 

ОРМАН 

ҚАУЫМДАСТЫҒЫНЫҢ 

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ 

68 

Садыков Р.С.,Орынғалиева Н.С. 

БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ, ТАСҚАЛА АУДАНЫНДА ӨСКЕН ҚАРА ЖӘНЕ 

АЩЫ ЖУСАННЫҢ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТЕУ 

71 

Сахарнова З.Я. 

БИОТОПИЧЕСКАЯ  ХАРАКТЕРИСТИКА  НАЗЕМНЫХ  МОЛЛЮСКОВ  ЛЕСНОГО 

МАССИВА КАРА-АГАЧ 

75 

 

СЕКЦИЯ 2 

 

ЭКОЖҮЙЕНІ САҚТАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 

 

ПРОБЛЕМЫ СОХРАНЕНИЯ ЭКОСИСТЕМ 

 

Абишева Ф.Н., Тауова Н.Р., Мустафина А. 

ПРОБЛЕМЫ  БИОРАЗНООБРАЗИЯ  ВОДНОЙ  АКВАТОРИИ  КАСПИЙСКОГО 

РЕГИОНА 

78 

Альжанова Б.С., Уразаева Л.М. 

КҮҢГІРТ ҚАРА ҚОҢЫР ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫҒЫНА ДАЛА ӨРТТЕРІНІН ӘСЕРІ 

80 

Бисембаева Т.Ш. 

УТВА ӨЗЕНІ ЖАҒАЛАУЫНЫҢ ФЛОРАСЫН ТАЛДАУ 

84 

Кайсагалиева Г.С., Габдулов Б.Г. 

БУДАРИН МЕМЛЕКЕТТІК ЗООЛОГИЯЛЫҚ ҚОРЫҚШАСЫНА СИПАТТАМА 

88 

Кубашева А. С. 

ТЕРЕКТІ  АУДАНЫНДАҒЫ  ДУБРАВА  ҚОРЫҚШАСЫНЫҢ  ЭКОЛОГИЯЛЫҚ 

ЖАҒДАЙЫ 

91 

Мулдаханов Н.Р. 

МОЛОЧНАЯ  ПРОДУКТИВНОСТЬ  КОБЫЛ  В  ЗАВИСИМОСТИ  ОТ  ТИПА  ИХ 

ТЕЛОСЛОЖЕНИЯ В ЭКОЛОГИЧЕСКИ ЧИСТЫХ УСЛОВИЯХ 

97 

Мустафина А.Ж.,Абишева Ф.Н., Тауова Н.Р. 

ЖАЙЫҚ  -  КАСПИЙ    СУ  РЕСУРСТАРЫНЫҢ  ҚАЗІРГІ  ГИДРОЭКОЛОГИЯЛЫҚ 

ЖАҒДАЙЫ 

99 

Тауова Н. Р., Абишева Ф.Н., Мустафина А.Ж. 

ЖШС  «ҚҰЛСАРЫГАЗ»  ӨНДІРІСТІК  АЛАҢЫНАН  АУАҒА  ШЫҒАРЫЛАТЫН 

ЗИЯНДЫ ЗАТТАРДЫҢ ШЕКТІ РАУАЛДЫ ШЫҒАРЫНДЫЛАРЫН АНЫҚТАУ 

101 

Тулегенова Д.К., ЕрмухановаН.М. 

ТАБИҒАТТАҒЫ СУ РЕСУРСТАРЫН ҚОРҒАУ  -  ПАРЫЗ 

103 

Дарбаева Т.Е., Удреева К.С. 

ЖАЙЫҚ 

ӨЗЕНІНІҢ 

ОРТАҢҒЫ 

АҒЫСЫНДАҒЫ 

ШЕГІРШІН 

ҚАУЫМДАСТЫҒЫНЫҢ ӨСІМДІК ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ АНАЛИЗІ 

106 

Уалиахметова Ж.Н., Нарегеева Г.С. 

ШАЛҚАР КӨЛІ АҢҒАРЫ ЭКОЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ 

Утебалиева Б.Е., Имашев Э.Ж. 

ОЦЕНКА 

ЗАГРЯЗНЕНИЯ 

АТМОСФЕРНОГО 

ВОЗДУХА 

И 

ОХРАНЫ 

ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ БАССЕЙНА РЕКИ ЧАГАН  

110 

 

113 

 

Чекалин С.Г., Стороженко Н.А. 

БИОИНДИКАЦИОННАЯ  ОЦЕНКА  СОСТОЯНИЯ  ВОЗДУШНОЙ  СРЕДЫ  С 

ПОМОЩЬЮ ДРЕВЕСНЫХ РАСТЕНИЙ 

118 

153 

 

 

Чекалин С.Г., Фартушина М.М., Толстова Ю. 

ОСНОВНЫЕ  ПУТИ  ВОССТАНОВЛЕНИЯ  ЭКОЛОГИЧЕСКИХ  ФУНКЦИЙ  ПОЧВ 

ТЕХНОГЕНННО НАРУШЕННЫХ ЗЕМЕЛЬ КНГКМ 

120 

Череватова Н.К., Мухаева С.В. 

НЕКОТОРЫЕ  ПОКАЗАТЕЛИ  ПРИРОДНЫХ  ПОДЗЕМНЫХ  ВОД  ЗАПАДНОГО 

КАЗАХСТАНА 

124 

 

СЕКЦИЯ 3 

 

ОҚЫТУДЫҢ ҚАЗІРГІ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ 

 

СОВРЕМЕННЫЕ МЕТОДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ПРЕПОДАВАНИЯ 

 

Ануарбекова Л. Ғ. 

НҰРЖАМАЛ ОРАЛБАЕВА ЖӘНЕ ТІЛ БІЛІМІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 

127 

Атаева Г.Н. 

БИОЛОГИЯ САБАҒЫНДАҒЫ «ЖАНУАРЛАР» БӨЛІМІНДЕ ПРОБЛЕМАЛЫҚ 

ТӘСІЛДЕРДІ  ПАЙДАЛАНЫП ОҚУШЫНЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ 

129 

Ашимова Р.С. 

АҚЫН САТЫБАЛДЫ ДАУМОВ ПОЭЗИЯСЫНДАҒЫ ТУҒАН  ЖЕР ТАҚЫРЫБЫ, 

ӨСКЕН ӨЛКЕ ТАБИҒАТ 

132 

Бергалиева Г. К. 

БИОЛОГИЯ САБАҒЫНДА СЫНИ ТҰРҒЫДАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН 

ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ 

136 

Бимагамбетова Г.А., Ахметова А.М.,  Даржигитова А.К. 

КӨП ТІЛДІ БІЛІМ – КӨП МӘДЕНИЕТТІ ҰРПАҚ 

139 

Бимагамбетова Г.А., Базарбаева М., Адилгереева К.Д. 

ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯ ЗАМАН ТАЛАБЫ 

143 

Бимагамбетова Г.А., Бердіханова У. 

БИОЛОГИЯ ПӘНІНЕН ОЛИМПИАДА ТАПСЫРМАЛАРЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

147 

Бимагамбетова Г.А., Демекова Б. 

КӘСІБИ  ДЕҢГЕЙДЕГІ  МҰҒАЛІМ  –  БИОЛОГИЯ  ОҚЫТУ  ӘДІСТЕМЕСІНІҢ 

БАСТЫ ТАЛАБЫ 

150 

Бимагамбетова Г.А.,  .Есенова К.Қ. 

БАҒАЛАУ – САБАҚ НӘТИЖЕСІНІҢ КӨЗІ 

152 

Бимагамбетова Г.А., Мукашева Г.А., Құрмекеш Ә.Д. 

ТОПТЫҚ ЖҰМЫС- ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ КӨЗІ 

156 

Бимагамбетова Г.А.,Мурзашева М.Б.,  .Адилгереева К.Д 

БИОЛОГИЯ САБАҚТАРЫНДАҒЫ КЕЙС ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ РӨЛІ 

159 

Бимагамбетова Г.А., Орынбасар С.М., Ережепова   Т.А. 

СЫНИ ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ МАҢЫЗЫ 

162 

Газизова Л.Н., Байдулова Л.А., Усиев Е.Т. 

ВЕСО-РОСТОВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ УЧАЩИХСЯ Г.УРАЛЬСКА 

166 

Гайсина Г.А. 

Ғ.МҮСІРЕПОВТІҢ «ҰЛПАН» РОМАНЫНДАҒЫ АЛҒЫС СӨЗДЕРДІҢ 

ҚОЛДАНЫЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

168 

Ергалиева Г.А. Байырбек С. 

БАЛАЛАР ҮЙІНДЕГІ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮДЕРІСІНДЕ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚ 

ПЕДАГОГИКАСЫ НЕГІЗІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТАЛҒАМЫН 

ҚАЛЫПТАСТЫРУ 

170 

Ергалиева Г.А. Кайрлиева У.Б.   

МЕКТЕП 

ОҚУШЫЛАРЫН 

РУХАНИ 

АДАМГЕРШІЛІККЕ 

ТӘРБИЕЛЕУ 

ЖОЛДАРЫ 

172 

 

Ергалиева Г.А. Кунарова Б.Б. 

ОТБАСЫНДА  ТҰЛҒААРАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ  

 

175 

154 

 

ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 

Ергалиева Г.А.  Мамбеталиева А.З. 

ҚАЗАҚСТАНДЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ТӘРБИЕЛЕУ ЖҮЙЕСІНІҢ РУХАНИ 

ЖӘНЕ ЭТНОМӘДЕНИ АСПЕКТІЛЕРІ 

178 

Закиева Г. Ө. 

СӘТТІ САБАҚТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ БАСПАЛДАҚТАРЫ 

181 

Ихласова Ж.М. 

ОҚУ-ТӘРБИЕ ПРОЦЕССІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ  ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ 

ҚАБІЛЕТІН ДАМЫТУ 

184 

Қыдыршаев А. С.,Қыдыршаев О. А.,Меңдіғалиева А. С. 

ШЕШЕНДІК – КӨШБАСШЫЛЫҚ НЕГІЗІ 

187 

Ляпина Л.Б. 

РАЗВИТИЕ 

МУЗЫКАЛЬНЫХ 

СПОСОБНОСТЕЙ 

У 

СТУДЕНТОВ 

С 

ОГРАНИЧЕННЫМИ 

ВОЗМОЖНОСТЯМИ 

НА 

ПРЕДМЕТЕ 

«КОНЦЕРТМЕЙСТЕРСКИЙ КЛАСС» 

192 

Серікұлы Н. 

ТЕРМОДИНАМИКА САЛАСЫНДА ЕСЕПТЕР ШЫҒАРУ АРҚЫЛЫБІЛІМ 

ҚАЛЫПТАСТЫРУ 

194 

Байдулова Л.А., Булатова К.Б. , Газизова Л.Н.  

ОРНИТОФАУНА ПАРКА КУЛЬТУРЫ И ОТДЫХА Г.УРАЛЬСКА 

198 

Бисенгазиева А.С., Ізмағамбетова А.Б. 

БҚО КЕЗДЕСЕТІН ANSERIFOMES ОТРЯДЫНЫҢ АЛУАНТҮРЛІЛІГІ ЖӘНЕ 

ОЛАРДЫҢ КӘСІПТІК МАҢЫЗЫ 

201 

Бисенгазиева А.С., Нұржанова Б.А., Нұралиева Ж.М. 

ДАЛАЛЫҚ САРАМАН УАҚЫТЫНДА PASSERIFORMES ОТРЯДЫН 

 ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ 

204 

Болатова Қ.Б.,  Зағыпарова А., Идеятолла А.  

СИНАНТРОПТЫ БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР – АДАМ ПАРАЗИТТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ 

ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ 

207 

Елеугалиева Н.Ж., Максутова А. 

ФИЗИОЛОГО-БИОХИМИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ КРОВИ РЫБЫ

 СИНЦА

 

(

BALLERUS BALLERUS) 

 РЕКИ УРАЛА 

211 

Рустенова Р.М. 

БИОРИТМЫ И ФИЗИЧЕСКАЯ РАБОТОСПОСОБНОСТЬ УЧАЩИХСЯ 

214 

Сергазиев И.М., Хасангалиев Т.С. 

СРЕДСТВА И МЕТОДЫ ЗАКАЛИВАНИЯ УЧАЩЕЙСЯ МОЛОДЕЖИ 

220 

Шайхиева М.А., Бохорова С.Н.  

МАҢҒЫСТАУ КЛИМАТЫНА ТӘН ӨСІМДІКТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЕМДІК 

ҚАСИЕТТЕРІ 

224 

Рустенов А.Р., Шайтімова А.Қ.  

ЖЕМШӨПТІ СҮРЛЕМДЕУ КЕЗІНДЕ BACILLUS SUBTILIS  БАКТЕРИЯ  ТҮРІН  

ҚОЛДАНУДЫҢ БОЛАШАҒЫ 

227 

Ахмеденов К.М. 

РЕКРЕАЦИОННО-БАЛЬНЕОЛОГИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ 

СОЛЯНОКУПОЛЬНЫХ ЛАНДШАФТОВ ЗАПАДНОГО КАЗАХСТАНА 

229 

Сарсенова Б.Б., Усенов Ж.Т., Шоныраев М.Ж., Сагадатова А.Ж., 

 Ахбалина А.А.  

ГЕОБОТАНИЧЕСКОЕ ОБСЛЕДОВАНИЕ ЗАПАДНОГО УЧАСТКА ОКОТА 

САЙГАКОВ УРАЛЬСКОЙ ПОПУЛЯЦИИ ЗА 2015 ГОД 

233 

Сарсенова Б.Б., Усенов Ж.Т., Шоныраев М.Ж. 

ИТОГИ СОЦИОЛОГИЧЕСКОГО ОПРОСА ПРОВЕДЕННОГО СРЕДИ МЕСТНОГО 

НАСЕЛЕНИЯ НА ТЕРРИТОРИИ ОБИТАНИЯ САЙГАКОВ  

УРАЛЬСКОЙ ПОПУЛЯЦИИ  

236 

Ергалиев А.С.,  Беккалиева Г.М.  

БИОЛОГИЯ  САБАҒЫН  ОҚЫТУ  БАРЫСЫНДА  ОҚУШЫЛАРДЫ  ІЗДЕНІС 

ӘРЕКЕТІНЕ ҮЙРЕТУ НЕГІЗДЕРІ 

240 

155 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жигербаева А.У. 

СОДЕРЖАНИЕ НЕКОТОРЫХ МИКРОЭЛЕМЕНТОВ В КРОВИ РЫБ В  

ВОДОЕМАХ ЗАПАДНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ 

 

242 

Муканова А.Д.,Муканаева А.С

  

ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕ БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ОҚЫТУДЫҢ ЖӘНЕ 

ТӘРБИЕЛЕУДІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ 

246 

Кажымуратова Ж.С , Естайқызы Б.   

ЖАЙЫҚ ӨЗЕНІ ОРТАҢҒЫ АҒЫСЫ ЖАЙЫЛМА ОРМАНДАРЫНДАҒЫ ЕМДІК 

ҚАСИЕТІ БАР ӨСІМДІКТЕРДІҢ БИОЛОГИЯСЫ 

249 

Мулдаханов Н.Р. 

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ КОБЫЛЬЕГО МОЛОКА ДЛЯ ДЕТСКОГО ПИТАНИЯ 

254 

156