Семинар. Саясаттағы жанжалды және дағдарысты жағдайлар Саяси жанжал және қақтығыс жағдайларындағы адамдардың мінез-құлқы. Қақтығыстардың типологиясы
жүктеу/скачать 21,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 Заманауи әлеуметтану
- 2 Саяси дағдарыс
- Қақтығыстар үлкен ауқымда да көрініс табуы мүмкін
- Қақтығыстарды шешу жолдары мен әдістері
|
12 семинар. Саясаттағы жанжалды және дағдарысты жағдайлар 1. Саяси жанжал және қақтығыс жағдайларындағы адамдардың мінез-құлқы. Қақтығыстардың типологиясы. 2. Саяси дағдарыстардың түрлері, олардың сипаттамасы. 3. Саяси қақтығыстар мен дағдарыстарды еңсеру жолдары мен тәсілдері. Дағдарыстар мен қақтығыстарды реттеудегі ымыраның рөлі. 1 Заманауи әлеуметтанушылар мен конфлигологтар қақтығыстарға, әдетте, қарсы әрекет тақырыбына сәйкес, яғни қарсыластар ретінде қарсылас ретінде әрекет ететін жеке немесе қауымдастықтардың қауымдастығына сәйкес жіктеледі. Сонымен қатар, қақтығыстар, сондай-ақ шығу тегі бойынша, ауырлық дәрежесінде, пайдаланылатын шешімдер әдісі және т.б. Күн сайын әртүрлі тәрбие алған адамдарға, құндылықтар жүйесіне, көзқарастарға, көзқарастарына, мақсаттарына, темпераментіне, қайшылықтарына жол берілмейді. 2 Саяси дағдарыс - қоғамның саяси жүйесінің қызметі мен дамуындағы ерекше жағдай, әсіресе, оған мемлекеттік-биліктік құрылымындағы саяси иституттар қызметіндегі түрақсыздық, тепе-теңдікті жоғалту, экономикалык үрдістерді басқару деңгейінің төмендеуі, сыни белсенділігінің өсуі сияқты құбылыстар тән. Саяси дагдарыс өз дамуында бірнеше кезеңдерді басынан кешіреді: қоғамның немесе саяси жүйенің дағдарыс алдындағы жағдайы; өкіметтің қоғам алдындағы мәселелерді саяси құралдармен шеше алмауға қабілетсіздігін көрсететін дағдарыстың туындауы; дағдарыстың дамуы, әрі шиеленісуі. Қоғамның саяси жүйесі шеңберіндегі ішкі саяси дағдарыстар: 1) конституциялық дағдарыс (мемлекеттің негізгі заңының қызметін тоқтатуын білдіреді); 2) өкіметтік дағдарыс (өкімет беделінің жоғалуы); 3) ішкіпартиялық дағдарыс (саяси партияның жікке бөлінуі). 3 Әрбір қоғам көптеген адамдарды, партияларды, ұйымдарды, әлеуметтік топтарды біріктіретіндіктен, әр адамның, әр топтың өзіндік ерекшеліктерге ие мүдделері мен талаптары болады. Кейде осы мүдделер қақтығысып қалатын жағдайлар да орын алып отырады. Мәселен, белгілі бір аудан тұрғындары үйлеріне жақын жерден көлік гараждарын немесе жанармай станциясын салуға болмайды деп санайтын кезде, ал қала әкімдігі құрылыс жоспарын бекітіп қойған жағдайда қақтығыстың әбден орын алуы мүмкін екендігін сеніммен айтуға болады. Қақтығыстар үлкен ауқымда да көрініс табуы мүмкін. Мәселен, оппозициялық партия кандидаттардан арнайы қорларға ақша төлеуді талап ететін сайлауалды заңнамасымен келіспей, заңның осы бабын қайта қарауды талап ететін жағдайда да қақтығыс орын алуы мүмкін. Біздің әрқайсысымыз осы тәрізді орын алуы мүмкін көптеген қақтығыстардың қатысушылары бола аламыз. Әдетте, ең күрделі қақтығыстар тек шектеулі түрдегі заттар туралы егестердің төңірегінде орын алады. Мәселен, көрші елдердің арасында шекараларда орналасқан су ресурстарын бөлу бойынша пікір қайшылықтары көп орын алады. Осы ретте, болашақ астық пен өнімдер суарылатын жерлермен тікелей тәуелділікте көрінетін Орталық Азия елдері арасында өткір ахуалдардың орын алуы әбден мүмкін. Біздің еліміздегі көптеген экологиялық ұйымдар мен саясй қайраткерлер Ертіс өзенін бұру жолымен Қытайда салынып жатқан Ертіс — Қарамай каналына қатысты алаңдаушылық білдіруде, өйткені бұл жағдайда Қазақстанның едәуір аумағы қүрғақшылық тартатыны анық. Мұндай жағдайларда қақтығысты шешу үшін оған қатысушы тараптардың белгілі бір түрде шегіністер жасауы талап етіледі. Қақтығыстарды шешу жолдары мен әдістері Қақтығыстар орын алған жағдайда тараптар солардың көмегімен келісімге келетін әдістер үлкен рөл ойнайды. Тым жалпы түрде ол авторитарлық немесе демократиялық стильде болуы мүмкін. Авторитарлық стиль қақтығыста күшті және әлсіз қатысушылардың бар екенін білдіреді. Күшті тарап әлсіз тарапқа өз шешімін таңады. Осы орайда, мектеп директоры мен оқушының немесе ата-ана мен жасөспірім баланың арасында егесті жағдай туындаған жағдайда қай тараптың қандай рөлде болатынын білу қиын емес тәрізді. Алайда, мұндай жағдайда рөлдердің басқаша бөлінуі де мүмкін. Демократиялық стиль келіссөздерге және өзара шегініс жасау жолымен келісім іздеуге негізделеді. Егес нысанын пайдалануда объективті себептерге байланысты шектеулер міндетті түрде орын алатын жағдайда бір тараптың шегініске баруына тура келеді. Айталық, бокспен шұғылданып жүрген мектеп оқушылары өздерінің жаттығу залын түстен кейінгі уақытқа беру туралы өтініш жасады. Алайда дәл осы уақытта ол жерде гимнастика секциясы жаттығу жасайды. Мұндай жағдайда жаттығу уақытын қайта қарауға және оларды белгілі бір нақты шеңбермен шектеуге тура келері анық. Нәтижесінде, барлық тараптарды қанағаттандыратын шешімге қол жеткізуге болады. жүктеу/скачать 21,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|