Семинар тапсырмалары



Дата22.09.2022
өлшемі46,06 Kb.
#39802
түріСеминар

1-тақырып
Семинар тапсырмалары:
1. Қазақ тілінің лексикологиясы, мақсаты мен зерттеу нысаны. (Концептілік кестеге түсіріп, анализ жасаңыз).
2.Лексикологияның зерттеу әдістері. Лексикологияның салалары. Тілдің басқа салаларымен байланысын кестеге түсіріңіз, санамалап, анализ жасаңыз.
3. Лексикологияның зерттелуін кезеңмен хронологиялық кестеге түсіріңіз.

Силлабус бойынша 1 апта семинар тақырыптарына толық қайталау жасаңыз. Нені түсінбедіңіз, нені білдіңіз? осыған анализ жасап жіберіңіз.




4. Өткен тақырыптарды бекіту ретінде жаттығу тапсырмаларын орындаңыз.
1-тапсырма. Сәйкестендіріңіз. Қай еңбек қай ғалымдікі?



2-тапсырма. Қазақ тіл білімінің салалары. Кестені толтырыңыз.























3-тапсырма. Лексикологияның зерттеу нысаны. Кестені толтырыңыз.











4-тапсырма. Лексикологияның зерттеу әдістері:

Лексикологияның қазіргі жайын зерттеу ( ).


салыстырмалы зерттеу
салғастырмалы зерттеу
диахрониялық зерттеу.
Лексикологияның тарихи қалыптасу жайын зерттеу ( ).
салыстырмалы зерттеу
салғастырмалы зерттеу
диахрониялық зерттеу


5-тапсырма. Орта ғасырлардағы лексикологияға қатысты еңбектер және олардың авторлары. Кестені сәйкестендіріңіз:



авторы

еңбегі

Махмуд Қашқари

«Китаб-ал-идрак-лисан ал атрак» (Түркі тілдерінің түсіндірме кітабы)

Ибн аль- Муханна

«Диуани хикмет» (Даналық кітабы)

Әбу Хайан

«Китаб тарджуман фарси уа турки уа моголи» (Парсыша, түркіше және монғолша үйренуге жетекші құрал)

Қожа Ахмет Яссауи

«Диуани лұғат ит-түрк» (Түркі сөздігі)



6-тапсырма. Ресей және Батыс Еуропа түркітанушыларының еңбектері. Кестені сәйкестендіріңіз:

авторы

еңбегі

Академик П.С.Паллас

Опыт словаря тюркских наречий» (СПб,1888-1911) , 4 томдық сөздік

А.И. Левшин

«Материалы к изучению киргизского наречия» Қазан,1860-1861 ж.

Н.И.Ильминский

«Киргизско-русский словарь» (Ор.1897). 10 000-ға жуық сөзді қамтыған сөздік

В.В. Радлов

«Барлық тілдер мен наречиелердің салыстырмалы сөздігі» .4 томдық еңбек (1790-1791).

В.В. Катаринский

«Описание киргиз-казачьих или киргиз-кайсацких орд и степей» (СПб,1832)



7-тапсырма. Қазақ ғалымдарының зерттеулері. Кестені сәйкестендіріңіз:

авторы

еңбегі

М.Балақаев, Н.Сауранбаев, І.Кеңесбаев, А.Ысқақов, Ғ.Мұсабаев.

Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1975.

А.Байтұрсынұлы

Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. А.,1977.

Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ.

Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы,1988.

Болғанбаев Ә.

«Қазіргі қазақ тілі» (лексика, фонетика, грамматика), 1954ж.

І.Кеңесбаев.

Оқу құралы, 1912.



8-тапсырма. Сұрақтарға иә, жоқ деп жауап беріңіз

Сұрақ

иә

Жоқ

1.Лексика сөзі грек тілінен алынған, сөздік құрам дегенді білдіреді.







2.Лексикология тілдегі сөздердің жиынтығы дегенді білдіреді







3.Қазақ лексикологиясының қалыптасуына түркітану ғылымы негіз болған







4.Түркі тілдерінің грамматикасы мен лексикасы жайындағы алғашқы еңбек – М. Қашқари сөздігі







5.Лексикологияның қазіргі жай- күйін диахрониялық әдіспен зерттейді







6.Лексикологияның тарихи дамуын синхрониялық әдіспен зерттейді.







7.Қазақ лексикологиясы бойынша жазылған тұңғыш ғылыми оқулық – Ә.Болғанбаевтың «Қазақ тілінің лексикологиясы», Алматы,1988.







Қазақ лексикологиясы оқулықтарының авторлары - І.Кеңесбаев, Ә.Болғанбаев, Ғ.Қалиев.








1-тапсырма. Сөзжұмбақты шешіңіз:

  1. Лексикологияның тұрақты тіркестерді зерттейтін объектісі.

  2. Сөздердің мағыналық құрылымын зерттейтін лексикологияның бір саласы.

  3. Тілдегі сөздерді жинастырып, сөздік құрастыратын лексикологиямен шектес сала.

  4. Жалқы есімдерді зерттейтін ғылым саласы.

  5. Тілдегі сөздердің шығу тегін, төркінін зерттейтін сала.

  6. Тілдің сөздік құрамын, байлығын зерттейтін тіл білімінің бір саласы.

  7. Кісі аттарын зерттейтін лексикологияның бір саласы.





















































































































































































































































































2-тапсырма. Тіл білімінің лексикологиямен шектес салаларын жазыңыз.



3-тапсырма. Кестені сәйкестендіріңіз:

Лексикологияның саласы

Зерттеу нысаны

этимология

тұрақты тіркестер

ономастика

сөз мағынасы

фразеология

сөздің шығу тегі

семасиология

сөздік жасау

лексикография

кісі, жер-су атаулары


4-тапсырма. Сұрақтарға иә, жоқ деп жауап беріңіз



Сұрақ

иә

Жоқ

1.Фразеология сөзі грек тілінен алынған, сөйлемше туралы ілім дегенді білдіреді.







2.Лексикология тілдегі сөздердің жиынтығы дегенді білдіреді







3.Сөздердің шығу тегін тексеретін сала семасиология деп аталады







4.Антопонимика жер-су атауларын қарастырады.







5.Топонимика кісі есімдерін қарастырады.







6.Лексикология тіл білімінің басқа салаларымен байланысты.







7.Фонетикалық құбылыстар сөз мағынасына әсер етеді







8.Түсіндірме сөздіктерді жасауға этимологиялық зерттеулер негіз болады.







5-тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті лингвистикалық терминді жазыңыз:

Тілдегі күллі сөздердің жиынтығы - ....




Сөздің шығу төркінін зерттейтін ғылым саласы -...




Тілдің лексикасын зерттейтін тіл білімінің саласы -...




Кісі есімдерін зерттейтін сала - ...




Жер-су атауларын зерттейтін лексикологияның саласы -...




Сөздіктерді жасаумен, зерттеумен айналысатын сала




Тіл дыбыстарын зерттейтін лексикологиямен шектес сала -...




Сөздің сөйлемде атқаратын қызметін зерттейтін сала -...




Сөздердің грамматикалық сипатын, сөз табына қатысын тексеретін сала - ...





Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет