Шығыс қазақстан облысының табиғи-ландшафтық Әкімшілік аудандарының туристік тартымдылық индексі
жүктеу/скачать 191,61 Kb.
|
|
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ТАБИҒИ-ЛАНДШАФТЫҚ ӘКІМШІЛІК АУДАНДАРЫНЫҢ ТУРИСТІК ТАРТЫМДЫЛЫҚ ИНДЕКСІ Мақалада табиғи туристік-рекреациялық ресурстар Шығыс Қазақстан облысында (ШҚО) туризмді дамыту элементтері ретінде қарастырылады. С. Р. Ердаулетовтың жиынтық туристік-рекреациялық әлеуетті бағалау әдістемесі қарастырылды. Кешенді зерттеу негізінде ШҚО аумағын табиғи туристік-рекреациялық ресурстармен қанығу дәрежесі бойынша аудандастыру нәтижелері ұсынылған және әкімшілік аудандар шекарасындағы табиғи ландшафттардың туристік тартымдылық индекстері есептелген Түйінді сөздер: Шығыс Қазақстан облысы, табиғи туристік-рекреациялық ресурстар, табиғи ландшафттардың туристік тартымдылық индексі Кіріспе. Бүгінгі таңда туризмдегі негізгі міндеттердің бірі туристік-рекреациялық қызметтің дамуының негізін құрайтын туристік-рекреациялық ресурстарды бағалау және түгендеу болып табылады. Бұл әсіресе Қазақстан Республикасындағы туризмнің қалыптасуы мен дамуы тұрғысынан өзекті бола түсуде. Осы уақытқа дейін республикамыздың туристік-рекреациялық ресурстарын қамтамасыз ететін өзіндік жобалау жүйесі бар шығармашылық жұмыстар болған жоқ. Еліміздің кең-байтақ аумақты болуы, сонымен қатар туризм теориясы мен тәжірибесін дамытудағы кемшіліктердің болуынан бұл жұмыстың күрделігі көрінеді. Туристік географиялық зерттеулерде картографиялық әдісті қолдану бұл мәселені шешуге мүмкіндік береді [1]. Зерттеу нәтижесінде Шығыс Қазақстан облысының табиғи туристік-рекреациялық әлеуетін бағалау жұмыстары жүргізілді. Ең бірінші туристік-географиялық зерттеулерде физикалық әдіс картасын қолдану сызбасына сүйене отырып, жұмыс кезеңі туризм саласының дамуы бар ақпаратты іздеумен (1а) және бақылаумен (1б) аяқталды. Ең алдымен картографиялық материалдарды пайдаландық. Зерттеу әдістері. Зерттеу мәселенің нақты ерекшелігін ашатын жалпы ғылыми және арнайы әдістерге негізделген.Жалпы ғылыми әдістерден талдау, жүйелеу, аналогия, экстраполяция үшін қолданылады. Зерттеу. Шығыс Қазақстан облысының картаға түсірілген бөлігін, атап айтқанда, туризм саласының дамуын байқау, жедел және қауымдық туристік-шаруашылық объектілері бойынша ақпаратты іздеу, жинақтау және жүйелеу, іріктеу критерийлерін анықтады. [1]. Өздеріңіз білетіндей, ақпаратты таңдау критерийлері зерттеудің мақсаттары мен міндеттерімен берілген. Осы жұмыс үшін біз 1-суретте көрсетілген жиынтықты бағалаудың әзірленген әдістемесін қолданамыз. Әрқайсысы бойынша мәліметтерді жинауға арналған ақпарат көздері көрсеткіштер: Қазақстан Республикасының ресми статистикасы, әкімшілік бірліктердің сайттары және аудан, қала әкімдіктерінің өкілдерімен тікелей байланыстар. Жалпы туристік-рекреациялық әлеуетін бағалау әдістемесі бірізді және күрделі өнімділікті қамтамасыз етеді[3] Бірінші кезеңінде «Шығыс Қазақстан облысының территориясын туристік тартымдылық индексі бойынша аудандастыру»картасын құрастыру үшін туристік-географиялық зерттеулердегі Картографияны қолдануда «Табиғи туризм және рекреациялық ресурстар» блогы бойынша мәліметтер жинақталып, жүйеленді, олар 1-кестеде келтірілген [4]. Ландшафт түрлері Қорықтар Ұлттық саябақтар Қорықшалар Табиғат ескерткіштері Денаропарктер Ботаникалық бақтар Хайуанаттар бағы Мемлекеттік маңызы бар суқоймаларМинералды су көздері Кәсіптік жануарлар (аңдар, құстар, балықтар) Басқа Табиғи туристік рекреациялық ресурстар Археологиялық ескерткіштер Архитектуралық ескерткіштер Ескерткіштер мен монументтер Еске алу орындары Мұражай,көрмелер Петроглифтар Театр,мәдениет сарайы Цирк,спорттық ғимараттар Ғибадатханалар,мешіттер Халықшаруашылық қызмет нысандары Қызықты құбылыстар Ұлттық орталықтар Қолөнер орталықтары Әлеуметтік экономикалық туристік рекреациялық ресурстар Туристік агенттіктер мен туристік агенттіктер Туристік базалар Қонақ үйлер Санаторийлер, демалыс үйлері Альпі тау шаңғысы курорттары Денсаулық лагерьлері Әуежайлар Темір жол станцияларыАвтобус станциялары Теңіз станциялары, теңіз кемелері Техникалық қызмет көрсету станциялары Жанармай станциялары Тамақтану нүктелері ойын-сауық объектілері (аквапарктер, технопарктер, түнгі клубтар, дискотекалар, казинолар, боулинг, Кеден,супермаркет кинотеатрлар, интернет-кафелер) Супермаркеттер Кеден Су көзі Туристік шаруашылық нысандары
Туристік рекреациялық әлеуеттік жиынтық индексі 1 Сурет Аумақтың жиынтық туристік-рекреациялық әлеуетін бағалау схемасы ([2] негізінде жасалған) Табиғи алғышарттарды(рельеф,климат,су ресурстары,өсімдік,жануарлар дүниесі)қарастырған кезде және табиғат ресурстарының туристік тартымдылығын анықтағанда М.Милевская ұсынған[5] бұл ұпайлар бойынша бағалау сипаттау әдісімен бірге қолданылды,нәтижесінде туризм мен демалыс үшін тартымдылығы дәрежесі бойынша табиғи туристік рекреациялық ресурстардың потенциалы классификацияланды.Берілген әдістеме бойынша облыстың 15 әкімшілік аудандарының табиғи ландшафтарының типтерін классификациялау жүргізілді.Табиғаттың тартымды обьектілері орман,су,рельефтің бағаланған балл суммасы табиғи ландшафттың классификациясының нәтижесі болып есептеледі.1-кестеде көрсетілгендей 0-3 бағалау шкаласымен туристік тартымдылығы әртүрлі төрт аудан бөлінген.Табиғи жағдайлар мен ресурстарды бағалау жүйесін қолдана отырып әртүрлі территорияны салыстыруға және туризмнің жалпы түрлерін дамытудағы географиялық ортаның мүмкіндіктерін игеруге септігін тигізеді.[6] Табиғат ескерткіштері,қорықтар,ұлттық саябақтар,минералды су көздері,жануарлардың кәсіптік түрлері сияқты туристік тартымдылығы бар табиғи ландшафттардың бағаланған балл суммалары ландшафт типтерінің классификациялау нәтижесі болады.(2-сурет) Физико-географиялық тұрғыдан туризм мен демалыстың әртүрлі түрлерін ұйымдастыру мүмкіндігі мен рекреациялық сапасына қарай Шығыс Қазақстанның ландшафттарының келесі топтарын бөлуге болады.Ландшафттық аудандастыруды негізге ала отырып: Ұзақ және қысқамерзімді демалыс үшін қолайлы жағдайы бар ландшафттар (3балл).Туризмнің жаздық және қыстық түрін ұйымдастыру үшін Қазақстандық Алтай мен Сауырдың жалпақжапырақты және қылқанжапырақты тайганың аласа таулы орман ландшафты ,Азутау жотасы,Марқакөл ойысының ландшафтары қолайлы екенін талдау көрсетті. Қысқа мерзімді демалыстың жалпылай және жекелей түріне ішінара қолайлы жағдай туғызатын ландшафттар(2балл).Оған аласа таулы және ұсақ шоқылы дала ландшафттары тән. Демалысқа аз қолайлы жағдай туғызатын ландшафттарға орманды далалы,ұсақ шоқылы,құрғақ далалы,шөлейтті жазықтар жатады(1балл).Оған Зайсан шөлінің аудандарын жатқызуға болады.Оған сүректі өсімдіктер кездеспейтін,табиғи және жасанды суқоймалары аз,аз тілімделген рельеф тән. жүктеу/скачать 191,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|