Су үлгілерін дайындау және іріктеу. Қорғау (консервация) және сақтау. – 3 сағат Су ресурстары жағдайының мониторингі Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау Министрлігінің «Қазгидромет»

Қазгидромет» РГБ өнімін 7 (3272) 67-51-57 и по E- mail ulzhabaeva@meteo.kz тел/факсі арқылы гидрометеорологиялық қамту Басқармасы және халықаралық бірлестікпен байланыса отырып ала аласыз.

«Қазгидромет» РГБ өнімдерінің тізімі:

Гидрология бойынша:

-су деңгейлері мен шығындары

-су температурасы

-мұз қалыңдығы, мұздағы қар биіктігі, мұздағы құбылыстар.
Теңіз гидрологиясы бойынша (Каспий теңізінің Қазақстандағы жағалауы):

-теңіз деңгейі

-теңіздің толқуы

-судың тұздылығы

-мұзды қабат (жағдай)

-мұз қалыңдығы

-қалалардағы атмосфералық ауаның ластануы

-гидрохимикалық көрсеткіш бойынша құрғақ жерлердің үстіндегі су сапасының сипаттамасы.
Принциптері:

- жиынтықтылық,

- жүйелілік,

- бақылау мерзімінің синхрондылығы мен келісімділігі,

- бірыңғай әдістеме.

Бақылау бағдарламаларын мына көрсеткіштері бойынша құрастырады:

- гидрологиялық

- гидробиологиялық.

Аудандардағы су қоймаларындағы бақылау орындарын таңдау :

- қалалар мен ірі елді мекендер

- жеке орналасқан ірі өндірістік өнеркәсіптердің ақаба суларын шығару орындары,

- бағалы балық тұқымдары уылдырық шашатын орындарда , өзендердің платина орналасқан жерінің алдыңғы бөліктері,

- мемлекеттік шекара орындарында,
Табиғи сулардың сапасын бақылау КЛВ -1 кешенді зертханасының көмегімен жүргізіледі.

Жылжымалы химиялық зертханалар ПГХЛ -1, ПАЗ – 3201 базасындағы автобустар.

Жинақта: су сапасының 30 көрсеткішін анықтауға мүмкіндік беретін тасымалданушы және далалық аналитикалық приборлар :

- фотоколориметр КФК -2,

- ионометр И – 120 м

- комбинирленген анализатор АКВ -106,

- микроскоп «Биолат- Д 12»

Сынамаларды алу түрлері: бір ретті және сериялы.

Сынамаларды сақтау үшін тасымалдау кезінде суды консервілеу, яғни аммоний иондарының , нитраттардың, органикалық байланысқан азот, фосфор көмегімен қатырады.

1. Химиялық талдау беттік суларды химиялық талдаудың әдістемелік нұсқауы бойынша жүргізіледі.

2. Гидробиологиялық талдау – суды гидробиологиялық талдаудың әдістемелік нұсқауы бойынша жүргізіледі.

3. су сапасын гидрохимиялық және гидробиологиялық көрсеткіштер бойынша бағалау су сапасына қойылатын нормаларға сәйкес – талдау нәтижелерін салыстыру арқылы жүргізіледі.

Сапаны бағалау критерийлері ( экологиялық )

ПДС –мг/м3,

ИЗВ

КИЗВ –комбинирленген ИЗВ - ИЗВ кешені бойынша,

санитарлық –гигиеналық:

- токсикологиялық ( адам ағзасына әсер етуші ),

- органолептикалық (*Н₂О қасиетіне әсер етуші)

- жалпы санитарлық.

Бақылау пунктерінің жүйесі мынадай сатылар бойынша жүргізіледі:

1 – бақылау пунктерінің орналасуын таңдау,

- фондық бақылау пунктері ( таза су қоймаларында )

- су алмасу интенсивтілігі жоғары су қоймалары :1км –ағыстан жоғары,

0,5 км – ағыстан төмен.

- су алмасу қалыпты және баяу су қоймалары -0,1км- ағыстан жоғары

,0,5 км – ағыстан төмен.

- ақаба суларды шығаратын өнеркәсіптерде: 1км – ағыстан жоғары, және ақаба суларды шығаратын жерлерде.
Өлшеу жүргізу горизонттарының саны су қоймасының тереңдігіне тәуелді:

1-ші горизонт – су бетінде,

2-ші горизонт -5м тереңдікте,

3-ші горизонт – 10м тереңдікте.

Кесте 1Бақылау орындарындағы бақылаудың бағдарламасы

№	бағдарлама	Бағдарлама мазмұны
1	Міндетті	Гидрологиялық , Гидрохимиялық
2	Қысқартылған I	Гидрологиялық , Гидрохимиялық
3	Қысқартылған II	Гидрологиялық , Гидрохимиялық
4	Қысқартылған III	Гидрологиялық , Гидрохимиялық

Гидрологиялық: ағыс жылдамдығы , м / с , шығын , м³ /с,

Судың деңгейі мен температурасы ,м,t^o С ,түсі, мөлдірлілігі ( балдары ).

Гидрохимиялық:O_2, CO_2, pH , ХПК (мг /дм³, БПК 5 тәулікке ( мг /дм³ ), ластаушы заттардың концентрациясы мг / дм³ ,( мг / л ).

Сынама алудың 2 түрі: бір реттік және ұдайы.

« КЛВ» - кешенді зертхана,

« ПГХЛ -1» ( ПАЗ – 3201 ), 30 көрсеткішке дейін,

« КФК – 2» - фотоколориметр

« И – 120М» – ионометр,

« АКВ – 106» – судың комбинирленген анализаторы,

« Биолат» - Д 12» -микроскоп.
Бақылау пунктеріндегі бақылауды ұйымдастыру

Бақылау пунктерінің категориялары	күнделікті	декадалық	айлық	Негізгі фазалар бойынша
I	-	қысқартылған II	Қысқартылған III	міндетті, жылына 7 рет
II	визуалды	қысқартылған I	қысқартылған III	міндетті, жылына 7 рет
III	-	-	қысқартылған III	міндетті, жылына 7 рет
1V	-	-	-	міндетті, жылына 7 рет