Табиғи қорлар табиғи ортаның, қоғамның материалдық және рухани мұқтажын қамтамасыз ету үшін, өндірісте пайдаланылатын бөлігі



Дата08.03.2022
өлшемі3,68 Mb.
#27244

Табиғи қорлар - табиғи ортаның, қоғамның материалдық және рухани мұқтажын қамтамасыз ету үшін, өндірісте пайдаланылатын бөлігі.

  • Табиғи қорлар - табиғи ортаның, қоғамның материалдық және рухани мұқтажын қамтамасыз ету үшін, өндірісте пайдаланылатын бөлігі.
  • Табиғи ресурстар
  • Қалпына келетін
  • Қалпына
  • келмейтін
  • Пайдалы қазбалар
  • сарқылмайтын
  • сарқылатын
  • ТР сарқылуы табиғаттағы ресурстардың қорлар мөлшері мен оларды адамның шаруашылықта пайдалануымен өлшенеді
  • ресурспен қамтамасыз ету –ресурс мөлшері мен пайдалану мөлшерінің қатынасы
  • қанша жылға жететіні немесе қорлардың жан басына шаққандағы мен есептеледі.

дүние жүзі жер қорларының ауданы- 13,4 млрд. га.

  • дүние жүзі жер қорларының ауданы- 13,4 млрд. га.
  •  Қазақстан Республикасының жалпы жер қоры 272,5 млн. га құрайды (әлемде 9-орын).
  • жер қорларымен жан басына қамтамасыз етілуі: 16 га
  • жер қорларымен жан басына қамтамасыз етілуі:
  • Австралия (40,4 га), РФ (11,8 га), Жапония (0,3 га)
  • Жер қоры —мемлекеттің аумағындағы бүкіл жер құрамы.

Орман ресурстары

  • Қорлары мен ауданы бойынша: Ресей, Бразилия, Канада, АҚШ, Қытай, Индонезия
  • Қамтамасыз етілуіне қарай:
  • Камбоджа (69%),
  • Бразилия (66%),
  • Индонезия (60%),
  • Малайзия (54%),
  • Канада (49%),
  • Ресей (45%)

Су ресурстары

  • дүние жүзі мұхит (94,0 %)
  • жер асты сулары (4,3 %)
  • мұздықтар (1,7 %)
  • жер беті сулары (0,03 %)
  • атмосферадағы булар (0,001%)
  • Табиғи су
  • тұщы (~2%), минералданған және тұзды
  • (~ 98%).

Су ресурстарымен қамтамасыз етілуі

  • Бразилия, Ресей, АҚШ, Канада, Индонезия, Қытай, Колумбия
  • шекаралық ағыс:
  • Кувейт (100%), Ресей (4,3%).
  • Трансшекаралық ағыс қандай эко мәселе тудыру мүмкін?

Тұщы су тапшылығы

  • 2,8 млрд. адам
  • (әлем халқының 40% )
  • су тапшылығына ие.

Минералды ресурстар

  • литосферадағы пайдалануға жарамды құрамдас бөліктер).
  • Қазақстан – жердегі  минералды – шикізат   базасына  бай   елдердің  бірі. Әлемдегі  алынатын  55 түрлі  пайдалы  қазбалардың  ( олардың  29 –ы металдар) Қазақстанда  39 –ы  алынады. Салыстырмалы  түрде  алсақ  жоғары  көрсеткіштер  тек  Ресейде – 49, Қытайда – 45, Аустралия  және  АҚШ – 42, Бразилия – 41  түрлі  пайдалы  қазбалар  өндіріледі.

Энергияның альтернативті көздері

  • Жел энергиясы,
  • Күн энергиясы,
  • Геотермальды энергия,
  • Су энергиясы,
  • Биомасса, биогаз

Био ресурстар

  • Био ресурстарды бағалауда келесі ұғымдар пайдаланылады:
  • Биомасса – барлық тірі ағзалардың массасы
  • жалпы -1,3 трлн.т, құрлықта-1265 млрд.т, суда-35 млрд.т.
  • Биоөнімділік – уақыт бірлігі ішіндегі биомассаның өсімі

Рекреациялық ресурстар

  • Туризм мен демалыста пайдаланылатын ресурстардың жиынтығы.
  • табиғи кешендер
  • мәдени-тарихи ескерткіштер

Табиғат тты пайдалану

  • қоғамның материалдық қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін табиғи ресурстарды пайдалану үрдісі .
  • кәзіргі таңда табиғат ресурстары экстенсивті түрде пайдалануда.
  • Ресурсты циклдың сызба-нұсқасы
  • адам
  • Жаулап алу
  • Қайта өндіру
  • Игеру
  • Бөлу
  • ТАБИҒАТ

Тиімді пайдалану:

  • Адамның ресурстарды ұтымдылығына қарай максималды түрде пайдалану.
  • өндірісті ресурстарды сақтау технологияларға көшіру:
  • табиғи ресурстарды толығымен пайдалану;
  • табиғи ресурстарды қалпына келтіру;
  • өндіріс қалдықтарын қайта өндіру.

Табиғи ресурстарды қайта өндіру нәтижесі:

  • алғашқы шикізатқа деген сұраныстың төмендеуі
  • қоршаған ортаның ластануының төмендеуі
  • шикізатты қайта өндіруге жұмсалатын энергияның қысқаруы

Тиімсіз пайдаланудың нәтижесінде:

  • Территория деградациясы мен табиғи ресурстардың таусылуы.


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет