Тақырып: Қозғалыс шеберлігі жөне физикалық жұмыс қабілеті Дайындық сұрақтары
жүктеу/скачать 24,61 Kb.
|
|
Тақырып: Қозғалыс шеберлігі жөне физикалық жұмыс қабілеті Дайындық сұрақтары: 1. Қозғалыс шеберлігі, жұмыс кабілеті. 2. Адам қуатының сапасы. 3. Қозғалыс жылдамдығы, негізгі түрлері. 4. Төзімділік қасиеті. 1) Қозгалыс шеберлігі, жұмыс қабілеті. Қазіргі түсінік бойынша қозгалыс шеберлігі дегеніміз -организмдегі ерекшеліктер комплексінің интегралды қасиеті . Қозгалыс Іпеберлігі немен байланысты және ол неден болады? Бұл қасиет ең алдымен, адмның физикалық қасиеттерінің дамуына - күіпіне, қимыл тездігіне, төзімділікке жылдамдыққа байланысты болады. Екініпеден, организмнің қуат, энергия мүмкіндігіне тәуелді. Қоэгалыс шеберлігіне қатысты басты ролді қозгалысты баскдру жүйесіндегі үйлесімділік (түзету енгізе білу) қабілеті жөне түзету енгізуге бөгет турақтылыгы атқарады. Сол сиякды қозгалыс шеберлігі белгілі дөрежеге организмнің психологиялық мүмкіндігіне және генетикалық ерекшелігіне де байланысты болады. Адамның кейбір қозгалыс өрекетіндегі шеберлігін қарастырайық. Мысалы, дүниежүзілік рекорд жасайтын штангистер өз денесінің салмағынан үш есе ауыр салмақ көтере алады. Реклрдсмен емес қалыптағы адамның әдетте өз салмагының (50) шамасындай ауырлық салмақты көтеру оңай емес. Штангист - спортшының қимыл шеберлігі оның еркеше күш құатының жетілуіне жөне бүкіл күш-құат мүмкіндігін пайдалануга мүмкіндік бретін басқару жүйесіне байланысты. Егер үлкен күш жұмсап жаттығудың алғашқы кезінде қимыл дөрежесі бұлпіық еттердіқ жиырылып - созылу мүмкіндігіне байланысты артатын болса, сонғы кезінде бұлшык, ет ішілік жөне аралық басқарып үйлестіру жүйесінің жетілуі әсерінен артады. Спорт шеберлігінің ең жоғарғы денгейінде ықшамқозгаушылар - қозрау бірлігіндегі жөне қозгаушылар -бұліпық еттердегі күгп мүмкіндігін өсіресе тиімді пайдаланылады. Олай пайдалануды жетілген биомеханикалық багдарлама қамтамасыз етеді. Екінші мысал музыкант - пианистің қозгалыс шеберлігі жөнінде. Мұндай шеберлік музыканы ұғып алуға қатысты ерекше қабілетімен қатар, қолдың қозралысын басқарып реттеу ерекшелігіне де көп байланысты болады. Атап айтқанда, қодың, оның саусақтары бұлшық еттерінің уақыт - кеңістікке аса күрделі қимыл - өрекетіне, қозғалысына тәуелді болады. Бұл кезде қимыл тездегі және оның сапасы, қозгалыс қарқыны мен ыргықтыгы ерекше роль атқарады. Мұндай дөрежеге адам ұзақ уақыт бойы жаттыгу нөгижесінде жете алады. Өте күрделі шығармаларды орындау кезндегі пианист қолы қозгалысының жеп - жеңіл болып керінуі - ол аса жетілген биомеханикалық бағдарламаның нәтижесі, басқару нөтижесінде қалыптасады. Сүйенііпі мықты емес жағдайда өте күрделі қозгалыс жасап, тепе теңдікте болатын акробат - циркачтардың шеберлігін қарастырайық. Ол да қозғалыс ете нәзік ньюанстардың үздік жетілуінің нәтижесі, ондай бағдарлама ауырлықтың тепе тендігі орталыгын сүйеніші әлсіз де тұрақсыз жағдайда ұсап тұруға багытталган болады. Сол сияқты тепе - теңдікте тұруды басқару жүйесі, атап айтқанда, басқару аппаратының кедергіні жою денгейі өте жогары болады, сондықтан да сүйеніші тұрақты емес жагдайда да тепе -тендікті сақтап қимыл жасай алады. ¥зақ уақыт өрекет жасаран кездегі жогары спорттық нәтиже мысалы, марафондық алыс қашықтыкда жүгірген кездегі көрсеткіш негізінен күш - қуатқа, энергетикалық мүмкіндікке жөне бақару жүйесінің организмдегі қуат қорын тиімді пайдалана білу қабілетіне байланысты болады. Келтірілген барлық мысалдардан көріп отырганымыздай, спорт шеберлігі өзінің алуан түрлі ерекшеліктерімен қатар, әрқашанда адамньщ қозғалысын басқару процесіне тәуелді екені байқалады. Мысалы, адамды автомобильмен салыстырып көрейік. Автомобильдің жүріп алыс кашықтыкка жетуі жанармай мөлшеріне гана байланысты емес, сонымен қатар сол жанармайды қозгалтк,ыштың үнемдеп жұмсауына да байланысты болады. Осыган орай, техникада қозғалыстың ең қодайлы тфаекториясын (жолын) жөне автомобильдің ең тиімді жұмыс режимінавтоматты түрде таңдап алу жөнінде арнаулы жүйе Іске асырылуда. Ондай жүйе айтарлықтай мөлшерде жанармай үнемдеуге жене мотор қорын арттыруга, алысқа жету мүмкіндігін көбейтуге себеп болады. Қандай болмасын қимыл - әрекет түрі бойынша шберлік деңгейіне себеп болатын адам қозгалысынық ерекше сапасы неменеге байланысты? Ол адам организмінің мүмкіндігіне, оның басқару жүйесінің күш, тездік, төзімділік, ептілік көрсете білу мүмкіндігіне байланысты болады. 2) жүктеу/скачать 24,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|