«Таһир­Зухра» дастаны және көркемдік дәстүр жалғастығы

© 2015 Al-Farabi Kazakh National University 
Бисенбаев П.
 «Таһир­Зухра» дастаны және 
көркемдік дәстүр жалғастығы
Алғашқыда ауызша таралып, кейіннен хатқа түсірілген әдеби 
мұраның бірі – «Таһир-Зухра». Ортаазиялық түркі дәстүрінде туған 
бұл дастан жөнінде байсалды зерттеу жазылатын уақыт жетті деп 
есептейміз. Мақала авторы «Таһир-Зухра» дастанының мағыналық 
бөліктерін әйгілі туындының өзбек, түрікмен, татар жұртына мәлім 
нұсқаларымен салыстыра отырып, романдық эпостың жанрлық 
сипатын, көркемдік бітімін және айырым-ерекшеліктерін анықтауды 
мақсат еткен. Мұнда шығарма желісіндегі оқиғалардың қазақтың 
«Қозы Көрпеш-Баян сұлу» лиро-эпосында, араб-парсы әдебиетінің 
әсерімен жырланған «Ләйлі-Мәжнүн» дастанында кездесетін дәстүрлі 
сарындармен ұқсастығы сөз болады. 
Түйін сөздер: нұсқа, мотив, дәстүр, эпос, сюжет, жанр, мұра, 
дастан, фольклор, бейне.
Bissenbayev P.
Dastan «Tahir and Zuhra» and 
the continuation of artistic 
traditions
One of the famous monuments of the literary heritage - «ta›zir and 
Zuhra» first spread by word of mouth, was later passed on to the paper. 
But to the present day, this monument of Central Asian Turkic tradition still 
became the object of deep study. The author aims, matching the known 
part of the monument with the subjects, bytuyuschimi the Uzbek, Turk-
men, Tatar peoples to disclose the nature of romantic epic genre to reveal 
its artistic features and differences.
Here it is necessary to talk about harmony motifs found in art system 
Kazakh lyric-epic poem «Kozy Korpesh and Bayan Sulu» and the Arab-
Persian literary influences dastan «Layla and Mendzhnun.» However, the 
author does not neglect the influence of the literary and cultural relation-
ship of the monument itself.