Тұқым (лат semen) өсімдіктердің көбеюіне және таралуына арналған мүше Температура
жүктеу/скачать 15,06 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұқым
- Үш негізгі нүкте бар
- су , жылу , ауа
- Пайдалнған әдебиеттер
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан университеті Баяндама Тақырып:Тұқым өнгіштігіне температура әсері Орындаған: Оразхан Айзат Тексерген: Төреханқызы Жұлдыз Өскемен 2022 жыл Жоспар Кіріспе Тұқым Тұқымға температура әсері Тұқым өнгіштігі Қорытынды Пайдаланған әдебиеттер Кіріспе Тұқым (лат. semen) - өсімдіктердің көбеюіне және таралуына арналған мүше Температура -күнмен де, жылулық радиациямен де байқалатын қажетті қоршаған орта факторы болып табылады. Барлық өсімдіктер белгілі бір температура жағдайында ғана сақталады. Өсімдіктің,тұқымның өсуінің температураға тәуелділігін талдағанда Үш негізгі нүкте бар: Минимум (өсу енді ғана басталады) Оңтайлы (ең қолайлы өсу кезеңі) Максимум (өсуді тоқтату) Тұқымның өнуінің толық процесі келесі кезеңдерде жүзеге асырылады: Өнудің бастапқы кезеңінде тұқымдар суды тез сіңіреді, бұл оптималды температурада тұқым қабығының ісініп, жұмсартылуына әкеледі. Бұл фазалар суды сіңіру және тұқымның ісінуі деп аталады. Бұл кезеңде өсу процесі ферменттерді белсендіру арқылы басталады. Тұқым өзінің ішкі физиологиясын белсендіреді және тыныс алуды, ақуыздарды өндіруді және сақталған тағамды метаболизмді бастайды. Тұқым қабығы үзілгенде, негізгі тамырды құрайтын тамыр пайда болады. Тұқым топырақтан суды сіңіре бастайды. Тамыр мен көшет пайда болғаннан кейін қашу жоғары қарай өсе бастайды. Өнудің соңғы кезеңінде тұқым жасушалары метаболизмдік белсенділікке ие болып, ұзарып, бөлініп, өркен пайда болады. Тұқымның өнуіне қажетті жағдайлар Су: Тұқымның өнуі үшін қажет. Кейбір тұқымдар өте құрғақ және құрғақ салмаққа қатысты айтарлықтай суды қажет етеді. Тұқымның өнуінде су маңызды рөл атқарады. Оттегі: Тұқымның өсуі үшін маңызды және таптырмас энергия көзі. Ол өнетін тұқымға зат алмасу үшін қажет және өсімдік өзінің жасыл жапырақтарын өсіргенше аэробты тыныс алудың бір бөлігі ретінде пайдаланылады. Оттегі топырақ бөлшектерінің тесіктерінен табылуы мүмкін, бірақ тұқым тым терең көмілген болса, ол бұл оттегінен айырылады. Температура: Тұқымдар тез өну үшін шамамен 25-30 ° C қалыпты температураны қажет етеді. Әртүрлі тұқымдарға әртүрлі оңтайлы температура қажет екені анық. Ашық немесе қараңғы: бұл қоршаған орта факторы ретінде әрекет етуі мүмкін. Көптеген тұқымдар күн сәулесі түспейінше өнбейді. Температураға қатысты Суық сүйгіш өсімдіктер өте төмен температура жағдайында өсе алады. Олардың тұқымдары +1-2 °C температурада өне бастайды, ал өсу мен даму үшін оңтайлы температура +15-20 ° C. Жылу сүйгіш өсімдіктер жоғары температурада жақсы өседі, +10 ° C-тан төмен олар өсуін тоқтатады, ал 0 ° C олар қазірдің өзінде өледі. Тұқымның өнгіштік қасиеті оның маңызды ерекшіліктері болып табылады. ез келген тұқымның өнуі үшін су , жылу , ауа қажет. Өну- бұл жаңа өсімдіктің тұқымынан құрылу үдерісі. Толық пісіп жетілген тұқымдар қолайлы жағдайлар туған кезде ғана өне алады. Әртүрлі өсімдіктердің тұқымдары өну кезінде жылуды әртүрлі көлемде қажет етеді. Мысалы , арпа ,бұршақ ,бидай , сәбіз суық топырақта да өнсе , ал жүгері , қияр және қызанақ үшін топырақтың жылы болғаны қажет Төмен температура бірқатар биохимиялық өзгерістерді тудырады, соның арқасында мұндай тұқымдардан пайда болған өсімдіктер болашақта гүлдей алады (мысалы, күздік дәнді дақылдар). Бұл жағдайларда төмен температураның алдын ала әрекеті өну қажет емес, гүлдену үшін қажет. Бұл құбылыс вернализация деп аталады. Тұқым өнгіштігі 2-ге бөлінеді: -Жер үсті: фасоль,кияр -Жер асты: дуб ,горох Тұқым құрғақ жерде жылы болса да өнбейді, себебі сусыз ісініп жарылмайлы. Тұқым ұрығы қоректік заттарды тек еріген күйде сіңіре алады. Сондықтан қореқтік заттарды тек еріген күйде сіңіре алады. Сондықтан қоректік заттарды сұйылтып, олардың ерітіндіге айналуы үшін де су керек. Барлық тірі ағзалар тыныс алады. Сол себепті жылу мен су болып , ауа болмаса, онда тұқым өліп қалады. Тұқымды себу алдында топырақты міндетті түрде қопсыту қажет. Бұл топырақты ауамен, яғни оттегімен байытады Қорытынды Тұқым-өсімдіктердің көбеюіне және таралуына арналған мүше. Оның өніштігіне әсер ететін көптеген факторлар бар мысалы - тепература , оттегі ,жарық, су. Соның ішінде маңыздылпрының бірі температура болып саналады , ол тұқымның тез өсіп өнуіне әсер етеді. Ал осы төменгі және жоүары температура әсерінен тұқым өңгіштігі өзгереді. Мысалы тұқым құрғақ жерде жылы болса да өнбейді, себебі сусыз ісініп жарылмайлы. Тіршілікке қабілетті тұқымның өнуіне жоғарыда атап кеткендей бірнеше фактор бар әр фактордың тұқымға және оның өнгіштігіне өзіндік әсері болады, бір фактор жеткілікті болмаса тұқым, өсімдік өсуін тоқтатады Пайдалнған әдебиеттер https://natworld.info/nauki-o-prirode/prorastanie-semyan-etapy-proczessa-usloviya-i-faktory https://natworld.info/nauki-o-prirode/prorastanie-semyan-etapy-proczessa-usloviya-i-faktory Прорастание // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907 жүктеу/скачать 15,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|